Morgunblaðið - 19.08.1971, Side 21

MORGUNBLAÐIÐ, FÍMMTUDAGUR 19. ÁGÚST 1971
Rannsóknarskipin Árni Friðriksson osr G.O. Stars í höfn á Akur oyri.
— Þorskur og
Framhald af bls. 32.
Sléttu og var aðalmagn þorsk-
seiðanna í ísafjarðardjúpi og
Húnaflóa. Miðað við fyrra ár er
útbreiðsla þorsks svipuð.
Fyrir Suðurlandi vairð talsvert
vart við ýsu og á svæðinu frá
Reykjanesi að Sléttu var ýsa í
svipuðu magni og í fyrra.
Karfi fannst á öllu svæðinu
milli íslands og Grænlands. En
það náði frá 63. breiddargráðu og
Framhald af bls. 1
iisskráningu dollarans, annars
vegar fyrir alþjóðleg viðskipti,
hins vegar fyrir þá sem stund-
uðu fjárgróða.brall.
í tiilkynningunni segir enn-
fremur, að George Pompidou for-
seti muni „á heppilegum tíma"
leggja til að haldinn verði f-und-
ur leiðtoga EBE-ríkjanna og
þeirra landa, sem hafa sótt um
inngöngu í bandalagið, þ.e. Bret
lands, írlandts, Danmerkur og
Noregs.
Þessi afstaða írönsfeu stjórn-
arinnar er í and'stöðu við tillög-
ur V-Þjóðverja, sem vilja, að
þetta tækifæri sé notað til að
samræma gjaldmiðla EBE-riikj-
anna og telja heppilegast að þe'r
verði „fljótandi" um hrið.
Tiliaga Frakka uim tvenns kio>n-
ar skráningu doliarans á sér
fordæmi frá 1968, þegar gullflúð-
ið var stöðvað með tvenns konar
verði. Þá var gúllúnsan buindin
við 35 doiliara í alþjúðaviðskipt-
um en verð'ð í öðrum viðskipt-
um látið ráðast. Hefur gullverð
á frj'álsum markaði verið 42 dolí
arar pr. únsu til skamms tíma.
Slíikar ráðstafanir, segir í AP
frétt, eru líklegar til að koma
reglu á aiþjóðaviðskiptalífið en
spákaupmenn eiga þá á hættu
að tapa mjög á bralli sínu.
• GRUNDVELLI RASKAD?
Ýmsir gagnrýnendur ráðstaf-
ana Nixons, Bandarikjaforseta
hafa sagt, að þær grafi undan
árangri Kennedy-viðræðnanna
svonefndu og muni draga úr al-
þjóðaviðsikiptum. Taismenn Efna
hagsbanda-lags i ns sögðu eftir
fund sinn i gær, að Nixon hefði
raskað þeim grundvelli sem al-
þjóðaviðskipti og alþjóðafjármál
hefðu byggzt á frá styrjaldariok-
um og ga'ti orðið erfitt að
treysta þann grundvö’M á ný.
Stjórn Japans hefur tilkynnt,
að hún muni standa fast gegn
því að hækka gjaldmiðil Japans,
yenið, en samkvæmt núgildandi
skráningu eru 360 yen i einum
Bandarikjadollara. Sendiherra
Japans í Washington, Nobihiko
IJshiba, ræddi við John Connolly,
fjármálaráðherra Bandaríkjanna
í dag og sagði fréttamönnum
eftir fund þeirra, að þeir hefðu
skýrt afstöðu ríkisstjórna sinna
hvor fyrir öðrum. Kvaðst sendi-
svo langt norður sem komizt
varð vegna íss. Einnig fannst
karfi sunnaniands, alit austur að
íslandS'—Færeyjahryggnum og
fyrir Norðurlandi að Eyjafjarð-
ará. Magn og útbreiðsla karfans
eru allimiklu meiri.en í fyrra.
Á landgrunnssvæðínu frá
Reykjanesi að Horni, vai'ð víðast
vart við loðnu í talsverðum mæli
og norðanlar.ds fannst mjög
mikið magn loðtnu í austanverð-
um Húnaflóa. Annars varð loðinu
vart fyrir Norðurlandi allt að
herrann fara heiim til Tokíó á
laugardag til viðræðna við stjórn
sína.
í NTB frétt fi'á Tokió segir,
að stjórnin þar m'uni væntanlega
ráðfæra sig við stjómir iðnaðar-
ríkja V-Evrópu áður en hún tek-
ur endanlega afstöðu varðandi
gjaldeyrismáiin. Eru Japanir
taldir mjög andvigir hugmynd-
inni um fljótandi gengi evr-
ópskra gjaldmiðla. þar sem slikt
fyrirkomu'lag geti ne.ytt þá til
að hækka gengi yensins.
f Stokkhólmi komu sam-an til
fundar í dag fulltrúar ríkis-
stjórna Norðurlanda og norrænu
bankanna. Segir NTB, að góð ein
i.ng hafi ríkt á fundinum og full-
trúar orðið ásáttir um að taka
sameiginlega afstöðu í þessu
máli. Hins vegar hafi ekki verið
gefið upp, hver sú afstaða yrði.
