Morgunblaðið - 12.03.1969, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. MARZ 1969
Síðasti þáttur í deilu Breta og Frakka
Hádegisverðarboð bjá de Gaulle kemst i hámæli
ÖLDURNAR hefur lægt eft-
ir síðasta storminn í samskipt
um Breta og Frakka. Deilur
þær, sem urðu út af „Soam-
es-málinu“, eru sagðar minna
mest á deilurnar, þegar Frakk
ar beittu fyrst neitunarvaldi
til þess að koma í veg fyrir
aðild Breta að Efnahagsbanda
laginu. Athyglisverðast við
þetta mál er ef til vill, að
nú er talið, að Bretar hafi
beitt Frakka sömu brögðum
og de Gaulle hefur svo oft
beitt í samskiptum sínum við
aðrar þjóðir, einþykkni, sem
nálgast ósvífni.
febrúar s.l., þar sem forset-
inn hafi sett fram „áætlun“
um framtíð Evrópu á sviði
stjórnmála og efnahagsmála,
sem sendiherrann hafi síðan
sent stjórn sinni til athugun-
ar.
Greinin í „Le Figaro“ var
nafnlaus og hennar var ekki
getið í efnisyfirliti blaðsins á
forsíðu þess. Hún vakti því
litla athygli. En að kvöldi
sama föstudags kom Lundúna
fréttstofan „Press Associa-
tion“, sem er lítt þekkt er-
lendis, þar eð hún helgar sig
að mestu innanlandsmálum,
snögglega af stað „Soames-
málinu" með því að birta í
stórum dráttum hina svo-
nefndu „áætlun de Gaulles“.
Fréttastofnun þessi hefur
hvorki bækistöð né fréttarit-
ara í París.
Segja má, að skjálfti hafi
farið um stjórnmálamenn
beggja vegna Ermasundsins
eftir að frétt „Press Associa-
tion“ birtist. Mikilsvirt blöð
voru varkár í ummælum sín-
um um málið. Raunar var erf
itt að gera sér grein fyrir
eðli þess og hinu sanna, þar
sem fyrir lágu ósammáia full-
yrðingar beggja aðila. En
þau blöð, sem ávallt eru and-
stæð de Gaulle, töldu hann
upphafsmann alls ills í þessu
máli jafnt sem öðrum. Stuðn-
ingsblöð forsetans réðust hins
vegar heiftarlega á brezku
ríkisstjórnina, þó einkum
brezka utanríkisráðuneytið.
Þannig var málið komið í
hámæli og sambúð hinna alda
gömlu stórvelda Evrópu
hafði enn verið spillt. Hvað
var það, sem olli hinni miklu
reiði Frakka að þessu sinni?
HÁDEGISVERÐUR HJÁ
DE GAULLE
Christopher Soames átti
frumkvæðið að viðræðunum
við forsetann. Að sjálfsögðu
var það forsetinn, sem bauð
til hádegisverðarins 4. febrú-
ar. En brezki sendiherrann
hafði áður látið þess getið við
skrifstofu forsetans, að hann
æskti þess að hitta hann eins
lega. Viðræður þeirra áttu
sér stað, áður en gengið var
til borðs í íbúð forsetans í
Elyséehöll, og þær stóðu að-
eins í 45 mínútur. Fleiri gest-
um var boðið til hádegisverð-
arins.
Raunar þarf enginn að
furða sig á framtaki Soames.
Áður en Wilson forsætisráð-
herra skipaði hann sendi-
herra á síðasta ári, hafði
hann gegnt mörgum trúnað-
arstöðum fyrir flokk sinn, í-
haldsflokkinn, og m.a. verið
ráðherra í fleiri en einni rik-
isstjórn. Soames, sem er
tengdasonur Churchills, er
sannfærður Evrópusinni og
hann fór til Parísar með þeim
ásetningi að bæta sambúð
Frakka og Breta. Hann hafði
frjálsar hendur í starfi sínu,
eins og kemur fram í framan-
greindu, sem hann stofnaði til
án fyrirmæla utanríkisráðu-
UPPHAF MÁLSINS
Föstudaginn 21. febrúar s.l.
birti franska blaðið „Le Fi-
garo“ á þriðju síðu lítt áber-
andi frétt. Þar sagði, að sam-
kvæmt orðrómi, er gengi í Pal
ais d’Iéna, þar sem þing-
mannasamband Vestur-Ev-
rópubandalagsins sat á fundi
væri unnt að rekja andstöðu
Frakka við Breta og aðila
Efnahagsbandalagsins inn-
an Vestur-Evrópubandalags-
ins til atvika, sem ættu ekk-
ert skilt við starfsemi banda
lagsins.
