Morgunblaðið - 07.06.1970, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNINUDAGUR 7. JÚNÍ 11970
Útgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvaemdastjóri Haraldur Sveirvsson.
Ritstjórar Matthías Johannessert.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjóii Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ámi Garðar Kristinsson.
Rltstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Áskriftargjald 165,00 kr. á mánuði innaniands.
I lausasölu 10,00 kr. eintakið.
DAGUR SJÓMANNA
Tslendingar hafa í langan
tíma átt afkomu sína
undir fiskveiðum og fiisk-
vinnslu. Með eindæma dugn-
aði og eljusemi hafa íslenzkir
sjómenn rennt stoðum undir
efnahagslíf þjóðarinnar. Út-
flutningsverzlun íslendinga
“byggist að mestu leyti á sjáv-
arafurðum. Öll afkoma þjóð-
arinnar er háð sjávarútvegi,
þeim afla, sem berst að landi
hverju sinni. Afkoma þessar-
ar einu atvinnugreinar hefur
áhrif á alla þætti íslenzks
efnahagslífs. Þjóðin hefur
áþreifanlega fundið fyrir
þessari staðreynd á liðnum
árum. Hinar miklu þrenging-
ar í þjóðarbúskapnum voru
afleiðingar af minnkandi afla
brögðum og lækkuðu verð-
lagi íslenzkra afurða á er-
lendum mörkuðum. Þetta
kom ekki einungis illa við
sjómenn, heldur landsmenn
alla; samdráttur í sjávarút-
vegi hafði í för með sér sam-
drátt í öllum atvinnugrein-
um.
En það er einu sinni svo,
að við tökum einatt betur
eftir þeirri staðreynd, að sjáv
arútvegurinn er undirstaða
efnahagslífsins, þegar illa ár-
ar, en gefum því hins vegar
minni gaum, þegar allt leik-
ur í lyndi. En ekki er síður
um vert að gera sér grein
fyrir mikilvægi þessarar at-
vinnugreinar, þegar bátarnir
streyma að landi með full-
fermi og unnt er að selja af-
urðirnar á sæmilegu verði.
Þá fer um leið fjörkippur um
allt atvinnulíf landsmanna.
Atvinna eykst og kaupgjald
hækkar; það hefur áhrif á
auknar byggingaframkvæmd
ir, sem aftur renna stoðum
undir iðnaðarstarfsemi af
ýmsu tagi, sem óneitaniega
fylgir í kjölfarið. Þannig
gengur þetta koll af kolli.
Einmitt um þessar mundir
stöndum við á tímamótum;
þjóðin er að komast upp úr
öldudal, aukinn afli og hækk-
að verðlag eiga sinn þátt í
þeirri framvindu, ásamt
ákvörðunum stjórnvalda.
En á þessum degi, hátíðis-
degi íslenzkra sjómanna, ber
að þakka þeim mönnum, sem
hörðum höndum hafa sótt
gull í greipar Ægis. Oft á tíð-
um er það hörð barátta og
ekki átakalaus. Með stærri
skipum og aukinni tækni er
stöðugt verið að auðvelda
þessi störf, sem engu að síð-
ur kosta átök og erfiði, og
enn um langa framtíð munu
íslenzkir sjómenn verða burð
arásar í atvinnulífi lands-
manna.
Verndun laxastofnsins
TTányrkja á laxi í sjó, aðal-
** lega við Grænland, hef-
ur síðustu misseri valdið
_ miklum áhyggjum meðal
þjóðanna, sem búa við Norð-
ur-Atlantshafið, og rökstudd-
ur grunur er um, að með
þessum veiðum sé stefnt að
eyðileggingu laxastofnsins.
ítrekaðar tilraunir á alþjóða
vettvangi til þess að fá dönsk
stjómarvöld til að fallast á
alþjóðlegar reglur um tak-
mörkun þessara veiða hafa
ekki borið árangur fram til
þessa.
A veiðarfæraráðstefnu
FAO, sem hér var haldin, var
jn.a. staddur fiskveiðifulltrúi
í Godthaab á Grænlandi og
átti Morgunblaðið samtal við
hann. Ummæli hans í þessu
viðtali benda til þess, að ein-
hver skriður sé nú að komast
á aðgerðir til vemdar laxa-
stofninum. Hann sagði m.a.:
„Þær umræður, sem orðið
hafa undanfarið um bann við
laxveiðum, eru mjög erfitt
ipólitískt mál og heyra undir
_ptj órnina og eru því ekki í
mínum verkahring. Við ger-
um ráð fyrir, að eitthvað
verði gert í þessu máli, en
hvað, vitum við ekki. Það
hefur verið rætt um að setja
einhverja lágmarksmöskva-
stærð, einnig - hefur verið
rætt um að koma á kvóta-
kerfi, svo og að koma á tíma-
bundinni takmörkun á lax-
veiðinni. Á vorfundi Land-
ráðs Grænlendinga, sem er
ráðgefandi, var mikið rætt
um laxinn, og það féllst á,
að takmarka að nokkru leyti
alþjóðaveiðar utan landhelgi,
en ekki laxveiðar Grænlend-
inga innan landhelgi.“
Það er vissulega fagnaðar-
efni, ef aukims skilnings gæt-
ir nú í Danmörku og Græn-
landi á mikilvægi þess, að
laxaistofninn verði verndaður
gegn ofveiði og rányrkju.
