Morgunblaðið - 23.01.1971, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. JANÚAR 1971
11
Sjötugur í dag:
Eyþór Stefánsson tónskáld
Sauðárkróki
1 hinni ágætu bók „Saga
Sauðárkróks" eftir Kristmund
Bjamason segir höfundur m.a.
svo frá upphafi leiklistar 1 bæn-
um: „1 sjávarþorpi þar sem fyr-
irfinnast fjögur-fimm íbúðarhús,
fara fram leiksýningar á hverju
kvöldi í hartnær viku og við
góða aðsókn þrátt fyrir óhag-
stætt veður flesta dagana . . .“
tætta gerðist á Sauðárkróki fyr-
ir hartnær heilli öld. Síðan hef-
ur leikstarfsemi gengið eins og
rauður þráður gegnum sögu
staðarins allt til þessa dags.
Auðvitað hefur þar á ýmsu
gengið. Stundum hefur starfsem-
in verið þróttmikil og fjölbreytt,
en svo komið tímabil deyfðar og
áhugaleysis — ep samt alltaf
eitthvað leikið. Á þessu tímabili,
sem reyndar spannar nær alla
sögu staðarins hefur komið fram
mikill fjöldi karla og kvenna,
sem af miklum áhuga og fóm-
fýsi hafa haldið uppi þessum
merkilega menningarþætti. Um
aðstæður til leiksýninga þarf
ekki að spyrja, þær hafa alltaf
verið erfiðar, en mér er nær að
halda, að einmitt erfiðleikamir
hafi átt sinn stóra þátt í að
kalla fram áhugann og viljann,
sem gert hefur leikstarfsemi á
Sauðárkróki umtalsverða.
Einn þeirra manna, sem hæst
ber í langri sögu leiklistar á
Sauðárkróki er Eyþór Stefáns-
son, sem í dag á 70 ára afmæli.
Hér verður ekki rakinn ævifer-
ill Eyþórs, né afskiptum hans
af leiklistarmálum gerð ítarleg
skil. Á þetta greinarkom ber
fremar að líta, sem afmælis-
kveðju frá vinum hans og fé-
lögum, sem um lengri eða
skemmri tíma hafa átt með hon-
um samleið og samvinnu við
leiksýningar á Sauðárkróki.
Eyþór var kornungur er hann
lék sitt fyrsta hlutverk og þá
strax skipaði hann sér í for-
ustusveit þess fólks, sem stóð
fyrir leiksýningum og skemmt-
sá sami og áður. Við félagar
hans flytjum honum sjötugum
hugheilar árnaðar- og ham-
ingjuóskir og þökkum honum
ómetanleg störf hans í þágu
málefnis okkar. Stóran hluta af
því þakklæti á hans ágæta kona
frú Sigríður Stefánsdóttir, sem
staðið hefur við hlið Eyþórs
heil og óskipt.
Verk Eyþórs Stefánssonar
verða síðar vegin og metin.
Hver dómur framtíðarinnar
verður veit enginn, en eitt er
víst og það er, að saga Sauðár-
króks verður ekki rituð án þess,
að nafn hans verði þar ofarlega
á blaði og hans þá getið, sem
eins af beztu sonum sins byggð-
arlags.
Kári Jónsson.
Á áramótum almanaks og
timatals nema menn gjaman
staðar til að lita yfir farinn
veg, rekja minningar og meta
þær með sjálfum sér til lærdóms
fyrir iíf sitt. Áramót mannsæv-
innar hafa einnig reynzt kjör-
inn sjónarhóll til hins sama, og
á þessum merku tímamótum i
ævi vinar mins og samstarfs-
manns, Eyþórs Stefánssonar,
langar mig til að staldra við um
stund og líta yfir farinn veg.
Saga samstarfs og kynna okk-
ar telzt reyndar ekki löng, að-
eins 11 ár. En hún hefur verið
náin og full af lífi og inniieik.
Ég minnist þess vegna orða, sem
höfð eru eftir frönskum kollega
mínum: „Þakklátssemin er minn-
íng hjartans." Öli framkorpa
Eyþórs í minn garð hefur ver-
ið einiæg og sönn, komið frá
hjartanu. Þess vegna er þakk-
lætið bergmál hennar í huga
mínurn. Þessa reynslu hygg ég,
að flestir eigi og jafnvel allir
þeir, sem vel hafa kynnzt
Eyþóri. Það finna allir, sem
vilja, hve einlægni hans er
hrein og vilji hans mikill til að
gjöra vel. Beethoven, hinn mikli
konungur tónlistarinnar, sagði
eitt sinn: „Það, sem öllu varð-
ar, er að verða betri mac5ur.“
Þessi orð gæti Eyþór vel gert
að sinum. Ég minnist atviks, er
kom fyrir mig fyrstu dagana, er
ég dvaldi á Sauðárkróki. Talið
barst að Eyþóri, en ég þekkti
hann þá aðeins af afspurn. Þá
segir ungur maður, sem hafði
lært hjá ho.num á hljóðfæri:
„Eyþór er þannig, að það verða
allir betri menn I návist hans."
