Morgunblaðið - 20.12.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER 1968
tTitgieíandi H.f. Árvafcur, Reykj;aiviife,
Framkvæmdastj órj Haraldur Sveinsaon.
•Ritstjórar Sigurður Bjarnason fré Vigur.
Matthías JohannessJoa.
Eyjólfur Konráð Jónsson,
RitstjómarfuIItrúi Þorbjöm GuðhiiaidsBOO',
Fréttaístjóri Björn Jóihannssoin,
Auglýsingaistjóri Árni Garðar KristmsBen.
Ritetjórn og afgreiðsla Aðatefa-æti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðaílstræti 6. Sími 22-4-80.
Ásfcriftargj ald fcr. ISO.O'O á mánuði innanlands,
í lausasöiu kr. 10.00 eintafcið.
A TVINNUMÁL
í REYKJA VÍK
Ékvr-Æýk . ■in j IITAI J IÍD '•í>- ' s uriMI
«nv U Inl i U II ntiivii
Lögregluþjónar æfa múgstjórn.
„Að vinna fólkið með góðu“
Sú aðferð reynist brezku Bobbyonum
bezt, við múgstjórn
¥ haust ákvað borgarstjórn
Reykjavíkur að setja á
fót sérstaka atvinnumála-
nefnd til þess að fylgjast með
atvinnuástandinu í borginni
og gera tillögur um úrbætur
í þeim efnum ef þurfa þætti.
Á síðustu vikum hefur það
komið æ skýrar í ljós, að at-
vinnuástandið í Reykjavík er
mjög erfitt um þessar mundir
og atvinnuleysingjum fer
fjölgandi. Þess vegna vekur
það nokkra athygli er at-
vinnumálanefnd borgarinn-
ar leggur fram tillögur sínar
en þær voru birtar í gær.
Segja.má, að tillögur at-
vinnumálanefndarinnar séu
þríþættar. Þær fjalla í fyrsta
lagi um leiðir til þess að auka
útgerð og fiskvinnslu í
Reykjavík, í öðru lagi um
nauðsyn þess að efla rekstur
reykvískra iðnfyrirtækja og
í þriðja lagi um framkvæmd-
ir borgarinnar sjálfrar og
með hverjum hætti hægt er
að haga þeim þannig, að þær
'leiði til atvinnuaukningar.
Atvinnumálanefndin legg-
ur til að reynt verði að
koma á veiðar öllum þeim
bátum og togurum, sem leg-
ið hafa aðgerðarlausir í höfn
vegna skulda, erfiðs fjárhags
eða af öðrum ástæðum- Jafn-
framt er vakin athygli á
nauðsyn þess að vinna afl-
ann í auknum mæli í landi,
m.a- með því, að frystihúsin
vinni hann sem mest í neyt-
endáumbúðir.
f málefnum iðnaðarins
leggur atvinnumálanefndin
megináherzlu á það, að iðn-
fyrirtækjunum verði veitt
nægileg fyrirgreiðsla um
rekstursfé og gerir ákveðnar
tillögur í þeim efnum.
Að því er framkvæmdir
borgarinnar sjálfrar varðar,
leggur nefndin til að hita-
veituframkvæmdir verði
auknar og mun nú fyrirsjáan-
legt að 30 millj. kr. lán fæst
til aukinna hitaveitufram-
kvæmda á næsta ári. Jafn-
framt telur atvinnumála-
nefndin nauðsynlegt, að við
röðun framkvæmda borgar-
jnnar verði haft í huga hve
atvinnuaukandi framkvæmd-
imar em.
Þegar á heildina er litið
hafa tillöffur atvinnumála-
nefrtdarinnar orðið til bess
að undírstrika hvar skórinn
krennir að og hvaða ráðstaf-
anir eru líklegastar til bess
að koma atvinnulífinu veru-
lega í gang og tryggja næga
atvinnu. En til þess að ábend
ingar atvinnumálanefndar
borgarinnar verði að raun-
veruleika þarf samhent átak
ríkis, Reykjavíkurborgar og
lánastofnana. Er þess að
vænta, að þessir aðilar geri
sér grein fyrir þeirri ábyrgð,
sem á þeim hvílir og taki
höndum saman um ráðstaf-
anir til útrýmingar atvinnu-
leysinu.
