Morgunblaðið - 11.12.1968, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. DESEMBER 1S68
EIRÍKUR KRISTÓFERSSON, SKIPHERRA:
HUGLEIÐINGAR UM HAFfS
Eftir að haga siglt meðfram
ströndum íslands í meira en
hálfa öld, taldi ég mig vita ým-
islegt um hafísinn, sem oft varð
á vegi mínum. En að loknum
lestri bókarinnar „Hafís við
fsland" varð ég þó að viður-
kenna að þar fann ég margt sem
ég vissi ekki áður, og hefur orð-
ið mér umhugsunarefni.
Ég vil þá fyrst víkja að hinni
fróðlegu og gagnlegu grein Gutt
orms Sigbjarnarsonar jarðfræð-
ings um hafís, hafstrauma og
veðurspár. Allir vita að sólin ótrúlegt
eyðir hafísnum, hitt hygg ég að
færri hafi vitað, að sólin raun-
verulega skapi hafisinn. Þetta
skýrir hann ákaflega skemmti-
lega í kaflanum „Orkubúskap-
ur jarðar“. Kenning hans um
hafstrauma við ísland kemur
heim við mína reynslu, svo langt
sem hún nær. Þá vona ég, að
þessi þarfa hugvekja verði til
þess að þeir, sem völdin hafa,
hefjist þegar handa um að koma
á hafísspám, og velji tij þess
hæfustu menn. íslenzkir sjó-
menn þurfa að kyrvrea sér þessa
grein og fylgja henni eftir.
Grein Tryggva Blöndal gefur
glögga mynd af þeim hættum,
sem því eru samfara, að sigla
gegnum ís, oft í slæmum veðr-
um. íslenzk sjómannastétt er
ekki mikið gefin fyrir að aug-
lýsa verk sín, og hljótt hefur
verið um margt það, sem á sjón-
um gerist og til afreka má telj-
ast. Ég tel nauðsynlegt að þjóð-
in fái að vita um þá erfiðleika
og hættur, sem sjómenn hennar
eiga við að stríða. En það er
ekki á allra færi að skýra frá
þeim á jafn 'ljósan og einfaldan
hátt og Tryggvi gerir.
Á sl. vetri þegar verið var að
semja um smíði tveggja nýrra
strandferðaskipa, gerði ég méa-
ferð á fund forstjóra Ríksiskip
og benti honum á, að nú ætti
honn að setja hnefarm í borðið
og helzt krefjast þess að bæði
þessi skip væru svo vel byggð,
að leggja mætti þau í þann ís,
sem venjulega er hér við strönd
ina. Ég benti honum á, að er ver
ið var að byggja varðskipið Þór,
var Kista Dan einnig í smiðum
og fylgdist ég nokkuð með smíði
hennar. Hún var svo vel ís-
styrkt, að ég er viss um, að hún
hefði alltaf í vetur komist gegn-
um ísinn, en þó auðvitað með ein
hverjum hindrunum. Ég bemti for
stjóranum á, að slík skip yrðu
að sjálfsögðu eitthvað dýrari,
en sá kostnaður mundi marg-
borga sig.
Sumir hafa talað um, að ís-
brjótar gætu leyst vandann, en
ég hefi litia trú á því. ísbrjótar
gætu sjálfir alltaf komist í gegn
um ísinn, en varla rutt braut
nema einu skipi, og alveg óvíst
að þeir gætu komið því inn á
hafnimar. Forstjórinn tók máli
mínu vel, en svo veit ég ekki
hvað hefur gerzt. Vonandi verð-
ur þetta mál athugað gaumgæfi-
lega því hafísinn á áreiðanlega
eftir að koma aftur.
Þá hafði ég sérstaklega gam-
an af að lesa greinar gömlu
mannanna, Guðjóns á Eyri og
Gests frá Krossanesi. Eins og
Bjöm, bæjarstjóri á Húsavík,
segir svo skemmtilega frá í grein
sinni, eru í öllum sjávarþorp-
um, svokallaðir „elztu menn" og
allskonar aðrir spámenn. Ég
held að elztu mennirnir hafi oft
ast rétt fyrir sér. Það er alveg
hvað þeir gátu
Eiríkur Kristófersson.
fiskinn og dýralíf í
um fiskinn og dýralíf í sjón-
um, sem fiskifræðingarnir hafa
ekki hugmynd um. Ég man eftir
því, er bók mín „Á stjórnpall-
inum“ kom út., sagði ég frá því,
að steinbíturinn yrði tannlaus
seinnipart sumars, áður en hann
gengi út. Þá hringdu ýmsir fiski
fræðingar í mig og spurðu, hvað
an úr ósköpunum ég hefði þetta
og hvort þetta væri ekki reg-
in vitleysa. Ég sagði þeim eins
og var, að þetta væri bæði
reynsla mín og annarra fyrir
vestan. Nokkru seinna birtist
viðtal við mann á Suðureyri,
sem sagði það sama. Þá fóru
fiskifræðingarnir fyrst að trúa
þessu.
Þá er ég ekki í nokkrum vafa
um það að Gestur í Krossanesi
hefur rétt fyrir sér, er hann
heldur því fram að seladauðinn
mikli 1918 stafað af lungnabólgu
í selnum. Eftir því sem selur-
inn hefur minna æti verður hann
horaðri og þolir verr kuldann.
