Morgunblaðið - 03.10.1970, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 03.10.1970, Blaðsíða 10
10 MORGUN’BLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. OKTÓBBR 1970 Laurent Terzieff og Paul Frankeur í hlutverkum förumann- anna. Mánudagsmyndin: ,Vetrarbrautin’ — næstsíðasta mynd Bunuels „VETRARBRAUTIN" er heiti xiæstu mánudagsmyndar Há- skólabíós, og er hún gerð af spænska kvikmyndasnillingnum Louis Bunuel. Myndin er gerð árið 1969, og er hún næstsíð- asta mynd Bunuels; hin síðasta er „Tristana", sem frumsýnd var fyrir fáeinum mánuðum. „Vetrarbrautin" hefur fengið hina beztu dóma, þar sem hún hefur verið sýnd, og ýmsir gagn- rýnendur hafa látið þau orð falia að hún væri án efa skemmtileg- asta mynd Bunuels. Hún er tek- in í litum, en töku hennar ann- aðist kvikmyndatökumaðurinn Christian Matras, sem talinn er í fremstu röð kvikmyndatöku- manna, sem nú eru uppi. 1 mynd sinni lýsir Bunuel píla grímsferð tveggja förumanna frá Paris til helgrar grafar í Santiago de Compostela á Spáni. Áhorfendur verða þeim sam- ferða á leið þeirra, sem spann- ar yfir 20 aldir. Á vegi þeirra veröa Jesús ag lærisveinar baiœ, ofstækismenn spánska rannsókn arréttarins, sjálfur Djöfullinn, jesúitar, vankaðir trúviilingar, de Sade markgreifi og kindug- ir klerkar árið 1968. Tími og rúm skipta ekki máli, og Bunu- el tekst að leiða þennan sund- urlausa hóp manna fyrir okk- ur án þess að það verki and- kannalega á áhorfendur, ef marka má umsagnir erlendra gagnrýnenda. Ólítkt næstu mynd Bunuels á undan — Fegurð dags ins, — sem var súrrealískt verk, er „Vetrarbrautin" á allan hátt sögð mjög raunsæ mynd, þrátt fyrir allar furður sínar. — b.v.s. Ekknas j óður Reykjavíkur EFTIR þær miiklu breytinigar, sem orðdið haifa á verðgildi krón- umnar kann mörgum að vera erfitt að meta að verðleikum íuuigsjón marnnia, sem logðu fram eirn/a króruu hver til að mynda sjóð, er ætlað var miki'ð hlut- verk og gott. En þetta gerðist 1. marz árið 1690, þegar tíiu vesturbæiinigar toomiu samam á heknili Guðmiumd ar Gíslaisomiar í Ánamiauistum og stofnuðu Elkkmiasjóð Reykjavík- ur. Markmið hams akyldi vera að styrkja ekkjur þeirra, sem gerðuist sjóðisfélagar og greiddu tiliskilið ársgjald. Stofnféð var tíu fcrómur fr'á tíu mönmum. Séra Eiríkur Briem gaf sjóðmum tíu krónur, oig stofnféð, að uppthæð kr. 34,50 var laigt á vexti í Söfn- umarsjóði íslamdis. Sjóðsstofmum- in þótti svo mertour viðburður í líffl Rey'fcvíkimiga að hemmar var lotfsamlega getið í vikuíblöðum- um, tsafold og Þjóðólfi. Þessi litli vísir óx af fram- löigium sjóðsfélaganinia, gjöfum og Wiuitiaveltum, sem margar voru haldmiar á fyrri árum, ag stumd- um gáfu sjómemm aimdvirði afla. Friamfarafélag Reykjavíbur gaf sjóðmium raiuismarliega gjöf og Mloirtiem Hanisiem skólastjóri gaf sjióðmium stórgjöf. Smiemma var farið að veita ekkgum styrfci, þei-r voru lágir em