Morgunblaðið - 31.07.1971, Qupperneq 19

MORGUNBLAJEMB, LAUGARDAGUR 31. JÚLl 1971
19

Guðmundur H. Oddsson
- skipstjóri sextugur
ÉG í>ykist þess fullvlss, að vinur
miiin Guðmiundur H. Oddsson
^kipistjóri muni kunna mér liti-
ar þalkkir fyrir að vekja athygli
á því, að hann er sextugur í dag.
En því verður hann að taka eins
og iiestir þeirra, sem miikið eru
í sviðsljósi félags- og þjóðmála,
og eikki verður deilt um, að svo
er um Guðmund, því fáir munu
eiga lengra eða meira starf að
baki í félagsmálastörfum sjó-
mannstéttarinnar en hann.
Þeim margháttuðu störfum
verða ekki gerð þau skill, sem
verðugt væri hér, og sjálfsagt
munu aðrir mér kunnugri rekja
s'törf hans i þágiu Skipstjóra- og
stýrimannafélagsins öldunnar
og Farmanna- og fisikimannasam
bands íslands.
En á þessu merkisafmæli Guð
mundar H. Oddssonar er mér
bæði ljúft og skylt að flytja hon-
uim ámaðaróskir og þakkir frá
Sjómannadagssamtök'unum, þar
sem við höfuim nú verið nánir
samistarfsmenn i áratug.
Þeir sem ekki þekkja til munu
ekíki skiija hversu mikið og oft
fórnfúst starf er innt af hendi
þeirra, sem helga sig félagsmái-
uim hér á landi. Og i framan-
greindum samtökum ailra sjó-
mannafélaganna, sem heimilis-
festu eiga í Reykjavik og Hafn-
arfirði, hefur Guðmundur ekki
iegið á liði sínu, frekar en svo
rnangir ágætir einstaklingar, sem
fómað hafa málefnum Sjó-
mannadagsins tima sínum og fé.
Og í barátrtu þeirra máleifna er
Guðmtundur enginn nýgræðing
ur.
Hann var einn þeirra, sem
uininiu að stofmxn þessara sam-
taka og sat í stjóm þeirra sem
gjaldkeri fyrstu árin. Sjó-
mennska hans á stríðsárunum
og næstu árum á eftir leyfði
ekiki otf mikið af slikum störfum,
en 1960 er hann afltur kosinn í
aðaistjórnina sem gjalidkeri og
hieflur verið endurkjörinn æ síð-
an, og á siðasta aðalfundi Sjó-
mannadagsráðs með atkvæðum
alira fullltrúanna og segir það
sína sögu um það traust sem
till hans er borið. ög er þetta
viissulega ekki eina dæmið þar
um.
Á þessu síðara tímabili, sem
Guðmundur hefur setið í aðal-
stjórn þessara samtaka hafa þau
byggt yfir nær 300 aldraða karla
og konur að D.A.S. Hrafnistu
og hefur þetta kostað stórar
fjártoæðir sem sikipta milljóna-
tuguim. Hefur hann séð um ail-
ar greiðslur til verktaka og lána
stofnana auk margtoáttaðrar fyr
irgreiðsfliu hjá sömu aðiium
vegna þessara fram'kvæmda. Þá
toefur hann haft á sínum herð-
um meginþungann af útgáíu
Sjóimannadagsblaðsins auk yfir
stjómar fjármála og stjómar-
starfa við stofnanir og fyrirtæki
Sjómannadagsins og uppbygging
ar barnaheimiilis og væmtanlegs
ortofsheimiiis í Grímsnesi o. fl.
o. fl.
Virðist þetta geta verið ærinn
Starfi etnum manni, en á sama
tíimabili hefur hann einnig seiið
í stjórn F.F.S.l. og sem forseti
þess um árabil og gegndi for-
mannsstörfum í „öldunni" enn
ienigur, auk reksturs á eiigin fyr-
irtæki og setu í Verðlagsráði
sjávarú'tvegsins. Svo margháttiuð
Og tjumafrek störf eru að sjállf
sögðu ekki framkvæmanleg
nema með góðum samstarfs-
irnönnum, en þó ölllu ifrekar
vegna ski'lmingsríkrar og dugmik
illar eigiinkonu. Frú Laufey Hall
dórsdóttir, eiginkona Guðmund
ar hefur ekki aðeins stutt hann
með ráðum og dáð í stönfum
toans, heldur lagit sinn skerf af
hendli við stjórnar- og formanns
Störf í kvenfélagi „Öldunnar" og
fjölmörg önnur í þágu sjó-
manna, eiginkvenna þeirra og
barna. Ber heimili þeirra hjóna
vlð Laugarásveg smekkvlsi hewn
ar fagurt vitni.