Á Breiðafirði bar ekki mikið á
vitað þessu, því þar er sjórinn mik-
ið hlýrri, en á Húnaflóa. Ann-
ars er átakanlegt að sjá, hvern-
ig hafísinn hrekur allt líf á und
an sér, er hann gengur upp að
landinu,, og tortímir hvölum,
selum og fuglum unnvörpum.
Ég gæti sagt margt fleira af
kynnum mínum af hafísnum, ef
tóm gæfist til, og mér finnst
alveg stórfurðulegt að aldrei áð
ur skuli hafa komið út bók vun
hafísinn, og teldi ég það mikið
þarfaverk, ef hægt væri að segja
sögu hans frá upvhafi. Það er
eins með hafísimm og dauðannn
Allir reikna með að aðrir deyi,
bara ekki þeir sjálfir. Er þessu
ekki þannig farið með okkur,
sem búum á Suður- og Vestur-
landi. Við tökum okkur létt, þótt
hafísinn angri Norðlendinga og
Austfirðinga aðeins ef hann læt
ur okkur í friði. En þá er vert
að minnast þess að hafísinn hef-
ur sýnt Sunnlendingum og Reyk
víkingum vígtennurnar áður
fyrr, eins og sagt er frá í bók-
inni. Því vil ég hvetja alla til
þess að lesa þessa skemmtilegu
og gagnlegu bók, og gera sér
grein fyrir að hafísinn er ekki
neitt ævintýri, heldur alvarleg-
ur vágestur, sem jafnan bíður
við bæjardyrnar og getur drep-
ið harkalega á dyr hjá hverj-
um sem er.
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
k
FERSKT ÁVAXTABRAGÐ
ROYAL ávaxtahlaup
InnihaW pakkans ley*-
Ist ypp f 1 bolla ‘af
ijóðandí vatnl. BœtiS I
t bolla af köldu vatnl
HelliS itrox f mót.
ÁvaxfaMcnrp er Ijúffengt me8 þeyttum rjóma, lagítf tvo lltl af ROYAl
ðvaxtahlaupl. LótÍS itffna. SptaniS hlaupiS meS ikelð og lótiS I
(inlsllt I8g I hfi glð* meS þeyttum rjóma 6 tniUl laga*
fílag mim yöne^RMm
Almennur félagsfundur verður haldinn að Skólavörðu-
stíg 16, fimmtudaginn 12. des. kl. 8.30 e.h.
STJÓRNIN.
Reynisstaðarbrœður
Nýju ljósi varpað á helför Reynisstaðabræðra.
Kynngimögnuð frásögn
af för Reynisstaða-
bræðra norður Kjalveg
árið 1780 og hinum
sviplegu örlögum þeirra.
Atburður sem lifað
hefur í vitund þjóðar-
inni fram á þennan dag.
Guðmundur G. Hagalin
í Morgunblaðinu 8. des.
1968:
Bókin sem kom á óvart.
Lýsing hans á þessu er að mínum dómi með afbrigðum
eðlileg og að sama skapi áhrifarík.
Útgefandi, sími 18930.
Æsispennandi saga, rituð af þeirri
meistaraiegu tækni og óbrigðulu
frásagnarsnilld, sem skapað
hafa HAMMOND INNES heims-
frægð og metsölu meðal
metsclubókanna.
AVERY
iðnaðarvogir.
Ólafur Gíslason & Co hf.,
Ingólfsstræti 1A. Sími 18370.
argus auglýsíngastofa
Flutningaskipið TRIKKALA sigldi á tundur-
dufl snemma morguns hinn 5. marz 1945
Aðeins átta komust af og fækkað hafði um
eitt skip... En hvers vegna fannst björgun-
arbátur skipstjórans á svo óvæntum slóðum?
Hvers vegna lagði hann slikt ofurkapp á að
fá tvo þeirra, er komust af, dæmda fyrir upp-
reisn? Og hvernig stóð á leyndinni, sem hvíldi
yfir farmi skipsins? Að rúmu ári liðnu urðu
þessar spurningar áieitnari en nokkru sinni
fyrr. Þá heyrðist veikt neyðarkall frá skipf,
sem bað um tafarlausa hjálp — og nafn
skipsins var TRiKKALA — draugaskip var
risið úr votri gröf á hafsbotni...
Bak við þetta allt var mikil og ógnþrungin
saga, er HAMMOND INNES segir á þann
áhrifamikla hátt, sem skipað hefur honum í
fremsta sæti þeirra höfunda, er rita spenn-
andi og hrolivekjandi skáldsögur.
ÚR RITDÓMUM UM BÓKINA:
„Magnþrungin saga mikilla atburða f
Norðurhöfum."
Joseph Taggart: STAR.
„Hammond Innes staðfestfr enn á ný, að
hann er fremstur nútímahöfunda, sem rita
spennandi og hrollvekjandi skáldsögur.**
SUNDAY PICTORIAL.
„Þessi bók er öllum kostum búin.“
SUNDAY GRAPHIC.
„f einu orði sagt: afbragðsgóð.11
SPHERE.
IÐUNN
Skeggjagötu 1 símar 12923, 19156
Silfurskipið
hammond svoror
INNESekki