Morgunblaðið - 08.03.1969, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. MARZ 1969.
JltttgMitftltötfe
'Ú'itglefandi H.f. Árváfcuir, Reykjavíik.
Fnamfcvíemdastj óri Haraldur Sveinsson.
•Ritstrjóraif Siigurður Bjarrtason feá Viguir.
Malifchías Jcthannessten.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Bitstjdmarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréfcfcaistjóri Björn JóHiannsson.
Auglýsihgiaistjóxá Árni Garðar Kristmsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalsfcræti 6. Síml 10-100.
Auglýsingar Aðlaílstrœ'ti 6. Síml 22-4-80.
Ásfcriftargj'ald fcr. IBiO.00 á mánuði imnanlands.
í lausasiöiu fcr. 10.00 eintafcið.
HöRMULEGUR
ATBURÐUR
Á svo til hverju ári verður
skarð fyrir skildi í ís-
lenzkri sjómannastétt. Oftast
verður það af völdum fár-
viðris á hafi úti, en þó veit
enginn hvenær höggið ríður,
hvar eða hvers vegna. Áfallið
kemur alltaf jafn óvænt og
það er alltaf jafn þungbært.
bært.
Á einum sólarhring hafa 7
íslenzkir sjómenn farizt. Nú
var það ékki Ægir, sem
krafðist þessara fórna, held-
ur olli eldur í tveimur ís-
lenzkum togurum þessum
hörmulegu atburðum. Á tog-
ara Bæjarútgerðar Reykjavík
ur, Hallveigu Fróðadóttur,
fórust 6 skipverjar af þessum
sökum og á Kveldúlfstogar-
anum Agli Skallagrímssyni
fórst einn ungur skipverji.
íslenzka þjóðin er harmi
slegin yfir þessum sorglegu
atburðum. Slíkt skarð í raðir
hinnar fámennu en dugmiklu
íslenzku sjómannastéttar
verður aldrei bætt. En þessi
hörmulegu tíðindi verða okk
ur áminning um að gera allt,
sem í mannlegu valdi stend-
ur til þess að tryggja öryggi
sjómanna okkar á hafi úti.
Morgunblaðið sendir ástvin-
um og aðstandendum hinna
látnu sjómanna innilegar
samúðarkveðjur og þakkar
þeim störf í þágu lands og
þjóðar.
ATVINNULEYSIÐ
HÉR OG í
DANMÖRKU
Cíðustu daga hefur K. B.
^ Andersen, fyrrverandi
kennslumálaráðherra Dana,
verið í heimsókn hér á landi.
Á fundi með fréttamönnum í
gær skýrði hann m.a. frá því,
að nú væri um 8% atvinnu-
leysi í Danmörku. Jafnframt
má bæta því við að hinn 26.
febrúar sl. voru 13,5% bygg-
ingariðnaðarmanna atvinnu-
lausir í landinu.
Þessar tölur munu vera
miðaðar við fjölda tryggðra
en ekki við allan mannaflann
eins og gert hefur verið hér.
Miðað við 8% atvinnuleysi í
Danmörku samsvarar það því
að um 3000 manns væru at-
vinnulausir hér á landi, en
láta mun nærri að svo hafi
verið um sl. mánaðamót.
Þessar upplýsingar hins
danska stjórnmálamanns
hljóta að vekja nokkra at-
hygli hér á landi. Danir hafa
ekki orðið fyrir neinum áföll-
um í efnahagsmálum að und-
ánfornu, sem jafnast á við
þau. skakkaföll, sem við Is-
lendingar höfum orðið fyrir
á sl. tveimur árum. Samt sem
áður er atvinnuleysi í Dan-
mörku nú álíka mikið og hér.
' Auðvitað erum við engu
bættari, þótt mikið atvinnu-
leysi sé í Danmörku, en það
hlýtur að vekja athygli, að
þrátt fyrir hin gífurlegu áföll,
sem við höfum orðið fyrir og
þrátt fyrir það, að vertíðar-
störf lögðust niður um nokk-
urra vikna skeið vegna sjó-
mannaverkfallsins er atvinnu
leysi hér nú ekki meira en
það er í Danmörku.
