Morgunblaðið - 09.10.1970, Blaðsíða 17

MOROUNBILAÐIÐ, FÖSTUDAOUR 9. OKTÓBBR 1970
17
Ræða Nixons:
Á þröskuldi nýs
verði friðartillögurnar samþykktar
HÉR birtist í heild ræð-
an sem Nixon Bandaríkja-
forseti flutti í fyrrakvöld
um hinar nýju tillögur
sínar um frið í Indókína:
„í fcvöld ætla ég að gretoa
ykfcur frá uimifainigLsimiikiilLi nýrri
tilraun töl þess að korna á
friðL
Þegiar ég ihieiimiiaðii hiemaðar-
aðgerðir @egn griðarstöðiuim
óviuarims í Kambó'díu í apríl,
ski paði ég jiafrafraimt svo fyriir,
að ákiöf tilraiun yrði gerð til
(þess afð fimnia nýjar ieiðir til að
kíomia á friðii í Inidóklíinia.
Þegar ég var í írlaindi á
laugardag átti ég fuind mieð for-
svarsmiöninium sendinefnidiar okk
ar í Pairfisiar-viðiriæðiuinium. Þetssi
flurad/ur var hlámiarfc tilrauna
Iþeirra, sem ríkfiisisitijórtmin hófst
tonda um á sviðti saiminiimigaium-
leitainia í vor. Ég Ihef nú íihuiga'ð
allar tdillögur helztu ráðgj'afa
mmininia oig í kvöld lýai ég yfir
mýj'um tillögium um frið í
Imdóklínia.
Þeasi nýja friðartiilraium hef-
lur verið raedd við ríkisBtjómir
S-Víetniams, Laos og Kamþód-
íu. HDún nýtur fullis sbuðnimgB
þeirra. Hún hefur orðið mögu-
leg að miikiliu Heyti vegna eftir-
tdktairverðs árangurs, sem orðið
hefur á iumdanfönnium 18 miámið
uim af þeirri steifniu að færa
stríðsrðkstuirinn yfdr á hierðar
Víetnama sjálfra. 1 kivöld vil
ég sagja ykkiur, hveimig þessar
tillögur eru oig 'hviað iþær tákma.
1 fymsta lagi ieigg éig til, að
alit heriitð í öliiu Indófcínia bætti
vopmaviðski ptum og haldi
kyrnu fyrir í þeim sitöðvum,
sem eru á valdi hierisiveitainina.
Þar með yrði eklki í sj'álfu sér
hundiinn endd á átökiin, en miáð
ein'u marlki, sem við höfum all-
ir stefnt að: endi yrði buin'dinm
á mianindrápiin.
Ég vil ekkii -gena lítið úr erf-
jðleiikumum á því að viðhalda
vopnalhléi í stoærusitríði, þar
sem vígllímiur eru enigar. En
miauðsyn getur verifð á óvemju-
letgu viopinahléi í óvenjulegiri
styrjöld, Við fyrir ototoar ieyti
eruim tilbúmr að hæitita bardög-
um úr óbreyttri vígstöðu,
Ég fer fnam á, að Iþeissi tillaiga
um kyrrsítöðluvopmiablé verði
taflariauist tekáin til umræöiu í
samningaumileitunrum. Von mín
er isú, að hún ryðji burtu tálm-
uinium í öllum samnánigaivið-
ræðum.
Þessi vopniáhléstilliaiga er
flnam boriin án fyrirfnam stoil-
yrða. Þær almemmu miagiinnegl-
iur, sem ættu að igildia, eru þess-
air:
Vopniahlé vedðlur að vteina uind
ir öruggu eftinliiti aJfþjóðlegra
iflulltrúa jatfnt semn hhntaðeigandi
aðila. Án önuiggs eftirliits vofir
stöðugt yfir sú hiætta, að vopna
hlé fari úit um þúflur. Allir hlut
aðeiigainidii vetrðla að geta tneyst
því, aið vopniahiéð verðli haldið
og að öli staðlbuindiin brot á þ ví
vedði bætt fljórtit oig vei.
Hvonuguir aðiliinm má nota
vopnahiléð tiil þeas að efla mátt
siinin með fjöigum utainiaðkiom-
iamdi hensveita í iöndum Inidó-
kítna.
Vopniahlé ættá að leiiða til
þess. að hemaðd af öllu tagi
verði hætt. Þetta á við aliar
þær a'ðgierðir, sem hafa eiin-
taennt iþetta stríð, þar á midðal
loftárásir og benmdarverk.