Enn virðist sá skilningur að
vísu mjög takmarkaður, en
það er þó óneitanlegu spor í
rétta átt, að þessir aðilar við-
urkenma nú nauðsyn ein-
hverra takmarkana á þessum
veiðum.
LISTAHÁTÍÐIN OG
BÓKMENNTIRN AR
EINS oig fleistir vita er ætlumiiin að hialda
-milkla listahlátíð í Reyfcjiav’ik í þessiuim
mániuði. Það verður máfcið uim söinig og
'hljóðfæraslátt; liistafólfc mieira að segja
sótt til útlamd'a — oig allt er iþetta að
vomuim mijöig virðiinigarvert.
Athyigli veikur, að emigumi virðdst hafa
dottið í hug að hœigt væmi að bjóða uipp
á bólkmiemmitir í tilefmá Listalhiátíðar memiia
þá í temiglsOium við tómliisit og leiikli'st.
Kristniilhald umidir Jöikli, eftir Halldiór
Laxmeisis verður ledfcið í Iðmó; Þorpið,
eftir Jóm úr Vör m.eð tómililst eftir Þor-
kel Sigiur'björinBsiom, leisið á saimia stað;
oig hljómisiveiit ásiaimit Rut Maginúisisioin
mun flytja tómverk eftir Herbert H.
Ágústssom við Slálma á atómiöld, eftir
Matfhías Joihainmessiem,. Þeiss sfcal getið,
að við seitniimigu Listaihátíðar verður flutt
ljóð eftir Smiorra Hjartarsoin. Þjcðlsiik-
húsið sýnir Mörð Valgiarðasoin og Pilt
og stúlku í tiiefmd hátíðariiirimar.
Bg man ekki eftir öðru imnlemidu efni,
sam tiledmlkiað er bóikimiemmtum. Ein
kiamn/sfci fimmisf hinum hugrvitssöimu for-
náðamiönmuim hátíð'arinmiar það lítið
k’omia til ísfenskria bóikmieninitia, að þær
'gieti vel verið einis komiar olntoiogiaböm
í tónaflóðiliniu?
Þeir, sem haifa þá trú, að Isiiemidiinigar
séu fyrst oig siiðiaist bckmiemint’aþjóð, ei'ga
að sjálfscigðu að þakika öll f ínhieiitim, sem
einkenma diaiglsikrá Listalhátíðarimmiar. Þó
veit ég saitt að segja eklki hviernig fer
fyrir jafn einilæigium stoáldskiap oig Þorpi
Jóns úr Vör í sairrubýli vi'ð ’hin viðlhiafn-
anmiikliu sfcieimmtiiatriði, en iþví her samm-
arleiga að faigmia, að Þortoell Sigiurbjörns-
som hefur lagt því lilð. Það sairrustarf, s'am
að ölluim lífcind'uim er fr.aimuinidian m.illi
ljóðslkálda cg tóiniskáldia, giefur fyrir’heit
og er eðlilegt. Nútíimiatóinislkláldin fiinima
sér ljóðskáld við hæfi eiinis Qg alltaif
hefur átt sér stað.
AÐ LIÐNUM VETRI
í vetur hefur verið töluiv'ert fjör í
meriaimgiaruimíræðum, sivo suimuim hiefur
jafnivel þótt nóg uim, en ffestir hafa
skeimimt sér vel. Eg þaiklkia ölluim, seim
sýnit hafa „Sifco&uiniuim“ áhuigia. Upphaf-
iegia stóð til áð þátturimin yrðl aðeins í
giamgi í veifcuir. Honurn er að miimmsta
koati lofcið í bili.
V ísitölusker ðing launa
opinberra starfsmanna
og kjarasamningar verkalýðsfélaganna
Athugasemd frá Bandalagi háskólamanna
OPIN'BERLEGA hieifur verið frá
því sfeýrit, að íSaiminflngsaðilair í
vinmiuidieiluin/uim ræði mú þaintn
mlöiguleáfca að hiaiga s'vo saiminlilng-
uim, aíð ’niúvenainidi laiuin telj-
i'st gnuininlaiuin ag vísitölulbætuir
vegma fy’riirsj'áainieiaria v'einðhæifck-
ainla ’fcomá síðain ’aðlejns á mlániað-
ariauin uindár 20.(M)0,- fcr. eða
þiainin hluiba miámaðairlaiuinia, sem
er ’uimdlir þaiirrii uipplbaeð .