Þetta átti ég eftír að sannreyna
sjálfur síðar. F águð framkoma
hans, hógvær og full af hlýju
og kærleika hefur einkennt líf
hans og hefur áhrif á þá, sem
í kringum hann eru.
Þessir eðliskostir, sem ein-
kenna sál hans, þeir einkenna
að sjálísögðu einnig verkin
hans í heimi listarinnar, bæði
tónverk hans og persónulega
túlkun hans á vettvangi Thalíu.
Eyþór hfur líka fyrst og
fremst viljað vera þjónn list-
ar sinnar, trúr þeirri köll-
un, sem h'efur fylgt náðargáfu
hans. Hann hefur viljað flytja
á vængjum söngsins þá
tóna, sem hann telur sig hafa
þegið að gjöf frá æðra heimi,
okkar heimi til blessunar. Hinn
hugljúfi blær tónsmiða hans ber
þessu glöggt vitni, og á ekki
siztan þátt í þeim vinsældum,
sem þær hafa hlotið.
Eyþór er feeddur hér á Sauð-
árkróki, 23. janúar 1901. Hann
ólst hér upp og naut þeirrar
menntunar, sem skólar hér
veittu þá. Tónlistamám hans
hófst hér heima hjá Jóni Þ.
Bjömssyni skólastjóra. Síðar
nam hann hjá þeim dr. Páli
Isólfssyni og Emil Thoroddsen,
og enn síðar fór hann til fram-
haldsnáms í Þýzkalandi. Leik-
listarnám stundaði hann hjá
Indriða Waage.
Nám hans og meðfæddir hæfi-
leikar urðu mikil lyftistöng öllu
menningar- og listaHfi á Sauðár
króki. Hann hefur síðan lengst
af verið driffjöðrin í öllu tón-
listarUfi og leikstarfsemi hér, og
á sínum beztu árum náði hann
mjög langt i þessum störfum sín-
um. Sjóndepra mikil hefur háð
mjög starfi hans hin síðustu ár.
En þau ár hafa lika leitt vel í
ljós, hvers virði störf Eyþórs
hafa verið.
Þessi störf í þágu listarinnar
urðu auðvitað að mestu að vera
tómstundastörf. Aðalstörf fram-
an af ævi voru verzlunarstörf.
Síðari árin var hann söngkenn
ari, en nú síðustu árin hefur
hann stjórnað Tónlistarskóla
Skagfirðinga, sem stofnaður var
fyrir ötula forgöngu Eyþórs,
tónmennt Skagfirðinga til heilla.
Jafnframt hefur Eyþór verið
organisti og söngstjóri við Sauð- I
árkrókskirkju í rúma fjóra ára-
tugi. Áður hafði hann sung'ið í
kirkjukórnum á annan áratug
og hefur þvi starfað að söng-
málum kirkjunnar í nærri sex
áratugi,
Fyrr á árum bárust Eyþóri
girnileg boð um betur launuð
störf annars staðar á landinu.
En hann hafnaði þeim. Hann
unni fæðingarbæ sinum og
starfinu þar of heitt til að
hverfa frá því. Og Sauðárkrók-
ur hefur vaxið af því að eiga
Eyþór Stefánsson. Eyþór hefur
Hka verið djrmætur strengur í
skáldhörpu þjóðarinnar. Lögin
hans eru orðin þjóðþekkt og
hafa einnig borið sinn boðskap
erlendis. Þar hafa þau borið
kveðju hins trúa sonar listar-
innar frá- Htla bænum „á strönd-
inni við yzta haf“.
Eyþór dvelur í dag á heimiH
einkadóttur sinnar að Fjarðar-
stræti 7 á ísafirði. Þar er þeim
haldin hátið í dag, honum og
hans ágætu eiginkonu, frú
Sigríði Stefánsdóttur, sem á sinn
stóra þátt í lífi og starfi Eýþórs.
