Morgunblaðið - 15.05.1969, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. MAÍ 19«ð
JltttyMttMiifyife
'Ú’itgiefandl H.f. Árvafcur, Reyfcjavflc.
Fxiamkvæm.daatj óri HaraJidur Sveinsson.
'Rit&f)iórax• Sigurður Bjarrcason írá Vigur.
Matfchías Johannessleii,
EyjóKur Konráð Jónsson.
Bitstj órnarfulltrúi Þorbjörn. Guðmnndsson,
Fréttastjóri Björn Jóhannsson).
Auglýsingaistjóri Árni Garðar Kristinsson.
Eitstj órn og afgreiðsla Aðalstrseti 6. Sími ÍÓ-IOD.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Asfcriiftargjald kr. 150.00 á mánu'ði innanlands,
I lausasíöitt fcr. 10.00 eintakið.
ALÞMGI SÍGBAST
Á FORDÓMUM
¥ tveimur meiriháttar mál-
um hefur Alþingi það er
nú situr, sigrazt á gömlum
fordómum. Ræðir hér um
hagnýtingu fiskveiðiland-
helginnar og leyfi til að reka
loðdýrarækt á íslandi með
svipuðum hætti og aðrar
þjóðir gera með góðum
árangri. Bæði þessi mál hafa
verið að þvælast fyrir þing-
inu mörg undanfarin ár, en
engin niðurstaða hefur náðst.
En á þessu þingi hafa þing-
menn úr öllum stjórnmála-
flokkum sameinazt um lausn
þessara mála. Ný löggjöf
hefur verið sett um hagnýt-
ingu fiskveiðilandhelginnar.
Kjarni hennar er sá, að nokk
uð eru rýmkaðar heimildir
til togveiða innan fiskveiði-
takmarkanna. Fyrst og fremst
er gert ráð fyrir að vélbáta-
flotinn, sem mjög hefur
stækkað á síðustu árum, fái
heimild um takmarkaðan
tíma til þess að fiska innan
fiskveiðitakmarkanna. Vegna
aflabrests á síldveiðum und-
anfarin ár er óhjákvæmilegt
að veita þessum fiskiskipum
tilgreinda heimild. Heimild
togaranna til að veiða innan
fiskveiðitakmarkanna hefur
einnig lítillega verið rýmk-
uð.
En þessi löggjöf um aukn-
ar fiskveiðiheimildir innan
fiskveiðitakmarkanna gilda
aðeins til ársloka 1971. Hér
er því farið varlega af stað,
og það haft í huga að efna
ekki til rányrkju á grunn-
miðum.
Þingmannanefnd úr öllum
stjórnmálaflokkum undirbjó
þetta mál í samráði við sjó-
menn og útvegsmenn um
land allt. Vitanlega hefðu
margir þingmenn kosið að fá
ýmsum ákvæðum frumvarps
ins, sem landhelgisnefndin
undirbjó, breytt í þinginu.
Voru og fluttar ýmsar breyt-
ingartillögur frá einstökum
þingmönnum. í umræðunum
var bent á ýmislegt, sem
betur mátti fara frá sjónar-
miði einstakra landshluta.
Reynslan mun skera úr
um það, hvernig þessar
auknu veiðiheimildir gef-
ast. Ef þær leiða til ofveiði
á grunnmiðum á þessu stutta
tímabili, sem ætlazt er til að
þær gildi, verða þær afnumd
ar. Ef ekki, halda þær áfram.
Kjami málsins er, að fiski-
miðin verði hagnýtt með sem
skynsamlegustum og hag-
kvæmustum hætti.
Um minkarækt hér á landi
hefur mikið verið deilt á und
anförnum árum. En á þessu
þingi hefur það gerzt að þing
menn úr öllum flokkum hafa
lagt sig fram um að ná sam-
komulagi. Var frumvarp um
að leyfa minkarækt undir
ströngu eftirliti samþykkt
við 2. umræðu með 24 atkv.
gegn 11. Má gera ráð fyrir að
það nái lagagildi nú í þing-
lokin.
Samkvæmt þessu frum-
varpi má ekki flytja til lands
ins loðdýr nema þau eða for-
eldrar þeirra hafi hlotið
verðlaun á loðdýrasýningun-
um eða séu af viðurkenndu
góðu kyni. Þá er gert ráð
fyrir að loðdýrabú, þar sem
minkar eru geymdir, skuli
hafa þrefalda vörn og svo
rammbyggilega um búið, að
útilokað sé að dýrin geti
sloppið.
