Morgunblaðið - 19.07.1972, Blaðsíða 17

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. JÚLÍ 1972
aða orku frá Skeiðsfossvirkj-
un, en Laxárvirkjun hefur
ekki umframorku fyrr en
fyrsti hluti þriðja áfanga
verður tekinn í notkun.
Engu að síður virðist iðnað-
arráðherra ætla að fylgja
sínu máli fram ótrauður.
Vitaskuld er það á valdi for-
sætisráðherra að mæla svo
fyrir að hér verði annar hátt-
ur hafður á. Fróðlegt verður
að sjá, hvort Ólafur Jóhann-
esson lætur iðnaðarráðherra
beygja sig í þessu mikilvæga
IÐNAÐARRAÐHERRA BEYGIR
Oitgafandí hif. Árvafcur, R'éýkijaivík
Fra'mkvaamda&tjóri Haraídur Svemsaon.
.Rteitjórar Mattihías Johannessen,
Eyjótfur Konráð Jórisson.
Aðstoðarritsfcjóri Styrm-ir Gunnarsson.
Rftstjórrvarfwlteúi Þorbljönn Guðmundsson
Fréttastjóri Björn Jóhannsson
Augíýsingástjöri Ámi Garðar Kristirvsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðaistræti 6, sfmi 10-100.
Augiiýsingar Aðalwttseti 6, sfmi 22-4-80
Áskriftargjal-d 226,00 kr á rnónuði innanlands
í íausasöifu 15,00 Ikr eintakið
OLAF JOHANNESSON
/\lafur Jóhannesson, forsæt-
' " isráðherra, hefur enn orð-
ið að láta í minni pokann
fyrir ráðherrum Alþýðu-
bandalagsins. Magnús Kjart-
ansson, iðnaðarráðherra, fyr-
irskipaði upp á sitt eindæmi
fyrir skömmu, að lögð yrði
háspennulína frá Laxárvirkj-
unarsvæðinu til Sauðárkóks.
Ekki mun iðnaðarráðherra
hafa haft svo lítið við að hafa
samráð um þessar aðgerð-
ir við Raforkumálanefnd
Norðurlands vestra. Og enn
síður virðist iðnaðarráðherr-
anum hafa flogið í hug að
bera þessa ráðagerð undir
forsætisráðherrann, sem auk
þess að vera yfirmaður iðnað-
arráðherra er fyrsti þingmað-
ur Norðurlandskjördæmis
vestra.
Það er ekki einungis, að
ráðherrar Ólafs Jóhannesson-
ar beri ekki mikilvægar
stjórnarathafnir undir hann,
heldur virðast þeir taka
ákvarðanir þvert gegn vilja
hans. Og í eymd sinni verð-
ur forsætisráðherrann að
segja í viðtali við Morgun-
blaðið, að persónulega hefði
hann kosið aðra lausn á
raforkumálum Norðurlands
vestra en nú virðist fyrirhug-
uð. Þannig lætur forsætis-
ráðherrann meðráðherra sína
lítillækka sig, án þess að geta
rönd við reist.
Ríkisstjórnin hefur ekki
tekið neitt tillit til ábendinga
heimamanna um lausn á raf-
orkumálum á þessu svæði.
Þeir telja eðlilegra að raf-
veitukerfið frá Skeiðsfoss-
virkjun verði tengt við
Skagafjörð, í stað þess að
leggja línu frá Laxárvirkjun-
arsvæðinu til Sauðárkróks.
Með því móti má nýta ónot-
máli íbúanna í hans eigin
kjördæmi.
Forsætisráðherrann þarf
ekki að óttast, að ráðherrar
Alþýðubandalagsins hlaupi
úr ríkisstjórninni, þó að hann
taki einu sinni sjálfstæða
ákvörðun. Ef forsætisráð-
herrann sýnir manndóm, sitja
þeir vitaskuld áfram, því að
engir hafa jafn gaman af að
sitja í ráðherrastólunum. Að
öðrum kosti munu ráðherrar
Alþýðubandalagsins ganga á
lagið og auðmýkja meðráð-
herra sína í hverju máli á
fætur öðru.