í NTB-frétt frá Osló segir, að
bankamenn þar búist ekki við
að gjaldeyrismálin skýrist nokk
uð að marki fyrr en eftir næstu
helgi. Er talið, að norsk yfirvöld
muni enga afstöðu taka fyrr en
fyrir liggja niðurstöður viðræðna
rikja EBE.
ÁHYGGJUR AF 10%
TOIXINUM
ísraelar eru meðal þeirra, sem
hafa látið í ljós áhyggjur vegna
yfirlýsinga Bandaríkjastjórnar
um takmörkun aðstoðar við er-
lénd ríki. Sagði Abba Eban utan
ríkisráðherra í dag, að það væri
mjög alvarlegt mál fyrir ísrael,
ef Bandaríkjamenn drægju úr
aðstoð við landið, bæði varðandi
lán til kaupa á hergögnum og öðr
um varningi. Einnig kæmi hinn
nýi 10% tollur illa við ísraela,
sem seldu vörur til Bandaríkj-
anna fyrir 150 milljónir dollara
áriega.
Kanadamenn hafa einnig
áhyggjur af 10% toliinum og hef
ur verið skipuð nefnd sem á
morgun, fimmtudag, fer til við-
ræðna við bandaríska nefnd und-
ir forsæti John Connollys, fjár-
málaráðherra. Hyggjast Kanada-
menn reyna að fá undanþágur frá
toilaákvæðum Bandaríkjastjórn-
ar. Væntanlega verðu-r fjármála-
ráðherra Kanada, E. J. Benson
fyrir kanadísku n-efndinni, en
hann kom til Ottawá í dag frá
Evrópu, þar sem hann var í or-
lofi.
Sléttu þó minna á djúpmiðum.
Austur af Vestmannaeyjum og
á svæðinu milli Ingólfshöfða og
Stokksness voru einnig loðnu-
seiði í verulegu m-agni. Bendir
þetta til að klak hafi tekizt all
vel og að hér við land séu a.m.k.
tvö aðskili n hrygningarsvæði.
Ungsíldar frá því í vor varð ekki
vart.
Af öðrum fiskseiðum má
einkum nefna steinbít, sem mest
fannst af í Húnaflóa, hrognkelsi,;
sem virtust í svipuðu magni og í
fyrra, en grálúðu varð efeki vart
í ár.
Frá Hafrannsóknastofnuninni
sátu fundinn Hjálmar VilhjáJms-
son, Sigfús Sc-hopka, Sigurður
Lýðsson og Eyjólfur Bryngeirs-
son. Þessi skip tóku þátt í rann-
sóknunum: Frá íslandi Árni
Friðriksson og Bjarni Sæmunds-
son, frá Noregi G. O. Sars. frá
Bretlandi Ciro Lana og frá
Þýzkalandi Anton Dohrn.
- Opið bréf
Framhald af bls. 3
rannsókna). Þú færð ekki að
verja doktorsritgerðina. Þetta
hefur áhrif á fjölskyldu þína,
og reynist það nauðsynlegt,
verður þér varpað i fangelsi."
í bréfinu segir Solzhenit-
s.vn: „Þeir, sem þekkja lífs-
hætti okkar vita fullvel, að
taka má mark á slíkum hót-
unum." En Gorlov gafst ekki
upp, neitaði að undirrita þag-
mælskuheitið, og nú er hon-
um hótað með refsiaðgerðum.
„Ég krefst þess að þér, félagi
ráðherra, birtið opinberlega
nöfn allra ræningjanna, refsið
þeim sem glæpamönnum og
gefið skýringu á þessum
atburði. Að öðrum kosti get
ég aðeins litið svo á, að þér
hafið sent þá,“ segir Solzhen-
itsyn í bréfinu.
Nokkrir vinir Solzhenitsyns
sögðu, að hann dveldist enn
sem fyrr að rhestu leyti á
sveitasetri sellóleikarans Msti-
slav Rostropovichs og færi
mjög sjaldan til sumarbústað-
arins, sem kom við sögu at-
burðarins.
Vinirnir segja, að síðan
skáldsaga hans „Ágúst 1914“
var gefin út erlendis hafi yfir-
völdin staðið fyrir herferð
gegn honum i fyrirlestrum,
sem starfsmenn KGB hafa
haldið i ýmsum stofnunum.
