Morgunblaðið - 09.08.1968, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. ÁGÚST 1968
5
Hákon Bjarnason:
Sumar og skógur
Fátækt land
ÍSLAND er harð’býlt land.
íbúair landsins hafa oft feng-
ið að kenna á því. Nú síð-
ast hefur kal í túnuim komið
mörgum baendum á kiné. Eng
inm skyldi ætla að til þessa
liggi ein orsök .í ríki náttúr-
unnar hafa flestir atburðir
margar og samverkandi ckt-
sakir.
Því er víðs fjarri, að veðr-
áttan ein eigi sök á því, að
hér er víða erfitt umdir bú.
ísland hefun- verið olnboga-
barn náttúrunnar allt frá því
að síðustu ísöld lauk. Landið
var afskipt þegar veðurfar
hlýnaði og jöklarnir hopuðu
um norðanverða Evrópu. Á
meginlandinu elti suðrænn
og þroskamikill gróður jök-
ulsporðana norður eftir, en
ísaldargróðurinn varð undir í
samkeppninni.
Á Islandi komst enginn
nýr gróður að svo mokkru
næmi, sakir einangrunar
lamdsins. ísland varð að láta
sér nægja þær tegundir
plantna, sem lifað höfðu ís-
aldirnar af. Steimdór Stein-
dórsson skólameistari, hefur
fært rök að því, að hávaðinn
af íslenzkum plöntutegund-
um hafi lifað á ýmsum stöð-
um á landinu meðan ísaldirn-
ar gengu yfir. Hann telur
einnig, að um fjórðungur
þeirra tegunda, sem taldar
eru alíslenzkar, hafi flutzt
hingað sem slæðingar með
mönnum.
ísland er með tegumda-
fæstu og gróðurfátækustu
löndum á öllu norðurihveli
jarðar. Hér voru taldar 434
innlendar tegundir árið 1962.
Til samanburðar má geta
þess, að í nyrstu héruðum
Noregs vaxa um 1000 tegund-
ir plantna, og veðurfar þar
svipað og hér. í öðrum ijeims
álfum er tegumdafjöldinn
enm meiri við sömu skilyrði.
Því er það augljóst mál, að
tegundafæð gróðurríkisins á
einnig sök á erfiðum lífsskil-
yrðum landsbúa auk veðr-
áttunnar. En hér kemur og
annað og meira til.
Þegar menn hugleiða á
hverm hátt íslenzka gróðurrík
ið er til orðið, getur það
varla undrað neimm, að það
er ærið smávaxið. Plöntum-
ar eru flestar hánorrænar og
sumar eru taldar til heims-
skautagróðurs. Menn hafa
reynslu fyrir því, að enda
þótt norrænar plöntur séu
fluttar suður á bógimn, eða
háfjallaplöntur á hlýrrd staði
en þær hafa alizt upp við, þá
auka þær engu við vöxt sinm,
svo að teljandi sé. Með öðr-
um orðum sagt, þá mynda
þær engu meira þurrefni á
hverju sumri en áður.
Veðurfar á íslamdi er nú
miklu betra en það var á ís-
aldarskeiðumum. En hér vaxa
enn að mestu leyti hinar
sömu norrænu tegumdir. Gef
ur það auga leið um það, að
þær nýta ekki að fullu þá
sólarorku, sem skím á landið
á hverju sumri. Suðrænni
30 ára lerkiskógur á Hall
ormsstað.
plöntur, sem á annað borð
geta lifað hér á landi, mynda
að öllu jöfmu meiri þurrefmi
á hverja flatarmálseiningu em
hinn inmlendi gróðuir. Reynsl
an af inmflutnimgi fjölda
plamtna sýnir þetta svart á
hvítu. Hinm seinvaxta inn-
lendi gróður er einmig orsök
þess, að ísland er harðbýlla
en það þyrfti að vera.
Ef íslendingar vilja njóta
meiri afurða af þeirri sólar-
orku, sem fellur á lamdið frá
vori til hausts, heldur em for-
feður þeirra hafa átt kost á,
eiga þeir ekki amnanra kosta
völ en að flytja erlendam
nytjagróður til lamdsins, sem
veðráttam setur, verður auð-
vitað að sækja plöntutegumd-
irnar til staða, er hafa svipað
veðurfar og ísland. Þetta gild
mmmmmmrn
Alaskalúpína á hörðum mel.
