Morgunblaðið - 22.07.1970, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. JÚDÍ 1970
13
Tækni og vísindi í umsjá Björns Rúrikssonar
Snorri Þorfinnsson Douglas DC-8-63 (Ljósm. Loftleiðir: Lennart Carlén).
LOFTLEIÐIR 0G DOUGLAS DC 8
í GREIN þessari verð'ur eimikuim fj'alliað um hiiraa nýju
farkntiiti Loftleiiða oig fratmlieiiðiaindia þeirna, Douiglas
Aircraift Corporation.
Einis og flesbuim er kiumouigt hófu Loftleiöár reglu-
buiradiið áætliuiniarfliuig mieið þotuim uma rraiðjan maí-
miárauð í vor. Tillkiomia fluigivélanma, siem emu af gerð-
iinmii Douiglias DC-8-63, er liður í emdiunniýj.um fl'Ugflota
félaigsdiras. Tilgamigurimin er að sj'álfsögð'U miamgþættur.
Þoturmiar eru stærri og fu'llkommaíri em 'þær vélar, siem
fyrir enu hjá félaigimiu (Camadiaár CL-44J). Þær eru
tol'uvert hnaðtfleygari og hljóðlátairi em himiar
Samanburður á stærð, þunga, burðarþoli o.s.frv.
DC-8-55 DC-8-63 CL-44J
Hámiar’ksfluigtaksþuingá 147.30 159.00 95.30
Háimiarkisleradiragarþuinigii 108.00 117.00 79.40
Rúmtak eldisniey'tisgeyma 70.65 72.80 —
Hámiarksfarmiur 23.22 30.20 28 00
Farþagar 168 249 189
Fa.tlþegiar (hámiarkisfjöldi) 173 2151 214
Aðalmál (í metrum):
Vasnglhiaf 43.40 46.14 43.35
Leragd 45.90 57.20 46.40
Hæð (stél) 12.80 13.00 11.18
Forblásturs- Hverfi-
hreyfill hreyfill
P&W P&W RR
JT3D-3B JT3D-7 Tyne 515
Afl 4xl8.<X>0pd 4xl9.000pd 4x573dhö
FairfiuigiShrað'i
(hám.) kim/klst. 92« 940 685
Klitfurlhraði ft/mín — 2165 —
Þyragd'areiningar (tonn)
karaadiisiku skrúf'uiþotur. Sætaiínuikn iinig, siem er tals-
verð miðað við CL-44, áisiamt auikn'um hraða ey'kur
möiguLeiíka á hiaglkvætrraari reikistri. Fledra mætti enn
tíraa tU, em uig'glaust er hötfuBáistæðiam him almenma
þiroUm fliagrekistuinsiimK: nýrri tætoi leysa þau eldri
af hólimi.
Douiglias-verksmiðjunraar á Laragasandi í Kaliformíu
eru einn af „risumum" þremur í flugvélasmíði vest-
amihaifs. Hiinir tveir eiru Boeimg ag Lookiheed. Fram-
leiðlsla Douiglas er þetolkt um ailam hieirn og er eim-
stök i simirai röð. Nöfn eims og Dalkota, Skymaster og
Clouidmiaistier hljómia kuininiuiglaga í eyrum miargra
okikar. Allt eru þetta miikilvætgir hletoikir í fram-
leiðtsiulkJeðju fyrirtætoiisimis, svo og ftugisogu okikar Is-
lem dimga sjálfra og mangra ainmarra þjóðia.
Hér Skai þó aWeimis vikáð að eiiraum af síðari þáttum
framleiðsluinmiar, niefniilegia DC-8 þotuinum. Fnam-
leiðsia þedrra er arðin æðd umtfamigsmilkil til þessia
diags og ekiká er líklegt alð fleiri atfbráigði kiomi á mark-
aðáiran em orðáð er. Síðan uppruinialega þotan, DC-8
Srs. 10, flauig fyrst þamm 30. mai 1958, bafá ekíkd færri
en 24 afbriigði litáð diagisiinis ljós.
Þsssum afbriigðium má Skipta í tvo meigimflokka.
1 þeiim fjrrri má tielj'a þær véiar, sem fyrstar kiomu
á mairkaðiiinm á áruiraum 1958 og 1959 (Srs. l’O—43).
Flestar þeirra fóru til baradiaríisiku fluigfélaigairaraa og
voru þær í fyrstu aðeiins raotaða-r á imiraamiiamdisfluigteið-
um. Ýmiist voru 'þessar vélar búniar hreyflum af gerð-
iirani Pratt & Whi'tmey eliegar Rolls Royce. Spyrna
þeirra í puiradium var frá 13000 til 18000. (Afl þotu-
hreyfla er yfirleitt uppgefið siem hieildiariþrýstiikraftur
þeirra við fuilla viiniras'iu og þá jafraam í þrýstimgi
puinidia, pd.þr. 'eða á erusku Ib.tlhruist).
