Morgunblaðið - 22.07.1970, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 22. JÚLÍ 1970
Fulltrúar fslands á Heimsþing inu. Frá vinstri: Baldur Guðlaug sson, Ólafur R. Einarsson, Sig-
ríður Hlíðar Gunnarsdóttir, Páll Bragi Kristjónsson og Atli Fre yr Guðmundsson.
Heimsþingi æskunnar lokið:
Gífurlegur hiti í
st j ór nmála viðr æðum
ísl. fulltrúarnir komnir heim
Greinargerð vegna
hækkunar á
rafmagnsverði
f tilefni af 25 ára afmæli Sam-
einuSu þjóðianna á þessu ári,
efndu samitökin til Heimsþings
seskunnar og var það haldið í
aðalstöðvum samtakanna í New
York dagama 9.—18. júll Alls
sóttu þingið um 700 fulltrúar.
Till þingsins hafði verið boðið
tfimim fulltJrúuim tfrá hverju aðild-
arríki S.Þ., auk þess á annað
hundrað fulltrúum frá ýmsum
aliþjóðiasamtökium æskufólks,
þjóðfrelsishreyfingum og frá ríkj
um, er ekki eiga aðild að S.í>.
Atíhygli vakti, að engir fulltrúar
sóttu þingið frá Alþýðulýð'veld
inu Kína, Norður-Kóreu og
Norður-Víetnaim, en skýringin á
því mun vera sú, að þeir viljia
ekki sitja sömu þing og fulltrúar
Formósu, Suður-Kóreu og Suður
Víetmam. En þó var gerð sér-
stök samþykkt á fyrstu döguim
þingsins, þar sem ítrekað var
boð til fulltrúa þessara landa.
Þrettán manna undirbúnings-
nefnd vann að undirbúningi
þessa þings eg setti hún reglur
uim val fulltrúa. Samkvæmt því
útnefndi Æskulýðssamband ís-
lands eftirtalda fimm fulltrúa
með samþykki Utanríkisráðu-
ney tisins:
Afila Frey Guðmundsson,
erindreka.
Baldur Guðlaugsson, stud.jur.
Ólaf R. Einarsson, form. ÆSÍ.
Pál Braiga Kristjónisson, fulltr.
Sigríði Hlíðar Gunnarsdóttur,
stúdent.
Við setningu þingsins þan.n 9.
júlí flutti U Thant, aðalritari
Sameiinuðu þjóðanma ræðu, og
einnig fluttu ávörp formaður 25
ára afmælisnefndar S.Þ. og for-
maður undirbúningsnefndarinn-
ar. Kjörin var 18 manna stjórn-
umarnefnd þingsins. I henni áttu
sæti fjórir fulltrúar frá Asíu,
Afrífcu, Evrópu og Rómönsku
Ameríku, en tveir frá N-Amer-
íku. Höfðu fulltrúarnir verið
vaMir á svæðafundum daginn
fyrir ráðstefnuna. Urðu deilur
mjög harðar um kjör fulíltrúa
Evrópu, og greindi memn á um
pólitíska og landfræðilega skipt
imgu fuiltrúann>a. Að emdingu
hlutu ísland, Rúmenía, Sovétrík
in og Svíþjóð sæti Evrópu. Sví-
inn Lars Thalen var síðan kjör-
inn forseti þingsins pg stjórnun-
airnefndarimnar, en hann höfðu
Norðurlaindaþjóðirmar valið úr
»ínum hópi til framboðs. Var sér
staklega til þess tekið, bæði af
háltfu þingfulltrúa og fjölmiðla,
hve honum tókst vel að halda
stjórn á þessum sundurleita og
oft háværa hóp, einkum á loka
fundi þingsins.
Eftir almennar umræður, var
þinginu skipt á þriðja degi í
fjóra umræðuhópa, er fjölluðu
um:
1- Heimsfriðinn.
2. Þróun.
3. Menntun.
4. Mamninn og umhverfið.
Fulltrúar höfðu frjáist val um
í hvaða hópi þeir störfuðu. ís-
lenziku fulltrúarnir tóku þátt í
störfum allra umræðuhópanna,
en lögðu þó megináherzlu á aðra
og fjórðu nefnd. I hinni síðar-
nefndu flutti íslenzka sendinefnd
in tillögu um mengun hafsins og
um stofnun alþjóðlegrar mið-
fimm fulltrúum frá hverju aðild-
að safna saman og miðia upplýs
imgum um orsakir og afleiðinga-r
mengunar, bæði mengunar sjáv
ar oig mengunar almennt.
