Morgunblaðið - 17.04.1969, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. APRÍL 1969
aaaism
Iðnnemar báru ekki fram
Kafbátaferðir og
hús Jóns forseta
— rœtt utan dagskrár á Alþingi....
kvartanir um brotna
— nefnd iðnnema, iðnfrœðsluráðs og
ráðuneytis mun kanna samninga
( iðnnema og meisfara
— iðnnemar fjölmenntu á þingpalla er
rœdd var fyrirspurn um málefni þeirra
A fnndi Sameinaðs Alþingis í
gær kom til umræðu fyrirspurn
er Magnús Kjartansson beindi
til menntamálaráðherra um mál
efni iðnnema. Fjölmenntu iðn-
nemar á þingpalla og komust
þar færri að en vildu. Einnig
stóð hópur iðnnema fyrir framan
Alþingishúsið og skömmu áður
en umræður um fyrirspurnina
hófust afhentu forsvarsmenn iðn
nema menntamálaráðherra álykt
un um málefni iðnnenia og Iðn-
skólans. Atti þá ráðherra stuttan
fund með iðnnemunum í flokks-
herbergi Alþýðuflokksins.
Fyrirspurn Magnúsar Kjartans
sonar var á þessa leið:
Hvaða ráðstafanir b^ggst
menntamálaráðherra gera til
þess að koma í veg fyrir, að
námssamningar séu brotnir á iðn
nemum með því að halda þeim
atvinnu- og kauplausum langtím
unum saman? Sagði Magnús í
framsöguræðu sinni með fyrir-
spurninni að nær 30 iðnnemar
hefðu nú um nokkurn tíma ver-
fð atvinnulausir og búið við
hreint neyðarástand þar sem
þeir ættu ekki rétt á atvinnu-
leysisbótum, enda ættu meistarar
þeirra, lögum samkvæmt, að
greiða þeim laun og sjá þeim
fyrir verkefnum. Sagði ráðherra
að iðnnemarnir hefðu leytað til
menntamálaráðiherra, sem ekki
hefði virt þá svars. Þá gerði
Magnús einnig að umræðuefni
málefni iðnskólans og sagði þar
ríkja ófremdarástand.
Fulltiúor EFTfl
ú íslundi
DAGANA 13.-15. apríl sl. dvöld-
ust hér á iandi 4 sta*fsmenn Frí-
verzlunarsamtaka Evrópu,
EFTA, þeirra á meðal aðstoðar-
framkvæmdastjórinn, Bengt
Rabeus. Var hér fyrst og fremst
um að ræða kynnisferð starfs-
mannanna. Ræddu þeir bæði við
opinbera og einkaaðila um ýmis
atriði varðandi hugsaniega aðild
íslands að EFTA.
(Frá Viðskiptamáiaráðuneyt-
inu).
Gylfi Þ. Gíslason menntamála
ráðherr:. sagði m.a. í svari sínu:
Samkvæmt gildandi lögum er
samningur er iðnnemi og meistr
ari hans undirrita bindandi fyrir
báða aðila og meistara því skylt
að sjá iðnnema fyrir vinnu og
launum. En til þess að mennta-
málaráðuneytið gæti aðlhafst í því
að kanna hvort samningar væru
brotnir á iðnnemum þurfa að
liggja fyrir kvartanir. Ekki ein
einasta kvörtun hefur borizt frá
iðnnemum í vetur, hvorki til mín
né iðnfræðsluráðs. Þáð hefur
lengi verið skoðun miín að iðn-
fræðslukerfið væri stórgallað, og
því var það mér mikið áhuga-
mál að fá samþykkt hin nýju
lög um iðnfræðslu, þar sem kveð
i‘ð er á um að kennsla iðnnema
fari fram í ríkari mæli í iðn-
skólunum, en minna hjá meist-
urum. Frumvarp þetta var sam-
þykkt af öllum flokkum á Al-
þingi með litlum breytingum.
Það getur enginn ætlast til
þess að hinum nýjum lögum
verði hrint í framkvæmd i einni
svipan, þar sem þau kveða á um
svo mikla breytingu á kerfinu.
Var fyrsta skrefið stigið er feng
ið var húsnæði hjá Landssmiðj-
unni fyrir kennslu járniðnnema
og hafa þar 90—100 iðnnemar
notið verklegrar kennslu í vetur.
Hliðstæ'ðar breytingar í öðrum
iðngreinum eru einnig fyrirhug-
aðar eftir því sem byggingar-
framkvæmdum við nýja iðnskól
ann miðar áfram.
