Morgunblaðið - 08.08.1971, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. ÁGÚST 1971
31 í
------'J
íslenzkt
framlag
til S.Þ.

New York, 7. ágúst. AP.
TILKYNNT var í aðalartöðv
um Sameinuðu þjóðamna __
gærkvöldi að aimbasaador ís-
lands, Hanmies Kjartamiason,
hefði á mámudaig, æmt U
Thant aðalframkvæmda»tjóira
ávísuin að upphæð 5.000 doll-
ara, sem er síðasta framlag
falands til þess að ertianda
straum af koatnaði við dvöl
friðargæzlusveita Sameinuðu
þjóðanna á Kýpur.

Ófært til
Eyja í gær
FLUGFÉLAG Islands hefur átt
ammríkt við flutning þjóðhátíðar-
gesta til Vestmiannaeyja, og
sögðu Flugfélagsmenn í gær, að
á föstudaginn hefðu vélar F. I.
flutt 830 farþega til Vestmanna-
eyja. Um hádegi í gæir var full-
bóikað í fjórar ferðir með DC 3
og Fokiker Friendship-vélum fé-
lagsins, alls með 110 farþega.
Ófært var þá, lágskýjað, vind-
ur stóð þvert á braut, veðurspáin
slæm, og því ekki búizrt við neinu
flugi þangað. — Þó getur þetta
allt lagazt allt í einu, eins og
rnenn vita, sögðu Flugfélags-
menin, því að þeir geta allt í Eyj-
um.
— Hassan
Framh. af bls. 1
arinnar er Mohamed Karaim
Lamrani, fyrnverandi fjármála-
ráðherra og kaupsýsHumaður,
sem er kunnur fyrir heiðarleik.
Has.san konungur sagði í ræðu
þar sem hann skýrði frá stjóm-
arskiptunum að víðtæk spilling
væri í embættiskerfinu og sagði
að henni yrði að útrýma. Kon-
ungurinn hét því að dregið yrði
úr skriffinnsku og skipaði sér-
stakan stjómsýslumálaráðherra,
Ahimed Majid Benjelloun. Utan-
ríki.sráðherra er dr. Abdellatif
Filali.
Talið er að byltingartilraunin
10. júM hafi átt rætur að rekja
tiH gremju hægrisinnaðra her-
foringja vegna spillingar í
stjómarfariniu. Tveimur stjórn-
arandstöðuflokkum var boðin
þátttaka í nýju stjóminni, en
þeir svöruðu með kröfu um
nýjar kosningar.
Árekstur varð á gatnamótum Kringlúmýrarbrautar og Miklu-
brautar á föstudagskvöld. Rákust tveir bílar á á mikilli ferð og
köstuðust til. Bílarnir stórskemmdust og flytja varð fjóra slas-
aða í sjúkrahús. Hér er annar bíllinn.
Útsvör á Ólafsvík
Fjárhagsáætlun 17 milljónir
ÓLAFSVÍK 6. ágúst. —
Skrá yfir niðurjöfnun útsvara
og aðstöðugjalda 1971 í Ólafs-
víkurhreppi hefur verið lögð
fram. Niðurstöðutölur fjárhags-
áætlunar eru 17 millj. kr. Helztu
útgjaldaliðir eru: til almanna-
trygginga 4 milljónir króna, til
fræðslumála 1,9 millj. kr., til
félags- og menningarmála 1
millj. kr., ýmis opinber þjónusta
2,1 miillj. kr., hafnarsjóður 1
millj. kr., verbúðarbygging 1,7
millj. kr., læknisbústaður 0,4
millj. kr..
Helztu tekjuiiðir eru: útsvör
10 millj. kr., aðstöðugjöld 2,5
millj. kr., jöfnunarsjóður sveit-
arfélaga 2,2 millj., fasteigna-
skattur 1,4 millj. kr.
— Bruni
Framh. af bls. 32
ekki er fullrannsakað hversu
miklar skemmdir hafa orðið þar.
Allar likur benda til þess að
kveikt hafi verið I húsinu. Kassi
hafði verið dreginn að dyrum
á norðurhlið hússins og virtust
þær hafa brunnið utan frá. Þar
sem rannsókn var naumast haf-
in, er þessi frétt er skrifuð, vildi
lögreglan ekkert um málið
segja.
