Morgunblaðið - 10.06.1969, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. JUNI 1060
LAUGARVATN
— arftaki hinna iornu sunn-
lenzku menntnsetrn
— Gróska í byggingarmólum skólnnnu
— Eftir Sigrúnu Stefánsdóttur
LAUGARVATN í Laugardal
er að færast í sumarbúning.
Þegar sól skín í hciði stynja
eldrauðir sóldýrkendur af vel
líðan og tauta: „En sú bless-
uð blíða“, um leið og þeir
velta sér yfir á grúfu, en verð
andi stúdent andvarpar sáran
yfir því að kunna ekki regn-
dans. Þarna rekast á sjónar-
mið tveggja aðila, sem stað-
inn sækja. Annars vegar eru
ferðamennirnir, en hins veg-
ar nemendur skólanna, sem
verða margir hverjir enn að
sitja inni við próflestur.
Menntásetrið Laugarvatn er
fallegur staður. Þar virðist nátt
úran hafa skenkt mönnum eitt-
hvað af öllu, sem hún hefur
fram að bjóða. Til norðurs og
austurs blasir við kjarri vaxin
hlíð, svört sem stendur, en grænk
ar vonandi brátt. í suðri eru
vötnin Laugarvatn og Apavatn.
f suðiausturátt sjásit Mosfell og
Hestfjall og yfir þeim gnæfir
Hekla, Tindafjallajökull og Eyja
fjallajökull. Við bakka Laugar-
vatnsins eru rjúkandi hveriir og
laugar. Ein lauganna er þeirra
langfrægust, því saga hennar er
talin ná þúsund ár aftur í tím-
ann. Enn stendur hún óbreytt
frá því er hún var notuð til
þess að skíra allan þingheim ár-
ið 1000. Lauigin er atf þeim ástæð
um kölluð Vígðalaug, en af
henni bera svo staðurinn og
vatnið nöfn sín.
VÍGÐALAUG OG
LÍKASTEINAR
Skammt frá Vígðulaug eru sex
steinar. Þeir eiga einnig sína
sögu. Sagt er, að þegar Norð-
lendingar sóttu lík Jóns Arason
ar og sona hans í Skálholti ár
ið 1551 hafi þeir farið til Laug-
arvatns og þvegið líkin í Vígðu-
laug áður en þeir héldu norð-
ur. Voru líkbörurnar lagðar á
steinana sex og drógu þeir nafn
sitt af því og kölluðust Líka-
steinar. — Já — Laugarvatn á
sér langa fortíð, en saga staðar
ins sem menntaseturs hófst árið
1928 með tilkomu Héraðsskólans
á Laugarvatni. Má með sanni
segja, að hér séum við að ræða
arftaka hinna sunnlenzku mennta
setra Odda, Haukadals og Skál
holts, þar sem kempurnar Sæ-
mundur fróði, Teitur ísleifsson
og ísleifur Gissurarson réðu ríkj
um forðum. Á Laugarvatni er
nú risið upp heilt skólahverfi,
þar sem aldursforsetinn — Bursta
bygging héraðsskólans — sterid
ur í miðri þyrpingu. Vestan henn
ar er menntaskólinn og standa
þar yfir byggingar á nýjum
heimavistum. Niðri á vatns-
bakkanum er ný heimavist
fþróttakennaraskóla íslands en
austan hennar sýnir Húsmæðra-
skóli Suðurlands tvö andlit. Ann
að þeirra er i líki lítils og rauð-
málaðs húss, sem er komið á graf
arbakkann sem skóli, e n hið
unga andlit er enn á fósturskeiði
ekki skriðið út úr vinnupöllun-
um. Nýbyggingin verður þó brátt
tekin í notkun. Einnig er nýr
barnaskóli á staðnum og má því
segja með sanni, að gróska sé í
byggingarmálum skólanna á Laug
arvatni.
LEIKKONA IIEIMSÓTT
En það eru fleiri en náms-
fólk og ferðamenn, sem til Laug
arvatns sækja. Þar á meðal er
Kristín Anna Þórarinsdóttir leik
kona, sem býr þar með manni
sínum Kristjáni Árnasýni mennta
skólakennara og börnum þeirra.
Hvernig skyldi henni líka að
búa þarna? „Jú, ég hef ekkert
nema gott um það að segja, sér-
staklega yfir sumartímann. Ég
segi ekki að það séu ekki við-
brigði fyrir konu, sem aldrei hef
ur farið út fyrir Reykjavík að
gerast allt í einu sveitakona, en
það venst,“ segir Kristín Anna
hlæjandi, þar sem hún situr inni
í skemmtilega búinni stofu sinni
menntaskólans.