Það kom fram í viðræðum
við iðnnemana að það er mjög
viðkvæmt mál hvort brotnir
hafa verið samningar á þeim af
meisturunum og vedður að fjalla
um þau í hverju tilfelli sem
trúnaðarmál. Þá getur verið í
einstökum tilfellum um það að
ræða að viðkomandi hafi gert
samning við meistara til mála-
mynda og fengið meira kaup,
heldur en samningurinn gefur til
efni til.
Mál þessi þarf að kanna og
þau verða könnuð, án þess að
leitað sé samráðs vi’ð þá sem
telja sér það til pólitísks fram-
dráttar að blása þau upp á Al-
þingi. Leitað verður fyrst og
fremst samstarfs við nemendurna
sjálfa.
Garðahreppur fái
aukiö landrými
frumvarp á Alþingi
Á Alþingi hefur verið lagt
fram lagafrumvarp um heimild
fyrir ríkisstjórnina til að selja
Garðahreppi landspildur úr landi
Vífilstaða. Flutningsmenn frum
varpsins eru Matthías Á. Mathie-
sen, Sverrir Júliusson, Rag'nar
Guðleifsson, Jón Skaftason og
Geir Gunnarsson. Segja þeir í
greinargerð sinni að sveitarstjór
in/n í Garðahreppí hafi me'ð bréfi,
dags. 21. marz 1909, óskað eftir
því, að frumvarp til laga um
heimild til handa ríkisstjóminni
til sölu á hluta Vífilsstaðalands
verði flutt og samþykkt á þessu
þingi.
Landsspildurnar sem um ræðtr
eru þessar: Önnur er norðan Víf-
ilsstaðavegar og er stærð hennar
um 66 ha. Hún nær að mörkum
Hofstaða, en þá jörð hefur Garða
hreppur nú keypt. Austurmörk
hennar er fyrirthugaður Suður-
nesjavegur.
Hin landsspildan er um 27 ha.
og er í hrauninu sunnan Hrauns-
holtslækjar.
samninga
Þá leiðrétti ráðiherra einnig
fullyrðingar Magnúsár um að
nemendur hefðu ekki fengið við
tal við hann. Sagði ráðherra, er
umrætt bréf frá iðnnemunum
barst hefði hann þegar kannað
hvort nokkur kvörtun lægi fyrir.
Þegar svo hefði ekki verið, hefði
hann ekki talið unnt að aðhaf-
ast ferkar í málinu, en sagði að
iðnnemar hefðu að sjálfsögðu
getað náð tali af sér í viðtals-
tíma sem aðrir og gert grein
fyrir máli sínu.
Magnús Kjartansson tók aftur
til máls og síðan menntamála-
ráðherra. Skýrði hann þá frá
því að ákveðið væri að stofna
fimm manna nefnd til þess að
kanna hvort saimningar væru
brotnir á iðnnemum. Mundu
eiga sæti í henni 2 fulltrúar frá
iðnfræðsluráði, 2 fulltrúar iðn-
nema og formaður sem skipaður
yrði af menntamálaráðuneytinu.
TVEIR Alþingimenn kvöddu sér
hljóðs utan dagskrár á fundi
Sameinaðs Alþingis í gær, þeir
Jónas Arnason er gerði ferð kaf-
báts inn í Hvalfjörð að umtals-
efni og Skúli Guðmundsson er
gerði fyrirspurn til forseta þings
ins um hús það í Kaupmanna-
I höfn er Jón Sigurðsson forseti
bjó í.
Jónas Árnason sagði að nú
hefði það komið berlega á dag-
inn sem Alþýðuibandalagsmenn
hefðu spáð er framkvæmdir við
nýja höfn i Hvalfirði hófust. I
fréttum útvarpsins hefði frá því
verið skýrt að bandarískur kaf-
bátur hefði komi'ð inn á Hval-
fiörð til að ná í olíu. Átaldi Jónas
harðlega að slíkt gæti gerzt, svo
og það að brezkir hermenn
fengju leyfi til heræfinga hér
uppi á öræfum. Kvaðst hann
vildi mótmæla því að þeir not-
uðu sína eign (öræfin) og illu
þar tjóni á náttúrunni með
margra daga sparki og skothríð.
Gylfi Þ. Gíslason menntamála-
ráðiherra er gegnir utanríkisráð-
herra embættinu í veikindafor-
föllum Emils Jónssonar sagði að
■hann gæti ekki gefi’ð miklar upp-
lýsingar um olíutöku kaifbátsins
í Hvalfirði. Við þennan sama
tank og báturinn hefði fengið
olíu, hefðu- fjölmörg skip tekið
olíu m.a. íslenzk.
