Morgunblaðið - 31.10.1971, Blaðsíða 9

MORGUNBLA.ÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. OKTÓBER 1971
37
V-Þjóðverjar stór-
auka fiskiflota sinn
Forseti þýzíka togarasam-
bandsins, dr. Joachim Genschow,
lýsti þvi yfir fyrir skömmu að
fyrirtæki í sambandinu hygð-
ust láta sm'íða 15 verksmiðjutog-
ara og ættu þeir að vera tilbún
ir á árunum 1972 og 1973. Út-
hafisveiðifioti Þjóðverja telur
nú 108 skip og er tonnatala
þeirra 116 þúsund brúttó.
Samibandið telur sig þurfa 300
milljónir marka til þessara
skipabygginga og er það meira
fjármagn en það hefur ráð á og
það gerir sér því vonir um rák-
isstyrk og hlutabréfakaup al-
mennings.
Dr. Genschow sagði, að eins
og verðlagi væri nú háttað á
nýjum fiski í Þýzkaland., þá
væri ekki grundvöilur fyrir
byggingu nýrra iisfisktogara.
Göonlu verksmiðjutogurunum,
sem væru orðnir úreltir, sem
slikir, yrði því breytt í isfisk-
togara.
Þessir nýju verksimiðjuto,gar-
ar verða með mjög liku sniði
og þau skip af þessu tagi, sem
Þjúðverjamir hafa verið að
byggja umdanfarin 5 ár. Þeir
geta fryst 4060 tonn á sólar-
hring og hafa kæligeymisliur fyr
ir 800 tonn. Skipshötfnin verð-
ur 70 manns.
Það eru togarar af Sonne-gerð inni, 2700 tonna skip, sem Vest-
ur-Þjóðverjar ætla að leggja megináherzlu á að byggja.
Þarna er verið að prófa japönsku baujuna um borð í Gísla Johnsen í 7—8 vindstigum.
Mikilvæg nýjung
í FYRRA var prófuð hér í Fló-
anum á Gísla Johnsen ný gerð
af radíósendibauju, sem Japanir
framTeiða, en O. Johnson &
Kaaber hefur umboð fyrir. —
Baujan reyndiist með afbrigðum
vel og rnerki frá henni heyrð-
ust á Isafirði, Saiuðárkröki, Nes-
Fiskveiðar Bandaríkjamanna 1970
Heildarfislkveiði Bandarikja-
manna 1970 jókst um 16% frá
áriimi 1969 og náði 2 miHjónum
217 þúsundum tonina. Það er
36% meiri veiði en meðaltals-
veiði áranna 1964—68 og mesta
veiði síðan 1962, sem var metafla
ár í sögu bandanisfcra fiskveiða.
Með í þessu magni er talin skel-
fiskveiði og yfirlleitt öll veiði á
sjávardýrum og þlontum. Árið
1970 var einnig mettokjuár fyrir
fiskimennina. Þeir fengu borgað
ar 602 milljónir doltara fyrir
Jandaðan fisk eða sem næst 53
þúsundir miiljóna króna. 1 frétt
inni er aðeins talað um „fiski-
mennina", en líklega er að þá sé
einnig átt við útgerðina og þetta
sé heildarupþhæð fyirir fisk upp
úr bátunum.
Eftir þvi að dæma hefur með-
alverð á aflanum upp úr bát ver
ið 24 krónur þr. kg.
Aflinn er síldfiskur (menþad-
en), ansjósur, rækja, krabbi,
fjöruskei, humar, Kyrrahafslax
og lúða. Magnið af þessum teg-
undum jókst bæði við austur- og
vesturströndina, en hins vegar
minnkaði aflamagn af Atlants-
hafsþorski og ýsu.
Verðmæti unninna fiskafurða
jókst um 15% og var 1,7 billjón
dollara (1700 milljónir). Sala á
niðursoðnum fiskafurðum jókst
mikið á árinu eða úr 580 milljón
um doliara í 750 milljónir. Sala
fiskstauta og fiskskammta jókst
stórlega og var 155 milljónir
daia, sala rækju jókst og einnig
sala fiskafurða til iðnaðar.
Vaxtarhraði hinnar ört stækk-
andi keðju af fish and chips
sölufyrirkomulaginu hélzt áfram
út árið.
Bandaríkin ftottu út fiskaflurð
ir fyrir 117 milljónir dala en inn
fyrir 1000 milljónir daia.
Það var mikil eftirspum eftir
fiSkafurðum á árinu og neyzlan
jókst og verðið hækkaði. Banda
rikjamenn hafa aldrei síðan 1953
neytt meiri fisks em á síðast-
liðnu ári. Neyzlan er nú komin
í 11,4 lbs. á mann og jókst um
0,3 lbs. á árinu.
(Útdráttur úr grein í
Commercial Fisheries
Review).
Þeir nota skekWtu við að kasta.