„Ertu búin að búa hér lengi?“
„Ég kom hingað í fyrravor í
ausaindi rigniingu og leizit nú
ekki meira en svo á blikuna. En
ég gekk dag eftir dag út í kaup-
ir. En það hafa verið haldnar
eimhvers konatr — ja — ég veit
ekki hvað á að kalla það. Það
hefur verið nefnt Ólafsvökur eft
ir Ólafi Briem kennara"
„Er hann formaður þessa fyrir
tækis?“
„Nei — hann er einn af stofn
endum en má ekki heyra á það
minnst, að þetta sé kennt við
hann. Ólafur hefur borið þessa
starfsemi mjög fyrir brjósti. A
vökunum er kappkostað að hafa
eitthvert gott efni, sem tengir
saman bæði fólkið hér á þess
um stað og eins úti í sveitinni.
Þar eru upplestrar, leikþættir,
félag til að verzla og horfði upp fræðslueirindi og ýmislegt fleira
i svarta hlíðina á leiðinni. Þá
var það allt í einu einn morg-
uninn, að það byrjaði að grænka
Eftir það fór að verða garnan".
„Dvölin hér hefur ef til vill
gert þig að náttúrudýrkanda?“
„Ég var óttaleg borgarrotta og
hefði hlegið dátt að því fyrir
tveimur árum, ef mér hefði ver-
ið sagt, að ég ætti eftir að fara
í fjallgöngur, en staðurinn býð
ur upp á nýja möguleika. Að
fara á göngu bara til þess að
njóta umhveirfisins er veröld, sem
aldrei hafði snert mig. Ef maður
vill og leitar, þá hafa allir stað
ir grundvöll til þess að vera
skemmtilegir og þá ekki sízt þessi
staður sökum náttúrufegurðar."
Nú stendur Kristín Anna upp
úr sófanum og aðstoðar lítinn,
ljóshærðan son sinn, sem ferst
óhönduglega við að borða appel
sínu. Síðan gengur hún út að
til skemmtunar og fróðleiks.
iir Þorbjörg og bendir á langar
raðir af plöntum, sem vefja sig
eins og ormar upp eftir þráðum,
festum í rjáfrið. — Með því að
nota ímyndunaraflið örlítið, sér
maður plönturnar þaktar tómöt-
um. Þessi hugarsýn gæti átt eft-
ir að hafa lokkandi áhrif, þegar
líður á sumarið, því hvað smakk
ast betur en grænmeti beint úr
gróðurhúsi?
Þorbjörg reynist vera dóttir
Þorkels Bjarnastoniair hrossa-
ræktunarráðunautar, sem rekur
fjár- og hrossabú á Laugarvatni.
Þorkell, sem etr sonur Bjarna
Bjarnasonar, fyrrverandi skóla-
stjóra héraðsskólans, hefur haft
hesitialeigu á staðnum síðiarn árið
Burstabycging héraðsskólans.
1960. Við ákveðum að sækja
hann heim og forvitnast um
þessa starfsemi. Þegar Þorkell
er inntur eftir hestaleigunni, seg
ir hann, að hún haif verið ákaf-
lega vinsæli umdianiíarin ár.
„Við rekum starfsemina á
tvenns konar hátt. í fyrsta lagi
höfum við hesta, sem við lánum
til skemmri tíma í einu, en í-
öðru lagi göngumst við fyrir
vikuferðalagi á hestum einu sinni
á sumri. Er þá farið t.d. út Þing
vallahraun og austur að Gull-
fossi og Geysi, svo aðalleiðir-
nar séu nefndar. Þessar ferðir
hafa gengið afar vel og verið
vinsælar, einkum af útlending-
um.“
„Er ekki grundvöllur fyrir því
að fjölga þessum lengri ferðum
Líkasteinarnir i> fremst á mynd-inni. Sjást heldur ógreinilega. yfir sumartmíann?"
„Nei, það hefur ekki
Vígðalaugin
glugga, sem skreyttur er með
óróa, gerðum úr litlum niðursög
uðum trjágreinum, og segir:
„Sjáðu útsýnið héðan. Þarna er
vatnið, Hefkla og þessi fal'leigi
fjallaihr'ingur. Er hægt að fara
fram á mieira?“
Nei, svo sannarlega ekki. —
ÓLAFSVÖKUR
Við förum ekki lengra út í þá
sáima, en sipyrjuim Kristínu
Önnu um félags og menningar-
lífið á staðnum.