HÚS JÓNS FORSETA
Skúli Guðmundsson kvaðst
vildi gera fyrirspurn til forseta
þingsins vegna þeirra tíðinda sem
borizt hefðu frá Danmörku að
lausingjalýður hefði setzt a‘ð í
húsinu, og hvort ekki ætti að
gera þegar ráðstafanir til þess
a‘ð koma í veg fyrir slíkt og búa
þannig að þessu húsi sem sögu
þess sæmdi. Birgir Finnsson for-
seti Sameinaðs Alþingis, sagði að
forsetar þingsins hefðu ritað for
mönnum allra þingflokkanna
bréf um þetta mál og gert grein
fyrir því. Gæti Skúli snúið sér
til formanns Framsóknarflokks-
ins í upplýsinga.leit sinni. Þá
sagði forseti einnig, að bráðlega
mundi verða gerð ítarleg grein
fyrir málinu á opinberum vett-
vangi.
Umrœður á Alþingi:
Nauðsynlegar úrbætur á húsnæð-
ismálum Heyrnleysingjaskólans
— starfrœkt verður dagheimili fyrir
heyrnarlaus börn í
I MÁLEFNI heyrnleyisingja komu
til uimræðu á fundi Sameinaðs
iAIþingis í gær. Hefur Hannibal
iValdimarsson og fleiri þing-
ihenn borið fram þingsályktun-
artillögu um að framkvæmdum
við byggingu Heyrnleysirjgja-
skólanls verði ihraðað, en
■skömmu isíðar Iagði svo Geir
Gunnarsson fram fyrirspurn um
málið og kom hún fyrr til um-
ræðu.
Fýrirspurnir þingmannsins
1 vonu þessar:
j 1. Hverjar eru fyrlrætlanir
ríkisstjórnarin-nar uim h'úsnæði
^ fyrir Heyrnleysingjaskólann,
þegar nú liggur fyrir það álit
raefndar, s'e-m menntamálaráðu-
neytið skipaði bil að gera ti'Uög-
ur um heyrnleysingjakennslu,
að sérs'kólar fyrir heyrnleys-
ingja séu nauðsynlegir og ótví-
ræð nspuðsyn sé á nýbyggingu
fyrir heyrnískerta.
2. Ef fyrirhuguð er bygginig
nýs skólahúss fyrir h.eyrnleys-
irtgja, hvenær er þá gert ráð
fyrir að framkvæmdir hefjist,
og hvenær, að þeim verði lokið?
3. Hvað hefur mienntamála-
ráðuneytið gert, og hvað hyggst
iþað gera til þess að bæta úr
ihi'nuim alvarlega s'korti sér-
menntaðra heyrnleysingjak'enn-
ara og annars sénmenntaðs' st'arfs
fólks á því sviði?
4. Eru fyriiihugaðar eimjhverj-
ar ráðstafaniir t.il að bætta að-
stöðu heyrnardaufra unglingia
til fram'haldsnámis, svo sem í
iðnskólum og öðrum sérskólum.
Gylfi Þ. Gíslason menntamála-
ráðlherra svaraði fyrirspurnuim.
Hann sagði að Heyrnleysingj a-
sklólinn hefði um langan tíma
verið til húsa að Stakkholti 5.
Þar hefði upph'aflega verið tim,b-
'urhús en 1926 hefði verið reist
þair steinhús' <yg það síðan
■stækkað. 1966 h’efði verið gerð-
ar lagfæringar á húsinu, en við
; þær hefði kennslurými ek.ki
aukizt. í Heyrnleysinigjaskólan-
| um væru nú 54 börn á aldrinum
I 4—16 ára og hefði 30 börn
sumar
bætzt við á síðastia haus'tii. Við
það hefði húsnæði skólans orðið
alls ófullnægjandi og h'eifði þá
'V.erið leitað aftir heintugiu hús-
næði til kaups eða leigu. V’ar
tekið til leigu íbúðarhús' að
Laugav'egi 128 og skólastjóra-
íbúðin að Stakkholti 5 var
breytt í heim'avist fyrir n.emend-
ur.
Að Stakkholtá eru 3 stofur til
kennslu og 4 stoilux að Lauga-
,vegi 128, en þair h'efur herbengja
skipun íbúðarinniar e'k.ki verið
Ibreytt, enda sagði ráðh.erra að
augljós'lega yrði það húsmæði
,'ekki notað til frambiúða-r.
