Morgunblaðið - 25.10.1969, Blaðsíða 22

f
MORGUNBLAÐIÐ, UAUGARDAGUR 25. OKTÓBER 1969
22
Kurt Zier, skólastjóri
— Minningarorð
KURT Zier er látirm, ] angt fyrir
aldur fraim. Hann lézt af hjarta-
bih*n að heimili sínu í Óðinsskóg-
•airakóla í Þýzkalandi, aðfaranótt
miðvikudags 15. október, og vair
jarðsettur í Ober-Hambach, laug-
airdaginin 18. október.
Föstudaginin 24. þ.m. var haldin
minnihgarathöfn vegna Kurts
Zier í húsakyntnium Myndlista- og
handíðaskóla íslands. Viðstaddir
voru nemendur og kennarar
skólans og nánir vinir hins látraa.
Hörður Ágústsson skólastjóri og
Bjöm Th. Bjömeson fluttu
ávörp. Blásarakvintett flutti tón-
list.
Eru það eftirköst þeirrar
spenrau, sem flóttamenin undan
ríki nazista lifðu í, sem eyðir lífs
oirkurani fyrr? Margir fara og
fóru þaranig, menn og koraur, sem
naiuðugir urðu að hverfa frá ætt-
iragjum, starfi, áætlurmm og
framtíðardraiumum, til að raema
land á ný, á flótta undan hæl
ofstopaþjóðfélaigs, sem hafði
prentað fjöldamorð á fáraa sinn.
Hvort sem það er þetta eða
eitthvað aninað, úr því verður
seint skorið. Kurt Zier erlátinn,
maður, sem lagði mikið af mörk-
um og vanm ómetanlegt starf í
tveimur löndum.
Kurt Zier fæddist 11. júlí 1907
í Berlín. Hann stundaði nám við
háskólaran og listaháskólaran þar
í borg frá 1927-—31. Kemiraari í
myndlist var Kurt Zier við att-
þjóða-mierantaiskólainn í Genf í
Sviss 1932—33, Eftir valdatöku
t
Móðix okkar elskuleg,
Guðrún Pálsdóttir,
Grettisgötu 37,
andaðist að Lamdakotsispítala
24. þ.m.
Fyrir hönd aðstandenda,
Stjúpsonur
og börn hinnar látnu.
t
Elsku sonur okkar,
Ingi Gunnar Samúelsson,
andaðist 24. þ.m. í Bama-
spitala Hriragsiinis. •
Samúel Kristinn Sigurðsson,
Þórunn Ólafsdóttir
og bræður hins látna.
t
Soraur okkar,
Jón Halldór,
andaðist á baimadeild Lands-
spítalains 24. þ.m.
Elísabet Lúðvíksdóttir,
Eggert Sigurðsson,
Túngötu 8, Sandgerði.
t
Móðir okkar, temgdamóðir og
amma,
María Helgadóttir,
Grund, Súðavik,
verður jarðsumgin frá Súða-
víkurkirkju laugardagiran 25.
október.
Guðmunda Ilalldórsdóttir,
Guðríður Halldórsdóttir,
tengdasynir, bamabörn
og barnabarnabörn.
Hitlers 1933 varrn hann við
erfiðair aðstæður að myndlist og
auglýsinigateikniun til ársins 1939.
Árið 1939 kom Kurt Zier til
íslamds og hóf kennislustörf hjá
Lúðvíg Guðmundssyni skóla-
stjóra Haindíða- og myndlista-
slcólans og sem teikraikenmiari við
Keruiraraskólia íslamds. Þeim
störfum gegndi hann til ársins
1949. Á listasviðdirau voru þetta
sanmikölluð umbrota og braut-
ryðjendaár á íslandi. Löggjafaæ-
rammiran handa þessum stofnun-
um var veikur, fé var af skom-
um skammti, aðstaðan var bág-
borin. En andiinn var jákvæðiur
og orfcan svo tifl ótæmandi. Mað-
ur, sem var ekki bumdinm af
kenmingum, k reddum né vama,
átti heima í þessu umhverfi.
Kurt Zier var slíkur maður,
hainn átti til þanm fágæta hæfi-
lei'ka, að geta uranið Skapandi
starf við erfiðar aðstæður, hon-
um tókst með áhuga og impro-
visatiorashæfileikum sínum að
kveifkja þann raeista í öðrum, sem
þarf til að hafda stefnufast áfram
á brauf listariran'ar.
21. október 1939 kvænfist Kurt
Zier Charlotte Dúrre, en hún
hafði komið á eftir honum himg-
að. Eignuðust þau hjónin tvær
dætur, Maríu og Evu, báðar
fæddar hér.