komu mörtgium ekkjum vel. Þá voru slysfarir tfðar, einkum á sjó em tryggimigar emgar. Þá voru kröfur til lífsiþarfa miiklu minmá en nú, og lítill styr'bur með þökíbum þeginm. Það er til- gan/gslítið að nefmia krómiufjölda á lönigu liðimmii tíð, slíkar tölur orka lítt á m/útímaimamniinm. Þær koma okkiur lítot á óvart niú og teomið hefðá stofniemdum Bkkma- sjóðs Reykjaivíkur á óvart ef þeárn hiefðá verið sagt, að sjóð- urinm þeirra, sem stofmaður var með tíu krómium yrði noktouð á míuinda hiumidrað þúsueid á átt- ræðiisafmœlimu. Forgön/gumiamn að gitofmum Eklkniasijióðsiimis má telja Pétur Gísilason í Anamiaustum, útvegs- bónda, bæjiarfulltrúia, hinm merkasta mamm. Árið 1859 bygigði hiamm fyrsta steiinihúisið, sem reist var „fyrir vestan bæ“. Guinmiar Gummiarssom baupm. var um lamigt árabil gjaldjkeri sjóðs- imis og vanm að viðiganigi hiams af miklurn duigniaði. Fyrsti formaður sjóðsins var séra Jóhanm Þorkelssom dóm- kirkjupresttiur oig var hamm for- miaður hanis í 35 ár. Þá tók vi'ð af honium séra Bjarmá Jónsson dómkirtojujpresitur, ag aif homium tók við formemmisbumni sá, sem þetta ritar. Ern að sjálfsögðu hefir miklu rnedm mæitt á gj'ald- kerum sjóðsims en formönmium hanis ag þau umsvif hefir amm- azt í möng síðari árin Guðjón Arnigrímssom. Hinir tíu stofniendur Ekkn/a- sjóðs Reykjavíkur eru allix EFTIR GÍSLA SIGURÐSSON Um þessar mundir er sjónvarpið að hafja vetrarstarfið oig þar með befur maður að mimnistia kosti ieyfi til að voma, alð eitthvað rætist úr; að fram gæti koimið svo sem eimm þáttiur á vitou, siem fóllk hlakkaðd tii að sjá. Ekki eru mú kröfuirmar milkiar, ernda að jiafoaðd til- gaimgslrtið að gera kröfur, þeigar rífcis- fynitrtiæiki er amimar's vegar, siern þar a'ð auki hefuir aimiokutnianaðlstiöðu. Á símium tíraa fcviðlu folöðim talisiveæt fyrir sam- kepphinmli við sj'óravarpiið. Þeirn var ljóst, að þalð var erfitt að kappa við þemmam miðil. En sá ótiti var milfcið til ástæðu- iauis. Blöðim hafia að jiafniaðii meim af ábuigaiverðiu efmii fram að fœra em sjóm- varpið; jafmvel útvarpið teikiur þvi fram. Stórmál diaiglsdmls eru emmþá reifuð og rædid í blöðumum; þar koma fram himiar siuodiurleituisitu skloðiainir. Hitamáli, svo sem virkjum Laxár var að Vísu gerð góð sfcil í þættinium „Á ömidverðum meiri", sem því miðiur emdaði giönigu siínia þar með, em. yfiriedtt vamtar í sjón- vairpið miiiklu meira af umræðium; það á að vera markrverðiur vettvamigur fyrir sköðan'eiskdpti um vamidiamiál líðamdi stumdar og framtíðarinmiar. — ★ — Ugglaust má gera ráð fyrir, að mium færri fylgiBt með sjónivarpi yfir sumar- ið. Bn ihvað ’höfum við að gera irueð sijóm- varp, sem byggár á Demina diæmialausia, Steirualdiarmiönmium, 3. ftokiks samisietninigi eimis ag „Skielegg skiötuihjú" virðiist vera, eða hreinræktuðlum viðþjóði eina og þeissi franisba leymiiregla var. Það hlakk- ar 'kammski eittíhvað