BATNANDI
GJALDEYRISr
STAÐA
¥ upplýsingum, sem Seðla-
bankinn hefur sent frá
sér um gjaldeyrisstöðu lands-
manna, kemur fram, að gjald
eyrisstaðan hefur batnað
mjög í kjölfar gengisbreyt-
ingarinnar í nóvembermán-
uði sl. Um áramót var gjald-
eyrisstaðan orðin jákvæð um
302 milljónir króna og hafði
batnað frá lokum október-
mánaðar sl. árs um 677 millj.
króna. Nú í febrúarlok hafði
gjaldeyrisstaðan enn batnað
og var orðin jákvæð um 440
milljónir króna.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
hefur nú ákveðið að veita Is-
landi yfirdráttarlán að upp-
hæð 660 milljónir íslenzkra
króna og verður lán þetta
notað í tvíþættum tilgangi.
Annars vegar til þess að
styrkja lausafjárstöðu bank-
ans út á við og skapa öryggi
og traust í gjaldeyrismálum,
meðan áhrif gengisbreyting-
arinnar og annarra efnahags-
aðgerða á greiðslujöfnuðinn
eru að koma fram og hins
vegar til þess að gera banlc-
anum kleift að framfylgja
þeirri stefnu í lánamálum,
sem mörkuð hefur verið að
undanförnu og byggist á stór
auknum lánveitingum Seðla-
bankans til atvinnuveganna,
einkum til útflutningsfram-
leiðslu og iðnaðar.
I fréttatilkynningu Seðla-
bankans gætir hóflegrar bjart,
sýni um þróun mála á næstu
mánuðum. Kemur þar fram,
að takist að forða frekari
stöðvun framleiðslunnar og
koma í veg fyrir kostnaðar-
mj
UTAN ÚR HEIMI
RÚMENÍA:—Úttinn viö Sovét-
ríkin tefur fyrir frelsinu —
— Við höfum í hyggju að
fara varlega, ekki styggja
neinn (Sovétríkin) og ef til
vill verða þannig fyrir sömu
örlögum og Tékkóslóva'kia.
Þessi sikýrinig heyrisfc oift frá
starfsmönnum komimúnista •
flokksins í Búlkarest við því,
að frjálsræðisþróun innan-
lands hefur ekki fylgt í kjöl-
J far þess sjálfstæðis, sem ein-
kennir utanríkiseefnu Rú-
meníu.
— í Rúmeníu sendur sósíal
ismiinn föstum fótum í komm-
únistafloikknum, sagði Nicole
Ceausescu forseti landsins
og leiðtogi flokksins fyrir
gkömmiu. Eins og ástandið er
nú í landinu, yrði aldrei unnt
að réttlæta innrás í Rúmeníu,
sem Sovétríkin stæðu fyrir,
með fullyrðingu um að „sósí-
alisminn væri í hæfctu' þar í
iandi.
En engu að siíður er
ástandið í Rúmeníu að fær-
ast í frjálsræðigátt og fáum
ef niokkruim dytti í huig að
vefengja, að það stæði í
tengslum við utanríkisstefnu
landsins. Breytingamar hóf-
ust hægt eftir að Ceausescu
varð Leiðfcogi kommúnista-
flokksins í marz 1965, en þær
hafa gerzt með mun meiri
hraða eftir innrásina í Tékkó-
slóvakíu í ágúst í fyrra.
1. Eftir að Dragyici fyrr-
verandi innanríkisráðlherra,
sem er stalinisti, var viikið
ful'komlega til hliðar frá
opinberum störfum á síðasta
ári, hefur lögreglan nær hætt
öllum afskipfcum af einkalífi
borgaranna.
2. Rúmenar geta nú auð-
veldlega fengið úfcgefið vega-
bréf til Vesturlanda, ef þeir
eiga til þess nauðsynlegt fé
eða geta sýnt fram á, að
þeim hafi verið boðið þangað.
3. Rúmensk leikhús o'g
kvi'kmyndalhús sýna leikrit
og kvikmyndir frá Vestur-
löndum, útvarp og sjórwarp
birta opinskáa gaigrnrýni og
svo er að sjá sem bókmennta-
blöð og tímarit hafi ótak-
markað tjáningatfrelsi (að vísu
ekki, þegar snertir andstöðu
viið stjórnarvöldin).
Á stjórnmálasviðinu heflur
óttinn við ininrás 'leitt til þess,
að komið var á fót Sósíalis-
ísku einingarfylkingunni, þar
sem kommúnistar hatfa töglin
og hagldirnar, en í eru einnig
margir hópar, sem vinna að
stéttarfélagsmáiuim, menning-
armálum, trúmálum og þjóð-
ernisimálum, er allir fylgja
rúmensku leiðtoguinum.
í fyrsta sinn nú hafa ung-
verSku og þýzku þjóðarbrot-
in, sem eru fjölmenn, ásamt
serbneska þjóðarbrotinu, sem
Nicolae Ceausesctt
forseti Rúmensíu
er mun fámennara, náð fullu
borgaralegú jafnrétti á við
Rúmena sjálfa.
