Morgunblaðið - 18.11.1970, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. NÓVBMIBIEIR 1970
Verða blóm íslenzk
útf lutningsvara ?
Tillaga á Alþingi
STEINÞÓR Gestsson hefur lagt
fyri-r Alþingi tillögu til þings-
ályktunar, sem fjallar um rann-
sókn á möguleikum á útflutn-
ingi framleiðsluvara gróð-
urhúsa. Er tillögugreinin svo
hljóðandi: Alþingi ályktar að
fela ríkisstjórninni að láta rann
saka það rækilega, hvort mögu-
leikar séu á útflutningi á fram-
leiðsluvörum gróðurhúsa og þá
sérstaklega blómum. Rannsókn
þessari skal hraða svo, að niður
stöður hennar geti legið fyrir
næsta reglulega Alþingi.
f greinargerð sinni með tillög
unni segir Steinþór Gestsson:
Engum sjáandi manni blandast
hugur um það, að ísland geymir
mjög mikla orku í jarðvarma og
fallvötnum. Hin síðari ár hefur
verið unnið að því með oddi og
egg að beizla þá orku til hags-
bóta fyrir fólkið í landinu. Orku-
ver vinna nú þegar raforku, sem
nýtt er af öllum þorra lands-
manna og styður að stórvægileg
um útflutningi frá stóriðjuveri.
Jarðvarminn hefur einnig ver
ið hagnýttur í vaxandi mæli til
nota í landinu sjálfu, bæði til
upphiltunar húsa á ýmsum þétt-
býl’issvæðum og sem hitagjafi
við ylrækt á grænmeti ýmiss kon
ar og blómum. Allt þetta er mik
ilvægt, og ber að halda áfram á
þeirri braut að hagnýta hitaork
una svo sem unnt er til nota í
landinu sjálfu. En ljóst er, að
sú orka, sem felst í hverum á ís
landi, er í svo stórum stíl, að
ekki verður séð, að innlendi
markaðurinn einn geti hagnýtt
hana í næstu framtíð.
Þegar þess er gætt, hversu
verðlag á jarðhita á íslandi er
miklum mun lægra en garðyrkju
stöðvar 1 grannlöndum okkar
mega búa við, þá er mjög eðli-
legt, að menn leiði hugann að
því, hvort ekki sé unnt að fram
leiða hér blóm til útflutnings,
þegar það er líka vJtað, að ýmis
lönd eru svo sett, að þau flytja
Minkadráp:
Hækkuð verðlaun
Tillaga á Alþingi
B-IARTMAR Guðmundsson og
þrír aðrir þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins, þeir Ásgeir Pétursson,
Pálmi Jónsson og Birgir Kjar-
an, hafa lagt fyrir Alþingi frum-
Nú er svo komið, að viða um
land er mjög örðugt að fá menn
til að sinna minkaveiðum vegna
þess hvað skotlaunin eru lág.
Sum sveitarfélög hafa gripið til
þess ráðs að greiða minkabön-
um hærri skotlaun en lög gera
ráð fyrir og greiða þá úr eigin
sjóði mismuninn. En samkvæmt
lögum greiðir ríkissjóður % og
Framhald á bls. 16
Steinþór Gestsson
inn miikið magn þessara vöru-
tegunda og fá ekki . fullnægt
þeirri eftirspurn, sem fyrir er í
þeim löndum. Má í því sambandi
nefna Svíþjóð, Vestur-Þýzkaland
og Bandaríkin, svo að nokkur við
skiptalönd okkar séu nefnd.
Nú er það vitað, að einstakir
garðyrkj.ubændur hafa reynt út
flutnjng á blómum. Margt bend-
ir til þess, að framleiðendur hér
séu fylli'lega samkeppnisfærir
um verð. En til þess að hægt sé
að átta sig á þessum málum í
heilld, þarf að gera rækilega
könnun á allri aðstöðu. Athuga
þarf, hvaða tegundir skuli fram
leiða, rannsaka söluhorfur, vöru
magn og uppbyggingu á fram-
leiðslustöðvunum.
Þess vegna er hér lagt til, að
ríkisstjórnin beiti sér fyrir þess
ari rannsókn, svo að tryggt sé, að
hún verði sem víðtækust.