Ég sendi þeim kveðju mina
með þessum Jínum. Ég þakka þér
Eyþór þinn hlut í þeim ,,dúett“,
sem við höfum sungið saman hin
sáðustu ár. Án þín hefði minn
hlutur ekki orðið stór. Ég
þakka þér iíka og ykkur báð-
um hjónum, fyrir mína hönd og
fjðlskyidu minnar, persónulega
vináttu og hlýhug margra góðra
stunda. Síðast en ekki sízt
þakka ég þér, fyrir hönd safn-
aðarins ails, verk þín öll, trú-
arlega innlifun og listræna túlk
un, og bið þess, að góður Guð
blessi þig og þína og að við fá-
um að njóta ykkar sem lengst.
Innilegar hamingjuóskir.
Þórír Stephensen.
Atvinnurekend ur
Skipstjóralærður maður 36 Sra óskar eftir atvinnu, margt
kemur til greina, líka út á landi. Algjör reglusemi og stund-
vísi. Hef nýjan bíl til umráða.
Tilboð sendist Mbl. fyrir 30. janúar merkt: „Trúnaðarmáf —
6725 ’.
anahaldi á Sauðárkróki. Hlut-
verkin, sem hann hefur leikið
eru á 2. hundrað að tölu og
mörg þeirra viðamikH og vanda-
söm. Eyþór hefur túlkað hinar
ólíkustu persónur og má nefna
sem dæmi: Kára í Fjalla-
Eyvindi, Lénharð fógeta í
samnefndu leikriti, Jóhannes, i
Orðinu, Jeppa, í Jeppa á Fjalli,
Óvininn, í Guilna hliðinu,
séra Sigvalda í Manni og konu og
svo mætti lengi telja. Auk þess
hefur Eyþór sviðsett mikinn
fjölda stærri og minni leikrita.
Hann hefur komið fram, sem
upplesari við ótal tækifæri og
jafnap vakið mikla athygli fyr-
ir fágaðan og þróttmikinn lest-
ur. Það má öllum ljóst vera, að
hér hefur mikið starf verið unn-
ið, oftast við mjög erfiðar að-
stæður og í stopulum fristund-
um. Um þóknun hefur sjaldnast
verið að ræða, enda aldrei um
hana spurt. Eyþór Stefánsson
ánetjaðist leiklistinni komung-
ur‘ og hún hefur aldrei sleppt
tökum sinum á honum. Litíu
bæjaríélagi er það mikið lán að
eiga slika menn innan sinna vé-
banda. Auðvitað eru á stundum
skiptar skoðanir um störf manna
eins og Eyþórs. Þannig vill það
oft verða þegar í hiut á lista-
maður, sem vinnur verk sín fyr-
ir allra augum og verður að
hlíta dómi fólks, sem gerir óHk-
ar kröfur. En á þessum tíma-
mótum í ævi Eyþórs sameinast
allir Sauðárkróksbúar um að
þakká honum öll hans miklu
störf í okkar þágu.
Leikfélag Sauðárkróks á
Eyþóri Stefánssyni meira að
þakka en nokkrum öðrum. Hann
gekkst fyrir endurreisn fé-
lagsins 1941 og hefur síðan ver-
ið traustasta stoð þess allt til
þessa dags. Skiptir þar engu
þótt hann háfi hin síðari ár
ekkii getað tekið þátt í leiksýn-
ingum. Áhugi hans fyrir vel-
íerð og framgangi félagsins er
Seltjarnarnes
SKEMMTIKVÖLD heldur stuðningsfóDc H-listans, í anddyn
íþróttahússins, laugardaginn 23. janúar k). 8.30.
Rætt um fjárhagsáætlun 1971.
Féiagsvist og dans.
Borgfirðingoiélogið í Rvík
Aðalfundur félagsins verður hatdinn í Tjarnarbúð uppi
mánudaginn 1. febrúar n.k. og hefst kl. 20,30.
STJÓRNIN.
IBM-götun
Óskum eftir að ráða stúlku á götunarvél o. fl.
Upplýsingar um aldur menntun og fyrri störf ser.dist af-
greiðslu blaðsins fyrir 28. þ.m. merkt: „6841".
Til sölu
250 festa togveiðiskip.
Höfum kaupendur að 30—105 lesta fiskiskipum.
FASTEIGNASALAN
Skóiavörðustig 30. simi 20625.
Kvöldsimi 32842.
LiTAVER
LITAVER AUGLÝSIR
Teppi
Breidd 1,37, 2 metrar, 2,28, 2,75 og 3,66. Stórkostlegt litaúrval.
Lítið við í LITAVERI. I»að borgar sig ávallt.
LITAVER.