Morgunblaðið - 17.12.1969, Blaðsíða 17

Morgunblaðið - 17.12.1969, Blaðsíða 17
MQRjGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. DES. H96-9 17 Ráðherrafundur NATO: Ekki rasað um ráð fram Yfirlýsing ráðhenrafundar Atlantshafsbandalagsins, sem haldinn var í Briissel 3.—5. desember s.l., er löng og ítar- leg. Henni má skipta í fjóra flokka eftir málefnum. Ráð- herrarnir lýstu yfir stuðningi við stefnu vestur-þýzku ríkis stjórnarinnar gagnvart sam- skiptuim við Austur-Evrópu. f>eir vilja, að ekki verð'i ras- að um ráð fram við undirbún ing ráðstefnu um öryggismál Evrópu. Ráðherrarnir ítrek- uðu yfirlýsin'gu þá, sem gefin var á fundinum í Reykjavík í júní 1968, um jafnan og gagn kvæman samdrátt í herafla austurs og vestu-rs. Og þeir fjölluðu um aukin samskipti á sviði efnahags-, tækni- og menningarmála. EFTIRLIT MEÐ VÍG- BÚNAÐI OG AFVOPNUN Reykjavíkuryfirlýsingin er hvatning til Varsjárbandalags ríkjanna um að koma til við- ræðna um minmkun herafla. Henni hefur ekki verið svar- að opinberlega. Og tveimur mánuðum eftir samþykkt henn ar réðust Varsjárbandalags- ríkin með her inn í Tékkó- slóvakíu. Hún var ítrekuð á ráðherrafundinum í Washing- ton s.l. vor og enn á fundin- um nú. í frásögn svissneska blaðsins Neue Zúrcher Zeit- ung af ráðherrafundinum er sagt frá ræðu Hartlings, utan ríkisráðherra Dana, þar sem hann skýrði öðrum ráðherrum frá viðræðum sínum við Gro- myko, sovézka utanríkisráð- heiiran-n Samkvæmt henni á Gromyko að hafa lýst sig and vígan viðræðum um minnkun herafla. I>rátt fyrir þetta gengu ráð herrarnir svo langt á fundi sínum í Brússel nú, að þeir ákváðu firekari könnun á þeim ráðstöfunum, sem gera þyrfti, þegar samkomulag h-efði tek- izt um jafn-an og gagnkvæm- an samdrátt herafla. En slík- ar ráðstafanir gætu m.a. fal- izt í því, að gefnar yrðu fyrir fram upplýsingar um ferðir herafla og hergagna og her- æfingar, skipti á fulltrúum til eftirlits með heræfingum o.s. frv. ítrekað var, að ekki mætti slaka á vörnum bandalagsins, fyrr en samkomulag hefði tek izt. Traustair varnir NATO vaeru meginforsenda raun- hæfra aðgerða til að draga úr speninunni milli austurs og vesturs. Kanadísk stjórnvöld hafa ákveðið, að hersveit sú, sem Kanada hefur haft í Þýzkalandi, skuli flutt heim. Ráðstafanir hafa verið gerð- ar til að fylla skarð hennar, m.a. munu Bretar flytja eina herdeild til Þýzkalands. ÞÝZKALAND OG BERLÍN Ráðherramir lýstu ánægju sinni rneð aðgerðir Bandaríkj annia, Bnetlands og Frakk lands til að ná samvinnu við Sovétríkin um bætta stöðu Berlínar, einkum með tilliti cil frjálsra samgangna við borg- ina. Því er lýst yfir, að réttlát og varanleg lausn Þýzka- lands-málsins verði að byggj ast á frjálsri ákvörðun þýzku þjóðarinnar og á hagsmunum evrópsks öryggis. Sú skoðun kemur fram, að aðgerðir vest- ur-þýzku stjórnarinnar til að skapa lífræm tengsl milli beggja hluta Þýzkalands kunni að leiða til bættra sam skipta austurs og vestu-rs á öðru-m sviðum, ef vel tekst til. Ráðherramir láta