Á hinn bóginn yrði það
meiri vegsauki fyrir Ólaf
Jóhannesson ,ef hann tæki á
sig rögg og stöðvaði lagningu
línunnar frá Laxárvirkjun í
samræmi við sínar eigin
skoðanir. Það getur hann
gert í krafti síns embættis.
Vegið að kristnum
lífsviðhorfum
í útvarpinu
f Ttvarpsráð hefur nú nýlega
sett nýjar reglur um hlut
kirkjunnar og trúarlegs boð-
skapar í dagskrá ríkisút-
va?psins. Reglur þessar miða
að því að takmarka kristileg-
an boðskap í hinum áhrifa-
miklu fjölmiðlum ríkisins.
í þessu skyni hefur m.a.
verið óskað eftir því við þá,
sem flytja morgunbænina í
útvarpinu, að þeir takmarki
lestur sinn við ritningargrein
eða bæn, en flytji ekki hug-
vekju eða predikun. Með
þessu er verið að koma í veg
fyrir, að prestarnir komi
fram með boðskap kristinnar
trúar og kristinnar siðfræði
í lifandi tengslum við nú-
tíðarþjóðfélagið. Ef til vill er
kristileg lífsskoðun ekki að
skapi meirihluta útvarpsráðs.
En eitt er víst, að vegið er
nærri tjáningarfrelsinu, þeg-
ar prestar kirkjunnar verða
að flytja boðskap sinn sam-
kvæmt forskrift útvarpsráðs.
Þá hefur útvarpsráð ákveð-
ið að fella niður þáttinn
Kirkjan að starfi, og enn-
fremur, að fella niður aðra
guðsþjónustuna þá daga,
sem tvær hafa verið fluttar.
Nú er það að vísu svo, að
óþarfi ætti að vera að út-
varpa fleiri en einni guðs-
þjónustu á einum og sama
degi. Sú ákvörðun ein út af
fyrir sig þarf því ekki að
vera óeðlileg.
Það sem er ámælisvert við
þessar ákvarðanir útvarps-
ráðs er sú staðreynd, að með
þeim er verið að draga í heild
úr trúarlegurp boðskap í rík-
isútvarpinu. Það sést bezt á
því, að það eru ekki einungis
messurnar, sem eru skornar
niður, heldur einnig þáttur
um daglegt starf kirkjunnar
í landinu.
Aukin umsvif fjölmiðla
eins og blaða, útvarps og
sjónvarps hafa gert kirkjunni
eins og öðrum erfiðara um
vik að ná til fólks á mann-
fundum. Einmitt með tilliti
til þessarar þróunar vekur
það furðu, að ríkisútvarpið
skuli snúast gegn kristnum
lífsviðhorfum og kristinni
siðfræði með þeim hætti, sem
nú hefur verið hafður á.
Á tímum vaxandi lífsfirr-
ingar og stóraukinna félags-
legra vandamála, hefði ef-
laust verið þarfara að efla
boðskap kristilegra lífsvið-
horfa í hinum áhirfamiklu
fiölmiðlum ríkisins. Útvarps-
ráði hefði verið meiri sæmd
að því að átuðla að aukinni
hlutdeild kirkjunnar í ríkis-
útvarpinu með þeirri fjöl-
breytni, sem nútíma tækni
gerir mögulega á þessu sviði.
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. JÚLÍ 1972
17
Þróttmikill nýr forsætis-
ráðherra í Japan
— eftir Tillman Durdin
Kakuei Tanaka, sem nýverið var
kosinn næsti forsætisráðhérra Jap-
ans, ætlaði á unglingsárum sinum að
verða herforingi. Hann tók þar próf
og hafnaði í 10. sæti meðal þátttak-
enda sem voru 1300 talsins. Hann
þáði aldrei stöðuna. Ef hann hefði
gert það hefði hann ef til vill ekki
orðið forsætisráðherra, en hann
hefði kannski ekki orðið flotaforingi
heldur.