Vopmafhlé ætti etoki 'aðeins
að miá tii bardaigainina í Víetoaim
iieldur í öllu Imdókin.a. Átöfc í
þessuim heiimsíhTiuta eru ná-
skyld. Bandanítoiin haifa aldrei
neynt að hreiða út stríðið. Það
sam við reynum er áð breiða út
friðinn.
Loks ætti vopnahilé að vera
liður í almeninium ráðstöfunum
til að binda enda á stiríðið í
Indðkína.
Kyrnstöðuvopniahlé miundi
vafalaust leiða af sér fjöQmörg
vandkvæði á varðveiziu þess.
En það heflur al'ltafl verið auð-
véldara að hefja stríð em að
boma á vopniahléi. Til þess að
Ikoma til leiðar sómiaisamilegum
friði verðum við að takast á við
þamin varada að stunda langair og
erfiðar saminimigaviðræður.
Með því að faMast á að hætta
bardögum getium við búið í
baginn fyrir saimtoomuíiag um
önmur miál.
Annað aitriði hieimar nýjú
friðaráætíluiniar er þetta:
Ég legg til að toöfflíuð verði
samam ráðstefma um frið í Indó-
bína. í Pairísarviðræðunium töd-
um við um frið í Víetnaim. En
morðiur-víetmamistot herlið fer
dk&i aðeimis á laiun yfir iiamda-
mæri og reisir herstöðvar í
Suður-Vietnam — það stundar
árásarstríð sitt emgu síður í La-
os og Kamibódíu.
Alþjóðairáðstefna er nauðsyn-
0/eg til að fjalla um átöbin í öll-
um þretmur rífcjutm Indókína.
Það stríð sem háð toefur verið
I Indðkína Ihefur reynzt eitt og
hið sama, það er efcki hægt að
læbna mein'ið með því að hætta
stríðimu á aðeimis eimiu þeirra
þriggja svæða, sam það geis-
ar á.
K j arnii G emf ar-sam ninganna
frá 1954 og 1962 stendur enin í
flulllu gildi seim grundvöllur
lausnair á iininbyrðisvaimdaimál-
um rílkja Indókínaskagams. Við
otnunum saimþykk.la áramgur
samikomulliags miili þessara
rikja.
Þótt við steflnum að því að
fcalla samam rá'ðstefnu um frið
í Indókíma, höldum við áfram
saimningaviðræðum í París. Þar
má ræða tillögu öklkar twn víð-
tækari ráðstefmu og einnig eftir
öðrum diplómatískum leiðum.
Parísairviðlræðurnair veiða sem
fyrr aðalvettvamigur tilrauna
okbar tid þess að ®e*nja um
lausn þar til að því kemur, að
alþjóðieg ráðstefna á breiðari
grundvelli iléiðir til ailvarlagra
samnmigaviðræðna.
Þriðji liðuir friðaráætlumair
ofckar snertir herlið Biaradaríikj-
anna í Suður-Ví'etnam.
Á undainförniuim tuttugu mán-
uðum hef ég fækbað í heriiði
okkar í SuðU'r-Víietinaim um
165.000 menm. Næsta vor verður
fjöldi þeirra hermamma sem
hefur verið fluttur burtu, meira
en 260.000 — um það bil helm-
ingur þes3 fjölda, sem var í
Suður-Víeta'am, þegar ég tólk
við emibætti.
Um leið og þátttatoa Bamda-
ríkjaimainna í bardöguim hefur
miininlkað og fjöldi hermamraa
þeirra mimntoaið befuir mainmfiadi
í liði B and airílkj aimam n a minmto-
að. Síðam aðigerðunum í Kamih-
ódíu laiuto hefur það addrei ver-
ið minma miiðað við samsvar-
andi tímabid á unidamförnium
fjóruim og hálfu ári.
I fjórða lagi býð ég mótaðil-
amum að tatoa þátt í því að
stuðla að pólitístori lausn, sem
í raura og sanraleika svairi ósk-
um og þörfum allra Suður-
Víetmama.
Þrjár megimreglur iiggja til
igrumdlvailar viðledtnii otokar:
# Við viljum firnma pólitíska
iausn sem speglar vilja suður-
víetnömsku þjóðarinnar.
• Sain'nigjörn pólitídk lausn
ætti að vera í samræmi við
ríkjandi hlutföll póLitísbna
afba.
Nixon
• Við rnuinum hlílta niðurstöð
urn. þeirrar stjórmmálaþTÓunar,
sem sam'kiomulag verður um.
Engum má skjátlast í einu
gruradvallaratriði: mótaðilin'n
er ékki eimvörðumgu mótfall-
inn mokkrum einistatolinigum.
