Morgunblaðið - 18.11.1970, Blaðsíða 3

MORCUN'RLAÐIÐ, MIB'VIKTJDAiGUR 18. NÓVBMÍBER 1970
3
v
í DAG eru liðin 50 ár siðan
samþykkt var í bæjarstjórn
Reykjavikur að stofna Al-
þýðubókasafn Reykjavíkur,
það er nú heitir Borgarbóka-
safn. Bókasafnið var opnað í
apríl 1923 og voru þá til taep-
lega 1000 bindi bóka í safn-
inu, en í dag eru bækur safns
ins um 150 þúsund. Upphaf-
lega var bókasafnið til húsa
að Skólavörðustíg 3, en síðan
var það flutt í Ingólfsstræti
Byggingamefnd nýja bókasafnshússins við Kringlumýrarhraut ásamt fulltrúa borgarhókavarð-
ar. Talið frá vinstri: Eiríkur Hreinn Finnbogason, borgarbókavörður, Jónas B. Jónsson, fræðslu
stjóri Reykjavíkurborgar, Herborg Gestsdóttir, fulltrúi borgarbókavarðar, og Páll Líndal,
borgarlögmaður.
Tímamót í sögu
Borgarbókasafnsins
Lánidal, borgarlögmeður. —
Nýja borgarsafmsihúsið verðtur
sniðið við vöxt, uim 4000 fier-
mietinar, enda er gemt ráð fyr-
ix rnJklu fjölfþættari starfseimi
þar en þdkkzt befiur í bóikiai-
söfnium hérlendis. Verður þar
m. a. tónilist'ai'deild með plötu
útlámii og aðstöðu tiil þess að
(hluista á plötur, dedld til ýmiss
teomar .sýniiiniga, sahir til fyirir-
ilestralhiallds og bókmienmta-
'kyninániga, lestnarsallur og
námslheT'bergi og sáðast en
ek'ki sízt margar útlánsdeild-
ir bólka.
Fyrsti yfirbókiavörður saflns
iinfl var Sigurgeir Friðrikssom,
sem .gegndi þvi embætti tdl
ársins 1942, en þá tóik Lára
Fálisdóttir við ötaxfinu uim
eimis árs síkeið. Síðam varð
Snorrá Hjiartansom yfdrbóka-
vörðiur, en hanm sagði því
stairfi lauisu árið 1966 og þá
tótk miúveirandi bóikavörður,
Eirílkiur Hreimn Fimnbogasom,
við því star.fi. í dag starfa allis
29 miammis við eafnið.
50 ár lidin síðan stofnun
þess var samþykkt
em mú væri unmið að því að
teikma nýtt og vegilegt bóíka-
salfnöhús við Kriniglumýrar-
brault. Er áætlað að það verk
mumi taka 1—2 ár, því mikdð
verk er að slkipa þar öHu nið-
ur, en slíkt verður að gera
áður en bygginigarstarfið
sjálfit getur hafizt, svo að í
enigu þurfi að hnika fná tedkn
irngu eftir að byrjað er á
sjáifri byggimg’unni. Arkitefct-
amir Gumml'aulgur Halldórs-
son og Guðmundur Kr. Krilsit-
j'ánisson munu teilkna húsið,
en byigginigarnefnd bókasafins-
ihúsisins skipa Eiríkur Hreinn
Finmibogaison, bongairbókavörð-
ur, Jón-a'S B. Jómsson, fræðslu-
stjóri Reyikjavikur, og Páll
Borgarbókasafnið, Þingholtsstræti 29 A. (Ljósm.: Sv. Þorm.)
12 og þaðan í Þingholtsstræti
29 A, þar sem það er enn.
Fram til ársins 1936 hét safn-
ið Alþýðuhókasafn Reykjavík-
ur, en eftir það Bæjarbóka-
safn Reykjavíkur til 1962, er
nafni þess var breytt í nú-
verandi horf. — í dag starfar
safnið að útlánum bóka á 5
föstum stöðum og rekur auk
þess bókabíl, sem hefur hið-
stöðvar á 15 stöðum viðs veg-
ar um borgina og einnig hef-
ur það bamalesstofur í tveim-
ur skólum borgarinnar og
skólabókasafn með útláni fyr
ir böm í einum skóla.