þá von í ljós, að ríkisstjórnir aðildar landanna taki tillit til aðgerða vestur-þýzku ríkisstjórnarinn ar við mótun eigin stefnu í Þýzkalands-imálinu. Þess ber hér að geta, að þann 3. desember hittust leið togar Varsjárbandal-a-gsinis í Moskvu til að móta sameigin- lega afstöðu til stefnu vestur þýzku stjórnarinnar. f álykt- un þess fundar kemur fram, að leiðtogarnir gera sér grein fyrir breytingunni á stefnu Bonn-stjómarinnar. En beir fara mjög varlega í sakimar, er þeir móta stefnu sína og lýsa þeinri von sinni, að vest- ur-þýzka stjórnin læri af sög unni og grípi á vandamálum líðandi stundar í samræmi við tíðarandann, eins og það er orðað. SAMVINNA A ÖÐRUM SVIÐUM í ræðu þeirri, sem Nixon, forseti Bandaríkjanna, hélt á 20 ára afmælisfundi NATO, ræddi hann um „þriðju vídd- ina“ í starfi bandalagsins. Auk stjór-nm-álalegs og hern- aðarlegs samstarfs yrði sam- vinnan aukin á öðrum sviðum, t.d. hveirnig snúast ætti gegn hættum þeim, sem manninum stafar af umhverfi sínu. í á- lyktun Washingtonfundairins er þessa að nokkru getið. Fastaráðið skipaði nefnd, sem á að fjalla um hættur nútíma þjóðfélags, og hélt hún fyrsta fund sinn 8. des. s.l. I yfirlýsingu ráðhemranna nú segir, að Varsjárbanda- lagslöndin hafi sýnt áhuga á samstarfi á þessu sviði. Þá kemuir einnig fram, að efna mætti til aukinnar samvinnu á öðrum sviðum t.d. innan haf fræðivísinda. HORFURA SAMNINGAVIÐRÆÐUM A fundi sínum í Washington s.l. vor fólu ráðherrarnir fasta ráði bandalagsins að gera skýrslu um tilhögun og mál- efni í viðiræðum milli austurs og vesturs. Skýrslan lá fyrir ráðheirafundinum nú, en tal- ið var, að ítarlegri könnun þyrfti að fara fram. Á fasta- ráðið að leggja fram nákvæm ari greinairgerð á næsta fundi ráðheirranna, sem haldinn verður í lok maí á Ítalíu. Ráðhernamir lýsa því yfir, að ríkisstjórnir bandalagsríkj anna muni halda áfram að auka tengsl, viðræður eða samningagerð við Sovétríkin og önnur lönd í Austur-Evr- ópu. Þeir telja, að bezta leið- in til árangurs sé að nýta og velja í hvert sinn þann vett- Utanríkisráðherra íslands Emil Jónsson og William P. Rog- ers, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, heilsast í hófi þess síð- arnefnda í sambandi við ráðherrafund NATO fyrir skömmu. vang, sem gefur bezta raun. Þess vegna lýstu ráðherramir stuðningi við aðgerðir vestur þýzku stjórnarinmar, sem miða að tvíMiða s-amningsigerð við Sovétríkin og önnur ríki Aust ur-Evrópu. En eins og kunn- ugt er standa nú yfir viðræð ur í Moskvu milli sovézka ut- aniríkisráðuneytisins og sendi ráðs Vestur-Þýzkalands m.a. um griðarsáttmála milli ríkj- anmia. Ráðhenrarnir ræða um hugs anlega ráðstefnu um öryggis- mál Evrópu. Og er það í fyrsta sinn, sem þeir minnast sérstaklega á hana í yfirlýs- ingum sínum. Þeir telja, að hvers konar slík ráðstefna þurfi mjög gaumgæfilegan undirbúni-ng. Og að þegar sé unnið að honum með viðræð- um og samningum milli ein- stakra ríkja, en friamgangur þeinra muni verulega stuðla að því, að hugsanleg