Þeir vilja ieysa upp skipulagt
herlið anidkommúnista og
tryggja valdatöku eins floktos,
og þeir torefjast réttar til að
útiloka allla frá ríikisstjórn, sem
þeim er ekki að skapi.
Þessi hróplaga rangláta krafa
er gersamlega óaðgengileg.
Eins og tillögur mínar í dag
bera með sér, erum við reiðu-
búnir að vera sveigjanlegir í
mörguim málum. En við stönd-
um fastir á rétti adlrar suður-
víetnömsku þjóðarinnar til að
ákveða sjáif það stjórraarfar,
sem hún kýs sér.
Við höflum alls etofci í huga.
þegar við setjumst að samin-
ingaboirði, að r-eyna að finraa
nokfcra lausn nema þá sem með
saningirni mætdr samngjörnum
toröfum beggja aðila. Við vit-
uim, að þegar átökuinuim lýtour,
verðuir mótaðilinin enn á sam-a
stað. Eina lausnin, sem getur
orðið varainlleg, er lausn siem
báðir aðilar hafa hag af að
vairðveita.
Að iotoum le-gg ég til, að allir
strlðsfaragar beggja aðila verði
leystir úr haldi tafarláust og
skilyrðislaust.
Allir þessir fangar eiga rétt
á því að kveðja stríð og fanga-
vist. Þeir og fjölskyldur þeirra
hafa þjáðst nóg.
Ég legg til, að allir stríðs-
fanigar verði þegar í stað leystir
úr haidi, án undantekninga og
án skiiyrða, og að þeim verði
ieyfit að halda hvert sem þeir
óska.
Ég iegg til, að allir blaða-
menin og aðrir saklausir borg-
arar, sem hafa orðið fómar-
lömb þessara átaka, verði um
leið látnir lausir án tafar.
Ef ailir stríðsfanigar verða
leystlr úr ihaldi yrði það ein-
föid ráðstöfun í natfni mannúð-
ar.
En það gæti leitt til anraars
og imieira. Það gæti stuðlað að
því að sfcapa trúnaðartraust,
vilja til þess að láta átfram miða
í samtoomuilagsátt og bæta
þannig samfcomulagshorfur.
Við erum reiðubúnir að ræða
friðartíma
einstök formsatriði tii þes3 að
stuðia að því að allir faragar
verði með skjötum hætti leyst-
ir úr haldi.
Þær fimm tillögur, sem ég
hef lagt firam í kvöld, geta opn
að leið til varanlegs friðar í
Indókína.
Bruce sendihera (aðalfluld-
trúi í Parísarviðræðunum)
mun bera þessar tillögur forrn-
legia flram við mótaðilann í
París á morgura. Með oktour
stendur að þessum tillögum
Lam sendiherra, fiulltrúi Suður-
Víetnam,
Við skuium lauslega íhuiga
bvað samþytoki við þessar til-
lögur muindi hafa í för með
sér.
Síðan síðari heimsstyrjöld-
inrai lauk, hefur ailtaf geisað
stríð einhvers staðar í heimtin-
um. Byssumar hafa aldrei
þagnað. Ef við fáum vopnahléi
framgeragt í Indókína og takist
okkur að varðveita vopnahléð
í Mið-Auisturlöndum, gæti fagn
andi ómur friðar bergmálað
um allan heim í fyrsta skipti í
heilan mannsaldur.
Við hefðum ástæðu til að
vona að við værum kornnir að
upphafi endaloka styrjalda á
á þessari öld. Við kynnum þá
að standa á þröskuldi friðar-
tímabils.
Tiilögurnar, sem ég hef gert
í kvöld, miða að því að binda
enda á bardagana í gervöllu
Indókína og binda enda á þrá-
tefliið í samninigaviðræðunum
í París. Enginn vinnur neitt á
töfum og tapar aðeins manns-
lífum.
Margar þjóðir eru ýiðriðnar
bardagana í Indókína. I kvöld
hafa ailar þessar þjóðir að
einni und'awskilinni lýst yfir
vilja sínum til þess að fallast
á vopnahlé. Það er kaminn
tími ti'l að stjórn Norður-Víet-
nams taki ásamt grannríkjum
sínum undir tillögu um að
hætta að heyja stríð og byrja
að heyja frið.
Eins og þið vitið, er ég ný-
kominn úr ferðalagi til Ítalíu,
Spánar, Júgóslavíu, Englands
og írlands.
Hundruð þúsunda fögnuðu
mér þegar ég ók um stærstu
borgir þessara landa.