í gær boðaði botngarbóka-
vörður, Eirí'kur Hreinm Finn-
bogaaon, til blaðamanmafund-
ar í tilefini af aÆmædinu og
iraklti hann þar sögu safmsdnB
í stórum dráttum og skýrði
firá fiyrirhjuigaðri byggimgu nýs
og veglegls bókasafinéhúsa í
nýja miiðbænum við Kringlu-
mýrairbrauit
Eiríkur saigði, að þegar í
upphafi hefði aðsó'kn að safn-
inu verið mikil og voru mánuð
út á fyrsta árinu 24.500 bindi,
en þá var bókaei'gn aðeins um
1000 bimdi bótoa, svo segja
mætti að þessar fyrstu baítour
hefðu verið mikið notaðar.
Borgarbókavörður sagði, að
í dag væru llánþegar safnisins
um 20 þúsund, en síðustu 5
árin hatfi út'l'án salfinsins auk-
izt um tæp 100%. Allö voiru
lánuð út 536 þúsund bætour á
árinu 1909 eða 6,6 bindi á
hvern íbúa í Reykjaví'k. Ei-
rítour sagði að þessi autona
ruottoun borgarbúa af safn'inu
stæði í beinu sambandi við
hinm aiufcna bókatoost safnsims,
en hamn hefiur aukizt um
62% síðan í ársbyrjun 1966.
f framihaldi af þessu saigði
borgarbokavöiður að bóka-
safnshúsið í Þinigholtsstræti
29 A væri orðið allltof Mtið og
imeð hinmi autonu starfsemi
væri svo Ikiomið að til vand-
ræða horfði sökum þrengsla,
Lánþegar safnsins eru í dag um 20 þúsund.
'jXk i WM ('íí/í' 'irtr f r - f
U/£ Tftjtfl tW? ■’
— Einarðlegar
Framh. af bls. 1
kvæmt áreiðanlegnm heimildum
mótast nmræðurnar nú af etn-
arðari en raunhæfari sjónarmið-
um en áður.
1 sameiginlegri yfirlýsingu,
sem gefin var út eftir fundinn 1
gær, er stóð í fimm og hálfa
klukkustund, var ekkert teldð
fram um, að hve miklu leyti um
ræðurnar hefðu borið árangur,
heldur einungis tekið fram, að
viðræðunum yrði haldið áfram.
Eitt helzta deilumáliC mun vera,
með hvaða hætti málefnum Vest
ur-Berlinar skuli skipað á erlend
um vettvangi. Samkvæmt vestr-
ænum heimildum er litið á þetta
mál, sem einn þátt í heildar-
lausn Berlínardeilunnar, er ekki
verði leyst sér. I heilJarlausn
deilunnar verði einnig ákveðið,
hvernig fara skuli um aðflutn-
ingsleiðir til borgarinnar frá
Vestur-Þýzkalandi í framtíðinni.
Gert er ráð fyrir, að austur-þýzk
og vestur-þýzk stjórnarvöld verði
látin ganga frá einstökum atrið-
um þar að lútandi i samvinnu
við borgarstjórnina í Vestur-
Berlin/
Talið er, að Rússar séu reiðu-
búnir tU þess að gera málamiðl-
un i því skyni að auðveida vest-
ur-þýzka sambandsþinginu að
staðfesta griðasáttmála þann,
sem gerður var í ágúst s.l., en
vestur-þýzk stjórnarvöld hafa
gert lausn Berlínarvandamálsins
að forsendu fyrir staðfestingu
sáttmálans. Austur-þýzk stjórnar
völd, sem hafa eftirlit með vega-
og járnbrautarsamgöngum til
Vestur-Berlínar, vilja ekki, að
málamiðlunarlausn verði til þess
að minnka heimildir þeirra á því
sviði. Austur-þýzk yfirvöld hafa
hvað eftir annað undanfarna ára
tugi notfært sér möguleika sína
á þessu sviði til þess að torveida
samgöngur til og frá Berlín.
Kópavogur
AÐALFUNDUR Sjálfstæðisfé-
lags Kópavogs verður haldinn
annað kvöld, finimtudagskvöld,
19. nóvember kl. 20.30. í Félags-
heimili Kópavogs, neðri sal. Á
dagskrá eru venjuleg aðalfund-
arstörf en síðan verða bæjarmál
rædd og verða framsögumenn
bæjarfulltrúarnir Axel Jónsson,
Sigurður Helgason og Eggert
Steinsen. Sjálfstæðisfólk i Kópa-
vogi er hvatt til að fjölmenna á
fundinn.