Til alð gera iaraga sogu stuitta, þá er það árið 1966
sem. gagirager breytirag verður á framleiðsiu „áttumn-
ar“. Á þv'í ári koma fraim alvag nýjiar igerðir af DC-8
þatum, The super sáxty seriies (Srs. 61—63). Eigiin-
lega er hér um nýja fliuigvél að ræða. Megimmiumur-
iran á þessurn fluigvéium og eldri vélumium er aukin
þymigd ,mjög styrtktur slkrakikiur og lienigdur, sterkari
hjólaútbúiraaður og afimieári hreyflar. Með þessum
breytiragum er fært að fjölga sætumium úr 183 í 251
talsimis. Og etolki þarf raarma jiatfraa nýtimtgu þriggja til
fjögurra sæta að aulki í hiverri ferð yfir árið til að
hafa upp í retostra'rtoostraaða'raiulkia stærri vélamma
rraiðað vilð hiraar eldri. 1 þeisisu eru eíkiki hvað sizt
fólgrair rraöguleiikar'n'ir á hiagkvæmiari reksrtri.
Kaupverð DC-8-63 er uim miilljiairður ísl. fcróraa. Em
þrátt fyrir verðið og tiikomu Boeirag riisaþotamma
(747) hafa hiraar leragdu gerðir DC-8 notið mikilla
virasælda mieðal fiuigfélaga, eradia þarf etoki að gera
raeinar grumd vallarbreytinigar á fluighötfraum vegma
umferðar þeirra, þar sem aftur á mótd þarf að um-
smúa ýrrasu veignia steerðar hiraraa nýju Baeirag-þota.
Af þessu má sjá a'ð á mieðain risaþotumniar voru í
umidirbúninigi him siðari ár (og þar á meðai Douglas
DC-10, sem er í smiíðuim!) færðu Douiglas-verfcsmiðj-
urraar sér í rayt vaxiamdi þörf fluigféliagaaiiraa á stærri
fiugvélum. Sama befði getað orðið uppi á temiinignium
hjá Bœimlgi, ef því fyrirtæki hetfði tekizt lemigiinig simm-
ar 707-þotu. 707/820 hiét sú áætium, og betfði því B-747
orðið arftalki hemmiar.
Eiiras og fyrr er minmzt á, má ætla að hámarki sé
nú náð í þróum DC-8 þotamiraa, því tiakmörik emu fyrir
þeim lyftilkratfti, sem raæst með auiknimigu atfls Ihreyfl-
arania þegar höfð er í huiga væm®byglgiinig þeissarar
gerðar. Aukist aiflið úr því sem orðið er (19000 pd.
þr.), fara hötfuðtoreytinigar að verða niauðsyiniegar. Em
einmitt sá stiigsmiumur er á DC-8 iþotuiraum ammars
veigar og svo DC-10 þotunum hiinis vegiar, em þeer eru
í svipuðum stærðartfiotolki og Boeimig 747.
Að endinigu sfcal hér miinnzt litillisiga á notikuin
Douiglais-þatiaininia í niágranmalömuuoum. Meginuppi-
staðia fiuigfknta SAS eru DC-8 oig -9 'þotur af' ýmisum
gerðuim. Noklkrar þeirra fyrnraefndu fljúga himgað
á'ætluiniarfiiug. DC-9 eru alðalleiga notaðar á leiðum inm-
am Evrópu og styttri fliugleiíxm. Þær eru noktouð
miiranii em þcita Flugféiagis íslarajis, em eklki ósvipaðar
að eúgimieálkum. Ön/nur fliuigfélög í Bvrópu, sam eimk-
um niotia DC-8 og -9 eru Swisjiair KLM, A litalia, UTA
í Fraikkiandi, Fimiras'ku fluigtélcn úi tvö, Iberia á Spámi
Stélhæðin er 13 metrar eða álík og fimm hæða húí
(Ljósm. Bj. R.)
og baradarísku fluigifélögim Umiited, Baistenn og Delta
áaamt Fiyi'rag Tigier Linie og Seabord World Airlines,
sem bæði eru vörutflytjemdiur. ÞeisBd fiuigfélöig eiga
samtaiis uim 600 þotfur atf báðuim gerðum, eða rúman
helmiiirag af þeim þotum, sem atfhiemtar batfa verið til
þesisa af fyrirtækiimu. Er ámiægjuiegt til þess að vita,
að Loftleiðir stouili nú hietfja fiugrekistur rneð svo
áreiðaraieigum og vönduðum fiugtækjum sem Douglws
DC-8-63. — Bj. R.