Frv. um Reykja-
fossvirkjun
— væntanlegt á núverandi þingi
RIKIS STJORNIN mun á þessu
Alþingi leggja fram frumvarp
um virkjunarframkvæmdir í
Norðurlandskjördæmi vestra. —
Kom það fram í ræðu er Jóhann
Hafstein forsætisráðherra hélt á
Alþingi i gær, að nú er unnið að
undirbúningi frumvarpsins sem
kveður á um virkjun í Reykja-
fossi í Svartá í Skagafirði.
Forsætisráðherra svaraði fyrir
spurn er borin var fram af Jóni
Kjartanssyni og fjallaði um virkj
unarframkvæmdir í kjördæminu.
Sagði ráðiherra að athuganir á
málii þessu hefðu staðið að und
anförnu, en raforkumál kjördæm
isins væru nú leyst með 2 vatns
aflstöðvum og 3 dísilrafstöðvum
og færi notkun þeirra vaxandi.
Um tvo kosti væri að velja til
þess að leysa raforkumál svæð
isins til frambúðar, — í fyrsta
lagi að tengja það við orkusvæði
Laxárvirkjunar og í öðru lagi að
virkja á svæðinu, og þá Reykja-
foss í Svartá'. Kostnaður yrði
svipaður hvor leiðin sem valin
væri, en hi;ns vegar hefði komið
fram ákveðinn vilji á svæðinu að
síðarnefnda leiðin yrði heldur
valin. Væri nú unnið að undir-
búningi frumvarps um virkjun
þessa í iðnaðarmálaráðuneytinu
og yrði það væntanlega lagt fyr
ir þetta Alþingi.
Ekki grundvöllur
fyrir Akureyrarskip
— hjá Skipaútgerð ríkisins
Bjartmar Guðmiindsson.
varp til breytingar á lögum um
eyðingu refa og minka, þar sem
þeir leggja til að verðlaun fyrir
að fella siík dýr verði hækkuð
verulega. 1 greinargerð sinni
með frumvarpinu segja flutnings
menn m.a.:
Lög um eyðingu refa og minka
eru frá 1957 með breytingum frá
1964 og 1969. Ákvæðum um verð
launagreiðslur var breytt nokk-
uð 1964 til samræmis við breytt
verðlag. Nú eru þau aftur orðin
langt á eftir tímanum. Þegar
lögin voru sett 1957, voru t.d.
verðlaun fyrir að fella fullorð-
inn mink 200 kr., nú 350 kr.,
en í frumvarpinu er lagt til að
hækka þau 1 700 kr. Sú hækkun
svarar þó hvergi nærri til þeirra
verðlagsbreytingar, sem orðið
hefur síðan 1957, og er því sýnt,
að hér er mjög hóflega í sakirnar
farið. Aðrar hækkanir, sem lagt
er til í frumvarpinu að gerðar
verði, eru mun minni. Engum
mun blandast hugur um, að
nauðsynlegt sé að hækka þær
tölur, sem hér um ræðir, en
álitamál er hins vegar, hvað það
eigi að vera mikið. Flutnings-
menn vilja miða sínar tillögur
við það, að ítrustu sparsemi sé
gætt
Á ÞINGFUNDI í Sameinuðii Al-
þingi í gær, svaraði Ingólfur
Jónsson samgönguniálaráðherra
framkominni fyrirspurn frá Gísla
Guðni' vndssyni og fl. um fram-
kvæm þingsályktunartillögu
sem sAmþykkt var s.l. vor, þar
sem fjallað var um könnun á út
gerð strandferðaskips frá Akur-
eyri.
1 svari ráðherra kom m.a. fram
að könnun sem gerð hefur verið
á þessu máli, leiddi í ljós að enn
er ekki fyrir hendi grundvöllur
fyrir útgerð strandferðaskips frá
Akureyri, nema þá með mikilli
styrkgreiðslu til þess úr ríkis-
sjóði. Samkvæmt upplýsingum
er fram komu í ræðu ráðherra
hafa strandferðir til og frá Ak-
ureyri verið alltíðar á undan-
förnum árum, en vöru- og far-
þegaflutningar litlir. Þannig
höfðu strandferðaskipin samtals
75 sinnum viðkomu á Akureyri
árið 1960 og var vörumagn sem
flutt var að meðaltali í ferð 19
tonn, — árið 1965 voru viðkom-
urnar 64 og meðaltal flutninga
25 tonn, árið 1968 voru viðkom-
urnar 59 og meðalvöruflutningur
15 tonn og árið 1969 voru við-
komurnar 44 og vöruflutningur-
inn að meðaltali 15 tonn.