ráð stefna verði til einhvens gagns. Ráðherramir ítreka þá kröfu, að öll aðildarríki bandalagsins eigi aðild að slíkri ráðstefnu. Ráðherrarn- ir leggja á það áherzlu, að slík ráðstefna eða hvers kon- ar fundir megi ekki verða til þess að staðfesta núverandi skiptingu Evrópu. Við mat og skýringu á þess um yfirlýsingum réðherranna verður að hafa í huga, að í þeim er aldrei gengið lengra, en sá vill, sem skemmst fer. Allar samþykktir ráðsins eru geirðar einum rómi. Fyrir ráð hertrafundinn kom fram, að ráðhenramir óttuðust, að so- vézku leiðtogamir hvettu til örygigisrá-ð'stefnu n n ar í á- róðursskyni. Viðbrögð Gromy kos við tilmælunum um við- ræður um minnkun herafla eru ekki til þess fallin að draga úr þessum ótta. Ma-rgir telja, að Sovétríkin hafi hvatt til ráðstefnunnar nú fremur til þess að samein/a fylgiríki sin um eitthvað markmið, held ur en til þess að ná raunhæf- um ánangri. Eitt er alveg víst í þessu sambandi, að sovézka stjórnin getur aldrei búizt við því, að Vesturlönd stað- feati réttmœti Brezhne-v-kenn ingarinnar með samningi. Hún virðist þnátt fyrir það ekki ætla að hvika neitt frá henni. Fyrir ráðherrafundinn hvatti Rogeirs, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, til þess að ekki yirði rasað um ráð fram við undirbúning öryggisráð- stefnunnar. Það sjónarmið set ar vi-ssuilega svip simn g sa-m- eiginlega yfirlýsingu allra ráð herranna. Neue Zúrcher Zeitung skýrir frá því, að Gromyko hafi lýst því yfir við Barfling, að hann væri ekki andvígur aðild Bandaríkjanna og Kan- ada að ráðstefnunni. Hins veg ar yrðu bæði þýzku ríkin að eiga þar fulltrúa. Ymsir r'áð- herrar lýstu því yfir, að þátt taka Austur-Þýzkalands kæmi aðeins til greina, ef það hefði ekki í för með sér við- urkenningu á stjórninni þar. Vesturlönd ætla ekki að ganga til ráðstefnu um örygg ismál Evrópu, fyrr en þau telja sig sjá, að af henni verði einhver raunhæfur árangur. Þau taka raunhæft gildi fram yfiir áróðurslegt gildi. Björn Bjarnason. Guðmundur G. Hagalín skrifar um BÓKMENNTIR Skynsamlega spurt Steinunn S. Briem: Myndbrot. Leiftur Reykjavík. 1969. ViðtaLsbæfeur voru fyrir til- töiule-ga fáum áruim óþekkt fyr- ihbri'gði á íslenzikium bótoamark- aði, en upp á síðkasitið hafa fl-eiri og fleiri tekið að senda frá sér slíto-ar bætour. En það er vamdi að skrifa viðtal, S'&m ha-fi nokkurt gildi m-eira en að segja, þó að einiu-ngiis sé ætlunin að hnegða upp tiltölullega ól'jósri svipmiynd a-f m,amni eða atburði, hvað þá ef gefa á venúlega huig myn-d u-m gerð viðmælandams, miótun hans og viðBionf. Þess vegna virðiat manni oftast, að viatallsbætour séu fynst og fremisit gefnar út sem marlkaðLsvara, sem höflundu-r og útgefaindi kumni að geta graetlt á noktour þúsund. Þó miumu sumir menn svo Htið glögg skyggnir á ge-tu og greind sjálifra sím, að þeir gera sér í hugarl'und, að jafmvel ómenkileg ur viðburðatætiniguir í viðta-ls- forrni, á-n alls pers-ónulegs eða þjóðflélagsilegs bakgrunns, sé m-erkisbákm'eninitir. Fyrin