Morgunblaðið - 11.07.1968, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. JTJLT 1908

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstj órnarf ulltrúl.
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
Askriftargjald kr 120.00
I lausasölu.
Hf Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
Kr. 7.00 eintakið.
HVAÐ VILL ÆSKAN?
í síðustu mánuðum hafa
menn mjög velt fyrir sér
áhugamálum og hugsjónum
hinnar nýju og ungu kyn-
slóðar, sem er að vaxa upp í
heiminum. Þetta er eðlilegt,
í Ijósi þess umróts, sem
stúdentar um gjörvalla Ev-
rópu, vestan og austan járn-
tjalds stóðu að og hafði nær
leitt til byltingar í Frakk-
landi og Tékkóslóvakíu. Þá
hefur það og vakið athygli í
undirbúningi að forsetakosn-
ingunum í Bandaríkjunum,
að æskan þar í landi virtist
fylkja sér fyrst og fremst um
þá tvo frambjóðendur í
demókrataflokknum, áem
kröfðust róttækra breytinga á
þjóðfélaginu og stefnu
Bandaríkjanna í heimsmál-
um. Hér á íslandi eru einnig
nýafstaðnar forsetakosningar
og engum blöðum er um það
að fletta, að æskan lét þar
mjög að sér kveða.
En hvað vill þetta unga
fólk? Fyrir hverju er það að
berjast? Þeirri spurningu er
vandsvarað og henni hefur
hvergi verið svarað svo full-
nægjandi sé, líklega fyrst og
fremst af einni ástæðu. Unga
fólkið sjálft gerir sér ekki
fulla grein fyrir því, hvað
það vill. En þó er sýnilegt,
að æskan vill losna úr þeirri
sjálfheldu, sem heimurinn
lenti í við lok síðustu heims-
styrjaldar. En þar er margs
áð gæta.
Það hefur t.d. reynzt mjög
erfitt að brjóta til mergjar
orsakir stúdentaóeirðanna í
Þýzkalandi, Frakklandi,
Italíu, Júgóslavíu og Pól-
landi. En það er þó ljóst, að
stúdentaóeirðirnar í þessum
löndum eru ekki sprottnar af
einu og sömu rót. Svo virtist
um tíma, að Frakkland ramb-
aði á barmi borgarastyrjald-
ar og þjóðin stæði með stúd-
entum í andstöðu gegn de
Gaulle en lýðræðislegar
kosningar sýndu annað. Sjúk
dómseinkenni sögðu því rangt
til um ástand sjúklingsins.
Þær eiga sér ólíkar orsakir
og raunar er það eitt sameig-
inlegt með stúdentum í þess-
um löndum, að þeir hafa kom
ið á alvárlega ástandi í lönd-
um sínum, síðan skilja leiðir.
En hvað vill unga fólkið á
Islandi? Það er líklega jafn
erfitt að svara þeirri spurn-
ingu og að skilgreina stefnu
og markmið stúdentanna í
Evrópu.
Þess ber þó að gæta að ís-
lenzk æska hefur sýnt, að hún
hefur þá ábyrgðartilfinningu
til að bera sem ungt fólk í
mörgum öðrum löndum hef-
ur ekki.
Þeir sem fylgzt hafa með
þjóðmálahreyfingum innan
skólanna sl. áratug eða svo,
gera sér þó grein fyrir því,
að hið pólitíska kerfi í land-
inu, eins og það er nú upp-
byggt og stofnanir þess í
sinni núverandi mynd, þ.e.
stjórnmálaflokkarnir virðast
ekki laða að sér unga fólkið
sem hefur vaxið upp á þessu
tímabili. Á þessum árum hef
ur sú hreyfing sífellt orðið
sterkari meðal nemenda í
skólum, að hafa lítil afskipti
af starfsemi stjórnmálaflokk-
anna. Þess í stað hefur verið
vaxandi áhugi á menningar-
málum, eins og glögglega hef
ur komið fram í þróttmikilli
og öflugri menningarstarf-
semi margra skóla.
Þetta bendir tvímælalaust
til þess, að stjórnmálaflokk-
unum og forustumönnum
þeirra hafi ekki tekizt nægi-
lega að móta störf sín og
stefnu í samræmi við hug-
sjónir nýrrar kynslóðar. Og
mundu ekki úrslit forseta-
kosninganna hér á landi gefa
til kynna nokkra óánægju
æskunnar með hið pólitíska
kerfi, eins og það er nú.