Þeir voru ekki að hylla mig
sem einstakling. Þeir hylltu
land, sem ég er stoltur að vera
fulltrúi fyrir — Bandaríki
Norður-Ameríku. í augum millj
óna manna í hinum frjálsa
heimi, í heimi óháðra ríkja og
í kommúnistaheiminum eru
Bandaríkin land frelsis, tæiu-
færa og framtfara.
Ég held að öwnur ástæða hafi
legið til þess að mér var svo
hlýlega tekið í öllum löndum,
sem ég heimsótti, þrátt fyrir
mikinn mun á stjórnmálakerfi
þeirra og þjóðarhefð.
í viðræðum mínum við for-
ystumenn um allan héim firan
ég að ekki eru allir sammála
öllum steínumiðum okbar. En
enginn heimsleiðtogi, eem ég
hef talað við, óttast það að
Bandaríkin beiti mætti sínutn
til þesis að drottna yfir öðru
landi eða tortíma sjálfstæði
þesis. Við getum verið stoltir
af því, að þetta er hornsteinn
utanríkiisstefnu Bandaríkj arana.
Ekkert er þjóð okkar kær-
komnara takmark, og ekkert
er mér kærkoinniara, en að
leggja nýjan grundvöll að friði
í heiminum, þar sem öll þjóð-
ríki, þar á meðal Norður-Víet-
nam og Suður—Víetnam, geta
notið frelsiis og sjálfstæðis án
þess að þuría að óttaist erlenda
árás eða yfirdrottnun.
Ég tel að það sé bjargföst
sannfæring allra Bandaríkja-
miarana að glæsilegaoti arflur-
inn, sem Bandaríkin geta skil-
að á því tímabili, sem vflð er-
um voldugasta þjóð heimsiws,
sé sá að valdi okkar var beitt
til þess að verja frelsið, ekki
tortíma því, að varðveita fríð-
inn, ekki rjúfa friðinn.
Það er í þessum anda, sem
ég legg fram tillögu um rétt-
látan frið í Víetnam og í Indó-
kína.
Ég bið um að forystumenn-
irnir i Hanoii svari þessari til-
lögu með sama hugarfari.
Gefur börnum okkar það
sem við höfum farið á mis á
þessari öld, tækifæri til að
rajóta fráðartíma.“
Geysileg flóð
í Genúa —
Níu feta flóðbylgjur sópa
bifreiðum til hafs
Genúa, Ítalíu, 8. okt. — AP
ÓTTAZT er að tugir manna hafi
farizt í miklum flóðum í ítölsku
hafnarborginni Genúa. Flóðin
komu í kjölfar 48 klukkustunda
stanzlausrar rigningar. Tré voru
rifin upp með rótum og bílum
sópað á liaf út. 400 farþegar
tepptust i tveim lestum, og bíla-
umferð stöðvaðist í nánd við
borgina vegna aurskriða. Allar
helztu járnbraiitalinur og þjóð-
vegir sem tengja Genúa við aðra
staði á Norðnr-ítalíu eru lokaðir.
Sumar flóðbylgjurnar, sem
skullu á borginrai voru allt að níu
feta háar, og þær sópuðu burt
öllu sem á vegi þeirra varð. —
Margt manna bjargaðist á síð-
ustu stundu upp á hæðir og hóla
áður en bílum sem það var í,
var sópað til hafs, vatnselgur-
inn var svo mikill að stórir fólks
flutningabílar hurfu gersamlega
í kaf. Fréttir um manntjón voru
að vonum fremur óljósar en
margra er saknað, og nokbur llk
hafa fundizt. Óttazt er að tugir
hafi farizt og eignatjón er metið
á milljónir dollara. — Hundruð
hafa misst heimili sín. Björgunar
sveitir eru á leið til borgarinnar.
Pompidou
skoðar
geimferðastöð
MOSKVU 8. október, NTB. —
Pompidou, Frakkiaindsforseti,
heimsótti í dag geimferðaisitöð
Sovétríikjamnia í Baiikonor í
KaZhakstan í för miéð þeiim
Brezíh.nev, flókksfori'ngja, Kosyg-
in, forsætisráðherra, og Podigomiy
forseta. Bkki kom þó til
geimskots Jlítot og þegar die
GaiU'ile, þáverandi Fra'kklaindis-
forseti, heimsótti geimtferðaatöð-
iraa 1966, en þá heiðruíSu Rúasar
hann með því a(ð ákjóta á lotft
Kosmos-garvituragli. De Gauile
og Pompidou eru eiinu vestræmu
þjóðhöfðinigjarrair, sem veitzt
hetfur sá heiður að heimisækja
geimferðastöð Rússa.