Að sjálfsögðu greinir menn
á um það, hvort leyfi til
minkaeldis hér á landi sé
skynsamleg ráðstöfun. Það
er þó ómótmælanleg stað-
reynd að aðrar þjóðir rækta
þetta loðdýr með góðum
árangri og mi'klum hagnaði.
Atvinnulíf okkar íslendinga
er mikils til of fábreytt og
þess vegna má einskis láta
ófreistað til þess að gera það
fjölbreyttara. Staðreynd er,
að villiminkur leikur hér
lausum hala og ókleift hefur
reynzt að útrýma honum.
Þess vegna virðist ekki úr
vegi að reyna að hafa eitt-
hvað upp úr þessu verðmæta
loðdýri en láta ekki sitja við
það tjón, sem villiminkurinn
veldur. Reynslan verður hér
að fá að kveða upp sinn dóm.
Samkomulagið um þessi
tvö mál sýnir, að þegar þing-
menn leggja sig fram um að
samræma sjónarmið sín, er
mikils árangurs að vænta.
Menn geta þá sigrazt á göml-
um fordómum og látið þjóð-
arhag ráða.
SJÁLFSKAPAR-
VÍTI
að væri mikið sjálfsskap-
arvíti, ef íslendingar
héldu þannig á málum sín-
um á næstunni, að hér yrði
varanlegt atvinnuleysi. Segja
má, að það atvinnuleysi, sem
ríkti hér um tíma í vetur,
hafi að mestu horfið, eftir að
vertíðin komst í fullan gang.
Skæruhernaðurinn á vinnu-
markaðnum undanfarnar vik-
ur hefur að sjálfsögðu valdið
allstórum hóp manna og
þjóðinni í heild verulegu
Wilson
HAROLD Wilson, forsætisráð-
herra Bretlands, á í erfiðleik-
um á mörgum vígstöðvum. Þeir
erfiðleikar sem kunna að verða
honum hættulegastir, eru innan
han^ eigin flokks, en margir
brezkir fréttaskýrendur telja,
að á undanförnum mánuðum
hafi hann misst að meira eða
minna leyti áhrifavald sitt yfir
stórum hluta þingmannanna.
Aginn í flokknum hefur einn-
ig verið talinn slælegur og bar-
áttuviljinn ekki upp á það
bezta, svo að agameistarinn svo
nefndi, „Chief Whip“, sem hef-
ur eftirlit með ástundun og
störfum aðstoðarráðherranna
hefur boðað nýja og harðari
línu.
Wilson varð fyrir slænrni
áfalli þegar Douglas Houghton,
formaður þimgflokiks Verka-
mannaflokiksins, gagnrýndi
stjórnina harðlega fyrir afstöðu
hennar í baráttunni við verka-
lýðsthreyfimguna vagna banns-
ins við skæruverfaföllum sem
Wilson viill setja. Houigihfcon
sagði, að stjómin gæti ekki
haldið áfraim að taka ebkert
tillit til stúðningsmanna henn-
ar.
Forsætisráðiherrann hóf þeg-
ar að reyna að róa sína sam-
herja, og það vildi svo vel til
að kvöldið eftir hafði hann boð-
ið sínuim 60 aðstoðarráðlheiTUim
í Downinig Street 10, til að
þigigja drykk og rabba saman.
Hann áfavað þegar að nota sér
þetta eins og hann gæti.
Það er efaki ti,l nein opinber
skýrsla uim hva'ð fram fór á
þessum rabbfundi eða hvað
Wilson saigði, en fréttamönnum
hefur tekizt að raða saman brot
um sem þeir fengu hist og her.
Wiilson mun m.a. hafa sagt:
„Það er stór hópur af fólki sem
hefur það að takmarki að neka
iþessa stjórn og mig frá völduim,
en til að steypa stjórninni Iþurfa
þeir einnig að losna við mig.
Það er skylda miín að standa
vörð am framtíð Verkamanna-
fiofaksins, og þeirri skyldu hef
ég bugsa'ð mér að igiegna eftir
beztu getu, hvað sem á geng-
ur“,
Ráðherrann taldi að stjórnin
væri umkringd óvinum: „Ég
ætla efaki að spi'la upp í hend-
urnar á þeim. Veikið þið ekki
stjórnina með því að gera það.
En ef þeim heppnast að losa
sig við mig, þá er áreiðanlegt
að sá sem á eiftir mér kemur
verður ekki fær um að mynda
stjórn". Wilson gaf í skyn, að
nýr flokksleíðtogi myndi hafa
of mikið að gera við að líta
um öxl og gá að hnífnum sem
beint væri að baki hans.
