Morgunblaðið - 09.10.1970, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. OKTÓBER 1970
23
Orlof að Laug-
arvatni 1970
Orlof sunnlenzkra kvenna var
að Laugarvatni 1.—8. september
s.l. Dvöldu þar nær 60 konur úr
Árnes- og Rangárvallasýslum í
húsakynnum Húsmæðraskóla Suð
urlands.
Eru nú 10 ár síðan komið var
á þessari árlegu orlof sdvöl að til
hlutan Sambands sunnlenzkra
kvenna — með styrk af opin-
beru orlofsfé.
Annast orlofsnefnd sambands-
ins undirbúning að dvölinni,
safnar umsóknum kvenna í sveit
unum og gefur upplýsingar sem
þetta snerta o.s.frv. Er mér sagt
að yfir 400 — fjögur hundruð
— konur hafi notið þessarar
dvalar á áratugnum sem liðinn
er síðan þessi starfsemi komst
á fót. Yfir fjörutíu ár eru nú
liðin síðan fyrsti skólinn tók til
starfa á Laugarvatni, héraðs-
skólinn. Fyrsti skólastjóri hans
var sr. Jakob Óskar Lárusson
prestur í Holti undir Eyjafjöll-
um, sem tókst á hendur forstöðu
skólans hinn fyrsta starfsvetur,
1928—1929 að tilhlutan þáv.
menntamálaráðherra Jónasar
Jónssonar frá Hriflu. Eigi treyst
ist sr. Jakob til að halda áfram
skólastjórn — og var þá skammt
undan vanheilsa sú er hann bjó
við síðustu æviárin. Hann lézt
aðeins fimmtugur að aldri. Skóla
stjórn sr. Jakobs var skamm-
vinn, en annað átak hans mætti
verða til þess að halda minn-
ingu bans á lofti meðal þjóðar-
innar. Bifreiðin sem okkur er
svo ómissandi að ekki þarf um
að ræða, kom til landsins að at-
beina sr. Jakobs, sú fyrsta sem
að notuni varð. En „Thomsens-
bifreiðin“ — sem flutt var inn
1904 og síðan aftur úr landi —
reyndist of kraftlítil á erfiðum
vegum hérlendis og orsakaði
fremur ótrú á slikum tækjum
og varð þá járnbrautarmálið á
dagskrá um sinn.
En er sr. Jakob kom aftur
heim frá Vesturheimi 1913, eftir
nál. 15 mán. prestsþjónustu hjá
ísl. söfnuðum þar, þá kom hann
með þetta farartæki og með hon
um komu tveir Vestur-lslending
ar sem kunnu með bifreiðina að
fara og ásamt honum kostuðu
þessa tilraun og ennfremur
mun einn Vestur-íslendingur
enn hafa lagt fé i það en sr.
Jakob lagði fram þriðjung kostn
aðar (Heimild að nokkru frá Guð
br. Magnússyni fyrrv. forstjóra
Rvík.)
En þetta má telja upphafið að
„bíiaöld" hérlendis og þarf ekki
að rekja þá sögu hér, enda of-
viða einni blaðagrein.
Uppruninn ætti ekki að falla í
gleymsku, en furðu hljótt verið
um þá sögu. — Þó sr. Jakobs
nyti aðeins skamma stund við
skólastjórn þá tókst svo gæfu-
samlega til að héraðsskólinn
komst í traustar hendur og eru
nú á Laugarvatni fjórir skólar,
aðrir en héraðsskólinn, sem ris-
ið hafa á legg undir handar-
jaðri hins nýlátna forystumanns
sunnlenzkra skólamála, Bjarna
Bjarnasonar, f. skólastjóra.
Gleðilegt er að sjá nýja hús-
mæðraskólann, sem nú er vel á
veg kominn og verður hinn veg-
legasti að öllum búnaði. Mun
þar vel fyrir séð kosti hinna
væntanlegu námsmeyja.
Áttum við ortofskonur að
nokkru athvarf í nýja skólan-
um, einnig var verið í eldri skól
anum eftir þörfum. Aðbúð öll
var hin bezta og verður varla
fullþökkuð sú umhyggja sem
forstöðukonur skólans og starfs
lið þeirra lét okkur í té. En
Jensína Halldórsdóttir hefur
veitt húsmæðraskólanum for-
stöðu frá 1952 og með henni
starfað Gerður Jóhannsdóttir,
húsmæðrakennari. Eru þær báð-
ar f jölmenntaðar og starf þeirra
mjög rómað.
Þarna var ótrúlega heimilis-
legt þó konur væru úr ýmsum
áttum samankomnar. Þessi viku
dvöl er dýnmætur hvíldar- og
hressiinigartími fyrir kornur,
sem flesta daga eru háðar
hversdagsönn og eiga sjaldan
frjálsa stund — og margar
þeirra eiga við einhvern heilsu-
brest að búa.
Margt var til gamans gert
þessa daga; voru spilakvöld,
stundum kvöldvökur, þar sem
var fjöldasöngur við orgelleik,
gítarspil undir söng, upplestr-
ar og einnig gamanmál í bundnu
máli og óbundnu, þá var notið
sjónvarps og hljóðvarps eftir
vild. Einnig áttum við því að
fagna að eiga aðgang að gufu-
baði og sundlaug staðarins. Væri
Mótmælaganga
betur að þvilíkt dýrmæti sem
gufubað, væri sem víðast að
finna við sundstaði þjóðarinnar.
