Morgunblaðið - 22.07.1970, Blaðsíða 20

20
MORiGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. JÚLÍ 1970
S j ómannasiðan
í umsjá Ásgeirs Jakobssonar
Sigurðarþáttur
Sigurður Þorsteinsson er fædd
ur í Langholti í Flóa 1901 og
voru foreldrar hans Þorsteinn
Sigurðsson og Helga Einarsdótt-
ir, bæði af sunnlenzkum ættum.
Barnahópurinn í Langholti
var stór og því ekki nema eðli-
legt að Sigurður leitaði burtu
úr sveitinni, enda stóð hugur
hans til sjávarins. Hanm komst
svo 1919 sem kyndari á togar-
ann Gylfa, sem Jóel Jónsson var
með, en Guðmann Hróbjartsson,
vélstjóri. Næst var hann á Ara
með Jóni Jóhannssyni.
Sigurður tók stýrimannspróf
heima, en fór að því loknu út til
Englands, en þaðan yfir til
Kanada, þar sem hann var í
fimm ár, og stundaði sjóinin
vestra frá Halifax. Hann segir
það einkennilegt, hvemig hin
auðugu fiskimið á grunnslóð út
af austurströnd Kanada, í kring
um Sable eyju og síðan Boston
og Gloucher hafi þornað. Nú sé
víst engan fisk að hafa þama
lengur, en þama hafi jafnan ver
ið gott fiskirí á þeim árum, sem
hann var vestra. Með honuan til
sjós frá Halifax var íslending-
ur, sem Sigurður segir, að hafi
veri'ð einihver sá traustasti og
harðdiuiglagasti, sem hann hefur
kyninzt á lanigri ævi — en hamm
var drykkfelldur úr hófi — og
dó fyrir aldur fram.
Sigurður var orðinn þama
bátsmaður, en vamtaði enskt
skipstjórapróf til þess að geta
tekið skip sjálfur, og því fór
hann aftur til Grimsby að afla
sér réttinda, en ekki var um
skóla að ræða þá í Kanada.
Hann tók svo enskt stýrimanna-
próf 1929 og skipstjóraprófið ári
síðar, og fékk að því loknu skip,
sem Joe Little átti, sem Rinovia
hét.
Vænlegra þótti Sigurði að
stundá sjóinn frá Hull en
Grimsby á þessum árum og því
fluttist hann til Hull um haustið
1930.
Hann var í Hull í sex ár, en
þá var heimskreppan grasser-
andi. Ekki segir Sigurður að sér
hafi gengið vel sóknin frá Húll.
Hann fiskaði að vísu vel við
Bjamareyjar, en gekk illa við
ísland. Hann var þar enn ekki
nægjanlega kunnugur. Hann fór
aftur yfir til Grímsby og settist
þar að á ný og hefur verið þar
síðan.
Á þessum árum var fyrirtækið
Markham Cook að láta byggja
nýja togara og tók Sigurður
eimn þeirra, Leicesthire, og var
það 1937. Hann tók síðan hvert
nýja skipið af öðru, næst var
hann með Fife Shire og því næst
með Northem Gift.
Hann var í fyrsta túmum á
Northem Gift, þegar stríðið
brauzt út. öll skipshöfnin, og
skipið með, var tekin í sjóher-
inn, nema Sigurður, sem var af
útlendu bergi brotimm og því
ekki treystandi til að berjast af
mógu mikilli einlægni fyrir kóng
inn.
Ekki vildi Bretinn alveg láta
falla niður róðrana, þó að hann
væri að stríða, enda þurfti fólk-
ið fæðu, og þess vegna mannaði
hann stundum aflóga fleytur og
sendi þær oftast á íslandsmið.
Sigurður fékk eina slíka. Hún
hét Normansk og sótti Sigurður
á honum frá Fleetwood og var
þar allt til stríðsloka. Þeir voru
stundum að lenda í straffi fyrir
brot á stríðsreglunum íslenzku
skipstjóramir.
Einn af þeim fékk til dæmis
margra mánaða straff fyrir að
sigla skipi sínu inn á íslenzkan
fjörð til að hitta konu sína.
Hann mátti ekki hafa samband
við land, en samt var landið her-
numið af Bretum.
Sigurður fór ekki varhluta af
árekstrum við stríðsyfirvöldin.
Hann átti eitt sinn að sigla
samflota nokkrum öðrum brezk-
um togurum norður til íslands
að veiða. Sigurður vildi fara til
Vestmannaeyja en hinir allir til
Austurlandsins. Hann varð að
‘hlííba meiriihluita samlþytkktinini,
en þegar þeir voru nýfarnir af
stað skall á þoka. Sigurður
breytti strax stefnunni vesturá,
en þokunni létti fyrr en hann
varði og hann var ekki komimn
úr augsýn, svo að hann mátti
breyta aftur til þeirra og undi
sínum hlut afleitlega. En innan
sólarhrings lentu þeir aftur í
þoku og þá stakk Sigurður af á
ný og nú heppnaðist það.