Jafmvel þótt fsland hefði ve-rið
viljandi takmairk og óskadraum-
ur þeirra flóttamanoa, sem skol-
aði á land hér, þá voru þessir
tímar erfiðir fyrir þá, sem stund-
uðu listræma sköpun og upeldis-
starf í listium. Jarðvegurinin var
t
Útför
Theodóru Tómasdóttur,
Alfhólsvegi 101, Kópavogi,
sem lézt að Borgarspítalaraum
hinn 17. þ.m., fer fram fró
Fossvogisikirkju mámmáagiiran
27. okt. og hefst kl. 3 e.h.
Böm, tengdabörn, barnabörn
og systkini.
t
Faðir minn og teragdafaðir,
Björn Fossdal
Benediktsson
frá Dvergasteini
á Skagaströnd,
aradaðisf að dvalarheómil-
irau Hrafnistu fimmtudaginn
23. þ.m.
Jarðarförin fer fram frá Foss-
vogskirkju laugardaginn 1.
nóv. nk. kl. 10.30 f.h. Blóm
virasaimlegiast afþökkuð, en
þeim, sem vilja minniast hins
látraa, er bemt á líkraarsfofn-
arair
Sverrir Björnsson,
Laufey Helgadóítir.
hrjúfur og ísland þeirra tíma
bauð ekki upp á marga mögu-
leika. En einmitt þessir ann-
markar og takmarkanir voru
möraraum eiras og Kurt Zier hvatn-
iinig og áskorun til að viraraa að
sínium hugðarefnum og að því
uppeldisstarfi, sem hann trúði á.
Árið 1949 sraéri Kuæt Zier aftur
til Þýzkalands. Nazisminn var
liðinn undir lok, ferskir vindar
höfðu blásið burt ofbeldinu. Allt
var í rústum og nýtt uppbygg-
ingarstiarf beið þeirra, sem
leggja vildu hönd á plóginn.
Fjölskyldan Zier fór að Óðins-
skógarskóia (Odenwaildsohui'e),
einium frægasta uimtoótar-heimia-
vistarskóla Þýzkalands.
Kurt Zier hóf þar starf sitt
sem teikni- og myndlistarkeninari,
og eirakenndist það af sömu orku,
áhuga og braubryðjendaiumhverfi
sem fyrr. Ekki reyndi síður á
þessa hæfileilka í Óðintsskóg'ar-
skólia en á ísiandi. Allt var úr
skorðum gengið og rétt að byrja
að rétta sig við. Eftir tveggja ára
starf var Kuirt Zier ráðiran skóla-
stjóri Óðimsskógiairskóla 1951 og
gegndi því starfi í 10 ár. Á þess-
um mikilvægu uppbyggiiragarár-
um mótaði hann stefrau skólans
ásamt samistarfsmöninum sínum.
Kurt Zier var þanrnig maður,
að hann þyrsti sífellt í ný við-
faragsefná, hairan va-r Lanigt frá þvf
að vera hinn dæmigerði embætt-
ismaður, sem finraur hamingju
síraa í stöðuigleika starfsins og í
óbrteytanleika starfsuimlhverfisins.
10 ána skólastj órastairf í Óðins-
Skógi var honum raóg. Þegar
Lúðvíg Guðmundsson lét af sitarfi
sem skólaistjóri Haindíða- og
mynd 1 istaiskól'ains sökum hei'lsu-
ieysis tók Kurt Zier við því emib-
ætti 1. septemiber 1961 aið beiðni
íslenzkra yfitrvalda. Ég mun hér
ekki fara raániar út í það upp-
bygginigarsbarf, sem Kurt Zier
iranti af heradi þau 7 ár, sem hann
var Skólastjóri Myndlista og hand
íðadkólia ísilainds, því það er
flestum kurarauigt um. Nægir alð
berada á enidurSkipuilagninigar-
starf iraraam Skólans hvað raáms-
leiðir og niárrasinnihald sraerir svo
og hin stóru kaflaskifti, þegar
lög um Myndlista- og handíða-
skólia íslands voru samþykkt á
Alþinigi árið 1965.
Þótt ég sem st.rákuæ og umigl-
iragur þekkti fjöilskylduna Zier
mjög vel, þá kymnist uraglimigur
ekki sér e'ldra miarani í fyllstu
rraerkimgu orðsiins. Þær endur-
minniragar, sem til eru frá þess-
uim tímum eru mjög Ijúfaæ og
Skemmtifliegar. Lífsglatt heimili
og gestrisiið, húsbóndiran eimatt til
búinn til að gera eitthvað öðrum
till skemmtunar. Stundum var
það frásögn, stundum eftir-
herma, improviserað leikhús, tón.
list (Kurt Zier lék á fiðlu) eða
brúðu'leikhús en stundum alvar-
legar umræður um heimsins
vandamál.