Þessi bruni mun hafa ófyr-
irsjáanlegar afleiðingar fyrir
mjókurframleiðendur, þar sem
þurrmjólkurgerðin vann úr 10
þúsund lítrum af mjólk á dag.
Líkur eru til að mjólkursamlag-
ið verði að taka þessa 10 þúsund
lítra til kaseingerðar, sem er
mikið verðminni vara.
— St.
Utsvör eru lögð á samkvæmt
útsvarsstiga sveitarfélaga 1971
óbreyttum. Þeir gjaldendur er
greiða að fullu öll gjöld fyrir
15. október fá 10% afslátt af út-
svörum.
Hæstu útsvör einstaklinga í
Ólafsvik bera: Sveinbjöm Sig-
tryggsson, trésmíðameistari, 179
þús. kr.; Hermann Hjartarsson,
forstjóri, 166.600 kr.; og Tórnas
Guðmundsson, rafvirkjameistari,
150.600 kr.
Hæstu útsvör félaga greiða
Hólavellir, hf., 196.300 kr.; Smári
sf., 184.300 kr.; Vélismiðjíin
Sindri, hf., 176.300 kr.
Hæstu aðstöðugjöld bera: Hrað
frystihús Ólafsvíkur, hf., 511.200
kr.; Hólavellir, hf., 353.300 kr.;
Viglundur Jónsson 264.300 kr.;
Kaupfélag Borgfirðinga, útibú,
216.800 kr.
— Hinrik.
— Hlébarðarnir
Framh. af bls. 1
hlébarðana, sem hefðu aðeins
skotið i sjálfsvörn. Engan sak-
aði í átökunum, en hver sak-
bofningur um sig var ákærður
fyrir fimm morðtilraunir.
Þegar dómurinn var lesinn
upp var honum fagnað með
hrópum í réttarsalnum. Mikill
mannfjöldi hafði safnazt saman
fyrir utan og hyilti dómarann
og verjandann ákaft þegar þeir
komu út.
— Hvar voru
Framh. af bls. 32
vel heim við lýsinguna á Furðu-
strönduim og eftir því ætti Mark-
5 nyjar tegundir
í íslenzku skeldýrafánuna
1 NÝJUM Náttúrufræðingi skýr-
ir Lúðvlk Jónisison frá „skelja-
nýj ungum“, en hamn hefur í
tæpa tvo áratugi athugað og safn
að skeldýrum umhverfis fsland,
og einmig á landi og í vötnum og
áan.
í Náttúrufræðingnum ðkýrir
hann frá fimrn nýjum tegundum
fyrir íalenzku skeldýrafánuna.
Eru það þrjáir tegundir sækuð-
unga og tvær tegundir vatma-
skelja. Hefur Lúðvík jafnframt
gefið tegundum þessum íslenzk
nöfn.
Þessar tegundir eru rúðubobbi
(Taranis Mörchi), ægisperla
(Rissoa inoonspioua Ald.), þang-
strýta (Hydrobia ulvai Penn.),
hnúðskel (Pisidium personatum
Malm.) og rákaskel (Pisidium
pulchellum Jenyns).
land að vera Labrador, en lýs-
ingin á Hellulandi segir hann að
komi heim við Baffinsiand. Þá
rekur hann lýsingar Eiríks sögu
rauða sem bendi til fjafishryggs
á norðurhluta Nýfundnalands og
fleiri staða. Birtir hann og ýms-
ar myndir og kort til áréttingar
staðhæfingum sínum.
Samuel Morison er aldraður
maður orðinn, fæddur árið 1887
og hefur sérþekkingu á siglinga-
sögu. Hann hefur meðal annars
skrifað sögulegt yfirlit í fimmt-
án bindum um athafnir banda-
ríska flotans í heimsstyrjöldinini
síðari. Einnig hefur hann skrif-
að bók um Christopher Oolumib-
us en áður en hann sneri sér að
siglingasögu sem sérgrein, hafði
hann ritað um sögu Bandaríkj-
anna almennt og sérstaka bók
skrifaði hann um menningarlíí
Nýja-Englands meðan það var
enn brezk nýlenda.
Morgunblaðið mun á næstu
dögum segja frá upphafi bókar
Morisons um Norður-Atlants-
hafsferðirnar, fyrst það sem
fjallar um hugmyndir manna
um Atlantshafið til foma, ferðir
Ira, — m. a. ferðir St. Brend-
ans — og vikinga og loks vist
norrænna manna á Grænlandi og
Vínlandsferðimar.
