Morgunblaðið - 08.03.1969, Page 13

MORGUNBtAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. MARZ 1969.
13
II — LISTIR
- LISTIR
BÓKMHTIR - LISTIR
- USTIR
Cliff Robertson í hinu vandmeðfarna hlutverki Charly Gordon.
Hlýtur hann Oscars-
verðlaunin 7969 ?
ÞEGAR líður að afhendingu
Oscarsverðlaunanna ár hvert,
leiða margir getgátum að hugsan
legum verðlaunahöfum, ekki sízt
að því, hvaða leikarar hljótiheið
uirnn. Eins og fram hefur komið
í fréttum, eru það Alan Bates,
Alan Arkin, Ron Moody, Pet-
er O'Toole og Cliff Robertson,
sem koma til greina nú í ár.
Athyglin beinist sérstaklega að
Robertson, þar sem bandarísk
ir gagnrýnendur kusu hann
bezta karlleikra ársins ‘68, fyrr
leik simi í myndinni „Charly“.
Hérlendir kvikmyndahúsgestir
kanniast við þennan, oftast of
lágt virta leikara úr myndun-
um „PT 109“ (Austurbæjarbíó
Cliff Robertson hóf feril sinn
í leikhúsinu og eftir að hafa
leikið á sviði um árabil, fékk
hann hlutverk í myndiruni „Picn-
ic“ árið 1955. Var hún jafnframt
fyrsta kvikmynd Joshua Logans,
sem leikstjóra. Síðan komu ár
misjafnra mynda, en samtímis lék
hann mikið í sjónvarpi við góð-
an orðstír. Fékk haann m.a. á
þessum éirum aðalhlutverkin í
sjónvarpsmyndunum „The Hustl
er“ og „Days of Vine and Roses“
Hlaut hann „Emmy“ verðlaunin
fyrir leik sinn í „The Hustler",
en útnefningu fyrir hina. Þegar
þessi tvö verkefni voru svo kvik
mynduð, var algerlega gengið
framhjá Robertson, og Paul New
kvikmyndaréttinn á næsta verð-
uga viðfangsefnkm sem hann
hlyti. Taldi hann það vera „The
Worlds of Charly Gordon“ og
loks eftir sex ára tilraunir, tókst
honum að fá fjárhagsaðstoð frá
hinu nýstofnaða fyrirtæki, Cin-
erama Releasing Corp., til að
gera takmark sitt að veruleika.
Charlie Gordon er fullvaxta
smástrákur, það er bann hefur
útlit fullþroska manns, en barns
hyggju. Hefur þetta þau áhrif,
að hann er ákaflega ankanna-
legur í útliti, rangeygður og
innskeifur, haltur og skakkur.
í byrjun myndarinnar sjáum við
Charly una sér vel innanum
krakka á leikvelli. Á kvöldin
sækir hann skóla fyrir vangefna
og skoðar auk þess ógrynni af
myndablöðum, en lærir þrátt fyr
ir allt ekki neitt. Kennari Charl-
ys í kvöldskólanum (Claire
Bloam), kemur því þannig fyrir
að þekktur taugalæbnir fellst á
að gera tilraunaaðgerð á honum.
Gæti sú aðgerð skorið úr um,
hvort hægt sé að lækna sein-
þroska með taugaskurði. Slik til
raun hafði áður verið gerð á mús
um, og urðu þær mun gáfaðri
eftir. Fyrst eftir aðgerðina verð-
ur Charly lítflla breytinga var.
Smám saman fer þó að rætast
úr vonum læknanna og hann
tekur greinilegum framförum. Eft
ir nokkra mánuði er hann að
flestra dómi orðinn snillingur.
Sá er þó gallinn á gjöf Njarð-
ar, að tilfinningaleg þróun Chanl
ys tekur engum breytingum. Kem
ur það bezt í ljós, er hann gerir
grófa tilraun til að nauðga kenn
ara sínum. Veldur það því, að
ihann er aðeins enri einangraðri
en áður. Gefur hann tilfinning-
um sínum lausan tauminn um
hríð, og tekst þanig að ráða
bót á þessum göllum að nokkxu
'leyti. Það kemur þó í ljós, að
lækningin er aðeins tímabund-
in og eftir harða baráttu við að
halda nýfengnum gáfum sínum,
endar Charly á sama þroskastigi
og í upphafi myndarinnar.
Af meðleikurum Robertsons,
hefur Claire Bloom stærsta hlut
verkið á höndum og skilar hún
því með ágætum. Handritið
samdi Stirling Silliphant, og er
það í alla staði mjög vel upp-
byggt. Silliphant hlaut Oscars-
verðlaunin í fyrra fyrir hand-
rit myndarinnar „In the Heat of
the Night“. Tónlistin er eftir
sítarleikarann heimsfræga Ravi
Shankar. Fe'llur hún einkár vel
að myndinni, en þetta er frum-
raun Indverjans á þessu sviði.