Blaðið birti einnig í sömu
frétt frásögn af viðræðum, er
de Gaulle, forseti átti við
Christopher Soames, sendi
herra Breta í París, þann 4.
Myndin er tekin af de Gaulle og Soames, er þeir hittust
á nýjársdag.
neytisins brezka, en að sjálf-
sögðu með samþykki þess.
Að loknum hádegisverðin-
um sneri Soames aftur til
sendiráðs síns og ritaði grein
argerð um viðræður sínar við
forsetann. Bretar segja, að
greinargerð þessi hafi síðan
verið send skrifstofu forset-
ans, þar sem hún hafi verið
undirrituð og staðfest sem
Framhald á bls. 21
Biörn Bjarnason
skrifar frá Brussel
Verður Fish&Chips bráölega eins vin
sælt og appelpie í Bandaríkjunum?
Aðeins þarf tcepar 1000 búðir
til þess að taka við allri fram-
leiðslu íslendinga á frystum þorski
MILLJÓNAMÆRINGUR frá
Texas kom nýlega til Englands
þeirra erinda að ráða til sín
starfsfólk, sem vant væri til-
reiðslu á þorski í svonefndum
Fish og Chips-verzlunum, sem
njóta vaxandi vinsælda vest-
anhafs og í Bretlandi. Texas-
búinn, Carl Zucker er mjög
bjartsýnn á þennan rekstur og
segist undrandi yfir því að
menn hafi eKki stofnað slíkar
verzlanir í stærri stíl í Banda-
ríkjunum, því að bráðlega
muni Fish og Chips verða þar
jafn vinsæll og eplakaka —
þjóðarrétturinn vinsæli.
í brezka blaðinu Daily Ex-
press er viðtal við þennan ná-
unga. Þar segir hann frá því
að hann hafi keypt vélar í
Englandi til þess að matbúa
fiskinn fyrir 2 milljónir sterl-
ingspunda — 420 milljónir ís-
lenzkra króna. Hann býður
þar sérhverjum, sem kann að
matbúa Fish og Chips 125
sterlingspunda vikulaun eða
neytendaumbúðum á Banda-
ríkjamarkað hefur aldrei orð
eftirspurn á óbreyttu verði
hafi verið fullnægt, ef undan
eru skildar pakkningar, þar
sem fiskflök hafa þurft að
vera af sérstakri stærð, en á
þeim hefur verið skortur. Það,
sem hefur gert þessa miklu
söluaukningu mögulega er til
koma alveg nýrrar notkunar
á fiski á markaðnum í svo-
nefndum „Fish & Chips“ búð
um, sem eru vel þekktar í Eng
landi, þar sem SH á nokkrar
ið eins mikil og á sl. ári, eða slíkar búðir.
rúm 60 prs., og má segja að Framhaid á his. 21
26.250 íslenzkar krónur. Hyggst
hann setja upp 1000 verzlan-
ir þar vestra í 35 ríkjum.
Svo virðist sem Fish og
Chips sé að verða eins konar
tízkufæða i Bandaríkjunum,
ef marka má ummæli þessa
auðmanns. Með þessu opnast
ótakmarkaðir möguleikar og
þegar hafa íslenzkir aðilar opn
að nokkrar slíkar verzlanir í
Bietlandi, m.a. í London. í at-
hugun er stofnun Fish og
Chips-verzlunar þessara sömu
aðila í New York.
Hinn 11. janúar síðastliðinn
skrifaði Eyjólfur ísfeld grein í
Morgunblaðið, þar sem hann
kom m.a. inn á þessa tegund
verzlana. Hann sagði þar:
„Heildarþorskfrysting ís-
lendinga er um 25.000 tonn og
af því hafa verið unnin um
7.500 tonn í neytendapakkn-
ingar fyrir Bandaríkjamarkað.
Það er því mikil breyting, ef
auka ætti þetta um 10 þúsund
tonn á einu ári Söluaukning í
Verzlun Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna í London, sem selur Fish og Chips.