Tekur ekki við
meira at fiski
Dalvík, 6. ágúst.
í GÆR var landáð hér á Dalvík
58 tonnum af fiski úr Björgvin
og er þetta síðasti fiskur, sem
frystihús KEA hér tekur á móti
Saigon og Hong Kong,
AP-NTB.
TALSMAÐUR herstjórnar S-
Vietnam skýrði frá því í Saigon
í dag, að skæruliðar hefðu í gær
sprengt í loft upp Ben Luc-bcv-
brúna við Sagion. Þetta er í ann-
að skiptið á fimm vikum sem
þessi 800 metra lamga brú er
sprengd í loft upp. Brúin temgir
Saigon við Mekongdalinn. Brú
þessi er mjög mikilvægur sam-
gönguliður fyrir Saigon.
Skæruliðar Viet Kong hótuðu
í dag að hefja stórfelldar árásir
á aðrar stórar borgir í lamdinu,
sem svar við aukmu herliði
Bandaríkjamanna og banda-
manna i S-Vietnam. Frá þessu
var skýrt í útvarpssendimgu frá
Hanoi. í sendingunmi var einnig
hótað að þiggja hjálp amnarra
kommúnistaríkja m.a. með því
að leyfa þeim að senda hersveitir
til S-Vietnam.
um óákveðinn tíma, að sögn
Tryggva Jónssonar, frysthús-
stjóra. Fiskbirgðir, sem liggja í
húsinu, eru 500—600 lesVLr og
eru af því 380 lestir af flökum,
sem verkuð hafa verið fyrir Ev-
rópu- og Bandaríkjamarkað og
þá sérstaklega hinn síðarnefnda.
Afgangurinn er dýrafóður eða
úrgangsfiskur.
Hjá frystihúsinu hafa landað
sex bátar og auk þess nokkuð
af trillubátum. Starfslið frysti-
hússins er um 50 manns.
Fiskurinn hefur farið batnandi
að undanförnu, en er enn nokk-
uð smár. Til dæmis voru fjórir
tíundu hlutar af afla Björgvins
ir ekki aðeins tré og runna,
heldur og allar jurtir og plönt
ur. Hér gildir ekkert handa-
hóf, því lögmálum náttúrumn
ar getur emginn skotið sér
undan og engin mannleg
tækni brotið þau.
Undamfarna áratugi hefur
Skógrækt ríkisins reynt eftir
mætti að afla trjáfræs frá
ýmsum þeim stöðum, þar sem
ætla má að veðurfar sé svip-
að og hér á lamdi. Samtímis
trjáfærstökunmi hefur einnig
verið safnað ýmsu öðru fræi
af jurtum og grösum, og hef-
ur sumt af því gefið ágæta
raun.
Fáeimir menn hafa fyrir
nokkru látið það álit í ljós,
að það væri spillimg á ís-
lemzkri náttúru að flytja
himgað barrviði. Slíkt mumdi
spilla útsýn og væri óþjóð-
legt. Réldu þeir því fram, að
nær væri að rækta íslenzka
birkið. Satt er það, birkinu
verðum við að sýna sóma og
gerum það, enda er það enn
bezta landvarnarplamta okk-
ar. Em birkið er svo seim-
vaxta, að það kemur ekki að
haldi til verulegrar viðarfram
leiðnlu. Óyggjamdi mælimgar
eru til sem sýna, að síbiriska
lerkið á Hallormsstað vex 6
sinnum örar en birkið. Að
auki er lerkiviður á margan
hátt betri en birkiviður.
Hvaða heilvita maður mundi
verzla við kaupmamm, er seldi
vöru sína sexföldu verði á við
næsta kaupmamm? Verðum
við ekki að haga viðskiptum
okkur við móður máttúru á
sem hagstæðastan hátt?