Það fór svo, að hann gerði
skjótan og ágætan túr en hinir
Sigurður Þorsteinsson.
lenitu í reiðiieyBi oig þedr hugðu
á hefndir og kærðu Sigurð fyr-
ir að hafa brotið stríðsreglur
með iþví aið fara úr siaimflotiinu.
Þeir tínidu einniig fleira þíl. Sig-
unður hafði eitt sinn sézt tala
við menn á bát imni á Faxa-
bugt. Það var nú reyndar vél-
stjórinn hans, sem kærði hann
fyrjr það brot. Erindi Sigiuirðar
við bátsverja hatfði nú ekki ver-
ið stríð'shættulegra en það, að

M/S Norglobal.
Nýr þáttur í norskri
fiskveiðisögu
M.S. Norglobal er fljót-
andi lýsis- og mjölverksmiðja,
og er ætlunin, sieigir í frétt-
um frá Noregi, að láta það
hér oig þar á heimshöfun-
um. Fyrst heldur stoipið til
Bjarnareyja og Spitzbergen, þar
sem loðnuveiðamar hefjast í
þessum mánuði. Þarna á að
reyna vélar verksmiðjunnar áð-
ur en lengra er haldið, en síðan
á skipið að sigla á enn fjarlæg-
ari mið, og þá fyrst og fremst
þau, sem enn er ekki ofsótt á,
svo sem djúpt út af vestur-
strönd Afríku.
Félagið, sem á Norglobal, er
með sama nafni og skipið og eiga
norður-norskir útgerðarmenn
54% af hlutafénu en Herlofsen-
fyrirtækið í Osló 46% og það
annast rekstur skipsins sjálfs,
en útgerðarmennimiir sjá því
fyrir veiðiskipum. Hlutaféð var
56 milljónir norskra króna og af
því fé fóru 50 milljónir til breyt
ingar á skipinu sjálfu, sem var
áður fragtskipið Kratos, og nið-
ursetningu verksmiðjuvélanna.
Norglobal var byggt 1967, og er
26 þúsund tonn „deadweight"
(Heildarburðarmagn).
Þar sem Norglobal á einnig að
vera móðurskip og verksmiðju-
skip verða þama um borð alls
koniar verkistæði fyrir veiðarfæri
og vélaviðgerðir og annað, sem
veiðiskipin þurfa til sín. Þyrla
verður einnig staðsett á skipinu
og læknir verður um borð og þar
er sjúkrastofa.
Um borð verða svo eins og við
verksmiðjur í landi efnarann
sóknastofur. 60 manina áhöfn er
á skipinu en að auki 160 manns,
sem vi-nna við uppsetningu og
viðgerðir veiðarfæra.
Mjölverksmiðjan er mjög ný-
tízkuleg og vinnaluhæfnin af
bezta tagi og mjölið því mjög
eggjahvíturíkt en fitan aðeins
0,1% til 0.2% og mélið er bragð-
laust.
Geymslurými er fyrir 10 þús-
und tonn af mjöli og 4 þúsund
tonn af lýsi. Þó að helzt sé gert
ráð fyrir að vinna úr síld, þá
er eins hægt að vinna mjöl og
lýsi úr öðrum fiski. Skipinu eiga
að fylgja 12—15 nýtízku togar-
ar, en við Bjamareyjar eiga
herpinótabátar að veiða í skip-
ið.
Ummæli Inge Svendsena,
stjóroarformanns fyrirtækisins
eru athyglisverð. Hann segir:
Það er ástæða til að hafa það
í huga, að innan nokkurra ára
getur reynzt nauðsynlegt að
ákveða kvóta fyrir veiðar á höf-
um úti til þess að koma í veg
fyrir ofveiði á fiskistofinunum
líkt og gerðist í hvalveiðunum.
Þá getur það komið okkur til
góða að vera famir að veiða á
þeim hafsvæðum, sem kvótinn
nær til.“
Hér má bæta við frá okkar
eigin brjósti:
Við fslendingar veiðum nú
sjálfir aðeins um 60% af þeim
fiski, sem veiðist á okkar eigin
miðum. Ef samkomulag næst um
takmarkanir eða kvótaveiði á ís-
Ienzkum miðum, hvemig væri þá
að geta sagt, að við veiddum
90% af fiski hér við land. Er það
víst, að þessar sífelldu takmark-
anir á veiðum okkar eigin fiski-
manna, meðan útlendingar ausa
upp fiski við landið, eigi ekki
eftir að hefna sín? Gætum við
heimtað stærri kvóta af miðum
okkar, en þessi 60%, sem við veið
um nú, þegar við erum sjálfráð-
ir að því að veiða eins og við
getum?
hanin var að stoutla aó þeiim rÚB-
íniutoiassa. Fyrir (þessi afbrx>t
vax hiann straffaðiur í sex mán
uði. Hann fór þá að toenn.a Fær
eyinigium eða hjálpa þeiim við að
íisa fisk, Iþví að Færeyiimgar vonu
þá lítið fiarmiir að fáist við ís-
un, en að straffimu loknu tók
hann aftur við skipstjórn á tog-
aranuim Cave og var með það
sk:ip tiil stríðsflioka.