Sjá fyrstu greinina á bls. 12
ag 13.
Þrjár af nýju skeldýrategundunum. — rtiðubobbi, ráUaslkieil og
þangstrýta.
Vinstrimenn
handteknir i
Egyptalandi
Beirút, 6. ágúst, AP.
* DAGBLAÐIÐ „A1 Nahar" í
Beirút skýrir frá því í dag,
að egypzka lögreglan hafi hand-
tekið tvo kunna vinstri sinnaða
stjómmálamenn vegna gagnrýni
þeirra á herferðina gegn komm-
únistum í Súdan. Segir blaðið
einnig, að talið sé í Kaíró, að sov-
ézki sendiherrann þar, Vladimir
Vinogradov, verði senn fluttur
þaðan.
Hinir handteknu eru Khaled
Mohieddin, fyrirum vinur og
stuðnimgsmiaður Gamals Abdels
Nassens, fyrrveranxii forseta —
og samherji hans í byltingunni
gegn Farouk komungi fyrir 19
árum — og dr. Ibrahim Saad-
eddiin, yfinmaður fræðlustofnun-
ar sósíalista. Er Mohieddin í
stofufamigelsi, að sögn blaðsins,
en Saadeddin í svonefndu TURA-
fangelsi suður óif Kaíró.
A1 Nahar segir, að egypzk yfir
völd telji þessa tvo menn hafa
staðið að haki yfirlýsingar, sem
haft forgöngu þar um.
Verkalýðssamband Egyptalands
gaf út, þar sem mjög var hörm-
uð meðferð Súdansstjórnar á
kommúnistum. Var yflrlýsing
þessi birt 1. ágúst sl. og fyrör-
skipaði þá Egyptalandsforseti,
Anwar Sadat, þegar í stað, að
raminsakað skyldi hverjir hefðu
Mohieddin, sem stundum hef-
ur verið kallaður „rauði ofurst-
inm“, er formiaður Egyptalands-
deildar Heimsfriðarráðskis.
Loks segir AI Nahar, að sov-
ézki sendiherramm í Kaíró sé
heldur illa séður þar þessa dag-
ama, hamm hafi eftir byltingartil-
raunirua í Súdan farið þesa á leit
við Sadat fyrir hönd Moskvu-
stjórnarinnar, að Ekyptar viður-
kenindu hina nýju komimúnisku
herforingjastjóm, sem sett var ái
laggirnar — þótt aðeins yrði i
orði — eftir byltingartilraurána.
Sadat hafi hins vegar tekið þá
stefrau að styðja sinn fyrri banda
mann, Gaafar Numeiry, segir A1
Nahar.
— Apollo 4
Framh. af bls. 1
níu stundir. Þeir voru léttir I
máli, er þeir skiptust á orðum
við stjómstöðina í Hoixston, létu
í ljós ánægju með „blaðamainna-
fundirun“ í gær, fösitudag, og kváð
ust hlakka til heimkomunnar.
Tunglfaramir verða um borð í
herskipinu Okiinawa fram eftir
sunnudegi og ræða þar við vis-
indamenn og læknar munu skoða
þá vandlega til að athuga, hver
áhrif tunglferðin hefur haft á
likamsstarfsemi þeirra. Þeir
munu ekki þunfa að fara í sótt-
kví, þar sem sainmað þykir að eng
ar bakteríur eða veirur þrífist
á tungli. Siðdegis á sunniudag
verða þeir Scott, Irwin og Word-
en síðan fluttir með þyrlu til
Hawaieyja.
Vísindamenn eiga ekki orð til
að tjá gleði sína og ánægju með
ferð Apollo-I5, en þeir segja að
allt bandi til að tunglfarann.ir
hafi safnað svo miklu af upp-
lýsingum, sýnishomum o. fl., að
það getli tek)lð nokkur ár, að
vinma úr því.
— Uppskera
Framh. af bls. 32
það er ágústmánuður og byrj
un september, sem sker úr
um það hver uppskeran að
hausti verður, því þá geta
næturfrost gert mikinn
skaða, sem kunnugt er.