Fyrsta síldveiðiskipið
með trommu í Kanada
Kanadamenn hafa á seinni ár-
um lagt sig mrjög fram um að
bæta fiskiflota sinn með ýmsum
hætti, enda var hann orðinn úr-
eltur að sögn. 1 stað þess að
Oeggja úrelta báta fyrir róða
og byggja nýja, hafa Kanada-
menn reynt að laga eitt og ann-
að uim borð, eins og til dæmis,
þegar þeir breyttu síldarbátum
sínuim í skuttogskip með því að
taka virana aftur sinn hvorum
megin við brúna. Kanada-
menn, hafa mikla trú á tromm-
umni og nota hana gjarnan á fog
veiðum óg snurrvoð og nú eru
þeir farnir að nota hana á síld-
veiðum, herpinótaveiðum og
einnig á reknetaveiðum og
kannski kæmi þá tromma einn-
ig til gréina á þorskane aveið-
um.
Pacific Harvester heitir bát-
urinn, sem ílyrstur ftór út með
tromrnu til veiða með herpinót.
Báturinn er 85 fet á lengd. Afl-
inn hefur verið mikill, iðulega
250—300 tonn i kasti. öli tæki
hafa reynzt vel og það virðist
fullreynt að aðtferðin er not-
hætf. 1 grundvallaratriðum er
þessi aðferð þannig, að nótinni
með korki, blýi og hringum
er spólað upp á kraftmikia
trornmu aiftur á skut.
Aðalkosturinn við þessa að-
ferð umÆram kraftblakkarað-
ferðina, sem hér tíOkast, er sá,
að það þarf ekki mannskap til
að Ieggja niður netið, ikorkinn
og steina éininn. Hér er því um
mikinn vinnusparnað að ræða.
Drátturinn gengur einnig miklu
hraðar en með kraftblökkinni,
eða sem svarar þrisvar sinnum
hraðar.
kaupstað, Homafirði og í Vest-
mamnaeyjum og svo auðvitað í
Reykjavík, eða sam sagt um alllt
land á neyðarbyligjunni 2182
kílóriðum. Bauja þessi er boltuð
niður í brúarþak skipsins og föst
við grind með nælonkaðti, sem
tengdur er þrýstiloka og sá
þrýsitiloki opnast á 3 metra dýpi,
en einniig um leið og baujunni
er kastað í sjóimn. Þebta hefur
þann stóra kost i för með sér,
að vimnist mönnum ekki támi til
að komast í talstöð áður en sk p-
ið sekkur, sem oft viil verða, þá
flýtur þessi bauja sjáUkrala upp
frá skiipinu og byrjar að senda
eftir 30 sekúndur. Hún sendir þá
neyðarmerkið SOS í sifellu
ásamt kallmerki skipsins og tóni
til miðumar í 3 mánútur samfeMt.
Þanmig haida sendinigar áfram í
72 klukkusetundir með 12 min-
útna millibili. Sendikraftur bauj-
unnar er svo mikiil að hún úti-
lokar aillar aðrar sendingar á
neyöarbylgj unni.
Jafnframt þessu eru á bauj-
unni tveir lampar og er annar
tengdur loftnetinu og sendir
ijósgeisla með sömu merki og
radíósendirinn. Niður við bauju-
bolinn er svo amnar lampi með
stöðugum ljósgeisla, sem sést í
marga milna fjarlægð. Ef ákip
strandar og setja þarf baujuna
í gang um borð í skipinu, þá
þarf ekki annað en kippa i
spotta, sem tengdur er sjáif-
virku gangsetningunni.
Það er skylda að nota þessa
bauju á öHum skipum í Japan
og þeir segja, að það taki sitg
ekki nerna klukkusitund að finna
sskip, hvar sem það er úti fyrir
ströndum landsins og hafi bauj-
an bjargað ótöldum mannsiífum.
Það er óþarfi að nefna dæmi
um það, sem þessi sendibauja
hefði getað sparað i langri leit
að skipurn í sjávarhásika og oft
mannslíf, ef hún hefði verið um
borð. Mér kemur í hug, - þegar
vestfirzki bátaflotinn leitaði í
hi'ttiðfyrra í fleiri klukkustundir
í foráttuveðri og skipsbrots-
mönnum af Svaninum, sem
hvolifdi út af deildinni vestra. Ef
svona bauja hefði verið þar um
borð, hefðu þeir fundið mennina
svo tii strax, þvi að sum skdpin
voru nálægt slys.staðnum. Ótelj-
andi dæmi má nefna, þar sem
skipsbrotsmönnum hefur ekki
unnizt tírni til að senda frá sér
neyðarkall. Sjálfvirk serudistöð
er því mikil nauðsyh. Það er
óþarfi að lýsa hér stöðinmi í edn-
stökum atriðum. Menn geta
fengið nánari uppiýsdngar, bœði
hjá umboðinu og eims Stysa-
varnafélagmu, en umlboðið gaf
þvi eiina bauju til reynsliu og
hún hefur verið þrautreynd.
Guðtmiundur Ingimarsson hjá
Fiiskifféiagimu benti mér á að
Norðmenn og fleiri væru farnir
Framhald á bls. 42
II
t'
\ v

SJOMANNASIÐA
í UMSJÁ ÁSGEIRS JAKOBSSONAR