Kjarni fyrirlestranna er, að
hann sé andsovézkur og sið-
spilltur. Með þessu er gefið í
skyn, að annað hvort verði að
flytja hann nauðungarflutn-
ingi eða handtaka hann. Eng-
ar athugasemdir hafa birzt á
prenti í marga mánuði um
Solzhenitsyn, og hann var
ekki nefndur á nafn á nýaf-
stöðnu þingi sovézkra rithöf-
unda. (N.Y. Times).
— Mintoff
Framhnld af bls. 1
Gaddafi ofursta. Miut-off fór
svo heimleiðis í dag.
• I ga-rk völdi hánist þær
fregnir, að Mintoff hefði sent
brezku stjórntnni orðsendingu,
þegar hann kom heim frá
Libyu og væri fulltrúi henn-
ar á föriun til Möltu til frek-
ari viðræðna. Talið er í laind-
on, að stjórn Libyu hafi ósk-
að eftir hernaðarksgri aðstöðu
á Möitu og sé reiðubúin að
greiða fyrir hana sýnu hærra
verð en Bretar hafa l>oðið.
— Hempan
Framliald af bls. 32.
gærkvöldi lcomu þau i Nonna-
hús ásamt hjónunum Mariu og
Geir R. Tómassyni, tannlækni,
en Maria er ættuð frá Köln. Þar
voru munirnir afhentir, en við
þeim tóku fegins hendi Ingibjörg
Björnsdóttir, formaður Zonta-
klúbbs Akureyrar, og Jóhanna
Jóhannesdóttir, formaður hús-
nefndar Nonnahúss.
Dr. Löffler flutti stutta ræðu
við afhendingu gripanna. Hann
sagði, að Nonni hefði verið mik-
ill vinur tengdaföður hans og
tiður gestur á heimili hans. Frú
Löffier hefði þegar á unga aldri
tekið miklu ástfóstri við Nonna
og þau hefðu átt margar gleði-
stundir með honum, enda hefði
honum verið einkar lagið að
veita öðrum ánægju og gleði.
Hann hefði aldrei haft mikla pen
inga undir höndum, en varið
þeim helzt til að kaupa skemmti-
lega smáhluti handa börnum til
að gleðja þau. Hempan, síðasta
klæðisplagg Nonna, væri slitin,
margbætt og stöguð, enda notuö
á styrjaldarárunum, þegar ekki
hefði verið margra eða góðra
kosta völ, en það gleddi þáu hjón
mjög, að hempan og hálsklútur-
inn skyldu nú vera komin heim,
hingað i Nonnahús.
Geir R. Tómasson kvaðst vel
muna eftir Nonna í þessari
hempu, þegar þeir hittust í
klausturgarðinum í Eschweiler
skammt frá Aachen snemma árs
1943, en Geir mun vera síðasti
íslendingurinn, sem átti tal við
Nonna, svo að vitað sé. Geir
kvaðst hafa orðið mjög hrifinn
af persónu hans, en Nonni var
þá orðinn nokkuð lotinn í herð-
um og hvítur fyrir hærum, enda
orðinn 86 ára að aldri. Minnis-
stæðust varð Geir hin milda út-
geislun frá ásjónu hans og öllu
fasi. Geir kvaðst hafa spurt
Nonna, hvort hann langaði ekki
heim til Islands, en Nonni svar-
aði að vissulega langaði sig
heim, en því réði yfirmaður sinn,
ekki hann sjálfur. Hvort hann
kysi ekki að hvíla í íslenzkri
mold þegar þar að kæmi? „Jú,
ekki er því að neita,“ svaraði
Nonni, „en það skiptir ekki máli
hvar ég ligg, því að ég er alltaf
með hugann heima.“
Nonni var fluttur til Köln, þeg-
ar loftárásir jukust og herir
bandamanna nálguðust og þar
andaðist hann. — „Við höfum
alltaf lagt íslenzkan fána á leiði
hans, þegar við höfum komið
þangað,“ sagði Geir, „og einu
sinni komum við þangað með
mold frá Möðruvöllum. Frú
Löffler hefir einnig lagt á gröf
hans mold héðan frá Akureyri,
svo að segja má að1 hann hvíli
að nokkru leyti undir íslenzkrí
mold.“ — Gata í Köln hefur ver-
ið skirð eftir Nonna., Nonniweg,
en fátítt mun að erlendar götur
séu skirðar eftir íslenzkum
mönnum. Þar er einnig minnis-
merki um hann, mynd af dreng
sem les í bók.
Óþarft er að bæta þvi við, að
Zonta-systur á Akui’eyri, sem sjá
um rekstur Nonnahúss, voru
mjög þakklátar þessari kær-
komnu sendingu frá Þýzkalandi,
þvi að safninu hafa með henni
bætzt miklir kjörgripir, sem auka
mjög á hin nánu tengsl milli
þess og mannsins, sem það er
helgað. — Sv. P.
