Morgunblaðið - 17.10.1968, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. OKTÓBER 1968
N
17
ÖLAFUR SIGURÐSSON SKRIFAR UM:
Nýja Bíó
Hernámsárin „1940—45“ 67,68
Seinni hluti myndar Reynis
Oddssonar er kominn. Hefur
myndar þessarar verið beðið með
nokkurri eftirvænitingu, ekki sízit
vegna þess, að sögur gengu um
að fjallað yrði um ástandið svo-
kallaða.
Myndin er mun betri en sú
fyrri. Stafar það af tvennu. í
fyrsta lagi er einn maður, Árni
Gunnarsson fréttamaður, sem les
textarm, í stað margra áður, og
er textinn nú í meira samhengi
við myndina. f öðru íagi hefur
Reynir úr miklu betri myndum
að vinna en fyrr.
Bersýnilegt er, að hann hefur
komizt í gullnámu af filmum,
sem þörf er að vinna frekar úr,
til notkunar við sögukenns'lu og
til varðveizlu sögulegra atburða.
Má taka þar sem dæmi fiRm-
ur frá lýðveldishátíðinni á Þing-
völtum, fjölda götumynda frá
Reykjavík o.s.frv. Eins og fyrri
myndin, er þessi ómetanleg heim
ild um tíma, sem ekki er langt
undan, en lendir í því há'lfrökkri
sögunnar, sem myndast, þegar
helmingur þjóðarinnar man tím-
ann, en hinn helmingurinn hef-
ur litia hugmynd um hann. Úr
þessu getur mynd þessi bætt.
Er ég skrifaði um fyrri mynd-
ina sagði ég að þetta þyrfiti rík-
ið að kaupa, og á það enn frek-
ar við um þessa mynd. Með
nokkrum breytingum er um að
ræða ómetanleg kennslutæki.
Ég er á mörkunum með það,
að mig rámar í stríðið, án þess
að eiga nokkrar heillegar minn-
ingar frá því. Fyrir mig er mynd
in stórkostlega skemmtileg og ég
reikna með að það eigi líka við
um mér yngra fólk. Eldra fó'lk
mun vafalaust sjá þessa mynd
af öðrum ástæðum, til að rifja
upp minningar.
En engin er rós án þyrna.
Viðtöl eru sett inn í myndina við
nokkra menn og eru sum þann-
ig, og varla getur talizt sæmi-
legt. Það er vafasamur ávinn-
ingur að reyna að fá fólk til
að hlæja að mönnum, sem ekki
eru steyptir í hið almenna mót.
Það er ekki smekkíegt heldur.
Sum myndanna eru skamm'laus
en aðeins eitt bætir nokkru við
myndina, og er það viðtalið við
Svein Sæmundsson. Með hrein-
skilni og kímni gefur hann því
líf, sem flest hinna skortir.
Og svo er það viðtalið við kon
una, sem ékki lét nema einu sinni
fallerast, enda þar um sérlega
„handlaginn" mann að ræða. Þessi
kona þarf að koma fram á sjón-
arsviðið. Kona, sem hefur slíka
frásagnargáfu, þarf að segja frá
fleiru!
Og svo er það skandinaviski
menningararfurinn. Reynir hef-
ur fengið einhver ungmenni til
að takast fangbrögðum og svipta
sig klæðum, sem þau gera með
undarfega litlum ástríðusvip. Virð
ist þetta í fljótu bragði harla
ónauðsynleg fyrirhöfin og ekki
vel heppnuð.
Á efitir þessu kemur svo neyð-
arlegt augnablik, þegar strax á
eftir nektarsenunni sézt ungbarn
og leikið er hátt og snjallt „ís-
land ögrum skorið ...“.
Og svo er það endirinn. Þar
er rætt við nokkra unga íslend-
inga og þeirra áMts leitað á því,
hvort þeir vildu heldur vera upp
á stríðsárunum en núna, hvern-
ig þeim lítist á framtíðina og
hvort þeir eigi von á nýrri heim
styrjöld. Leggur stjórnandi svo
mikið upp úr því, að tala við
þá, sem samræmast hans hug-
myndum um „unga íslendinga“
að ekki verður betur séð en að
hann missi af hinni iraunverulegu
þjóð. Út úr þessum spurningum
kemur lítið annað en snakk.