Sá Kurt Zier, sem ég kynntist
af alvöru hér á áruiraum 1962—68
var að vísu mjög skyldur hinum
gamla Kurt Zier æskuáranna:
Hann var eran uppspretta upp-
ruiraalegra hugmynda og ótæm-
andi fjársjóðir skemmtilegra frá-
sagraa.
En hann gat eiranáig átt það til,
vera þumglyndur og sár yfir
heiminum. Ekki yfir heiminum
í daglegri merkingu, heldur var
það samféiagið og þar með mann-
t
Þökkum hjartanlieiga ölilum
þeim, er sýrat hafa oklkuæ sam-
úð og hfýhuig við andliát og
jarðartör hjartkærrar móður,
dóttur, systur og dótturdóttur,
Kristínar Sigurgeirsdóttur,
Rauðalæk 45.
Oddný Ágústsdóttir,
Björg Helgadóttir,
Arni Jóhannsson,
Kristín Friðriksdóttir,
Helgi Einarsson
og systkini hinnar látnu.
kynið, grimmd og ofstæki þesis,
tilfinrairagaleysi og fyrirlitning
mairaraa á hver öðrum, sem
skyggðu á bjarfsýni hams.
Kurt Zier var kærkominn
vin-ur á heimJM okkar hjóraa og
við áttum miairgar ógleymanileigar
stundir sameigimlegar þessi ár.
Ég á bágt með að trúa því, að
harus sé ekki lenigur von, að öll
framtíðaráform hans séu dæmd
úr ieik.
Kurt Zier lét af skóliaistjóm við
Myndlista- og haradíðaskóla ís-
larads að eigin ósk og samkvæmt
læknisráði haustið 1968. Hanin
var enn fuilur aí f ramtíðaráform
um, og hafði byggt sér og fjöl-
skyldu sinirui hús hjá Óðinsskóg-
arskóla. Haran ætlaði loks að
njótia verðskuldaðrar hvíldar og
Hjartanlegar þákkir færi ég
ölflum, sem á 80 ána afmæli
mírau glöddu miig með gjöfum,
heimsóknum, stoeytum og
gerðu mér daginin ógleyman-
legan.
Guð blesisi ykkur ÖE.
Aðalbjörg Jónsdóttir
frá Gamla-Hrauni.
sinraa þeim áhugamálum, sem
horaum voru kærkomin. Eiranig
ætlaði haran efcki að láta þamn
þráð slitnia, sem hafði jafraan
verið borauim líftaug: Hann hugð-
ist halda áfram kennslu við
Myndl'ista- og handíðaskóla ís-
lands, eiras og hann reyndar gerði
í f'Onmi námskeiðs vorið 1969.
Hann sagði sjálfur, að fyrst hefði
hairan komið hiragað sem keniraari,
síðan sem skóliastjóri, og bráðum
yrði hairan atftur raemandi. Nú á
hainn ekkert etftir ólært.
Ég flyt koou haras Lotte, svo og
dætrurn Maríu og Evu míniar
dýpstu samúðarkveðjur og bið
þær að líba á framitíðiraa mieð
þeirri bjartsýni, sem einkenndi
vin miran Kuirt Zier.
Stefán Edelstein.
Alúðartoakkir færi ég öLLum
þeim, sem vottuðu mér vin-
semd á sjötuigsiafmæilii miniu
með heimsóknum, heililiaskeyt
um og gjöfum.
Þorsteinn Þ. Víglundsson.
Guðmundur M. Elís-
son — Minning
Fæddur 4. október 1931.
Dáinn 17. október 1969.
Uraglinigur toamn ekki að stýra,
ýmsar stefniuir kinörriinn tekur.
Fliestir meta fairminn dýra
fyrst, þegair upp á skerið rekur.
Hatfðu á bátnum beztu gætur,
beygðu ei, í kjölfar hinna.
Muradu það að mamma græitur,
mölvirðu fleyið voraa þinraa.
ÞANN diag, er þau tíðiinidi flugu
út um borgina, áð Guðmuiradur
Elísison væri alilur, dró miargiur
í efa fram á sáðustu sturad, að
það gæti verið satt. I mtnniinigu
þeiirra tíðirada setti margan hljóð
an, svo óvenjuliegur og minmás-
stfæður var sá persórauieiki, sem
raú hafði kvaitit.