En þótt hin uppvaxandi
kynslóð íslendinga sé óánægð
með það sem fyrir er, er ekki
þar með sagt, að hún geri
sér grein fyrir hvað hún vill
í staðinn og er það ekki ein-
mitt hlutverk víðsýnna og
framfarasinnaðra stjórnmála
manna að beina hugum æsk-
unnar inn á jákvæðar braut-
ir, að vinna að breytingum á
stjórnmálakerfinu í landinu,
sem leiði til þess, að æskan
vilji taka virkari þátt í starf-
semi þess og móta þar með
framtíð íslands í samræmi
við þær hugsjónir, vonir og
drauma, sem hún mun smátt
og smátt gera að veruleika
eins og allar aðrar kynslóðir
á undan henni.
ÁFENGISNEYZLA
Á ÚTISAMKOMUM
að bregður við á hátíðum
okkar íslendinga, þar sem
margt er um manninn, að
einstaka aðilar spilla skemmt
un annarra með drykkjulát-
um og öðrum óskunda. Jafn-
fram þessu valda þessir aðil-
ar því, að óorð og ómenning-
arbragur kemst á hátíðahöld,
sem raunar fara fram með
mestu prýði og eru aðstand-
endum þeirra í alla staði til
sóma. Á næstunni halda Vest
mannaeyingar sína þjóðhátíð,
\VSS>J
UTAN ÖR HEIMI
Dagbók „Che" gefin út
EFTIR FENTON
WHEELER
Á mánudaginn var hófst í
Havana á Kúbu dreifing á
dagbók skæruliSaforingjans
,,CHE“ Guevara, og hefur hún
að sjálfsögðu vakið mikinn
fögnuð meðal margra fylgis-
manna þessa fallna „leiðtoga"
Fidel Castro segir, að forseti
Bólivíu og yfirmaður herliðs
landsins hafi skipulagt af-
töku Ches eftir að hann var
handtekinn og hafi tveir
drukknir hermenn verið látn
ir taka hann af lífi.
Það er Castro sjálfur, sem
skrifar formála að dagbók
CHES og hann segir þar að
æðstipresturinn í röðum bóli-
vanskra kommúnista Mario
Monje hafi unnið gegn CHE
og beitt hann brögðum nveð
því að senda honum þjálfaðar
hersveitir undir þvi yfirskini
að þær ætluðu að ganga í lið
með skæruliðaflokkunum.
Eftir að Guevara náðist,
munu bólivanskir embættis-
menn hafa klófest dagbók-
ina, en þar er ítarlega fjall-
að um hernaðartækni Gue-
vara og manna hans, sem
höfðu það að markmiði að
gera Suður-Ameríku að öðru
Vietnam.
Á Kúbu er sagt, að hátt-
settir stjórnarmenn hafi feng-
ið í hendur ijósprentun af
bókinni og hafi Castrosinnar
innan hers Bólivíu annazit
verkið og komið því áleiðis
til Kúbu.
í Bólivíu hefur forsetinn
Barrientos deilt á kúbönsku
útgáfuna og sagt að hún virð-
ist gerð í því augnamiði að
koma í veg fyrir áform Bóli-
víumanna til að gefa dagbók-
ina út í sinni réttu mynd.
Ekki er talið að neinar nýj
CHE Guevara
ar né tiltakanlega merkar upp
lýsingar komi fram í dagbók-
inni. Fidel Castro heldur því
fram að Barrientos og fylgi-
fiskar hans hafi með köldu
blóði svikið CHE og látið
taka hann af lífi án dóms og
laga. Castro segir m.a. CHE
barðist til hins síðasta, en
riffill hans var eyðilagður og
hann hafði engin skot í byss-
unni Þetta er skýringin á því
hvernig það mátti verða að
þeir næðu honum lifandi,
hann hafði hlotið slæm sár á
fótum og gat ekki gengið
hjálparlaust. Þessi sár voru
hins vegar ekki banvæn.