Þegar talað er um fyrstu
kartöfluuppskeruna, eru að sjálf-
sögðu undanskildir nokkrir
einkaræktendur, sagði Malm-
quist. Og þá sérstaklega þeir,
sem rækta til eigin heimilis og
hafa fengið uppskeru fyrr. Að
ekki sé talað um þá sem hafa
forræktað I pottiun, mjólkur-
hyrnum eða ræktað undir plasti.
Það telst til undantekninga, en
þegar miðað er við hinn al-
menna markað og ræktun í
heild, eins og hér hefur verið
gert, má telja að horfur séu
mjög góðar á Suðurlandi. Öðru
máli er að gegna á Norðurlandi,
þar sem júlímánuður var mjög
kaldur og þar má ekki vænta
fyrstu uppskeru fyrr en 20.
ágúst.
Verði uppskeran sem nú horf-
ir, má sennilega gera ráð fyrir
allt að 130 þúsund tunnum, sem
skiptast sem næst þannig, að
þvl er Malmquist gerir ráð fyr-
ir: Eyjatfjörður, Akureyri og
nágrenni með 15.500 tunnur,
Austurland með um 3500 tunn-
ur, A-Skaftafellssýsla með
Hornafirði 5300 tunnur, Land-
eyjar og Fljótshlíð með Vestur-
Skaftafellssýslu 12.500 tunnur,
Djúpárhreppur, betur þekkt
sem Þykkvibær með 40—45
þúsund tunnur, Árnessýsla um
20 þúsund tunnur, Borgarfjörð-
ur með Borgamesi og Akranesi
2000 tunnur. Síðan koma heim-
ilisræktendur, svo sem i Reykja
vík, kaupstöðum, kauptúnum og
víðar um landið með samtals
18—20 þúsund tunnur. Yrði þá
uppskeran 130 þúsund tunnur,
sem er 20—30 þúsund tunnur
umfram neyzlu. En hafa ber í
huga, að vandkvæðúm er bundið
að geyma uppskeruna lengur en
fram í júnílok, þ. e. eftir að fer
að hlýna.
Hvernig er þá með geymslu
á svo mikilli uppskeru til að
byrja með?
— Þykkvabæingar og aðrir
stærstu aðilarnir á markaðinum
hafa byggt sínar eigin heima-
geymslur, sem yfirleitt hafa
reynzt ágætlega, og svo mun
vera um flesta þá, sem nú
stunda kartöflurækt, sagði Malm
quist. Enda ótækt annað en að
menn hafi geymslu fyrir dýr-
mæta uppskeru. Hafa sumir
framleiðendur orðið fyrir dýr-
keyptri reynslu i þeim efn-
um.
En hvað um offramleiðslu á
kartöflum í ár?
— Of snemmt er að tala um
offramleiðslu á kartöflum, sagði
Malmquist. Hins vegar hefur
það gerzt áður, eins og 1953—
’54 og ennfremur 1961 að of
mikil uppskera hafi orðið, en
þá vildi svo vel til að hægt var
að selja til Bretlands ofurlltið
magn, aðaliega Bentje-afbrigði,
sem matvælaeftirlitið brezka gaf
sín beztu meðmæli. 1961 hagaði
svo til að uppskeran var léleg
á meginlandinu. Og það hefur
oft sýnt sig að þegar beztu
sumur eru hérlendis, þá hefur
oftast verið léleg sumarsprettu-
tíð vegna þurrka viða á megin-
landinu. En þessu mun ekki
þannig farið það sem af er þessu
sumri.
NÓG FRAMBOÐ A
SUMARKARTÖFLUM
Fyrir sumarsölu hér rækta
mest framleiðendur á Suður-
landi. Eyrbekkingar ásamt Flóa-
mönnum hafa yfirleitt verið þeir
fyrstu til að metta sumarmark-
aðinn, sagði Malmquist. En eins
og áður getur, er útlitið í
Þykkvabænum og annars stað-
ar það gott, að nægilegt fram-
boð verður á íslenzkum kartöfl-
um nú eftir helgina. Rétt er þó
að taka fram, vegna breyttrar
matreiðslu, og er þá átt við svo-
kallaðar franskar kartöflur og
bakaðar kartöflur, að þá henta
ekki nema stærri kartöflur. Og
því þarf að flytja inn eitthvað
eftirleiðis til notkunar fyrir
hótelin.