Leikstjórinn er Ralph Nelson,
en stjórn hans hefur tíðum á sér
þunglamalegan blæ, auk þess sem
tæknin (split-screen og
multi-screen), virðist oft sitja í
fyrirrúmi Vill það í sumum til-
vikum, draga úr áhrifum efnis-
ins. Samt nær myndin góðum
tökum á áhorfendanum, og þar
sem um mjög erfitt verkefni er
að ræða, má segja að hún sé
vel heppnuð í flesta staði.
Vonir Robertsons, um að Char
ly mundi færa sér betri hlut-
verk í framtíðinni, hafa þegar
rætzt. Fyrir skömmu fékk hann
ásamt Michael Caine, aðalhlut-
verkið í mýjustu mynd Roberts
Aldrich, „Too Late the Hero“
Oscars-verðlaunin mundu gera
honum kleift að hrinda í fram-
kvæmd, ýmsu, sem hamm hefur
lengi haft á prjónunum. Hefur
hann m,a. ihug á að leikstýra
sínum eigin myndum, og auk
þess er hann að semja tvö kvik-
myndahandrit. Verður því gman
að fylgjast með þessum lista-
manni næstu árin.

/ umsjá Sverris Pálssonar
og Sæbjörns Valdimarssonar
66), Sundayin New York
(Gamla bíó, sama .ár), Masqu-
erade" og 633-Squadron, sem
sýndar voru í Tónabíó, ‘67 og ‘68
Og þar fáum við einnig að sjá
Robertson í einni af hans betri
myndum „The Honey Pot“, sem
gerð er af hinum ágæta leik-
stjóra Joseph L. Mankiewicz.
Er von á henni með sumrinu.
man látinn leika „Fjárhættuspil
arann“, en Jack Lemmon aðal-
hlutverkið í „dagar víns og
Rósa“ Taldi Robertson sig illa
leikinn, sem eðlilegt var, og ekki
sízt vegna þeirrar staðreyndar, að
I báðir þessir leikarar voru út-
nefndir tii Oscarsverðlauna fyr-
! ir leik sinn i þessum myndum.
I Ákvað hann þá, að tryggja sér
Charly eftir uppskurðinn
Haukur Ingibergsson skrifar um:
H LJÓA HPLÖTUR
„Með beztu kveðju"
(Haukur Morthens)
Flestir fslendingar kannast við
Hauk Morthens. Hann er okkar
reyndasti dægurlagasöngvari, og
síðan 1953, er fyrsta hljómplata
hans kom út, hefur rödd hans
fiætt á öldum ljósvakans út
yfir landsbyggðina öðrum isL
söngröddum oftar. Þetta er eng-
inn smávegis tími fyrir dægur-
lagasöngvara — 15 ár — og
enn er Haukur vinsæll, að vísu
ekki svo mjög méðal ungling-
anna, heldur meðal sinnar kyn-
slóðar, og þó raunar langt út fyr
ir hana.
Árið 1964 sendi Haukur frá
sér LP plötu, sem innihélt jóla
og barnalög, en síðan ekki sög-
una meir á þeim vettvangi, þó að
Haukur héldi áfram að syngja á
ýmsum veitingahúsum, þar til
nú fyrir jólin, er hann sendi frá
sér 14 laga plötu, sem ber heit-
ið „Með beztu kveðju", útgef-
andi er Faxafón. Þessi plata er
í stereo, hljóðrituð í AJbrecht-
sen stúdíóinu í Kaupmannahöfn,
en til þeirrar borgar hefur Hauk
ur oft haldið til upptöku. Að
þessu sinni hefur upptakan
heppnast vel, þó er spurning
hvort bassinn hefði átt að vera
svona sterkur.
Um undirleik sjá danskir og
ísl. hljómbstarmenn: bassi:
trommur, orgel píanó, og eru
þeir greinilega engir viðvaning-
ar, en á gítarinn leikur einn
okkar menntaðasti gítarieikrai,
Eyþór Þorláksson, og sá hann
einnig um allar útsetningar, en
þar er honum þröngur stakkur
skorinn, hljóðfærin eru svo fá.
í sumum lögum eru og notaðar
kvenraddir. Hefur Haukur brugð
ið því fyrir sig áður, og er ein-
mitt sérkennandi fyrir margar
plötur hans.
Þegar platan er sett á fóninn,
heyrist fyrst Jag Gunnars Vil-
hjálmssonar „Ég lít til baka‘ við
texta Gunnars B. Jónssonar.
Þetta er fjörugt og áheyrilegt
lag, og ber mikið á kvennarödd-
unum í útsetningunni. Næst kem
ur lag, sem hér var vinsælt sl
haust í danskri útgáfu undir
nafninu „Lille sommerfugl“, og
er þetta önnur íslenzka útgáfa
þess lags á skömmum tíma. Hér
heitir það „Eins og fuglinn
frjáls“ við ekkert framúrskar
andi texta Lofts Guðmundsson-
ar.