Hann var síðan tekinn hönd-
um og lifði næstu 24 klukku-
stundirnar. Hann sagði ekki
orð við verðina sem gættu
hans og drukkinn hermaður
sem ætlaði að sýna honum
ruddaskap fékk vel úti látið
kjaftshögg. Meðan þessu fór
fram áttu Barrientos og helztu
ráðgjafar hans fund með sér
í La Paz og ákváðu þar að
láta myrða hann. Þeir höfðu
hlotið bandaríska þjálfun og
kunnu því val fyrir sér. Síð-
an var tveimur drukknum her
mönnum skipað inn í klefann
þar sem hann var í gæzlu og
skipað að skjóta hann. CHE
horfði óttalaus á banamenn
sína og sagði „Óttist eigi.
Skjótið".
Frá New York berast þær
fréttir að bókaútgáfufyrirtæk
ið Stein og Day hafi fengið
útgáfurétt á þeirri útgáfu dag
bókarinnar, sem yfirvöld í
Bólivíu segja að sé hin eina
rétta.
Væringar með ís-
raelum og Aröbum
þangað streymir ef að líkum
lætur fjöldi fólks hvaðanæva
af landinu, ungir sem gamlir.
Bæjarráð Vestmannaeyja-
kaupstaðar hefur nú farið
fram á það við dómsmála-
ráðuneytið, að eftirlit verði
haft með vínbirgðum fólks
sem sækir þjóðhátíð Vest-
mannaeyja úr landi og á það
sérstaklega við um unglinga.
Með þessum ráðstöfunum
vilja Vestmannaeyingar
stemma stigu við vaxandi
áfengisneyzlu á þjóðhátíð
þeirra.
Áfengisneyzla, ekki sízt ungl
inga, á slíkum útisamkomum
er jafnan mikið vandamál,
og nánast útilokað að koma
algjörlega í veg fyrir hana.
En með nógu ströngu eftir-
liti á þó að vera hægt að tak-
marka hana svo, að það setji
ekki blett á slíkar samkomur.
Þess vegna ber að fagna því,
að forráðamenn Vestmanna-
eyjakaupstaðar hafa nú grip-
ið til þessara aðgerða, og von
andi verður það til þess að
þjóðhátíðin fari fram með
sóma og glæsibrag.
Tel Aviv, Beirut, Kairo 9. júlí
AP. NTB.
SKÝRT var frá því í Tel Aviv
I dag, að ísraelskt stórskotalið
hefði gert árásir á borgina Suez
á mánudagskvöld, eftir að Egypt
ar höfðu byrjað skothríð á ís-
raela. Talsmaður ísraels sagði,
að vopnaviðskipti hefðu staðið í
þrjár klukkustundir, en nú væri
allt með kyrrum kjörum á ný.
Frá Kairo berast þær frétt-
ir, að allmargir óbreyttir borgar
ar hafi fallið, meðan stóð yfir
viðureign ísraelska og egypskra
skriðdreka á mánudag. f orðsend
ingunini frá Kairo segir, að ís-
naelar hafi byrjað skothríðina
og Egyptar svarað í sömu mynt.
Á nokkrum stöðum öðrum kom
til átaka í gær, m.a. skiptust
fsraelar og Jórdanar á skotum
við ána Jórdan og að venju
kennir hvor aðilinn hinum um
að hafa átt upptökin.
Blað eitt í Líbanon, „Massa“,
segir í dag, að Johnson Banda-
ríkjaforseti beri ábyrgðina, ef
stríð skellur á aftur fyrir botmi
Miðjarðarhafs, vegna þess að
Bandaríkjamenn hafi sent ísrael-
um miklar birgðir af „Hawk"
eldflaugum. Ýms blöð í Araba-
löndunum fara einnig hörðum
orðum um þessar fjandsamlegu
ögranir Bandaríkjamanna í garð
Arabaþj óðanna.
• —-------» ♦ »---
Hjartagræðsla í
T ékkóslóvakíu
Bratislava 9. júlí AP.
FYRSTA hjartagræðsla, sem hef
ur verið gerð í Austur-Evrópu
var framkvæmd í Bratislava í
Tékkóslóvakíu í dag. Dr. So-
biesky við skurðlæknideild há-
skólans í Bratislava stjórnaði að
gerðinni.
Samkvæmt tilkynningu dr. So-
biesky gekk flutningurinn sam-
kvæmt áætlun, aðgerðin tók 3
stundir og hjarta'þeganum leið
eftir vonum. Ekki hafa verið birt
nöfn þega né gefanda.
f gær hinn 11. júlí var upplýst
að sjúklingurinn væri látinn.