Á sjómannsáruim sinuim og
gegnum fyrirtæki sitt hefiur Guð •
miundiur orðið eifnalega sjálfstæð
ur maður, sem hefur auik áihuga
hans igert ihonum betur kleiift að
sinna hinium margtoáttuðu fé'lags
málasibörfum Sirnum.
Þessi skrif miin um góðan vin
og samstarfsmann verða býsna
fátækieg, ef ég ekki minnist á
þann persónuleika Guðmiundar,
s'etm ég met hvað mest, en það
er hans góða hjartalag.
Þaai mörgu dærni sem ég hef
uim það, hafa ekki verið borin
á torg af honuim sjálfum, og hef
ég þó æði aft orðið vitni að
hjálpsemi hans við þá sem í erf-
iðleibum hafa átt — og reynt
sjállfur.
Vissulega er Guðmundur ekki
„fullkominn" frekar en við hin,
en sjálfum finnst mér, að þrátt
fyrir að svo sé ekki, sé meira
um vert fyrir hann, að njóta
þess sannmælis að kaliast góður
drengur oig reynast vimur i raun.
Sérstaklega þegar hinn sami get-
ur axiað þau störf ög ábyrgð
sem á er lögð á sama hátt og
Guðmundur H. Oddisson hefur
gert.
Það hiefur ií'ka verið metið að
verðleikuim og hefur Guðmundur
verið sæmdur riddarakroissi hinn
ar íslenzlku Fálkaorðu og gull-
merki Sjómannadagsins fyrir fé-
lagsmálastörf sín.
Kæri vinur.
Fyrir hönd Sjómannadagsráðs,
allra starfsmanna þess og vist-
manna Hrafniistu, flyt ég þér og
fjölskyldu þinni okkar beztu ám-
aðaróskir um heillarika framtíð
á 60 ára afmæli þinu, um leið
og ég vona að við fáum að njóta
starfsikrafta þinna sem ailra
lengst.
Pétur Sigurðsson.
Afmælisávarp frá Skipstjóra-
og stýrimannafélag-inu Öldunni.
Sextugur er í dag Guðmundur
H. Oddsson, skipstjóri, Laugar-
ásvegi 5, Reykjavík.
Hann er fæddur 31. júlí 1911
I Bolungarvík, og kominn af
sjósöknurum i báðar ættir svo
langt sem rakið verður.
Þegar á ungum aldri byrjaði
hann að hafa afskipti af félags
og öryggismálum sjómannastétt-
arinnar og var einn af stofn
endum Skipstjóra- og stýrimanna
fél. ReyCkjavíkur, þar til það fé-
lag sameinaðist Skipstjóra- og
stýrimannafélaginu öldunni.
þar á eftir gerðist Guðmundur
stjómarmaður Öldunnar og Síð-
an formaður þess félags, en þvi
starfi gegndi hann á annan ára-
tug eða fram til ársins 1970, er
hann lét af formennsku að eig-
in ósk.
Með þátttöku Guðmundar
stjórn Öldunnar, tókst honum
með sinum sérstaka dugnaði, að
gera félagið að sterku og ör
uggu hagsmunafélagi fyrir skip
stjóra- og stýrimannastéttina
Aldan er nú í dag stærsta stétt
arfélag skipstjórnarmanna i
fiskiSkipaflotanum og hefur
auk Reykjavíkursvæðisins 3 fé
lagsdeildir á Austurlandi, og fé
lagssvæði sem nær yfir Snæ
fellsnes og sjávarplássin sunn
anlands. Og má af þvi marka
hve mikið starf liggur þar að
baki.