Þessii fiillaiga íslenzku þátttak-
endaininia vair í samirisemii við þær
tillögur, sem ísland hefuir boriið
upp á vefitvanigi SaimiPinuðu þjóð-
anna og hlotið hafa samþykki
þar. Vair m. a. getið um þessa
tillögu íislenzfcu þátt'takendaininia í
bandaríslku blaiði sem dæmii um
gotít Stanf á þinginu.
En ekki veirðuir sagt að allar
niefindiirinar hafi uinimið gott gfiarif.
Fyrsita oefndin neyindislt naer
óstairfhæf vegna hatrammra átaka
sifiríðamdi aðdla í heiimlinum og bar
hæst bairáttu ísnaels og Anaba-
rtíkjainma. 1 því samtoaindii og
neyndar í öllum málum bar mjög
á samatöðu Sovétoikj ainma og
aminiairiria komimiúnásitiairílkjia og Ar-
abaríkjamina. Vimtiuslt Sovétmienm
hatfa slíkt þnælaitak á Ajröbuinum,
að þeáir garðu hv'að sem þeim vair
sagtf, en létu aldmeii uppi neina
sjálfsteeða skoðUin. Það tíðkaðisit
mjög hjá vinstiri mömimuim, sem
voru í meiri hluita í neifnidimini,
að berja í borðim og láta öllum
illum látum. Arabarmiir voru allt-
af tlilbúiruir að berja í bcnrðlin, biðu
bara eftir merkjum fná Sovót-
mönnum. Vaktá þetta framiferðá
þeiirtra mikla afihygli, ekká sízt
þegar gengið var fiil aitkvæða um
fordæmingu á iminrásliinmii í Tékkó
slóvakfiu. Léitu þá Araibarmiir ei/ms
og sniaróðdir meinm, en hofðu þó
miargir hverjir lýst þvi yfir í
fámiennum hópumn, að þeir hefðu
emigan áhuga á Tékkósló vakíu og
vissu elkkert uim iniruráisinia. Það
vakti eininig atíhygli' h\æ sterk
ítök Sovétmenn áttu í mörgum
hinma nýfrjálsu Afríkuríkja.
Meirihluti nefndarmiamna var
sem áður sagði mjög vimstri sinn-
aður, og voru Bandaríkin for-
dæmd í öðru hverju orði.
Þá virtist ísrael ekki eiga sér
neina málsvara í miefmdinmá.
Þó var eitt austantjaldsríki,
sem vintássit alls ófeámáð við ®ð
greiða atkvæðá á móti Sovét-
möninium Var það Júgóslavía.
í hiinlum þrem nefndiuiniuim var
unmið gott starf. Verður álit
nefndamna gefið út á næstunni.
Síðasta dag þingsins var á
almennum fundi kynnt álit um-
ræðuhópanna, en síðan sam-
þykkt ávarp til 25. allsherjar-
þings SÞ eftir harðar deilur og
kosningar. Var þetta ávarp í
upphafi mjög vinstri sinmað, en
eftir að 7 breytingartillögur
höfðu verið bornar upp og sam-
þykktar, jafnaðist ávarpíð mjög.
Ein tillagan, sem samþylckt var,
var fordæming á innrásinni í
Tókkóslóvakíu. Hlaut hún sam-
þýkki mikils meirihluta þing-
fulltrúa, en Sovétmenn og þeirra
fylgifiskar, þar á meðal Arab-
arnir, greiddu afikvæði á móti
henni. En ávarpið í heild gefur
noikkuð rétta mynd af ríkjandi
skoðunum þingfulltrúa.
Þar sem þingað var haldið í
tilefni af 25 ára afmæli SÞ, var
mælzt til þess, að fulltrúar væru
ekki eldri en 2/ ára. Þetta stóðst
þó ekki betur en svo, að um 40
af hundraði fulltrúa voru eMri
en 25 ára. Var það sérstaklega
áberandi, að austantjaldsríkin
sendu yfirleitt roskna fulltrúa.