,,‘Við gluggann“ heitir frekar
drungalegt og sérkennilegt lag
eftir Oliver Guðmundsson, en
lag eftir hann var á fyrstu
plötu Hauks. Textann gerði Guð
ný Jónsdóttir.
„Gleym mér ei“ heitir ágætt
verk ókunns höfundar.
Með sínu óviðjafnanlega seið-
magni samdi Davíð Stefánsson
ljóðið um Rósamundu, en Unnur
Stefánsdóttir gerði lagið, sem er
alveg skapað fyrir söngstil Hauks
í hluta lagsins er þeirri tækni
beitt, að söngurinn er tekinn
upp tvisvar, þannig að hann
verður fyllri og kraftmeiri en
ella.
Jónas Jónasson gerði lagið um
„bátana á firðinum“ við texta
RJÓ og hefur oft gert betur.
seinasta lagið á hlið A er
„Horfðu á mánann“ og situr
þaða aðallega í minningunni,
i’egna þeirra taktbreytmga, sem
fyrir koma.
Fyrsta lagið á hlið B, og jafn-
framt eitt hið bezta á plötunni
nefnist „Ég skal bíða þín“ og
kannast margir við það úr kvik-
myndinni „Stúlkan með regnhlíf
arnar“ sem sýnd var hér sl.
haust við mikla aðsókn og hrifn-
ingu. Sömu upptökutækni og í
„Rósamurida" er beitt, með góð-
um árangri.
„Til eru fræ“ er finnskt þjóð-
lag við feikigóðan texta Davíðs
frá Fagraskógi, sem Haukur gerði
vinsælt fyrir mörgum árum. Hér
rifjar hann það upp, og sannar,
Framhald á tols. 20
ÓLAFUR SIGURÐSSON SKRIFAR UM
KVIKMYNDIR
LAUGARÁSBÍÓ
í LÍFSHÁSKA
(A Man Could Get Killed)
í Lissabon í Portugal hefur
miðstöð njósna, smygls og ann-
um langt skeið verið mikil
ars ólöglegs athæfis á alþjóða-
vettvangi. Er þar að staðaldri
hópur fólks, sem lifir á þess-
um athöfnum. Þessi staðreynd
er það eina sem tengir þessa
mynd við raunveruleikann, þar
sem um er að ræða skop
stælingu á þessu ástandi.
James Garner leikur amer-
ískan bankamann, sem í mis-
gripum er tekinn fyrir mann
úr leyniþjónustu Breta. Brosa
allir góðlátlega þegar hann reyn
ir að útskýra fyrir þeim að
hann sé alls ekki í leyni-
þjónustunni. Hans framlag til
leiklistarinnar er aðallega að
vera áhyggjufullur á svip.
Tony Franciosa leikur ungan
Ameríkana, sem þykist vera
Portúgali, með hæfilegum mál-
hreim og öllu tilheyrandi. Gefur
hann upp stöðu sína sem at-
vinnusmyglari.
Sandra Dee leikur stúlku sem
er á ferð og skilur ekki fylli-
lega hvað er að ske. Virðist
hún vera á fremsta hlunn með
að hlaupa í spik, þó að það
sé ekki byrjað enn. Skrúfar
hún andlitið í alskyns stelling-
ar, allar frekar geðillskulegar.
Og svo er það manneskjan
sem skiptir máli, Melina Merc-
ouri. Hún er eins og A1 Cap-
one á barnaleikvelli, eina mann
eskjan sem líkleg er til glæpa-
lífernis. Eins og allir hinir er
hún að leita að fimm milljón
dollara virði af demöntum. Mun-
urinn er sá, að hún notar öll
brögð, kynþokka, þjófnaði, lygar
og pretti. Hún leikur alla þessa
þrjá leikara af tjaldinu. Með
sínum grófa sjarma lífgar hún
við kvikmynd, sem annars hefði
verið andvana fædd. Tveir brezk
ir kar.akterleikarar skila sín-
um hlutverkum vel, þeir Robert
Coote, sem kunnur er hér úr
Bragðarefunum og Robert Mor-
ley.
Bezta mynd sem ég hef séð
með Melinu Mercouri er „Aldrei
á Sunnudögum". Hún er eins
ólík þessari mynd og hugsazt
getur. Virðist mér að hún ætti
að halda sig frekar að myndum
í þeim dúr. Myndin sem hér
um ræðir er ekki við hennar
hæfi, þó að hún standi sig
betur en allir aðrir.
KÓPAVOGSBÍÓ
LESTIN TIL VÍTIS
(Train d‘Enver)
Austurlenzkur listamaður, þýzk
ur hálfgeggjaður listamaður og
franskur spæjari, fögur kona og
Framhald á hls. 2Q