sk-emimstu fékk ég heil mikinn d-oðramt frá Gunnari Ei-n arssyni pre n t Em-iðjus t j-óra og bókaútgefanda. Doðnantiinn ber titillimn Myndbrot. í svipmynd- um 2, — höfundiu-r Steimu-nn S. Briem. Og í þessari stóru bók reynduat vera hvorki fleiri né færri en 48 viðtöl við kanla og konuir ýmissa stétta á ýmsum a'ldri og fná a-Hmörgum þjóðlönd um. Þahma er nætt við séndiíherna frúr, fluigfreyj'U og hlaðfreyju, kaupkonu og verzflunanstjóra, danskennara, skól'as-tjóra, yfir- Ijósmóðiur, erlenda og imml'enda liistamien-n í fleiri en ein-ni liist- gr-ein, forstjóra húsgagnagerðar, h-ér a ðsdómslögmia'n n-, m-óde-11 - meyju, ónefndan A-A-mian-n og nafnla-uisa-n leigU'bílstjióra og sv. frv. Ja, herra minn trú-r, hver skyldi endast til að iesa þetta? hugsaði ég. En ég fór þó að gluigga í »um viðtöl'in, 1-as síðian tvö eða þrjú. Ha? Skyldi virki- lega vera eitithvað í þetta var- ið? Það kann að þýkja ótrú- legt, en er þó dagsatit: ég las allan doðr-an-tin-n frá upphafi til enda. Og ekki þar með búið. Ég hringdi í Gun-nar í Leiftri og kvaðsit vilja sjá fyrra bind- ið, sem heitir Svipmyndir og út kom 1966. Hamn hltó við, sá sér- legi maður, og sendi annan doðr- an-t litlu minni fyrirferðar en hirnn, og í homuim neyndiust 55 viðtöl-, þar á m-eðal nokkiur við florystiuimenn nokkiurra trúar-. flokka og d-U'Bhyigigj-uim enn. En Steinunn S. Briem flest eru viðtölin í því bindi við ýmiss kona-r li'Stamenn, tónskáld hljómsveitaristjóra, leikara, baM ettdan-sara, sönigkienn-ara, hljóð færaleikara og stkáld. Og ég las, ýmist af áhu-ga eða þráa, svo tM hvert einasta vi'ðtal í þesisum doðrant 1-iika. Og hvers vegna? Vegna þess, að ég famn í fllestium þessuim við- töu'lim eibthvað, sem veitti mér ainhvern fróðleik um gerð og ef ekki lífsviðlhorf, þá að m-innsita kosti störf og st-arfciviahorf við- mælenda Sbein'Uinn.ar Briem.. Mér warð það svo smám saman ljóst við lesturinn, af bverju hún næc yfirleitt slíkum á-ran-gri í við- töluim sí-niuim. Eimfaldlega af því, að hún er nægile-ga greind, ílhiuig Uil og markviss til að geta gent sér grein fyrir, að hverju hún. þarf að spyrja hver.n og ein.n og hvern-ig orða á spur-ninga-r sína.r til þess að geta vænzt tilætlaðs eða að minnsta kosti viðhlíitandi áranguris. Hún virðist og ganig'a að verki sínu án þess að til- gerðar eða sýndarmeinnsiku gæ-ti í framtoomiu hennar gagmvart við m.aelend'un.uim, en hins vega-r spyr hún af eirnurð, sem þá jaðr ar hvergi viff frekjiu. Loks ber þes-s að geta, að mál- ið á viðtöllumuim er efflliíle-gt og ei-ns hreint og efn-i s-tanda tit hverju sinni, og Steimunn Briem kann auðsjáanlega að ganga þannig frá prentuðlu málli a 3 sæmandi sé — og veit, að henni er það skylt. Það er svo en-gan vegimn út í bláirn að geía út þessar bætouir. Þær eru að min-ni rey-md fróð- legur lestur og verffa áreiðan- lega síffiar m-eir að ým-su rme k heimild u-m þau efni, sem þar er ';-m fjallað. Guðmundur Gíslason Hagalín

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.