Elzti fulltrúi þingsins var 47 ára,
en ek'ki vissu íslenzku fulltrú-
arnir hverrar þjóðar hann var.
Meðan á þin/ginu stóð var full-
trúum gefinn kostur á að sækja
ýmis boð, m.a. hjá Lindsay, borg
arstjóra, U Thant, aðalritaira S.Þ,
sjá söngleikinn Hair o.fl. Höf-
undar söngleilksins Hair tryggðu
í upphafi 250 þúsund dali upp í
kostnað við þinghaMið, og eiga
þair því miikinn hiaiðuir skilimn,
þar sem erfitt hefði verið að
halda þingið að öðrum kosti.
I lok þessa fyrsta Alheims-
þings æskunnar var samþykkt
að beina því tál S.Þ. að boða til
nýs æskulýðsþings eftir tvö ár.
Það er skoðun íslenzku þátt-
takendanna, að þrátt fyrir há-
værar deilur, skort á umburðar
lyndi og lélegan undirbúning
þingsins, þá hafi margt áu'nndzt
og lærdómsrík skoðanaskipti og
kynni átt sér stað. Það hafi ver-
ið áberandi, að æskufólkið hafi
reynt að takast á við vandamál-
in, en ekki ýtt þeim til hliðar
eins og svo oft er gert á vett-
vanigi S.Þ.
MIKIL laxagengd hefur undan-
farið verið úr sjó upp í tjamir
laxeldisstöðvarinnar í Kollafirði.
Er nú búið að telja nær 1460
Iaxa inn í stöðina, en auk þess
eru laxar í tjörnum, sem ekki
hafa verið taldir. IVIest gengu nær
600 laxar á einum sólarhring að
sögn Þórs Guðjónssonar veiði-
málastjóra.
Laxdnin gemguir að þessu simnd
um mámuðii fynr en uindantfanin
ár, en þá hetfuir laxiagemgdiin venið
mest í júlí og ágúst. Á uindan-
förtnwm áruim hafa gemgiið friá
203 löxium upp í 704 laxa á ári,
en þá hetfuir oftaist venið sTeppt
nálægt 12 þúsund gönguseiðiuim.
Voriið 1968 vair sleppt nál. 16
þús. gömguseiðum og vorið og
RAFMAGNSVERÐ og hðiim-
'fiauigaigjöld Rafmiagnisveiltlu Rví'k-
ur hækka frá og mieð 1. júlí 1970
vegtoa 'hækkania, sam orðdð hafla
á heildsiöTuvarði naflm/aignis, lauin-
um og efinliislkostniaiði. Síðiasitia
hælkkuin á orkuverðli Rafimlaignis-
vaituininar, uitain söluisfcaittshækfk-
uraar 1. miarz sl., varð 1. júM 1969,
og hefiuir jrafmiagrasverðlið hialdizit
óbreytlt þair til nú, þnátt fyrir
hæfckuin á heildsöluverði Lainids-
virlkjunar á nafmalgná í felbrúair
sl., er leiiddli tlil hælklkuinlair á veirðd
hjá öðrum raíveitum.
Hælkkuin orfcuveirð's neimiuir 19%
og SkiptiSt þainimiig, að tæp 8%
enu vagma hæfckaðs heiMsölu-
verðls sl. vetuir, rúm 7% vagnia
þeinria launlahælklkairaa, er orðið
‘hafia á sl. 12 mlánuiðum, en afigainlg
uininin, uim 4%, vagnia hæfckainla á
arleradu efini á saimia tíimialbili. —
Hæfclkum ortouverðg tlil maÆhituiniair
mieð nofltlímia er þó miinini, eðia uim
10%. Stiaiflar ®ú 'hælklkuin að miesitu
leyti af hæfckuin hailsöiuvarðis á
rafimiagn/i, en lauinia- og afiniisfeoStin
aður hefiuir talkmiöirkuð álhrdtf á
SEGLAGERÐIN Ægir opnaði
nýlega verzlun eða afgreiðslu að
Grandagarði 13 niðri.
Þar eru afgreidd sóltjöM, og
hvers kyns þjónusta innt af
hendi við sport- og útilegufólk.