Þá Skal einnig tekið fram að
Guðmuindur var forseti Far
manna- og fiskimannasambands
Islands (F.F.S.l) um tvö tíma
bil (4 ár) ásamt formannsstarfi
Öldunnar og sýnir það hver
afkasta- og dugnaðarmaður Guð
mundur er, um það, sem hann
snýr sér að. Sæti hefur Guð-
mundur átt í sjómiainnadagsráði
frá stofnun þess, þar sem hann
vinnur að velferðarmálum aldr-
aðra sjömanna og óskum við
einskis fremur en að þeir megi
njóta starfsorku, dugnaðar
og hugkvæmni hans enn um
langan tíma. Ekki hefiur Guð-
mundur staðið einn í baráttunni,
þar sem toann hetfur haft sér við

sæmdiur Pálkaoröuiml og elnnig i ir sæti í þeirri þriggja mattna
hefur hann veirið saamdur heið- nefnd er hleypti Sjómannablað-
ursmerki Sjómannadagsins. Við- inu Vífcingi af stokbunum á sín-
urkenninga þessara hafði hann um tíma, og er mér sérstaMega
saannarlega unnið til en það Ijúft að minnast alls þessa sam-
þekkja ailir sem að félagsmáium starfs.
hafa unnið að vanþakklæti og Hann var kjörinn . fyrsfci
tómieiki eru venjulega einu gjaldkeri Fulltrúaráðs Sjómanna
launin sem menn hijóta fyrir dagsins. Heiðurs- og trúnaðar-
það að vera til forustu kallaðir. starf, sem hann hefur gegnt í
Hinm 6. september 1936 kvænt hjáverkum fram á þennan dag
ist Guðmundur Laufeyju Hall- að undanskildum - þeim árum,.
dórsdóttur, ættaðri frá Jörfa á sem hann sigldi sem skipstjóri
Kjalarnesi, en fjölskylda henn- með fisk til Englamds í ófriðn-
ar fluttist þegar hún var mjög um mikla og á eftirstríðsárunum
ung að Austurkosti við Kapla- or hann sigldi sem skipstjóri á
skjólsveg og á hún því með eigin skipi m.s. Oddi.
réttu að kallast sæmdarheitinu |
aðalfundi Sjómannadagsins
í vetur er leið var hann einiu
.... . , sinni enn kjörinn gjaldkeri Sjó-
og ollum ma það ljost vera að mannadagsráðs með öllum greid(1
vesturbæinigur. Laufey er sterk
kona en samt viðkvæm og hlý
styrk þarf til þess að gegna þvi
hlutverki að vera sjómannskona
og þá ekM sizt þegar hættur
styrjaldaráranna enx hafðar í
huga. Seirana meir, þegar Guð-
mundur helgaði sig meira félags
málum þá stóð hún eran við hlið
hans og var formaður Kven-
um atkvæðum, og má segja að
nú fari þar eins margar milljónir
i gegnum hendur hans og krón-
urnar voru fáar þegar samtök-
in hófu göngu sína.
Guðmundur H. Oddssom er af-
£ir vel látinn í sinum hópi, þvl
hlið hina frábæru og indælu
eiginkonfu sína frú Laufeyju
Halldórsdóttur, sem einnig hef-
url átið sig félaigsmál miMu
sMpta, þar sem hún um 12 áxa
skeið var formaður kvenfélags
Ölduranar allt frá stofnun þess
árið 1958.
Hér hefur aðeins verið minnzt
lítið eitt af þeirn málefnum
sem Guðmundur hefur starfað
að í þágu sjómannastéttarinnar,
og verður látið hér staðar numið
að sirani.
Fyrir hönd félagsins færir
stjórn S’kipstjóra- og stýrimanna
félagsims öldunnar Guðmundi
og konu hans og börnum hjart-
anlegar hamingjuóskir á þessum
merku timamótum í lífi hans.
Vinur er sá, sem maður þékk-
ir náið og þykir vænt um. Þess
vegna get ég glaður sagt: vinur
minn Guðmundur H. Oddsson er
sextugur i dag.
Mér kemur í hug atvik sem
gerðist fyrir fáum árum er við
Guðmundur vorum á ferli 5
kjallara hinnar nýbyiggðu aust-
urálmu Hrafnistu að kvöldi til
og engir aðrir voru þar staddir.
Nokkur leið og krókótt var frá
ljósrofanum fram í bjartan
gang. Þegar við slökktum var
ég náttblindur og óöruggur við
hveirt fótmál unz allt í éinu
að Guðmiundur greip með sinni
stóru og stertou hendi um hönd
mina og leiddi mig öruggur og
ákveðinn eins og alsjáandi væri
út úr myrkrinu og frEim í birt-
una og ljósið.
