Morgunblaðið - 09.10.1970, Blaðsíða 16

16
MORGUN’BLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. OKTÓRBR 1970
Útgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
RitstjómarfulKrúi Þorbjöm Guðmundsson
Fréttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ámi Garðar Kristinsson.
Rltstjóm og afgreiðsla Aðalstraeti 6. Sími 10-100,
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Áskriftargjald 165,00 kr. á mánuði innanlands.
t lausasölu 10,00 kr. eintakið.
FRIÐARTILLÖGUR NIXONS
IT'riðartillög'ur Nixons,
* Bandaríkjaforseta, hafa
að vonum vakið mikla at-
hygli. Þeir, sem í hjarta sínu
óska eftir friði í Indó-Kína,
eru þeirrar skoðunar, að þær
séu verulegt spor í friðarátt.
Aðrir, sem fyrst og fremst
hugsa um pólitísk völd í Suð-
auistur-Asíu, munu vafalaust
ekki fagna tillögum Banda-
ríkjaforseta með sama hug-
arfari og hinir, sem fyrst og
síðast einblína á frið. Af
fyrstu viðbrögðum kommún-
istaríkja virðist ekki ástæða
til ofmikillar bjartsýni.
Sú kynslóð, sem lifði heims
styrjöldina síðari, hefur
aldrei orðið þeirrar gæfu að-
njótandi að upplifa frið á
jörðu, því ávallt hefur verið
barizt einhvers staðar í heim-
. inum, eins og Bandaríkjafor-
seti benti á. Byssurnar hafa
ekki þagnað. Vopnin hafa
verið látin tala í deilumálum
þjóða í milli. Þroski mann-
kynsins hefur ekki verið sá,
sem ætlað var, þegar hrjáð
mannkyn settist á ráðstefnu
eftir síðari heimsstyrjöld og
stofnaði með sér Sameinuðu
þjóðimar. Enginn vafi er á
því, að þau merku samtök,
sem nú eiga senn 25 ára af-
mæii, hafa markað djúp spor
í sögu okkar tíma, þau hafa
átt mikinn þátt í því að draga
úr styrjaldarótta og margvís-
legum misskilningi. Því mið-
ur hafa þau þó ekki megnað
að koma í veg fyrir stað-
bundnar styrjaldir. Sú er þó
von allra góðra manna, að
Sameinuðu þjóðunum vaxi
fiskur um hrygg, svo að þær
valdi mikilsverðasta hlut-
verki sínu: að standa vörð
um frið og framfarir í heim-
inum. Ef allt hefði verið með
felldu, hefðu Sameinuðu
þjóðirnar átt að geta skorizt
í leikinn í Víetnam og komið
þar á friði. Þá væru nú í
Víetnam friðarsveitir Sam-
einuðu þjóðanna í stað þeirra
herja, sem þar standa and-
spænis hvorir öðrum, gráir
fyrir jámum. Sameinuðu
þjóðirnar sýndu mátt sinn og
megin í átökunum um Suður-
Kóreu. Af þeim sökum varð
draumur kommúnista um alls
herjaryfirráð yfir alllri Kóreu
ekki að vemleika. Þeir, sem
muna þau átök, hafa haft
litla trú á því, að friður kæm
iist á í Víetnam, án þess að
kommúnistar gerðu sér ljóst,
að þeir fæm halloba. Ýmsir
skýrendur alþjóðamáia, þó
ekki allir, eru þeirrar skoð-
uniar, að styrjöldin í Indó-
kína hafi tekið neikvæða
stefnu fyrir kommúnista eft-
ir aðgerðir Bandaríkjamanna
í Kambódíu. Trú þeirra á sig-
ur hafi dvínað.
Hitt er annað mál, að ólík-
legt er, að kommúnistar verði
sveigjanlegir í samningavið-
ræðum um pólitíska framtíð-
arlausn í öllu Víetnam. Þeir
hafa ekki tekið þátt í styrj-
öldinni í öðru skyni en
tryggja yfirráð kommúnism-
ans í Indókína. Með þá stað-
reynd í huga hefur Banda-
ríkjatforseti vafalaust ekki
beinum orðum nefnt frjálsar
kosningar í öllu Víetnam sem
þátt í allsherjarfriðarsam-
komulagi, því að á slíka lausn
hafa kommúnistar yfirleitt
ekki viljað faliast. Valdbeit-
ing hetfur verið þeim meir að
skapi. Þó lagði Bandaríkja-
forseti áherzlu á, að ná þyrfti
samkomulagi um pólitíska
lausn Víetnamdeilunnar, en
hann benti jatfnframt á, að
enda þótt Bandaríkjamenn
yrðu sveigjanlegir í slíkum
viðræðum, stæðu þeir fastir
á því, að víetnamska þjóðin
öll fengi að ráða framtíð
sinni. Vafalaust eiga komm-
únistar erfiðast með að
kyngja þessum bita í friðar-
til'Iögum Bandaríkjaforseta.
