Morgunblaðið - 12.03.1969, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. MARZ 1969
17
Ég kynntist Axel Schiöth
þegar hann var í Menntaskól-
anum á Akureyri og það var
alla tíð einhver annarlegur
mannsbragur á honum ólíkur
því sem er á mörgu okkar
menntafólki, að maður veit
aldrei hvort það er framlfðið
folk nýrisið úr gröfum sínum
eða lifandi ungt fólk, sem á
að erfa landið. Axel pakkaði
líka saman doðröntum sínum
eins fljótt og hann fékk því við
komið og fór til sjós og varð
skipstjóri á fyrsta skuttogara
okkar og er þar með orðin
sögulep persóna í sjómannasögu
okkar líkt og Indriði Gottsveins
son á Coot. Mig langaði til að
fræðast um útgerðina á Siglu-
firðingi, fyrsta íslenzka skut-
togaranum og nú hefur Axel
Schiöth orðið:
Siglufirði í febrúar 1969.
Ég þakka bréf þitt dags. febrú
ar 1969. Ekki er það lítið sem
þú biður um, í bréfi þínu, en ef
það gæti orðið öðrum til gagns,
væri mest við botn, eins og t.d.
kola. Aldrei hef ég séð stærri
kola, en þann sem við fengum
uppi sjó. Við blaðskelltum sjóinn
í leit að síld, en fundum mjög
lítið, enda var tíminn óheppileg-
ur. Við ætluðum að reyna, að
„redda“ úthaldinu með veiðum
á öðrum tegundum, helzt þorski,
en þar sem hann fannst var alltaf
skógur, af trossum og ótogandi,
þó fengum við uppí 6 tonn í hali
af þorski. Mikið fengum við
aldrei, fyrr en við fórum að
reyna við „spærlinginn", uppí 20
tonn í hali, en þá var okkur
bannað að veiða hann, Já, —
margt er skrítið í kýrhausnum.
Nú tala allir um flottroll í dag,
og er það tímabær tillaga. Þjóð-
verjar fiskuðu í haust út af Kögr
inum (Þverálnum) aldeilis óskap
lega. Ég spjallaði við nokkraskip
stjóra (þýzka) t.d. skipstj. á
„Freiburg“, hann var með 2000
möskva troll og Súber-Kurb
hlera 8,1 ferm. þetta er risa veið
arfæri. Þegar ég talaði við hann
var hann nýbúinn að sprengja 1
hoi ca 1000 körfur, en 4 holin á
undan voru 400, 600, 800 og 1000
Lagó, hlerana.
þá er ég fús til þess að leysa
frá skjóðunni. Þú vilt fræðast
um flotvörpuna „þýzku“ —
Bravó — en við erum or'ðnir
nokkuð seinir. Sannleikurinn er
sá að við höfum horft á tilraun-
ir Þjóðverja, meira að segja gef-
ið þeim leyfi innan ísl. landhelgi,
hálfsofandi. —
Við keyptum frá Þýzkalandi
flotvörpu á sínum tíma, sem við
reyndum fyrir sunnan land. Það
er kunnara en frá þurfi að segja,
að engin ísl. útgerðarfyrirtæki
hafa bolmagn við tilraunir á fiski
ríi, enda eru tilraunir erlendis
eingöngu reknar af opinberu fé.
„Svo fór einnig um sjóferð þá“.
Við komum heim nokkur hundr
uð þúsund krónum fátækari, en
reynslunni ríkari. Tilraunum var
hætt, þegar árangur fór að sjást,
eingöngu fyrir fjárhagsvand-
ræði. Síðan hafa fáir verið til
viðtals um skuttogara eða flot-
vörpur. Okkur varð strax Ijóst
að þarna var framtíðarveiðar-
færi, enda hafa miklar breyting
ar orðið síðan á vei'ðarfærinu og
hjálpartækjum.
Net-Zondetækið okkar er mjög
frumstætt, þó getum við séð mjög
vel með því; höfuðlínu, fótreipi
og botninn. Nákvæmlega er hægt
að stilla vörpuna frá botni eftir
aðstæðum. Þá sést mjög vel er
fiskur kemur í trállið, og hægt
að fylgjast með þeim afla, sem
kominn er í vörpuna. Ef fiskur
var ekki í torfu, gátum við jafn-
vel tali'ð fiskana sem lentu milli
fótreipis og höfuðlínu.
Við fengum margar tegundir
af fiski upp í sjó. Meðal annars
tegundir, sem maður hélt að
inu ef kaldi er. Hann er svo lágur
að aftan. Annars eru eiginleikar
skuttogara fram yfir síðutogara
margir og góðir. Átak á stýris-
blað er alltaif jafnt á beinu toigi,
Pokinn (—- og belgurinn innbyrtur —
körfur, en „german basket“ er 50
kg„ svo þú getur sjálfur marg-
faldað. Hann hafði Atlas-Net-
Zonde með 2000 metra kapli allt

gerð, að vi’ð þurfum ekki að
sæta verði útlendinganna, sem
reynslan hefur sýnt, að halda
verðinu háu, ef þeir ráða mark-
aðnum algerlega og annar megin-
kostur við innlenda veiðarfæra-
gerð er einmitt sá, við getum
saumað net okkar, eins og við
viljum hafa þau og þurfum ekki
að afhenda útlendingunum
reynslu okkar og þekkingu til
misjafnarar úrvinnslu. Það verð
ur fiskimönnum okkar drýgra að
ræða málin við þaulvanan ís-
lenzkan skipstjóra í Hampiðj-
unni heldur en þýzka verkfræð-
inga.