1945, þegar Northern Gift losn
aði úr stríðinu, tók hann það
sk.p aiftur. Hann vildi losna frá
Markham Cooto fyrirtækinu og
fara til annairs fyrirtætoisi, sem
Aibert Butt veitti fonstöðu, en
þá upphófst sex mánaða styrj-
öld m.illi þeasara fyrirtækja út
af Siigurði og gekk Sigurður
iðjulaus meðan þessi styrjöld
stóð. Henni lyktaði þannitg, að
Siglurður fór til Albert Butt, eins
og hann hafði ætíiað og tóto þar
togarann Loyal, nýtt skip og sdð
an jafn-an nýjustu stoip þeasa fyr
irtæfcis, næst fékk hann Life-
gluard, þá Black Watch en síð-
ast viar hann með togarann Yard
ley fram til 1960 að hann hætti
sjósókn.
Hann. vimnur ful'lan vinnudag
hjá Boston Deep-Sea á netaverk
stæði þeirra. Hann þarf ekki
þessa mieð atf fjánhiagsáistæðum
heldur er honum fiarið e.ins og
hinum fliestum, að hann kann
ekki við sig iðfjulaus. Reyndar á
Sigurður, eins og Þonsteinn Ey-
vindsson, áhugastarf, en það er
blómarækt. Hann á fal'legarL
garð með möngum btómategund-
um, sem ég toann engin dieild á,
nema hvað ég sá að hann var
mjög Mtskrúðiugur oig falliegur.
Sigurðux er kvæntur Helgu
Guðsteinsdóttur, dóttur Guð-
steins í Nesi, sem var þekktur
úbvegsbóndi og atbafnamaður
bæðii á Nesinu og í Reykjavfk,
því að hann átti skútur fyrir
liandi og var einn af stofnend-
um íslanidisiféiiaglsiiins. Dálítil róm-
antík faninst mér yfir saimdrætti
þeirra hjóna. Þau höfðu kynnzt
áður en Sigurður fór utan, en
það var ekki fyrr en Sigurður
var búinn að vera sex ár úti í
Kanada og þrjú ár í Húll að
þau giftust, en það var 1932, Ég
ga-t ekki betur skiMð en ailla tíð
hetfðii þetta þó verið ráðið með
þeim, og hefur hún þá beðið hans
í festum ein níu ár.
Þau hjón eiga eina dóttur,
Helgu Hammond, en tvo syni,
Tryggva og Sigurð.
Helga er gift 1. stýr'manni á
oLíutankskipi, Tryggvi er ratf-
magnstfræðingur en Sigurður
vinnur á borfleka í Norðursjón
uim.
Sigurður hefur alla tíð verið
mjög reglusamur maður enda
ber hann þess vott, að hann hef-
ur ektoi' slitið sér út á brenni-
vínsdrykkju. Hann segir, að það
hafi ekki dugað neitt annað en
reglnsemi, ef menn ætluðiu að
vinna sig upp á togurumum eftir
að hann toom á þá.
Það bar allt að sama brunni
fyrir aumingja Batokusi. Enginn
þessara manna taLaði il'lia um
hann, það var enginn þeirra svo
miki'Ll bindindismaður, að hann
gæti etoki Lyfit gla^, þó held ég
'þeir hiatfi allir aöeiims dreypt á
sherry, þegar þeir stoáluðiu — en
ölilum kom þeim saman um það,
að Batokus væri lélegur félagi,
ef menn ætluðu að vinna sig upp
uim borð í togara á þeirn árum,
sem þe.'r voru að berjast þar.
Þetta á ekki aðeins við um tog
araskipstjórana í Grímsby,
Framhald á bls. 17
Borgarstjórinn dokkukarl

‘5
Nýi borgarstjórinn þeiirra
Grimisbæiniga er toarl, sem ver
ið hefur Löndiunarstjóri Bost-
on Deep Sea um fjölda ára.
Hann heitir W.E Wilkins og
sést hann hér ganga í skrúð
göngu bæjarfulltrúa og ann-
arra fyrirmanna að lokinni
kosningu. Á undan honum
fer einhvars koruar merkisberi.
Wilkins borgarstjóri er í
Lægra meðai'],agi á vöxt,
snaggaralegur og yfirlætis-
laiuis, enda var hann ekki orð-
inn borgarstjóri þegar ég
hitti hann, heldur enn vonar
peningur. Mér fannst maður-
inn eitthvað svo blessiunar-
Lega ölíkur því að eiga fyrir
sér að vera borgarstjóri að
ég trúði þeim ekki á Boston
Deep Sea, þegar þeir voru
sífelit að tönnlast á: Þetta er
nú næsti borgarstjórinn okk-
ar. —
Stóri maðurinn í svörtu
skykkjunni er þingmaður
þeirra Grímsbæ :n gan na, en
maðurin.n við hliðina á hon-
um er frátf.arandi borgarstjóri
en þar fyrir aftan sést á
mann með harðkúLuhatt —
það er J.C. Ross, ræðismað-
ur Islenidinigia og fyrrum for-
stjóri Rossgrúppunnar í
Grímsbæ. En það fyrirtæki
er nú komið undir annan
hatt.