í ofckur, sem að blÖðuraum stamda, en öllu má ofgera og við kærum oikbur ekki um, að sjónvarp- ilð sé svomia léleigt. Sem sagt; við vomum, að það batni stórlega niú, þegar vetur genigur í garð sivo hægt sé að tala um einlhverjia saimikeppmi af hálfu þesis ag hægt sié að sietjiast við tækið eiraa kvöld- sturad öðru hvoriu, án þeisis að leiðaist ag finimast þáð vema alger tímasóum. — ★ — Frá síðustu mánuðum eru mér minnis- stæðastir tveir rökræðiuiþættir. Aniruam hef ég þeigiar m/efmt, himrn fjallaðd um þátttötou kvemmia í þjóðfélaigsmiálum. Hjaran var einkium oig sér í lagá skemmti- legur veigraa þess, að amidmæierudumir, Vilbarg Daglbjiartsdióttir og Kristjám Sig- urðsisiom héldu bæði vel á símium mól- sitað. Þar með er ljóst, að málið hiefur tvær hliðar ag er kamrasfci ekfci edms eim- falt og rauðsiokikur vilja vema láta. Fljótt á litið virðist m/álstaður Vilborgiar mlklu auiðveldiairi til röksituðn'imigls, em Kristjián kom á óvart. Róiiegar og vel yfirvagaðar skaðamlir hams uæðu oft eins sanrafæriamidi ag trúarhitimm í prédilkum Vilbortgar. Raunveirulega kiomu þau að kj ama málsiiinis siíðast, þagar bairmahéim- iliisuippeldiið bar á gómia. Viljum við rækta upp þæga, hlýðraa meðaknianmsku- bomgaria eða viljum við, að hver eim- staklingur féi að steypast í sitt eðlilega mót, það er spurmdmigim. — ★ — Framhaldsmyndaflokkur BBC, mynd af konu, er einasta sjómivarpsefmii síðustu viknia, sieim óg hef orðið var við, að fólk Ihlakkaiði til að sijá. Það virðist vera í samtíðimni alkniikil aðdáum á frásiögnum ag mymidium frá þesisiu tímiaiskieiði, þagar glæisámiemmiskiam réð rífcjium, á yfirborð- iniu að minœta kasti. Og nú, þeigar kvem- fólkið e-r að klæðast viktariíöinisikiu síð- pilsumium afltur, þá er þeitta kaminski allt samiarn eðlilegt. Allarvega er kanu- mynd Hemry Jamies skemmtiiag og vel uppdrieigm. Þiar kom svo aanmarlegia í Ijós, a!ð siá á bvöilimia, siem á völima ag það geitur verið jafn erfitt fyrir umga stúlku að eignaist alltof miairtga biðla edns og þegar engiimin gefur siig fnam. Karanisiki leyniat þarnia eiinihver boðtskap- ur líka: Greiðinm mikli, arfiurimn, varð hamm ekki umdirrót allrar óhamimigju Isabeil? Em enidirirun var mokkuð enda- sleppur; partriettið af þasisiairi urugu frú gat njauimiast talizt íullgert, þótt fræmdinm félli frá. — ★ — Skemmtiþátturinn frá Holliwood var niábvæmiega eirnis ag við mátti búiast. Eitthvað á þetta allt siamiam sikylt við glæsi'ieiga úrkymijum: Nöfm stjaimiamma í blifclanldi ljósum, bakgruraniur mieð mymid- um af lönigu diauðum HoIli'wO'adisitjö'rm- uim ag Binig gamli Croisíby, siem er nú or'ðiran hálfgerðiur fónngriipur. Haran er eims og smiður eða miúrari, sem kanm siitt fag oig glerir emigim miisitök, vegma þess, að hanin hefur ekki gert anraað í áratuigi, en skieilfimg eru bramidararn-ir haras silaippir. Giestirmir voru af niákvæm- laga saimia