Og hví skyldum við ekki
nota lúpínu frá Alaska á ör-
foka mela, þar sem íslenzkur
gróður á svo erfitt með að
breiðast út að sjálfgræðslan
tekur tugi ára? Lúpínan breið
ist ört út af sjálfsdáðum, safn
ar köfnunarefni og myndar
frjóan jarðveg á fáum árum.
Hún sparar að minnsta kosti
dýra áburðargjöf.
Imnflutningur slíkra teg-
unda, sem þessara tveggja,
sýrnir ótvírætt að halda verð-
ur áfram á þessari braut svo
fremi að nokkurt vit eigi
að vera í ræktunarmálum ís-
lendinga. Hugarórar um
ímyndaða fegurð og jómfrúr-
eðli íslenzkrar náttúru verða
að víkja fyrir heilbrigðri skyn
HAFSTEINN BALDVINSSON
HÆSTARÉTTARLÖGMADUR
AUSTURSTRÆTI 18 III. h. - Sími 21735
ALLT MEÐ
ÚTSALA
UTSALA
Byrjum okkar árlegu haustútsölu í dag.
ÚLPUR — KÁPUR — BUXUR — JAKKAR
BUXNADRAGTIR — PILS OG MARGT FLEIRA.
Útsalan stendur í nokkra daga. Komið og gerið góð kaup.
Þér eigið alltaf leið um Laugaveginn.
m
nú undir 57 sm. á lengd. Afli
vir'ðist hins vegar vera nægur
nú og meiri en hægt væri að
anna.
Eitthvað hefur verið veitt héð
an í nót, en Tryggvi telur þær
veiðar þurfa gagngecrar athugun
ar við vegna landhelginnar.
Frysthús KEA losnar ekki við
fisk fyrr en um miðjan ágúst, en
þá mun Jökulfell taka eitthvað
smávegis til útflutnings.
— Helgi.
loOöiri
Laugavegi 31.
EIMSKIF
M.S. GULLFOSS \
Sumarleyfisferðir
17. og 31. ágúst, 14. sept-
ember.
Á næstunni ferma skip voi
til íslands, sem hér segir
ANTWERPEN
Reykjafoss 21. ágúst.
Skógafoss 29. ágúst,
Reykjafoss 12. sept.
ROTTERDAM
Askja 15. áigúst.
Lagarfoss 19. ágúst.
Reýkjafoss 23. ágúst.
Skógafoss 31. ágúst.*
Reykjafoss 14. sept.
HAMBORG
Fjallfoss 16. ágúst.
Lagarfoss 22. ágúst.
Reykjafoss 26. ágúst.
Skógafoss 2. sapt.*
Reykjafoss 10. sept.
LONDON
Mánafoss 14. ágúst.*
Askja 19. ágúst.
Mánafoss 29. ágúst.
Askja 11. sept.
HULL
Mánafoss 13. ágúst.*
Mánafoss 27. ágúst.
Askja 9. sapt.
LEITH
Gullfoss 12. ágúst.
Gullfoss 26. ágúst.
Gullfoss 9. september.
NORFOLK
Dettifoss 23. ágúst.*
Skip 9. sept.
Brúarfoss 20. september.
NEW YORK
Brúarfoss 14. ágúst.
Dettifoss 28. ágúst.*
Skip 12. sept.
Brúarfoss 25. september.
GAUTABORG
Bakkafoss 22. ágúst.*
Bakkafoss 13. sept.
KAUPMANNAHÖFN
Gullfoss 10. ágúst.
Kronprins Frederik 17. ág
Bakkafoss 24. ágúst.*
Gullfoss 24. ágúst.
Kronprins Frederik 4. sept
Gullfoss 7. september.
Bakkafoss 16. sept.
Krónprins Friðri'k 17. sept
KRISTIANSAND
Bakkafoss 26. ágúst.*
Bakkafoss 18. sept.
GDYNIA
Tungufoss um 13. sept.
VENTSPILS
Tungufoss 15. ágúst.
Tungufoss um 13. sept.
KOTKA
Tungufoss 13. ágúst.
Tungufoss um 11. sept.*
* Skipið losar í Reykja
vík, ísafirði, Akureyr
og Húsavík.
Skip, sem ekki eru merkl
með stjörnu, losa aðeins
Rvík.
ALLT MEÐ
EIMSKIP