NÝTING
FISKIMIÐANNA
vo virðist nú, sem samstaða
hafi tekizt á Alþingi um
bráðabirgðaleyfi til togveiða
á ákveðnum svæðum innan
fiskveiðitakmarkanna tiltek-
inn tíma næsta ár. Jafnframt
mun hin svonefnda landhelg-
isnefnd, sem sjávarútvegs-
málaráðherra skipaði í haust
halda áfram störfum og vænt
anlega gera tillögur um fram
tíðarskipan þessara mála.
Það hefur verið opinbert
leyndarmál, að bátar hafa
stundað togveiðar innan fisk-
veiðitakmarkanna í óleyfi en
slíkt ástand er auðvitað ó-
þolandi fyrir alla aðila til
lengdar. Með þeim bráða-
birgðaráðstöfunum, sem Al-
þingi hyggzt nú grípa til,
verður endi bundinn á það
ástand.
Á undanförnum árum hef-
ur mjög verið rætt um nýt-
ingu fiskimiðanna innan fisk
veiðitakmarkanna bæði fyrir
báta og togara. Hafa skoðan-
ir verið mjög skiptar um
þetta mál og samstaða ekki
tekizt á Alþingi fyrr en nú
um ákveðna lausn. Þó ber að
undirstrika, að hér er eín-
ungis um bráðabirgðaaðgerð-
ir að ræða sem í gildi verða
aðeins 4 mánuði næsta árs.
Auðvitað er sjálfsagt, að
við íslendingar nýtum fiski-
miðin innan fiskveiðitakmark
anna en það verður að ger-
ast undir ströngu vísindalegu
eftirliti og vera í samræmi
við þá stefnu, sem við höf-
um á alþjóðavettvangi mark
að í þessum málum. Vonandi
verður sú reynsla, sem af
þessu fæst á næsta ári til
þess, að víðtækari samstaða
náist um frambúðarskipan
þessara mála.
TVÆR TILLÖG-
UR HJÁ SÞ
Að undanförnu hafa verið
til umræðu hjá Samein-
MÓTMÆLAGÖNGUR og
óeirðir eru nú mjög í tizku
og nálgast líklega Bítlana í
vinsældum. Jafnframt hafa
menn fengið hina mestu óbeit
á lögregluþjónum og ef þeir
ganga rösklega til skyldu-
starfa sinna eru þeir kallaðir
sadistar, ruddar og þaðan af
verra. „Mótmælaleikurinn“
hefur farið sem logi um alla
heimsbyggðina og engir hafa
verlð eins duglegir til þátt-
töku og stúdentar, sem eru
orðnir nokkurs konar sam-
nefnari fyrir slagsmál og
skrílslæti. Og alls staðar hata
menn lögregluna og ásaka
hana um ruddaskap. Þær ásak
anir eru sjálfsagt réttmætar í
mörgum tilfellum og það er
augljóst að oft er það fram-
i koma lögreglunnar, sem ræð-
ur úrslitum um hvort mót-
mælin fara friðsamlega fram
eða hvort þau enda með blóð-
ugum slagsmálum og meið-
ingum.
Gott dæmi um rétta hegðun
lögregluþjóna má finna í Eng
landi.. Ensku lögregluþjónarn
ir, Bobbyarnir, eru yfirleitt
allra manna kurteisastir og
elskulegastir, og þeir hafa sín
ar eigin aðferðir við að halda
æstum múg í skefjum. Sú að-
ferð sem þeir nota mest er í
rauninni ákaflega einföld, þeir
krækja bara saman höndum
og standa þétt fyrir. Blástakk
arnir hafa engar táragas-
sprengjur, engar vatnsbyssur
og engar skammbyssur. „Við
uðu þjóðunum tvær tillögur,
sem ísland hefur flutt og átt
frumkvæði að- Önnur tillag-
an, sem þegar hefur verið
samþykkt fjallar um aukið
samstarf milli þjóða og sér-
stofnana Sameinuðu þjóð-
anna eins og t d. Matvæla-
og landbúnaðarstofnunarinn-
ar um betri nýtingu fisk-
stofnanna og að þeim verði
veitt full vernd gegn ofveiði.