tagi oig í þáttum Davids Frost, mienm eiirnis og Samimy Daviis og Hum'perdiiruk; þar var víst allt á mjög háu plami. — ★ — Þátturinn um störf Alþingis oig næstu verikefná þess var tvímælalaiuist mjöig þarfur vegnia þess, að náim kynni af öllu, aem þar fer fnam, hlýtuir að vera ruaU'ðsym fyrir hverm þjóðfélaglsiborigiara, sem eimíhverm áhuiga hefur á friamvimd- uinrai. Það ætti að vera miilki'l virðimgar- stiaða að vena kjörimm þinigtmiaiður á Al- þiragi íslenidiinlga, em þirugifð og þj'óðim hafa búið samiam einis oig hjón, siem hætt eru -að siofa samiam, oig eimihvema hluta veignia nýtur Allþinigi eifcki imiikilliar virð- inigar. Memm Mta á flokksvaldiið sem (heldiur illan oig yfirislki'Ivitieigan hlut, siem engiin. áhrif er hæigt að bafa á, og „að sniarbomlegir komitóristar hjá stjórm- máiaftoklkuraum velji þinigmemmina". Umisjóniarmaðurinm, Ólafur Raigmar Grímssiom, sipurði eiiruarðlaga ag miargir höfðiu gaimiain af, þagiar hamm gaf for- inigjia sínium tækifæri til að rekia af sér jiájé — mieiniei-slyðruorðdð. Áramiguriinm varð aðeiras enm mieira jájá — nieinei. Ræður stj'óirnmálaforimigjainmia um verk- efrnii niæista þinigls voru raæista lítils virði. Þar vamtaði eittlhvað, sam hæigt væri að festa hömd á; eitthvað, sem kæmi eim- hverjum við. Ætluðu þeir elkki allir að stuðla að hagræð'inigu í atvinnulífiinu, til dæmis? Em hvað segjia í raunmimmi þess komar yfirlýsdragar? Norrænir málarar ræddu um at vinnus j úkdóma látnir ag fjöldi þedrra mætu borgara, sem sjóðsféiaigar hafa verið á fyrri árum. Eklkmiasjóð- uriinm hefir enigum atórum átök- um lyft ag aldrei orðdð fyrir- ferðarmikill í bæjiarlífirau. Bn um stofmemidur hamis ag stuiðn- inigsmeinm má siegja hið sama ag segja má um marga frum- bvöðla líkraar- oig memmiiingiar- sjóða 'Siem tímararua nás hefir leik- ið grátt, að þessdr memn uranu fyrir huigsjón, sem þeir trúðu að orðið gæti að fögrum veru- leifca. Þess vegnia vill sjóðsstjórm in mininiast með þakklæti þess- ara mammia, þótt möfn þeirra séu ekki talim. Hér eiga mangiir góð- ir nvenn hlut að rruáli. Jón Auðuns. SÍÐUSTU daga ágústmánaðar sl., var í Osló haldið þimg Sam- bands norrærana málarameiistara. Máiarameistaraféiag Reykj avík- ur gerðist aðili þessara samtaka fyrir liðlega 20 árum síðan, og hafur tekið þátt í öllum þingum þess síðan. Sambandið hefur þirag sín annað hvort ár, og jafm- an til skiptis í aðildarlöndunum. Stjóm samtakamna flytzt ætíð í þinglok í hendur þeas lands, þar sem næsta þing á að halda. Aðal fulltrúar eru þrír frá hverju landi, en auk þeirra sækja þing- in jafman fjölmargir aðrir mál- arameistarar. Á þessum þiragum eru rædd hin ýmsu sameiginlegu hags- muraamál stéttarinn'ar, bæði fag- leg og menningarleg. Að þessu sinni var eitt helzta umræðuefn- ið heilbri'gðismál stéttarinnar, Framhald á bls. 19

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.