Þar á meðal má nefna tjaMa-
MÁL og Menning hefur sent á
markaðinn tvær nýjar bækur í
flokknum: Pappírskiljur Máls
sumiarið 1969 vair sleppt rúmlega
107 þús. göiniguisieiðuim. Lamgimiest
af laxiinlum, siem mú er gemgiiinin
upp í eldliissitöðima var sleppt í
fyrra. RúmLega 4% arf laxinium,
sem veiðzit hefuir nú, er mierktuir,
en um 7 þús. meirktum göinigu-
seiiðiuim var sleppt í 'stöðimni í
fyrra.
Stærstiu og þrosfcamiestu laxiamn
ir sem veiðast í suimair verða
geymdir til und'anelöiis, en ö'ðruim
sláfirað og laxiinin seMuir til
nieyzlu.
VeiðliimiálaStjóri benlti að lokum
á það, að 1200 laxa veiði í á, sem
leigð væri til Stanigarveilði gæitii
gefið eiigendum yfir málljóin kr.
í arð á árti, mtiðað við núvenandi
leigu á vei'ðiám.
verðið vdgma bættrair nýfiinlgar á
veitufcenfi Ratfmjagnsveituinnar, er
fylgiir raflbiitanotkuin..
Hæfckiuin miælaleliigu og hefíim-
tauigagjalda er 19% og skiptislt
þaninig, að 12% eiru vegnia launia-
hæfckania og 7% vegnia eifiniishæfcfk
ana á áðurnieiflnidu tímiabili.
Þar sem þriggj.a máraaða álestr
'airtímiafbdl gildiir, veirðla oflatn-
gretindair^ hæbfciainlir, að venij/u,
firamlkvæmdar í áflonlguim og
komia því almienmlt 'elkki að fiullu
finam á neiikiniinigum fyrir en í ofctó
ber n. k.
Ákveðlið hlefuir veiriið, að flram
flari igruindvallareindunSkioðun á
byigginigju gjialdsferár Ratfveituinin-
air rraeð það sáónjainmiið í huiga, að
auk tryggiinigair á fjárihiagsgruinid-
velM Raifveiltiunniair, varðli 'hún ein
fialdairi í notkum,, réttlát og hag-
kvæm íyfliir toilnar ýmsu tiagiumidliir
nafimagnsnotenjda. Borgairráð hef-
uir nýlaga samþyfckt, að altlhuiguin
þessli veirðli gerð og be&milað
saminiinga við innlenda og er-
lenda sórfiræiðiniga þar að lúftandii.
(Fflá Ratfmiaignsveitu Rvíkuir).
viðgerðir, hvers kyns segla-
saumaþjónustu, botnaviðgerðir
og fleira.
Seglagerðin Ægir hefur starf-
að síðan árið 1917, en hefur nú
fyrst opnað afgreiðslu og verzl-
un. Eigandi er ÓM Barðdal.
og Menningar; „Þætti úr sögu
sjósíalismans" eftir Jóhann Pál
Árnason og „Frásögur úr bylt-
ingunni“ eftir Che Guevara, sem
Úlfur Hjörvar þýddi og valdi.
í formála að „Þáttum úr sögu
sósíaMsmanis“ segir m.a., að bók-
ina bari ekki að sfcoða sem
„ágrip af sögu sóáalismans"
'heMur séu vailin úr þau megiin-
atriði, „sem mestu máli skiptir
að sósíaTísfcar hreyfingar daigsins
í dag gleymi ekki né vanmeti“.
— Bókin er 210 blaðsíður og
fylgir henni nafnaskrá.
í „Frásögum úr byltiniguinni“
eru m.a. þættir úr samnefndrl
bók Guievara frá byltingarstríð-
inu á Kúbu, mokfkuT bréf og
greinar frá ráðherraiárum hans í
Havana og kaiflar síðustu orrustu
lí'fs hans í Bólivíu 1967. í bófc-
inni er einnig inngangU'r Fidels
Castros að BóMvíuibók Guevara
og ritgerð um hann eftir Lairs
Alldén. Bókin er rösfcar 250 blað-
síður.
mnRGFIILDRR
RtÖGULEIKH VRRR
Laxagengd í
Kollafirði mikil
Frú Sessielja Gunnarsdóttir og Jón Barðdal með eitt sóltjald-
anna, sem búin em til hjá þeim.
Seglagerðin Ægir
opnar verzlun
Tvær nýjar MM-kiljur