Guðmuindur óx upp í Reykja-
vfk. Hann kumni aldnei við sig
aniniars staðar en þar. Af höfuð-
borgirand hafði hainn lært margt
gott, suirrat líka miður gott. Serami
liega hefði Gúðmuindi hentað
miklu fremiur að eiga heima í
sveit en kaupstað. Hann vi-ldi þó
jafraan vera þar, sem fólkið var,
fjöldinn.
Saga Guðmundar, heniraar skin
og skuiggar, er aiðeins til í hug-
um þeirra, sem minnast hams og
trega hairan. Guðmumdur var
fliesitum möniraum málsnj'aiMiari
og turagumýkri og létit um að
telja aðra á sitt miál. Honiurn var
tamt að grípa til þessa hæfileika
í viðskiptum við að'i a og stóðust
þá fáir. Ósjaldan var Guðmund-
ur í kröggum og sigidi hann ein-
aitt krappan. Á þeim rraanmsaMri,
er ég þykist sjá yfir, þekki ég
emigan, sem kLauf sitraiumiran
jatfravel, þótt haran væri aldrei
forsjáirmaður til fjárvarðveizlu.
Aðra stuiradiraa gait hann þó verið
áðsjáli og féfastux og gætti vel
síras. Þess ber þó að miruniast, að
bamn var ailtaf hjálpfús, ef hann
gat l’átið eitthvað af höradum
rakmia. Gleymimm var Guðmumd-
ur aldrei og sdzt ef hanm átti
góðs að miniruaisf. Haran var viraur
viraa simna fram í diauðaran, hvað
sem á gekk og jafnvel hversu
mjög, sem þeir bruigðust trausti
banis. Gu'ðmiuradiur var vel að
manini og áhlaupamaður, þá er
hainn gekk með áhuga að ein-
hverju verki. Hairan var greiiradur
vel a!ð eiðilisfari. og jafnan kliók-
ur í viðbrögðum síraum við
rraannllífið. Ekki var haran glæsi-
mierani að vaillarsýn, en rismik-
ifltt í framigöragu og vildi halda
sér t'il haffmararalegr'ar glæsi-
mieranisfcu. Skreytrai eða tiisilettni
var ekki tii í borauim. Hanm var
einm þeinra, er heldur vilja sýkna
en sakfelflia.
Veruflieikinm er auðuigur að við
famigsiefnium og eimin kýs sér
þetta og amiraar veilur hitt. Það
var ekki uppefldi eða um/kicwnu-
teysi, er vígði Guðmuirad tál rót-
leysis og verkieysiis síðustu árim,
heldur var þetta miikil og furðu
ileg þverstæða í fari hams og for-
Löguim. Mér þykir lítolegt, að það
ok hafi tíðum verið homum
þunigt. En vera má, að arliögin
séu sitertoairi en vilji manmisins,
svo sem segir í fsLeodimigiasög-
unru
Guðmuiradur vár hvorki vegia-
laus raé svarlaus maður. Það er
sairaraaist að sagja, að öldruð móð-
ir hiaras, ættirraeraná hans og vindr
voru seinlþreytt a0 stýðja hann
og styrfcijia á ailar liuradir. En hér
samraaðist hið flomkveðna, að það
er sitthvað giæfa og gjörvuileiki.
Það vair kiamnski lám hams, að
hairan fétok að kveðja svo skjótt.
Guðmundiuæ heitinm var ekki
trúmaður. Hann var þó eragin
hjarrasél. Hamm var fyrst og
fremst mammieiskja, hatfði miemmsk
an hug. Hamn talaði aldirei um
leyTi!d.airdiómia li.fs og dauða. En
sötoum góðvildiar hamis tál allls
þess, er lifsamda dregur, þá hefi
ég það fyrir saitt, að honium verði
fyrirbúinn ©óður staður. Þótt
hanm sé ekki lem/gur á mieðlal
oflatoar, þá veit ég fyrir vísrt, að
hairan er áreiðamiLega í þeim £á-
meraraa hópi, sem margiur mum
spyrjia uim, þá er haran kernur
yfir mæri dimmu og dauða. Ég
er þess fuJflviss, að hamm faefur
þegar á siiiraum hinzta rraorgni ek-
ið g’læsitum vagni tii Valhallliar,
þar sem haran á beima. Þar siitiur
hanm visisiulega við hábor’ðið í
gfl'aumi og aLLsmægtum.
Ég vifl biðja föður alfls, sem er
að bliesisia afldraða móður hams
og aðra náfcomma.
Kristján Eiriksson.