Nú hiafla veirið í gildi álkvæðá
uim aið imiðia bæltiuir vagrila kaup-
grieliðsluivísjtölu á öll lauin við
þær bæuir, sam falla á ÍO.O'OO,-
'kr. igriuimnlauim. Firá 1. júmí er
kauipgriéiðis'lu'vísliltalana 1136,3S stóg
og hæikkaði hútn úr 130,84 stiig-
uim. Miamiutmuirinin 4,48 stiig, saim-
sv-anar 448 fcr. á 10.000,- kir. mián-
aiðairlauin og er það að fcrióiniultölu
sú uipphót, seim grieidid er á öll
lauin fyrár ofain og nieðlain 10.000,-.
Þessli sifceíðimg á bóltiuim ve@nia
•fcaiuipgineiiðslu'VÍsiiitiölu er 'gerið sfcv.
istíð'uisíttu saiminlilmguim veirtaalý'ðlslfé-
laga oig lábvinimuiriefcendia oig hiefuir
riífcið og kj'airiaidióimutr sfcamimitað
opinlbeiriuim Starfsimlöininluim söimlu
áfcvæði óbrieytt, en einis og fcumm-
ugt er, er þ'eiim hópi l'auln(þiegia
miailniað uim verlkfallsriétlt mieð löig-
uim. Hiefiur riaiuinlilrí oriðlið siú, aið eiú
sfcarðlimlg, sem veirfkialýðsfélög og
atvininiuirielkianiduir hiaifla 'Samlið lutm,
biltitlir hairðast opiníheria stairife-
mienin og lalvag isérisbalklega há-
stoólamanintiaða imieinin og 'aðna
sérimianintaða mianm, seim igieignia
ábyrgðainsltöiðuim hjá hiniu opin-
bena. Muin svo áfnairn veirða, ef
áfrlaimlhialdiaimdi Sfcariðór.ig fcemiuir
itíil. Hið mýj'a ihátmiairlk, sam wú eir
raebt uim, 20.000,- tar. miuin ná fil
fárra mieðllimia veirfcalýðsiflélaiga
en slbóirs hliuitia opiiraberma starfe-
miaininia og lamintairina séirimianintaðiria
laiuiniþega.
Af þessu tilafnd víill BHM fcomia
á flnamfaerii imotakiriuim upplýisiimig-
ulm og lalílhuiglaisietmidluim um þieittia
imlál ernda hiafla uimiræðluir uim það
þegar verið haifiraar af ölðiriuim í
fjiölmiiiðluim.
Fyrst sifcal þá áð því vifclið, að
ulnd'alnlflairiið hafia alliir laluinlþieigair
sem og aðirfir laimdgmianin oriðið að
þola veriuleiga fcjiartaistkieriðingiu
vagma efniahiagserfiðldifcia iþjóðar-
imniar. Almiar.iniinigi miuin hins
veigar 'efcfcii ljóst, hve miilkíl þessii
kjiariaítoeriðiing heifuir veriið ihjá
opinlbieinuim -stairlflsimiöinlriluim og þá
elilnlkuim háskólamiöir.iniuim og öðr-
uim 'séirimiemnltiuðlu/m miöirjniuim.
Sýniir efltíiriflairianidli talfla, hve
miilkil befri vísötöluislfcerðúnlg lauinia
'Oþilnlb'e'riria starifsmiainmia eir oirðán
og hveirindg húin flóir vaxanidii flriá
miairz tiil júinlí 1'970 ein þáð eir sér-
fceninli þesisiariar sker'ðiiniga-r, að
húin fler sívaxáinldi mieð hæikikiaodii
verðlagli oig ka'uipgirieiðsluvísiböliu
og það efcfci eimulngliis í króiniu-
tölu helduir eiinndlg hliuitflallisleigla.
Binis og taiflan sýiniir glöigglt
varðluir alluir þorirli rífcús'stiarfs-
mianlma mú að þola veriuliegla
beinta víisibölu’Skeriðönigiu lauima, em
veigraa sénsibaifcria áfcvæ'ðia í samin-
iniguim varlkialýðisfélaga vóð at-
vimntuirielfceirad'uir og eifltiiirfylgjiaindi
kjiairadóims uim laiuin riífciisisibainfls-
mianinia leindiir kj'anaslfcanðjnigjn
mieð sériSböfcuim ofluirfþuiniga á eiflrli
hluiba iaiuinlaistlilga opinlb'eriria stairfs-
mianmia, og inieimiuir vísiltlöliuistoerið-
'iimgiin í 28. laiuiniarfloiklki iraú t. d.
6.408,- k-r. á mámuiðii eðia 20,2%
laiuináininla. Alvarlegiast og óirótit-
látaisit e,r þó, /að kjiairiasfeieirið'img
þess'i feir sívaxaindii mieð 'hiæiklk-
lainidli veirðiaigi, oig það elinis, þótt
.almiamrauir biai'Ji veriði í efinialhiags-
lífilniu. Þamnfg miuin víisliltlöluislkierlð-
imgiin í 28. floklkii 5.597,- kr. í
rraairz sl., en það vonu 17,9% 'aif
þá'Venanidii laumiuim, ein mú er húin
811 fcrómiuim hæinrli og 20,2% aif
Framhald á bls. 3