Þarna verður ekki pusið við aðgerðina.
og þar af leiðandi nýtist vélar-
orka betur til átaks. Allt slit á
síðu skipsins, bobbingar, hlerar
o. fl. er úr sögunni. Mikið þægi-
legra að kasta, þar sem hægt er
að beygja á bæði borð. Sérstak-
lega kemur það sér vel í ís ef
þröng er. Trollið er allt fyrix
innan í hverju hali og sést þá
rifrildi betur. Hægt er að byrja
strax að bæta á meðan pokinn
er losaður. Maður er miki’ð fljót
ari að afgreiða trollið. Hægt er
að setja strax á fulla ferð þegar
pokinn kemur innfyrir, kippa eða
laga sig til í kanti. Maður getur
kastað allavega án tillits tilvinds.
Karlarnir eru í góðu skjóli (inni)
við aðgerðina, svo áhyggjur út
af þeim minnka. Togvírarnir
ganga í gegn eftir ,,Kanal“, engir
vírapollar eða drasl sem þeim
fylgja, en það er mjög miki’ð ör-
yggi. Spilið nýtist þar af leiðandi
betur ca 10% núningsmótstaða
pr. polla. Hjá okkur eru bara 2
blakkir. Aldrei þarf að taka í
blökkina, eða slá úr. Engir dingl
Slakað út.
automat. Þegar lítið var þá dró
hann upp í 7 klukkustundir.
Annars venjulegan togtíma
lVz— 2.
Þú spyrð um „Siglfirðing“.
Hann er heldur lítill, og ekki
reglulega vel vaxinn, en mjög
gó'ður það sem hann nær. Við
meðhöndlum trollið eins og þeir
stóru, tökum allan fiskinn í einu.
Mest höfum við tekið ca 20 tonn
í einu og það gengur sæmilega
að koma því innfyrir. Aldrei
hefur Cod-línan bilað. Það er
þægilegt að kasta og hífa. Við
bökkum upp úr festum. Það
hefur gengið vel þannig, stund-
um dálítið „pus“ á rassinn á grey
hefði nú verið fínt minkafóður,
sem í sjóinn fór aftur, eða tii
heilfrystingar. Úrkastið var mest
fiskur 40—50 cm.
Verksmiðjutogarar er framtíð
in tvímælalaust, og myndi ég
ekki hugsa mig tvisvar um ef
starf á þannig skipi væri í boði.
Gaman væri að kynnast því nán-
ar. Ég ætlaði einu sinni til „Hans
Pikringpack Rederei" í Hamborg,
en ekkert varð nú úr því þá.
Einhver stærstá netafabrikka í
Evrópu heitir „Engel“ í Kiel og
þaðan koma stærstu flotvörpurn
ar. Við keyptum okkar vörpu
þaðan, en þetta er dýrt hjá þeim,
enda eru þeir miklir buisness-
menn „þýzkir".
Kær kveðja,
Axel Schiöth.
Svo mörg eru þau orð að norð
an. Þa'ð er ekki hnúta, ætluðum
einum eða neinum og allra sízt
útgerðarmönnum Siglfirðings, þó
að því sé kastað fram í leiðinni
að Hampiðjan getur framleitt
flotvörpur til þorskveiða. Það er
einn af meginkostunum við að
hafa hér innlenda veiðarfæra-
Axel Schiöth
í hvildarstellingu.
Þjóðverjar notuðu íslenzkar
teikningar við flotvörpugerð
sína í upphafi — nú hefur taflið
snúizt við — í bili — en þeir
þurfa ekki að riða vörpurnar
fyrir okkur — meðan enn hjarir
hér innlend vörpuger'ð.
andi gilsar, sem maður getur
fengið í hausinn. Fiskurinn lítur
ekki ver út þó mikið sé tekið í
einu, heldur hitt, enda fer hann
ekki á loft (skipting í pokum).
Mjög þægilegt að losna við stór-
grýti út aftur, en það getur vald
ið erfiðleikum á sfðunni ef mikið
veltur. Minni hætta á óklárelsi,
engir rópar, stertar eða rússar,
engin gjörð á poka, en hún er
búin að kippa mörgum pokanum
af — (úr festum).
Fiskiríið hjá okkur í fyrra var
1800 tonn á 9 mánuðum (aðgerð-
ur fiskur). Það er að segja það
sem við komum með í land, en
úrkast komst upp, 20—30%. Það
Siglfirðingur lika í hvíldarstellingu.
Björgvinstilraunin
Það eru margir uggandi um
þessa tilraun, eins og virðist
eiga að framkvæma hana. Það
má með engu móti eyða því litla
fé sem fæst til praktiskra til-
rauna í vonlausar tilraunir. Eg
held að þessi tilraun með hina
stóru þýzku flotvörpu á litlu
síðuskipi sé dæmd til að mistak-
ast, eins og fyrri tilraunir af
sama tagi, þetta er nefnilega
ekki sú fyrsta — ef ekki verður
í upphafi gert ráð fyrir tvennu:
1) Að vírarnir liggi í tveimur
blökkum og hægt sé þá að hífa
iriní þá og hækka vörpuna í
sjónum eftir þörfum. Þetta er
Framhald á bls. 21
Sjúmannasíðan
f UMSJÁ ÁSCEIRS JAKOBSSONAR
KVEÐJA AD N0RÐAN