Við hinn aukna nemend'a-
jfjölda árið 19'6'8 hefði verið að-
kallandi að kaupa mikið viðbót-
armagn af margs konair tækjum
og l.eikföngum. Kostnaður við
það, oig lagfæringar heimavist-
arinnar mm sl. ár 2,3 millj. kr.
Ráðherra s'agði að fengin væri
lóð hjá R'eykjavíklurborg fyrir
nýjan Heyrnleysingjaskóla og
ihefði húsið nú v’erið teikn'að
og yrði áh.erzla lögð á að
Ih .e f j a byggiin'garf.ramkvæm'dir
,svo fljótt sem auðið væri.
Þá kom fram að mikil nauðsyn
■væri á vel mienntuðu og góðu
’kemnaraliði í slík'a skóla. Sagði
ráðherra að nú væru tvær
stúlkur erlendis við riáim í
'kenns’lu heyrnardaufra og fenigju
þær við það fíárhagislegan
istuðning frá ríkiu'U. Kennarar
’við þessa skóla .hefðu einnig
iverið hækkaðir úr 17. í 18.
launaflokk nýlega.
Ráðherra sagði að ennfr.emiur
væri ákveðið að stofn'a dag-
heimiii fyrir heyrnarlaus börn
'í sumar og hefði skólaistj'óri
'Heyrnleysinigjaskólans gart til-
lögur um fyrir.komulag þess.
Að loku.m vék svo ráðherra
að þeim skioð'anaá'greiiningi sem j
'uppi hefur verið utm hvernig i
námi heyrnardaufra s*é bezt fyr- j
ir ko'mið. Greinir menn á umj
hvort að bezt s« að það fari
fram í s'érskólum eða hvort það
skuli fara fra.m í almennum,
skólum. Hefur nefnd fjallað uim
þessi mál af hálfu mtenntamál'a-
ráðuneytisins.
Varðandi síðasta lið fyrir-
spurnar þingmannsins sagði ráð-
herra að gerðar hefðu verið ráð-
stafaniir til þes's að gr.eiða fyrir
iðnnámi h’eyrnardaufra, en hing-
að til hefðu þeir ekki sýnt því
mikinn áhuga. M'argir piltan.na
hefðu lagt fyrir sig sjóm,ennsku
mieð góðum árangri, en fáiir
hefðu áhuga á iðnnámi.
Auður Auðums sagðist vilja
'Vekja athygli á því að nefndin
hefði komizt að þeirri niður-
'Stöðu, 'að sérs'kólar væru nauð-
synlegir fyrlr heyrnarda'ufa og
'ekki kæmii til miála að hætta við
byggingu fyfrirhugaðs H-eyrn-
leysingjaskóla. Banti þi'ngmað-
urinu á skipt'ar skoðanir í þ'essu
máli og vitnaði til álits er fram
hefur komi-ð hjá mijö'g þekktum
dönskum lækni. Kemur þar
fram að það sé heillavænlegast
fyrir þroska heyrnarlausra að
st'arfa s-em m'est innan uim heyr-
andi og talandi fólk. Auður
s'agðist ekki ætla sér þá dul að
,skera úr u.m kenningar þær sem
fram væru komnar, en skoða
bæri mtálið fc-á báðum sj'ónarhól-
um og líkur bentu til þess að
æskilegt væri a-ð vista a. m .k.
hluta hieyrina'rlausTa í almenn-
utm skólum. Sagði bún að það
væTÍ t. d. ætlunin með væntan-
legt, daafheimili að þar yrðu 13
heyrnarl'aus börn en 30 heil-
.brigð.
Jón Skaftason taldi hlut ríkis-
in-s í málj þessu enittan vegii-nn
ve'ra nægilegan. Heyrnarlausir
ættu s'ízt minni rétt á því að
njóta þeirrar fyrirereiðslu sera
Ihieillbrigðiskerfið veitti en aðr-
ir. Han*n kvaðst vifía vekja at-
hygli á því að Heyrnleys*in.gja-
skóli væri ekki nema einn
ihlekkur í keðju endurhæf-
ingu beyrnarlausra barna. Vinna
þyrfti s'kipuleiga að þessu máli
lOg fá hina færustu og mennt-
uðustu menn á þ'essu sviði til
Þess að gera áætlanir.
Hannibal Valdiimarsson átaldi
þá meðferð þingmála að begar
einihver þiraglmaðuT flvtti tiUögtu
Framhald á bls. 19