En ekkert atf þessu hetfur
dregið úr valdi stjórnarinnar,
rié heldur dregið úr „forystu-
hlutverki“ kommúnistafLokks
ins. Stjórnarandstaða virðist
vart vera til og þeir fáu rit-
höfundar, sem einihvers væru
megnugir, njóta góðs af
stjórnarvöldunium og tili-
heyra „ihinni nýju stétt“.
Rúmenum og leiðtogum
þeirra er það almennt ljóst, í
hve hættulegri aðstöðu land
þeirra er. Sovézki marskál'k-
urinn Jakuibovski, yfirmaður
Varsjárbandalagsins, hetfur
farið fram á, að bandalagið
fái að láta heræfingar fara
fram í landinu í vor. Sá ótti
grúfir yfir, að Sovétrílkin
noti þá tækiifærið ti'l þess að
hernema landið. Yfirlýsingar
þær, sem Ceausescu gatf í
sam/bandi við kosningarnar,
sem fram fóru í landiinu sl.
sunnudag, voru þarrnig orð-
aðar, er hann ræddi þessi
mál, að enginn vatfi gat leikið
á þvi, hverjum þær voru ætl-
aðar. — Það er óvefengjan-
legur sainnleikur, að sérihver
takmörkun á sjálfstæði sósí-
alistísks ríkis og hivers konar
afskipti atf innarilandsmálum
þess verða því ekki til gagns,
heldur valda því að sósíatism-
anum óskorað tjón, sagði
Ceausescu.
Sú spurning vaknar sóimt,
hvort rúmenskum leiðtogum
takist miklu lengur að kom-
ast hjá beinum árékstrum við
Sovétstjórnina. Fundur sá á
meðál æðstu manna Varsjér-
bandalagsinis, er lengi hefur
verið frestað, á nú loks að
fara fram í liok þsesa mánað-
ar og ekki líður langur tími,
uinz aliþjóðráðstefna komm-
únigta á að fara fram í
Moskvu í maí nk. Sovézku
leiðtogarnir Leitast við með
öllum ráðurn að knýja fram \
samiheldni bandalagsríikjanna
í AusturEvrópu nú. Þessi við-
leitni byggir á valdinu eins
og köm glögglega í ljós í
Tékkóslóvafcíu í fyrra. Rú-
menía stendiur frámmi fyrir
þessu saima valdi. Spurningin
er, hvort sömu örlög bíða
hennar.
hækkanir umfram greiðslu-
getu atvinnúveganna sé ful!
ástæða til að ætla að atvinna
og eftirspurn muni fara jafnt
og þétt vaxandi næstu vikur
og mánuði.
TRYGGINGAR-
FÉLÖGIN GREIÐA
KOSTNAÐINN
IJramsóknarblaðið birti for-
* ustugrein í gær, þar sem
því er haldið fram, að frv.,
sem nú liggur fyrir Alþingi
um brunamálastofnun bendi
ekki til þess að sparnaðar sé
gætt í ríkisrekstrinum. Fram-
sóknarblaðinu ætti að vera
kunnugt um eða gæti a.m.k.
aflað sér upplýsinga um þá
staðreynd að ríkið mun ekki
standa straum af kostnaði við
þessa stofnun heldur trygg-
ingarfélögin í landinu.
Hitt er öllum ljóst, sem vita
vilja, að fjármálaráðuneytið
undir forustu Magnúsar Jóns-
sonar, fjármálaráðherra, hef-
ur gert mjög róttækar ráðstaf
anir til þess að koma á sparn-
aði og aukinni hagræðingu á
öllum sviðum ríkisrekstrarins
og hafa í þeim efnum verið
tekin upp alveg ný vinnu-
brögð, sem tvímælalaust hafa
nú þegar borið verulegan
ávöxt.
Rússor og
Jopanir semja
um farþegaflug
Tókíó, 7. marz, AP.
JAPAN og Rússíand hafa gert
með sér samnimga uim flugtferðir
milli landanna tveggja. Japans&a
flugfélagið (JAL) fær leytfi til
að hajda uppi fluigferðium milli
Tókíó og Moskvu, yfir Síberíu.
Gert er riéið fyrir að þessar tflug-
ferðir hefjist 1970.
JAL og rússnesika fliugfélaigið
Aenoflot annast sem sbenidur
sameiginLega fariþegatfliug milli
höfuðborganna, en til þess eru
notaðar rúsjsneskair yél'ar með
rússneskuim fliugmöniniuim.