Þessi tillaga var samþykkt
mótatkvæðalaust fyrir nokkr
um dögum á Allsherjarþing-
inu. Er framkvæmdastjóra
höfum heldur enga hlífðar-
hjálma eða andlitshlífar“ seg-
ir James Hargadon, fertugur
Skoti, sem annast þjálfun hins
20 þúsund manna lögreglu-
liðs Lundúnaborgar. „Við telj-
um það ekki nauðsynlegt, og
ef við settum upp aðra hjálma
en okkar venjulegu, gæti það
bara æst fólkið upp, við reyn-
um að hindra það með ióðu.“
f fullu samræmi við brezkar
kurteisisvenjur, neita lög-
reglumennirnir að segja álit
sitt á óeirðunuim í Chicago eða
París, en þeir brosa kannski
lítillega ef þeir eru spurðir.
„Við myndum aldrei beita slík
um aðferðum hér,“ segir
Hargadon. „Við lítum á múg-
srtjórn eins og knattspyrnu-
kappleik. Við reynum að
koma í veg fyrir að hinir
geri mark.“
Þegar síðasta stóra mót-
mælagangan var farin í Lond-
on, í október, fóru meira en
30 þúsund uppreisnargjarnir
unglingar syngjandi um götur
borgarinnar. Scotland Yard
fól 8.846 lögreglumönnum að
hafa stjórn á þeim. Allir bjugg
ust við hörðum átökum, en
rólyndi og skapstilling lög-
reglumannanna bjargaði deg-
inum. Þegar einu mótmælend
anna kastaði smápeningi í lög
regluþjón, hló hann og bað
um verðmeiri mynt. Þegar vel
þroskuð pera lenti í andlit-
inu á öðrum, tók hann han.a
upp og borðaði hana. Um
SÞ falið að samræma aðgerð-
ir á þessu sviði og gefa
skýrslu um málið að tveimur
árum liðnum.
Hin tillagan er þess efnis,
að settar verði alþjóðaregl-
ur um mengun sjávar og að
rannsókn verði látin fara
fram á vegum Sameinuðu
þjóðanna á þeim málum og
um réttindi strandríkja gagn
vart mengun sjávarins. Þessi
tillaga hefur fengið góðan
byr og er þess fastlega vænzt,
að hún hljóti samþykki.
Ástæða er til þess að vekja
kvöldið höfðu aðeing 47 mót-
mælendanna meiðst, og eng-
inn þeirra alvarlega. 74 lög-
regluþjónar þurftu að leita
læknis. Og svo áður en menn
héldu heim á leið sungu mót-
mælendur og lögregluþjónar
„Auld Lang Syne“ fyrir fram-
an óskemmt bandarískt sendi-
ráð, sem hinir fyrrnefndu
höfðu hótað að sprengja í loft i
upp.
Nokkrum dögum áður en
þessi mótmæli hófust héldu
lögreglumennirnir sérstakar
æfingar. En þær miðuðu að-
eins að því að kenna þeim
að komast sem fljótast út úr
og inn í lögregluvagnana, og
hvernig þeir ættu að mynda
fleyga til að dreifa mannfjöld
anum. „Fleyga-hugmyndin“
reyndist vel, en hún er nú
ekki alveg ný“ segir Harga-
don afsakandi. „Rómverjar
notuðu sömu aðferð."
Eina vopnið sem flestir lög-
reglumenn læra að nota er (
kylfan, og þeir hafa strangar
fyrirskipanir um að nota hana
aldrei nema þeir séu í hættu,
eða til að hindra fanga í að
sleppa. Þá verður að gæta
þess, ef það er mögulegt, að
slá í líkamann, en ekki í höf-
uðið.
Aðeins einn maður af hverj-
um tíu lærir að handleika
byssur, en þær eru jafnan
lokaðar niðri í skúffum og að- ,
eins dregnar upp í neyðartil-
fellum eins og t. d. ef þarf að
elta uppi vopnaðan glæpa-
mann. Og byssunotkun er und
rr enn strangara eftirliti. Ef
lögregluþjónn dregur byssu
Framhald á bls. 10
(
sérstaka athygli á þessum
tveimur tillögum. í fyrsta
lagi sýna þær, að utanríkis-
þjónusta okkar og sendinefnd
hjá Sameinuðu þjóðunum
er vakandi fyrir framgangi
þeirra mála á alþjóðavett-
vangi, sem okkur getur orð-
ið hagur af og í öðru lagi er
enginn vafi á því, að þessi
tillöguflutningur hefur vakið
töluverða eftirtekt hjá Sam-
einuðu þjóðunum og þar með
orðið til þess að vekja at-
hygli á íslandi og íslenzkum
málum.