Sunnud. 6. sept. kom sóknar-
presturinn, sr. Ingólfur Ást-
marsson á Mosfelli og flutti
messu fyrir dvalargesti í hús-
mæðraskólanum. Sama dag var
farið til Þingvalla og einnig skoð
aður gróðurreiturinn fagri við
Útey í Laugardal.
Og daglega nutum við hins
hugljúfa umhverfis við Laugar-
vatn, sem ennþá var í sumar-
skrúða á þessum blíðviðrisdög-
um siðsumarsins. Það var vissu-
lega þakklátur hópur sem
kvaddi stjórnendur og starfslið
húsmæðraskólans að lokinni
þessari dvöl.
Einhvers staðar er sagt: „Þar
kemur konan fram í fegurstri
mynd, sem hjartahlýjan ög
hyggjuvit-ið taka höndum sam-
an.“ Við höfðum einmitt dvalið
þar, sem þessar hollvættir voru
allsráðandi.
Hellu, september 1970.
Anna Vigfúsdóttir frá Brúnum.
Vetrarstarf
Þ j óðdansaf élagsins
Skortur á dansherrum
ÞJÓÐDANSAFÉLAG Reykjavík-
ur er unn þessar miunidir að hef j a
vetrarsbarf sitt. Á sl. vetri var
starf félagisáinis mieð miklum
blóma oig í sumar fór hópur frá
félaigimu í sýndmigiarfer'ðár víða um
Bvrópu.
Starf félaigsinis í vetur hefst
mieð kemmislu í almennri damis-
keninslu í öllum alduraflokkium,
en kenmit er í Ailþýðuhúisiiiniu við
Hverfisigiötu og aið Fríkirkju-
vegi 11.
Sýn imgia rf lokku r félagsimis er
um þeesiar mumidir að ljúka við
að æfa damsa fyrir sjómvarpsupp-
tölku, sem fram fer í þessum mán
uði. Auík vemjuleigra sýnámgia,
sem sýnimigiarfloikíkurmin æfir fyr-
ir á komamdi vetri, er þeigar
áfcveðið að þiggjia boð á afmælis-
hátíð Gautaborgar næsta sumar
þar sem Gautaborgarbúar halda
upp á 300 ára afmæli borgarinm-
ar.
Síðasta ár tófcu um ©00 mamms
þátt í starfi Þjó’ðidaœafélaglsiins,
en það, sem helzt háir starfimu,
er skortur á fcarlmiönmum í
félagsstarfimu, em samt sem áður
reynast þeir ekki síður fótalipr-
i-r en kvenfólkið þegar á reymir.
Er það í nauninmii hreimasta
síkömm að kvemfólk stouli þurfa
að hætta starfi í félaginu vegna
slkorts á kiarknöininium í damsimn,
en þó er bót í máli að damshierr-
um í fél.agimu hefur neldur fjölg-
að síðustu ár og sterkura kynið
þar með sýnit meiri áhuga fyrir
fótamenmt.
Frá skrúðgöngu þjóðdansara á 22. Norðurlandamóti þjóðdansara í Stokkhólmi sl. sumar. Is-
lenzki þjóðdansaflokkurinn er á miðri mynd.
Norsk höggmyndalist í 50 ár
NORSK skulptur i femti ár
heitir bók eftir 0istein Par-
mann, sem Dreyer g-efur út.
Bók þessi er í stóru broti,
rúmar þrú hundruð blaðsíður
og prýdd fjölda mynda af
listaverkum. í aðfararorðum
segir liöfundur, að bókin sé
rituð að beiðni Félags norskra
myndhöggvara og í henni sé
leitazt við að gefa matsyfirlit
norskrar höggmyndalistar frá
lokum fyrri heimsstyrjalda
til okkar daga.
Þessum tímamörkum hafi
þó ekki verið fylgt fulllkom-
lega. Eðlileigt hafi t. d. verið
talið að taka æsikuveirk Guist-
avs Vigelairads með í bókirna,
enida þótt þaiu séu unmin fyrir
m-eira en fjimmtíu árum. Hins
vegar hafi viðurkenndir mynd
höggvariair, seim unnið hafi
helztu verk sín fyriir fyrri
heimsstyrjöld, ökki verið tekn
Mynd af verki Dyre Vaa, sem sýnir Pétur Gaut á hreintarf-
inum.
Sl. laugarúag var farin hópganga í Washington, þar sem göngu-
menn kröfðust sigurs í Víetnam. Þúsundir tóku þátt í göngunni
og sést hluti þeirra hér á leið frá þingliúsinu að Washington-
styttunni.
íslenzk kona heitir þessi
höggmynd sem ®r eftir Arnold
Haukeland.
ir með í verfcið, e-nda þótt
þeiir hatfi lifað og starfaið eitt-
hvaið á þeim tíma, sem hér
um ræðir.
— Lamdslag er meir en tind-
arniir, segir 0isteiin Parmamm,
og hann bætiir við: — Hefði
ég aðeims tekið með þá mynd-
höggvaira, sem ótvírætt skara
fraim úr hefði bólkin orðið
mun styttrd, en giidi henmar
sem handbókair hetfði verið
mum rýrara. Og þar sem veru-
legur þáttur í listgleðinini felst
í saimamburiðii Usta'verka inn-
byrðis, hlýtur að veirða að
leyfa hlutuim að fljóta með,
mismunandi að listgildi. Þann
ig gefst yfirsýn yfir lamdslag
höggmyndailistarámmair.
Bókim er prýdd miklum
fjöida mynda atf listaverkuim.
'Hún er í stóru broti, premtuð
á góðam pappír.