Ráðherra sagði, að ef aðstæð-
urnar breyttust ekki væri ekki
grundvöllur fyrir útgerð strand-
ferðaskips frá Akureyri. Þær
gætu þó skapazt siðar t.d. ef
flutningafyrirtæki hefðu birgða-
stöð á Akureyri og dreifðu vöru
sinni þaðan til Norður- og Aust-
urlands. Þá gat ráðherra þess
einnig að frá Akureyri hefði ver
ið gerður út stór flóabátur,
Drangur, og þrátt fyrir að hann
hefði undanfarin ár fengið 2
millj. kr. árlega úr ríkissjóði til
reksturins, væri fjárhagsafkoma
hans afar slæm og hefði eigand-
inn sótt um heimild til þess að
selja bátinn. Gerð hefði verið til
raun til þess veturinn 1968—
1969 og á s.l. vetri að láta bát-
inn. fara í strandferð til Aust-
fjarða, en það hefði sýnt sig að
á þeim ferðum hefði hann haft
mjög litil verkefni.
Lánasjóður námsmanna hefur
135 millj. kr. ráðstöfunartekjur
Aukning rúm 50% frá í fyrra
í FRUMVARPI til fjárlaga árs-
ins 1971, er gert ráð fyrir að
fjárveiting til námsstyrkja og
námslána verði samtals 90 millj.
625 þús. kr., en á fjárlögum síð-
asta árs var hliðstæð fjárveit-
ing 32 millj. 635 þús. kr., þannig
að hækkun fjárveitingarinnar
nemur 56,3%, og hafa fjárfram-
lög hins opinbera til þessara
mála aldrei verið hækkuð jafn-
mikið á einu ári sem nú. Er nú
gert ráð fyrir að opinber að-
stoð til námsmanna sé um 65—
66% af árlegum námskostnaði,
eftir að tekið hefur verið tillit
til tekna sem námsmenn afla sér
sjálfir. en hliðstæð tala í fyrra
var 53—54%.
Þessar ’upplýsingair koim'U frsim
í svarræðu Gylfa Þ. Gislasonar
memnfaimálaráðherra á Alþingi í
gær, en- þá svaraði ráðlherirann
framkoiminmi fyrirspurn uim
níámsliám og niámsstyr'ki er Magn-
ús Kjartamsson bar fraim. I fram-
söguræðu siinmi með fyrirspurn-
imná taldi Maignús aið limlega
’hefði verið unmið að þessum
miáluom a@ u.ndanförTi'U og ekki
hefði toom'izt storiðuir á málið ti*l
úrbóta fyrr em efti-r mjög um-
talaiðar og umdeildar aðgerðir
ísien zfkra námsmanna erlen'd’is sl.
vebur. Fyrirspurm þimgmanin'sins
var aninars svohljóðamdi: Hve-
nær er ráðgert að 2. grein laga
um námslán og námsstyrki komi
til fullra framkvæimda, svo að
opin.ber aðstoð samkvæmt lög-
unum nægi bverju'm niámsmanmi
til að standa stra'i’im af árleguim
námstoostnaiði. þegar eðliilegt tíl-
lit hefuir verið teto:ð til aðs’töðu
h=.nis til fiáröflumar?
f svarræðu 'iinni sagði mennta-
raá'laráðherra að fyrst bærii að
leiðrétta þá stooðum sam fraim
hefði komið í ræðu þi.ngmam.n.s-
ims "ð ekk'mt hefði verið að gert
fyrr em eft’r aðgemðir niáms-
mannfnna. Sainmleikur þessa
máls. sem flest'Uim væri raunar
kunnur. væri sá, aið him a'Ulkma
að-toð við néimsmen.n stæði eíktoi
í mimn'sta saimibamdi við þessar
aðgerðir. Þesar þæir hefðiu gerzt
hefði ríki:sstjóm':m verið að bíða
eftir tillöguim stjórmar Lána-
sjóðs ífilenzkra miáimsmamma, en
rnd " o1 °gar ti'úögur henna.r'befðu
ekki borizt fyrr em 12. júmí í
sumar. Þá hefði ríkisstjórnim
þegar í rtað t'kið ímiál'iið til með-
ferðar. og ákveðið að fail'laist á
tililögur stjór.nair lániaisjóðsiins.