En hvað sem þessu líður er
þetta skemmtileg mynd. Maður
fær hugmynd um þau tröllslegu
átök, sem heimsstyrjöídin var og
sér okkar einkennilega þátt í
þeim. Okkar þjóð tókst að sam
eina það, að koma undir sig fót
unum og að missa ekki fótfest-
una, á þessum áirum.
Reynir Oddsson hefuir sýnt lofs
vert framtak. Slíka starfsemi ber
hinu opinbera að styrkja. Væri
sannarlega ásítæða til að styrkja
Reyni til að endurvinna þess-
ar myndir og efni það sem hann
hefur, í heppilegt kennslumynda
form. Væri þar um að ræða ó-
metanlega fjárfestingu fyrir fram
tíðina.
Raunar er kominn tími til þess
fyrir hið opinbera, og þá fyrst
og firemst yfirvöld menntamála,
að ráða til sín kvikmyndatöku-
fnann. Ætti hans hlutverk að vera
skýrslugerð méð kvikmyndavél,
gagnasöfnun, til uppfræðslu eftir
komandi kynslóð. Hugsið ykk-
ur hvers virði slíkar myndir
yrðu eftir 30 ár.
Ef við tökum dæmi úr sög-
unni, hugsum okkur ef við ætt-
um greinargott yfirlit á kvik-
mynd um sjálfstæðisbaráttu fs-
lendinga. Það væri ómetanlegt.
Það er ekki verjandi að draga
lengur að skipuleggja starfsemi
á þessu sviði.
6. S.
Vopnafjörður, 15. október.
Áætlað er að byggja brim-
varnargarð frá landi, austan við
Kamb, yfir skerið að Miðhólma.
Talið er, að hafnarskilyrði hér
batni tií miklilair muna við þess-
ar aðgerðir. Garður þessi verð-
ur um 700 metrar að lengd og í
hann fara 72 þús. rúmmetrar.
Norðurverk hf. sér um þessar
framkvæmdir, sem hófust í júlí.
Vonir standa til, að framkvæmd
um verði lokið fyrir næstu ára-
mót.
- ERLENT YFIRLIT
Framhald af bls. 15
maður Þjóðvarnaráðsins. Nieh
hefur haft á hendi yfirstjórn
k j arnorkuvopnaáætlunar innar,
en Yeh er forseti hervísindaaka
demíunnar.
Sterkur grunur leikur á, að
kjarnorkuvopnaáætlun Kín-
verja hafi seinkað vegna alvar-
legra mistaka, sem talið er að
hafi valdið því að tilraun, sem
gerð var í árslok í fyrra, hafi
farið út um þúfur. Á undanförn
Um mánuðum hafa kínverskir leið
togar lítið gert af því að státa
af kjarnorkumætti Kínverja. En
þar sem Nieh og Yeh hafa
greinilega verið skipaðir í háar
valdastöður og menningarbylt-
ingin virðist vera að fjara út,
bendir allt til þess, a$ kjarn-
orkutilraunir verði hafnar að
nýju.
HERINN DROTTNAR
Þrátt fyrir fréttir um áfram-
haldandi átök hefur ýmislegt
bent til þess að undanförnu, að
dregið hafi til muna úr menn-
ingarbyltingunni. Þótt óvinir
Maos hafi öðru hverju verið for
dæmdir í blöðum, hefur verið
furðu hljótt um þá á undan-
förnum mánuðum. Liu Shao-chi
forseti, sem í áróðrinum er kall-
aður „Krúsjeff Kína“, og sam-
herjar hans virðast hafa beðið
algeran ósigur. Nú hefur forset-
inn verið sviptur öllum embætt-
um samkvæmt síðustu firéttum.
En hið gamla kerfi flokks-
ins og stjómarinnar er hrunið.
Skrifstofuveldi flokksins er lam
að og skrifstofuembættismenn,
sem börðust fyrir kínversku
byltingunni, eru horfnir.