Því næst svaraði Ihann spurn-
ingum í rúma klukkustund.
Meðal svaranna voru þessi:
„Auðvitað vinnum við. Ef ein-
hver aðstoðarráðherranna efar
það, er ég fús til að ræ'ða við
í vanda
hann hvemær sem er. Ef ein-
hver ykkar er í vafa um fram-
tiðina og hefur ekki nægilegt
sjálfstrauist, þá sendið mér límu,
og ég lofa að svara um hæl“.
Hann hélt áfram og sag'ði: „Ef
eimhiver er þreytfcur og finnst
nóg faomið, þá sfail ég það ósköp
vel. En við höfum komið miklu
góðu til leiðar, þótt ég heyri
ekki annað en kvartanir vegna
takmarkana og sparnaðar. En
þeir sem eru að missa móðinn,
ættu að reyna að herða sig upp.
Munið, að fyrir hvern einn sem
dettur út úr, eru 10 ákafir í að
fá stólinn".
Og að lokum: „Ég vil tafaa
þetta skýrt fram, og vil að það
sé ski'lið rétt, Við mumum sigra
í mæstu kasninguim. Það er enn
nægur tími. En þið skulið ekki
láta yikbur detta í huig að haegt
sé að leysa vandræði okkar með
því að Skipta um mann“.
Viðbrögð aðstoðarráðherr-
anna voru misjöfn. Suimum
fannst þeir hafa verið auðmýkt-
ir, en aðrir skemimtu sér kon-
unglega og ferngu endurnýjaða
trú á flokkmum, forystunni og
sjálfum sér. Hins vegar voru
þeir svo til aíllir reiðir og móðg
aðir eftir ræðu Bob Mellish,
sem er nýskipaður agameistari
flokksins.
Hann sagði m.a.: „Sumir ykk
ar hafa það fyrir vana að vera
fjarverandi úr „Deildimmi" án
þess að láta agameistaramn vita.
Framhald á bls. 20
tjóni og leitt til nokkurs at-
vinnuleysis á einstökum stöð
um. En óhætt er að fullyrða
að um leið og samningar tak-
ast og friður kemst á, muni
allur atvinnurekstur komast
í eðlilegt horf og atvinna
aukast.
Miklar framkvæmdir eru
fyrirhugaðar hjá hinu opin-
bera á komandi sumri. Víða
er unnið að stórframkvæmd-
um í vegamálum og raforku-
og stóriðjuframkvæmdirnar
hér 9unnanlands skapa mikla
atvinnu. Víða horfir vel með
aflabrögð og líklegt er því að
mikil atvinna verði í frysti-
húsunum út um landið.
Kjarni málsins er, að ráð-
stafanir þær, sem ríkisstjórn-
in gerði í efnahagsmálum á sl.
hausti, hafa borið mikinn
árangur. Á vetrarvertíðinni
fór hver fleyta á sjó og fisk-
iðnaðurinn komst í fullan
gang um land allt. Þessi þró-
un mun halda áfram, ef
hyggilega er að farið. Ef at-
vinnutækin fá hinsvegar
ekki tækifæri til þess að
rétta nokkuð við eftir þá
miklu erfiðleika, sem af'la-
brestur og verðfall hefur leitt
yfir þau, er voði fyrir dyr-
um. Þá getur enginn mann-
legur máttur komið í veg
fyrir það, að atvinnuleysi
skapist á nýjan leik.
Þjóðin verður þess vegna
að einbeita kröftum sínum
að því á næstunni að tryggja
grundvöll atvinnutækjanna
og bjargræðisvega sinna.
Jafnframt verður að neyta
allra ráða til þess að gera
atvinnuvegina fjölbreyttari
og minna háða árstíða-
bundnum sveiflum af völd-
um aflabrests. Um þetta eru
allir íslendingar sammála.
Það eru aðeins tiltölulega fá-
ir pólitískir ævintýramenn,
sem vilja kynda elda upp-
lausnar og efnahagslegs öng-
þveitis. Þeir vi'lja stefna að
því opnum augum að bjarg-
ræðisvegunum verði á ný
íþyngt þannig, að grundvöll-
ur íslenzkrar krónu verði
enn á ný holgrafinn. Þessir
ævintýramenn vilja ekki una
því að fólkið ráði við kjör-
borðið hverjir fara með
stjórn landsins á hverjum
tíma. En þessi óheillaöfl verð
ur að sigra. Þjóðin verður að
fá frið til þess að sigrast á
erfiðleikunum og tryggja
áframhaldandi þróun og
uppbyggingu í landinu.