Bæri að geta þess að í þessum
tiilögum hefði m. a. verið lagt
ti'l að bæta meira hag náims-
mamma hérlen'dis en erlendis.
Menntaimála'ráðherra sagðd að
jafnam hefði verið viilji fyriir
hemd'i hjá ríkisstjórnimm'i a@ gera
eins vel í þessu máli og fjár-
haigsmöguleikar hefðu ieyft
hverju sinn'i. Þanniig væiri í fjár-
lpguim ársins 1971 gert ráð fyrir
90,6 millj. kr. fram.Iaga í þessu
skyni á móti 32,6 millj. kr. fjár-
veitingu síðasta árs, og væri
þarna um að ræða 56,3% aiu'kn-
ingu. Þarna væri um að ræða
stórt Skref í rétta átt, og ef svo
héldii sem horfði þyrfti eíkki
nema þrjú ár til þess að því
takimarki yrði náð að opinber
aðstoð naemi al'lri u/mfriaimfjár-
þörf stúdemta, og væri þaið skoð-
um sín að þessari stefnu bæri að
halda. Þá sagði ráðherra, að ®ulk
mjög hæktoaðs fraimlags ríkis-
sjóðs til Lánasjóðs námsmanma,
hefði svo verið höfð forgamga
xnm að fá banlkan® til þess að
lána í sjóði.nn, þannig að ráð-
stöfumairtekjur s'jóðsiins myndu
nama um 135 mil'lj. kr. á árinu
1971.
Magnús Kjartansson kvaðst
faigna yfiríýsiingu ráðlherra að
stefna bæri að því á mæstu þreim-
ur árum að auka aðstoð hins
opinbera það mitoið, að hún
nami allri námsko'stnaðairiþörf
stúdenta. Yfirlýsingi.n væri þó
öklki nægjamileg, heldur þyrfti
Alþingi að taka forimi'ega ákvörð-
un um þetta. Þá sagði Magnús
það eðlilegt að Altþýðubaind'a-
lagsmenin væru þeirra-r slkoðun-
ar, að aðgerðir stúdemtanna
hefðu orðið til þess að aiuka
fjárfraimlög rílkisiins, þar sem
þeir hefðu á undanfömuim þing-
um flutt tiilögur um að aufkia
aðstoð við námsmenm, em þær
hefðu verið feliidar allair seim
ein. Að lokum gerði svo þirng-
maðiuirinin þá fyrirspurn til ráð-
herra, hvort ekki stæði til að
ráða mann til þess að vera þeim
íslenzkuim námsmönn'uim sam
hygðuet stuinda nám eríendis til
aðstoðar og ráðumeytis, og mininiti
á að um þetta tmál hefðu orðið
töluverðar umræður og nauðsyn.
bæri til að kama því í fram-
kvæmd.
Gylfi Þ. Gíslason, sagði að
jafnan værí það þannig a® stjórm.
arandstæðimgar bæru fram
margar tillögur við afgreiðslu
fjárlaga, seim miðiuðu að því að
auka útgjöld ríkissjóðs stórlega.
Þó að þarrna væri um að ræða
hin mikilverðu'stu miál, gætu þeir
sem bæru ábyrgð á ríkisbú-
skapnum hverju sinmi elkki fall-
izt á þessar tilllögur. Ráðherra
kvaðst vilja minaiia á, aið uindain-
tekningailítið hefði ríkisstjómim
fiaiilizt á þær tillögur sem stjóirm
Lánasjóðs miámsmanma hefði
gert um fjárframlög ríkisins tii
sjóðsdinis.
Sam svar við fyrirspurm
Magmúsar um ráðningu aðstoð-
armanns og leiðbeinanda stúd-
enta, sagði r'áðbarra, að nú fyrir
nokkrum döguim hefðu tekizit
samnin-gair við ungan vísimda-
mainn, Þorvald Búasom, og tæfci
hann nú þetta stairf að sér. Værí
Þorvaldur sérsbalklega vel ttbl
starfams fa’lllinn, þar sem hamn
væri gjörkunnugur málefnium
stúdenta bæði hérlendia og eir-
lendia.