STAKSTEIMAR
Framsókn
uggandi
Eins og bent var á í Morgun-
blaðinu í fyrradag stefna hanni-
balistar nú að því að tæla til
sín nokkra unga Framsóknar-
menn og hafa gert samtökum
ungra Framsóknarmanna tilboð
um, að taka þátt í viðræðum
vinstri flokkanna. Það kom í
ljós í Tímanum í gær, að Fram-
sóknarmenn eru mjög uggandi
vegna þessa tiltækis. Segir blað-
ið í gær, að það sé „hlálegt“, að
Hannibal Valdimarssyni detti í
hug „að hann geti með tillögu-
gerð til Gylfa Gíslasonar klofið
þriðja flokkinn, Framsóknar-
flokkinn, án þess þó að vera í
honum." Siðan gefur Timinn þá
lýsingu á Hannibal Valdimars-
syni og Birni Jónssyni að þeir
séu „einhverjir mestu hrossa-
kaupa- og bitlingamenn, sem á
Alþingi hafi setið og öll klofn-
ingsiðja hafi, þegar í rótina er
skoðað og öll kurl til grafar kom
in, nær eingöngu verið bundin
við það, að þeir hafi talið, að
ekki hafi verið nægilegt tillit tíl
persónulegra hagsmuna þeirra
tekið.“ 'Eins og sjá má af þess-
um tUvitnuðu ummælum í rit-
stjómargrein Tímans í gær eru
Framsóknarmenn í miklu upp-
námi vegna tilboðs liannibalista
tii ungra Framsóknarmanna.
Ástæðan er tvíþætt. í fyrsta lagi
grunar þá, að ýmsir ungir Fram-
sóknarmenn séu veikir á svellinu
og geti látið freistast og í öðru
lagi hafa þeir það óþægilega á
tilfinningunni, að Hannibal verði
ekki skotaskuld úr því að kljúfa
þriðja stjórnmálaflokkinn. Hann
hefur jú æfinguna!
„V innustaða-
átök“
Sumir menn geta ekki leynt
sínu rétta innræti til lengdar.
Það kemur berlega í ljós í for-
ystugrein Þjóðviljans í gær, en
höfundur hennar hvetur laun-
þega til þess að stofna tU ófriðar
og átaka á vinnustöðum og fara
þar að fordæmi öfgahópa í öðr-
um löndum, sem hafa náð því
marki að skapa veruleg vanda-
mál í atvinnulífinu, t.d. í Bret-
landi. í forystugrein Þjóðviljans
er því lýst með mikilli velþókn-
un hvernig að slíkum ófriði er
staðið í öðrum löndum. Þar seg-
ir.: „Til viðbótar þeim hefur
komið svokallað launaskrið, sí-
felld átök á flestum vinnustöð-
um til þess að knýja fram hækk-
að kaup og bætt vinnuskilyrði.
Ekki er gert ráð fyrir þessum
vinnustaðaátökum í heildarsamn
ingunum eða í vinnulöggjöf . . .“
Síðan segir Þjóðviljinn: „Hér á
landi hafa bæði launamenn og
verkalýðsfélög haldið samninga
af mikiUi nákvæmni og vinnu-
staðaátök eru næsta sjaldgæf.
Hins vegar virðist full ástæða til
þess að verkalýðshreyfingin fari
að endurskoða afstöðu sína og
vinnubrögð á þessu sviði ....
Verði þremur til fjórum vísi-
tölustigum rænt frá verkafólki
Ista desember næstkomandi, er
verkafólki í lófa lagið að ná
þeim greiðslum aftur með vinnu
staðaátökum og skipulögðu
launaskriði samkvæmt fordæmi
starfsfélaga sinna annars staðar
á Norðurlöndum.“ Hér er bein-
línis hvatt til þess, að samning-
ar verði hrotnir og stofnað tU
átaka á vinnustöðum. 1 raun-
inni kemur engum á óvart, þótt
hvatt sé til ofbeldisverka i
kommúnistablaði. Kommúnista-
blaðið á fslandi hefur hins veg-
ar í þrjá áratugi reynt að leyna
sinu rétta eðli. En griman fellur
alltaf við og við.

•\