„Á dögunum komu nokkrir
krakkar úr skólanum, sem langar
til að starfrækja leikklúbb. þeir
byrjuðú svolítið í vetur, en ég
hugsa gott til glóðarinnar að
starfa með ungu og áhugasömu
_________IB_______ fólki. En félagslífið hérna er
Þorbjörg Þorkelsdóttir, sem virðist kunna vel við sig í gróð- annars ekki ýkja mikið — ekki
urhúsinu ef miðað er við ýmsar aðrar sveit
Þetta hefur gefist vel og ég held
að grundvöllur sé fyrir tölu-
verðu félagslífi hér“.
„Starfrækið þið konurnar á
Laugarvatni efeki erkióvin
flestra eiginmanna — þessa svo
kölluðu saumaklúbba?"
„Jú — jú, við höfum verið með
saumaklúbba þeir eru ágætir út
af fyrir sig“.
„Er ekki ónæðissamt að búa
hérna allt að því í sambýli við
skólanemendur? “
„Stundum er það nú — annars
er þetta flest ágætis fólk. En
það hlýtur að vera, að einstaka
sinnum verði maður fyrir smá
ónæði. Það er helzt eftir lokun
á kvöldin, að þeir taka sprett-
inn, en það fellur alltaf fljótt í
dúnalogn. Þetta eru krakkar á
þeim aldri, að ekki er hægt að
búast við að aldrei heyrist í
þeim.“
„Segðu mér eitt — hvað búa
margir á staðnum?“
„Fyrir utan skólanemendur er
ekki margt hér. Aðallega eru
það kennarar og smiðir. En það
er gott fólk, sem ánægjulegt
er að vera nálægt“, segir þessi
glæsilega, nýbakaða „sveita-
koan“ með áherzlu.
Eftir að hafa gefið staðarbú-
um þessar einkunnir, kveðjum
við og röltum í sólskininu und
an hallanum niður að vatninu.
Þar er þyrping gróðurhúsa, sem
Ásgrímur Jónsson garðyrkjumeist
ari sér um. — Þegar við göng-
um fram hjá húsunum, er ung
gtúlka, sem mdkar áburði upp í
hjólbörur, eina mannveran sjá-
anleg. Stúlkan, sem hetiir Þor-
björg Þorkelsdóttir, sýnir okk-
ur fúslega gróðurhúsin.
„Hér ræktum við tómata“, seg
verið
hingað til. Aðsóknin hefur ver-
ið svipuð ár frá ári. Auðvitað
mætti fjölga ferðunum, ef þátt-
taka væri nógu mikil. Við höf-
um verið með um 20 hesta í
þessu og það hafa oft verið 10—
20 manns í ferð. Við viljum helzt
ekki hafa fleiri í hópnum, því þá
fer að verða erfiðara að ná sam-
einingu í hópinn. Þetta verður
eins og smásamfélag, þegar fólk-
ið ferðast svona saman dag eftir
dag.“
„Stjórnarðu þessum ferðum
einn?“
„Nei, ég hef alltaf haft mjög
góða fylgdarmenn mér til að-
stoðar. Flosi Ólafsson, sem er vin
sæll maður hefur verið með mér
í mörg sumur og einnig Erling-
ur Gíslason leikari og Ha'raldur
Teitsson. Þetta eru allt góðir
miála- og hestaimienn. Mikið velt-
ur á því, að í sitarfið velj ist
góðir menn, því oft eru viðvan-
ingar í hópnum og þeir þurfa að
fá traust á aðstoðarmönnunum til
þess að þeir missi ekki kjark-
inn, þegar í móti blæs, því oft
detta menn af baki svona fyrsta
kastiðt Hér brosir Þorkell og
minnist vafalaust einhvers við-
kvæms atviks í því sambandi.
„Þær eru mjög ódýrar. Ég gæti
trúað að það hafi verið um 500
hundruð krónur á dag með fæði
hestum, fylgd og öllu saman. Við
reynum að leggja kapp á að
hafa þetta ódýrt. Ferðaskrif-
stofa Ríkisins hefur unnið með
mér, auglýst ferðirnar um allan
heim og skipulagt þetta.
VAXANDI
FERÐAMANNASTRAUMUR
„En hvemig hagarðu leigunni
í stuttan tíma?
Framhald á bls. 16