Dæmið er ekki tekið af handa
hófi heldur er það táknrænt
fyrir vináttu okkar og ég vedt
með vissu að þeir eru margir
sem Guðmundur í óeiginlegri
merkingu hefur leitt þegar
myrkur vonleysis og vanmáttar
hefur byrgt þeim sýn. Hið sama
hefur hann gert þeim félögum
og félagasamtökum sem hann
hefur helgað krafta sína.
Guðmundur Helgi Oddsson
fæddist í Bolungarvík 31. júlt
1911, sonur Odds Guðmunds
sonar frá Hafrafelli við Skutils
fjörð og fyrri konu hans
Jósefírau Bjamadóttur frá Ár-
múla. Guðmundur iauk prófi
frá Sjómannaskóianum i Reykja
vík árið 1933 og var skipstjóri
um áraraðir en erfiðastur var
þó skipstjóraferill Guðmundar
öll styrjaldarárin er hann sigldi
togurum tii Bretlands og færði
þannig öðrum styrjaldaraðilan
um björg i bú og hlaixt þá óhjá
kvæmilega að vera óviinur hins
Á þessum árum varð Guðmund
ur sá lánsmaður að bjarga tug
um mannslífa er hann bjargaði
mönnum af skipi sem sökkt
hafði verið.
Guðmundur varð fljótt florustu
maður í samtökum sjómanna og
sá þá fram á veginn margt sem
öðrum þótti iítils um vert en
framtiðin ieiddi í ljós að betra
hefði verið að gera fyrr. Fyrir
störf sím að félagsmálum sjó-
mainina var hann árið 1968
félagsins Öldunnar en hann for kann er drengur góður í orðs
maður Skipstjóra og stýri- *ns bezta skilningi, greiðug-
mannafélagsims Öldunnar. Ég ur hjálpsamur um alla hluti.
gat þess í upphafi hvern ég tel Guðmundur H. Oddsson er
grundvöll vmáttumnar og af kominn at hinum helztu atgerv-
heilum hug óska ég mér þess að isættum við ísaf jarðardjúp. For-
mega telja mig vin Laufeyjar og eidrar hans voru Oddur Odds-
að því teldi ég mér miMa sæmd. 8011 íra Hafrafelli, Skutulsfiröi
Við hjónin höfum ferðazt víða °=, Jósefína Bjarinadóttir
um landið með Laufeyju og rra Armúla í Nauteyrartoreppi,
Guðmundi og víða séð fegurð en kona Guðmundar er Laufey
sem ekki verður með orðum Halldórsdóttir, hin mesta mynd
lýst, eins er mér orðvant um að ariíona ps bónda sínum mikil
tjá tilfinningar okkar við þenn- stoð í félagsmálurn. Hún hefur
an leiðarstein á ilífsferli Guð- * mörg ár verið formaður
mundar, en við erum þess full- * Kvenfélagi skipstjórnarmanna
viss að hlýjar huigsanir berast 1 og heimili þeirra hjóna að Laug-
>eim á þessuim degi víða að og I arasveg* ® er til fyrirmyndar.
>ar á meðal frá okkur og hugs-
unum okkar fylgja óskir
um bjarta og gleðiríka framtíð.
Hihnar Biering.
Guðmundur ex löngu lands-
kuranur, sem forustumaður is-
lenzkra sjómanna. Hann er
fæddur í Bolungavík við Isa-
Ég vii nota þetta tækifæri til
að árna þeim hjóraum og börn-
um þeirra allra heUla á þessum
tímamótum. Með þakMæti fyrir
langa og góða samvinnu.
Henrý A. Hálfdánsson.
SKRÍDDU maður, skríddu, blesa-
aður vertu ekki að tefja þig á að
fjarðardjúp 31. júlí 1911, þar standa upp, sagði Oddur Tyrfings
sem faðir hans var verzlunar-
stjóri hjá bróður sínum
hinum athafnasama útgerðar-
manni Pétri Oddssyni.
Ungur nam Guðmundur því
al'lt er að sjómennsku og fiski-
veiðum lýtur í þessari landsins
elztu og mestu verstöð.