— Ástralíumenn
Framh. af bls. 1
Sjálands uim áramótin. Anzao-
hersve'tirnar hafa barizt í Víet-
nam i sex ár, og ástralskir hern-
aðarráðuinautar hafa verið þar
síðan 1962.
McMahon sagði, að aðeins ör-
fá'r ástralskir hernaðarráðunaut
ar yrðu um kyrrt i Víietnam á
næsta ári, ef viðunand! samn-
ingar næðust um dvöl þeirra.
Hann hét því jafnframt, að
Ástralíustjórn veitti Suðuir-Viet-
nam hæfi-lega hernaðaraðs-toð
þegar brottfliutningui'in hæfiát.
Hann benti á, að sjö milljónir
dollara hefðu verið lagðar til
hliðar í þessu skyni á yfirstand-
andi fjárhagsári. McMahon kvað
brottflutning'nn ákveðinn i sam-
i’áði við Nguyen Van Thieu, for-
seta Suður-Vietnam og Holyo-
ake, forsætisráðherra Nýja Sjiá-
lands.
Jafnframt tilkynnti McMahon,
að hex’skyldii'tími yrði styttur úr
tveimur áruim í 18 miánuði, og
leið'r það til þess að fækkað
verður í hernum úr 44.000 mönn
um í 40.000 menn. Tuindurspill-
irinn „Brisbane“ heldur heimleið
is frá Vietna-m í næsta mánuði,
og ekkert annað hersikip verður
sent í hans stað. Um 100 ástr-
alskir leiðbeinendur halda áfra-m
störfu.m í þjálfunai’búðum í Nui
Dat, þar senx frumskógahernað-
ur er æfður, ef þess verður ósk-
að, að því er McMahon sagði.
I New York, þar sem Nixon
foii’seti var staddur í dag, sagði
blaðafulltrúi Hvíta hússins í dag
að brottflu'tningur Ástraldu-
mianna væri enn eitt mei’ki þess
að Suður-Víetnamar gætu sjúlf-
ir séð um varnir sínar.
*
— Irland
Franihald af bls. 1.
viðskipti við þau fyrirtseki sem
ekki styddu málstað þekra. Lög-
regla og brezkir hermenn leyst-u
fundinn upp með táragasi — og
handtók marga fundarmanna.
í dögun í morgun höfðu brezk-
ir hermenn ráðizt inn í Bogside-
hverfi kaþólskra og rifið niður
götuvígi þeirra. Kom þá til átaka
og var a.m.k. einn maður drep-
inn, en óstaðfestar fregnir
hermdu, að tveir bi’ezkir her-
menn hefðu einnig faHið eða
a.m.k. særzt.
Talsimaður Lundúnadeildar
samtaka sbuðningsmanna rétt-
indabaráttunnar á Norður-
írlandi hefur tilkynnt, að í
næsta mánuði verði farin
fjöldaganga frá Glasgow tiíl
London til þess að mótmæla
fraimferði brezkra hermanna á
Noróur-írlandi. Segir talsmaður-
inn, að gangan muni taka þrjár
vikui' og enda í fjöldafundi á
Trafalgartorgi. Hann afhenti
fréttamönum í London 150 blað-
síðna skýrslu, þar sem brezkir
hermenn á Norður-írlandi eru
sakaðir um að hafa pyndað
fanga, sem haidið sé í fangels-
um án dóms. Segir þar meðal
annar.s að fangar, sem hafi neit-
að að svara spumin'gum her-
manna hafi verið látnir ganga
yfir glerbrot, verið barðir í ilj-
arnar og dæmi séu um að fangar
hafi verið látnir hanga neðan i
þyrlum.
Frá Maimö segir í NTB frétt,
að 98 Svíar af írsku bergi brotn-
ir hafi ákveðið að fara til Ir-
landis til að styðja baráttu írska
lýðveldiishersins. Segir í frétt-
inni, að þeir hafi svarað aug-
lýsingum dagblaða, þar sem
óskað hafi verið eiftir sérfræð-
itngum í meðferð sprengiefna.
í annarri NTB frétt frá Bel-
fast segir, að þúsundir fjöl-
skyldna á Nox’ður-írlandi séu nú
krafðar um greiðslur fyrir að
heimilum þeirra sé hlift við
skemmdum. Hafa yfirvöld feng-
ið margar kvartanir yfir því, að
vopnaðir menn gangi milli húsa
og krefji fjölskyldur um tveggja
punda greiðslu á viku, ella verði
kveikt i heimilum þeirra.
— Frjálst gengi