Aðrir liðir í tillögum Banda
ríkjaforseta hafa vakið mikla
athygli, ekki sízt sú yfirlýs-
ing hans, að Bandaríkjamenn
séu reiðubúnir að hefja al-
geran brottflutning herliðs
frá Víetnam samkvæmt sér-
stakri tímaáætlun og innan
ramma almennrar lausnar: —-
Við erum reiðubúnir að kalla
allt herlið frá Víetnam, sagði
forsetinn, benti á, að heim-
köl'lun herliðs þaðan væri þeg
ar hafin og henni yrði haldið
áfram.
Þó eru þau atriði merkust í
ræðu forsetans að komið
verði á tafarlausu vopnahléi
til að binda enda á styrjöld-
ina án 'nokkurra skiilyrða, en
undir alþjóðaeftirliti og köll-
uð verði saman ný friðarráð-
stefna um Indókína, en París-
arviðræðum haldið áfram
frarn að slíkri ráðstefnu.
Bandaríkjaforseti skoraði
eindregið á leiðtoga Norður-
Víetnama að hætta stríðinu
og vinna að friði. Undir þá
áSkorun ættu allir friðelsk-
andi menn að taba, ekki sízt
þeir sem gagnrýnt hafa
Bandaríkjamenn harðlega
fyrir styrjaldarrekstur þeirra
í Víetnam. Nú hafa þeir stig-
ið verulegt spor í átt til frið-
ar í þesisum hrjáða heims-
hluta og eru reiðubúnir til
að ganga lengra en áður til
samkomulags, enda tók
Bandaríkjafórseti það skýrt
fram í ræðu sinni að Banda-
ríkjiamenn yrðu sveigjanlegir
í viðræðum.
Miklir skógareldar hafa orSið í Suður-Frakklandi að undanförnu og hafa að minnsta kosti átta
manns látið lifið og eignatjón orðið afar mikið. Skógareldar eru sums staðar mikil plága. Á
sumum stöðum í heiminum, eins og í Ástralíu og Kalifomíu valda þeir miklu tjóni árlega.
Sænskar konur fóru nýlega í hóp göngu um götur Stokkhólms tiá
að láta í ljós andúð sína á midi-tízkunni. Að sögn voru sænskir
karlmenn mjög hlynn tir þessari göngu.
Erlendar
frétta-
myndir
Fangar í New York gerðu uppreisn nú um daginn til að motmæla illum aðbúnaði í fangelsum
borgarinnar. Hér hafa þeir brotið þykkar rúður og veifa bareflum.
Hernaðaraðgerðir Banda-
ríkjamanna hiatfa að flestra
dómi verið ill nauðsyn, á
sama hátt og aðild frelsisunn
andi ríkja í Kóreu átti á sín-
um tíma þátt í að stöðva yf-
irgang kommúnista þar. Hitt
er anniað mál, að styrjöldin í
Víetnam hetfur orðið Banda-
ríkjunum verulegur álits-
hnekkir, stefna þeirra hefur
verið misjafnlega ákveðin,
um styrjöldina hafa orðið
mikil átök heimatfyrir í Banda
ríkjunum, hún hefur veikt
þjóðina, en ebki styrkt,
sundrað henni en ekki sam-
einað. Með þessa vitneskju í
huga hatfa kommúnistar ekká
haft sérstaban áhuga á frið-
samlegri lausn Víetnam
styrjaldarinnar. En nú kom-
aist þeir ekki hjá því að svara
hinum nýju friðartillögum
Bandaríkjaforseta. Allir, hvar
í flokki sem þeir standa og
hvemig sem þeir að öðrú
leyti hafia litið á styrjaldar-
reksturinn í Indókína, hljóta
að bera þá ósk helzta í brjósti,
að þar komist á friður. Styrj-
öldin í Indókína er blettur á
friðarviðleitni mannkynsins.
Hún er blettur á okkar tíma.
Þar er enginn saklaus, með
aihvíta samvizku. Það getur
varla verið stolt neinis að
halda styrjöldinni áfram. Það
h'lýtur þvert á móti að vera
stolt aillra að eiga þátt í frið-
samlegri lausn. Vonandi á
manmkynið eftir að fá sönn-
un fyrir réttmæti þeirra orða
Nixons, að mannkynið standi
á þröskuldi friðartímabiils, ef
allir möguleikar eru nýttir.
Þó að Bandaríkjamenn hafi
ekki eingöngu haft sóma af
styrjöldinmi í Víetniam, eru
friðartillögur Nixons honum
og stjóxn hans til sæmdar.