Eins og svo margra annarra
lá leiðin til Reykjavíkur, þar
sem Guðmundur lauk ungur
son, langafi Guðmundar H. Odds-
sonar. Háseti hans einn var svo
örmagna eftir róður, að þegar
komið var að landi og maðurimn
átti að sækja spilstrenginn til að
hífa á, þá datt haran í sífellu á
leiðinini upp kambinn og þá kall-
aðli Oddur formaður þessi fleygu
orð á eftir honum. Oddur þessi
var afburðamaður, en það var
einnig annar forfaðir Guðmurad-
ar H. lengra fram, Pétur Magn-
prófi frá Stýrimannaskólanum. ússon á Seijaiandi í Skutulsfirðt,
Um tíma vaniy hann að líftrygg- fag;r Guðrúnar, móður Tyrfings,
ingarmálum í landi, en sjó-
mennskan og sjávarútvegurinn
átti hug hans allan. Hann var
ekki fyrr kominn í töiu skip
stjórtoarmanna en hann var val-
föður Odds. Svo segir um harun.
í kirkjubókum, að haran veiktist
af holdsveiki og það duttu af
honum allir fingur vinstri hand-
ar, ,,en í 40 ár vanrn haran eftir
inn þar til forustu og þá fyrst sem áður bæði á sjó og landí,
í stjóm Skipstjóra- og stýri- dró fisk, bæði á handfæri og
mannafélags Reykjavíkur, sem iínu, sló og erfiðaði, þar til haram
hnn var með í að stofna. tveimur árum fyrir sitt andiát
Eftir að það félag var innlim- varð yfirfallinn af sínum sjúk-
að í „Ölduna" hið gamalkunna dómi, dróst þó á fótum til dauða-
félag islenzkra skútuskipstjóra dags.“
var Guðmundur þar í stjórn og Guðmundur Oddsson á Hafra-
formaður í mörg ár, og sem fuli- felli, afi Guðmundar H., var mik-
trúi þessara félaga hefur hann iU höfðingi á sinni tíð og þóttí.
tekið þátt í flestum þróunar og um margt afbragð anraarra
og framifaramáium Farmanna bænda og útvegsmanna. Svo var
og fiskimannasambands Islands, einnig um Pétur, bróður hans,
sem hann í upphafi var hvata- sem um áratuga skeið var einm.
maður að stofnað yrði. Fyrir af stærstu útgerðarmonnum og
sambandið heflur hann mikið fiskkaupendum á landinu. Það
uxmið og var forseti þess þar til nxátti heita að hann ætti Bolurag-
fyrir tveimur árum. arvík á sínum tíma. Oddur, faðir
... . _ , „„„ „ » Guðmundar, var lengi kaupmað-
Ails staðar þar em Guð- vegtra Hann yar vel ^
rnundur H. Oddsson hefur lagt L^. líkama sá!ar mikiu
sitt lóð á vogarskalma hefur \Mælia drengUr
og velvirtur af
munað mikið um hann. I hopi fe- o!!um þetia fóik er út af Vatna-
laga sinna hefur honum verl° I firðingum (Vatnsfjarðar-Krist-
líkt við jarðýtu þegar um eitt- !nu og Birni Jórsalafara).
hvað var að ræða, sem hann Börn Qdd3 á Hafrafelli voru
virkilega vildi koma í fram- fjogurj þag eg veit, Guðmundur,
kvæmd. Enda sýna verkin merk pétur, Raranveig og Oddur.
in alls staðar, þar sem hann hef- Bannveig var annáluð dugniaðar-
ur nærri komið. Þá er hann og konia. Þau hjón, Rósmunidur og
prýðilega ritfær, og hefur mik- hún> koTnu upp þrettán eigin
ið skrifað i Viking og í Sjó- börnum og tveimur fósturbörn-
mannablaðið. um.
Samstarf okkar Guðmundar í Oddur Oddsson var um 50 ára
félagsmálum hefur verið allnáið skeið formaður í Bolungarvík og
í s.l. 35 ár eða síðan við hófum hlekktist aldrei á, enda sagði
undirbúning að stofnun Sjó- kona háns: „Alltaf kemur Oddur
mainnasamtakanna. Nærri jafn- aftur“ — og reyndist það rétt,
langt er orðið saLmstarf okkar í því að úr síðustu sjóferðinrai kxxns
farmanna- og fiskimannasam- hanm dauður í skutn/um. Allt eo
bandinu, þar sem við áttum báð-1 Framhald á bls. 24