Gréinilegt samband virðist
Vera á milli endurreisnar laga
og reglu í kommúnistaflokknum
og vaxandi áhrifa heraflans. Á
undanförnum vikum hefur verið
borið mikið lof á herinn, og
hann hefur verið hylltur sem
„máttarstólpi alræðis öreiganna
undir beinni stjórn Lin Piaos
varaformanns“, „öflugur stálmúr
sem verndar landið" og „varnar
garður hinnar miklu menningar
byltingar öreiganna“.
En hvað sem gerzt hefur, hef-
ur ekki dregið úr fjandskap
ríkjandi valdhafa í gakð Rússa.
Tónninn í garð Rússa er jafn-
harður og ósveigjanlegur og
fyrr.
Kínverskir leiðtogar hafa
spáð því, að menningarbylting-
unni ljúki á næsta ári, en hvað
tekur þá við? Þeir sem vel fylgj
ast með þróuninni í Kína velta
því fyrir sér, hvort stjórn sú,
sem við tekur þegar Mao hverf-
ur af sjónarsviðinu, muni frem
ur bera keim af hernaðarein-
ræði en kommúnisma.
Skrifstofuhúsnæði ósknst
fyrir 1. des. n.k. Tilboð óskast send afgreiðslu blaðs-
ins fyrir n.k. mánudagskvöld 21. okt. n.k. merkt:
„2119“.
Höfum kaupendur að
Volkswagen árgerð ’66 og ’67.
BÍLA- OG BÚVÉLASALAN
við Miklatorg, sími 23136.
SKÍÐASKÁLINN í KERLINGAFJÖLLUM heldur
MYNDAKVÖLD
fyrir ungLinga 14 ára og yngri í Lindarbæ niðri, sunnudag 20. okt. kl. 4 s.d.
fyrir unglinga 15 ára og eldri í Lindarbæ niðri, sunnudag 20. okt. kl. 8,30 s.d.
fyrir fullorðna á Hótel Sögu, súlnasal fimmtudag 24. okl. kl. 8,30 s.d.
Allir nemendur Skíðaskólans frá s.l. surnri og fyrri árum eru velkomnir
ásamt gestum þeirra.
Massey Ferguson 3765
Til sö!u er Massey Ferguson 3165 skurðgröfuvélasam-
stæða árg. 1967. Vélin er í góðu ásigkomulagi og
vinnustundafjöldi um 800. Hagstætt verð og greiðslu-
skilmálar. — Upplýsingar í síma 31433.
J OY-loftpressa
Til sölu er nýleg loftpressa af Joy-gerð. Vétin er í
góðu ásigkomuliagi og hefur ekki verið notuð meira
en um 300 vinnustundir. Verð og greiðsluskilmálar
eftir samkomulagi.
Upplýsingar í síma 31433.
Bílaglerið komið
Glerjdjan sf.
Þverholti 11 — Sími 11386.
AUKIN ÞÆQINDI AUKIN HÍBÝLAPRÝDI
Við erum
sammála
nwood
UPPÞVOTT AVÉLIN
ER FULLKOMLEGA SJÁLFVIRK.
HRÆPIVÉLIN
ER ALLT ANNAÐ OG MIKLU MEIRA EN
VENJULEG IIRÆRIVÉL.
KENWOOD hrærivélin býð-
upp á fleiri hjálpartæki en
nokkur önnur hrærivél, til
þess að létta störf húsmóð-
urinnar. KENWOOD hræri-
vélin er auðveld og þægileg
i notkun.
Kynnið yður Kenwood og þér
kaupið Kenwood hrærivélina.
Verð kr. 7.440.—
KENWOOD uppþvotta-
vélin er með 2000 w.
suðuelementi. Tekur í
einu fullkominn borð-
búnað' fyrir 6 og hana er
hægt að staðsetja hvar
sem er í eldhúsinu. Inn-
byggð. Fristandandi eða
^est upp á vegg.
Verð kr. 17.450 —
— V/ðgerðo og varahlutabjónusta —
Sími
11687
21240
Laugavegi
170172