Tanaka hefur orð fyrir að vera
orðfimur og dálítið uppskrúfaður, en
það eru eiginleikar sem ekki eru
taldir æskilegir fyrir ung foringja-
efni. Hins vegar virðast þeir hafa
orðið honum að gagni á öðrum svið-
um, því hinn atorkusami og metn-
aðargjarni Tanaka eignaðist eigið
byggingafyrirtæki 25 ára að aldri,
og aðstoðardómsmálaráðherra varð
hann 31. árs.
Að sjálfsögðu hafa þessir eigin-
leikar komið mörgum stjórnmála-
manninum i koll lika, og þá einkum
og sér í lagi hjá þjóð sem metur
samvinnu og sjálfsafneitun meir en
persónulega upphefð. En einhverra
hluta vegna hefur hreinskilni Tan-
aka aldrei valdið honum teljandi erf
iðleikum. Hún hefur frekar leitt i
ljós kænsku hans sem stjórnmála-
manns, og hann er einn af örfáum
litríkum persónuleikum í japönsku
stjórnmálalifi.
SKJÓTUR FRAMI
Kakuei Tanaka fæddist 4. maí 1918
í þorpinu Nishiyama sem er í fátæku
landbúnaðarhéraði um 200 mílur frá
Tokyo, þar sem eru þungir' snjóar
og aðeins ein uppskera á ári. Hann
var eini strákurinn af sjö systkin-
um. Faðir hans var lélegur bóndi og
fjölskyldan þjáðist oft af skorti.
Reyndar sagði ein systra hans nú
fyrir skömmu að óstöðvandi atorka
Tanaka kynni að stafa af bernsku-
draumi um að bregðast ekki eins og
faðir hans.
Fimmtán ára að aldri kom hann til
Tokyo í leit að fé og frama. Hann
stundaði ýmiss konar atvinnu til að
hafa fæði og húsnæði jafnframt þvi
sem hann nam í verkfræðiskóla og
enskutímum að kvöldinu. Það var þá
sem hann velti vöngum yfir að ger-
ast herforingi, en hann hætti við það
að lokum. Þess í stað hóf hann 18
ára að aldri störf hjá byggingafyr-
irtæki.
Ekki leið á löngu að Tanaka fengi
eigið fyrirtæki. Hann eignaðist lika
hluta í lítilli járnbraut, keypti fast-
eignir, og í kjölfar hinnar miklu
efnahagsviðreisnar Japans eftir strið
varð hann auðugur maður.
Árið 1947 var hann kjörinn í
neðri deild þingsins, þá 29 ára gam-
all, og þar hefur hann setið síðan.
Aðstoðardómsmálaráðherra varð
hann 1949.
Tanaka varð póstmálaráðherra 39
ára að aldri, — einn yngsti meðlimur
japönsku rikisstjórnarinnar frá
upphafi. Fjármálaráðherra var hann
valinn 1962 43 ára af Hayato Ikeda
keisara, og aðalritari flokks frjáls-
lyndra og lýðræðissinna (stjórnar-
flokksins) þremur árum seinna. Hins
vegar hóf hann stjórnmálaferil sinn
sem meðlimur Framfaraflokksins sem
nú er ekki lengur til, en gekk yfir
í samsteypuflokk frjálslyndra og
lýðræðissinna við stofnun hans 1955.
Hann var potturinn og pannan í
kosningasigrum flokksins, nú siðast
í desember 1969. Þegar Sato keisari
fyrir ári síðan vildi mynda sterk-
ustu stjórn sem völ var á til að tak-
ast á við hin vaxandi vandamál Jap-
ans, gerði hann Tanaka að ráðherra
á sviði alþjóðlegra viðskipta og iðn
aðar.
frjAlslyndur
Tanaka er þekktur fyrir að hafa
einstakt sjónminni (hann getur enn
þá farið með kvæði sem hann lærði
í æsku) og hann hefur komið flokks
bræðrum sínum mjög á óvart í kosn
ingabaráttum með því að kunna utan
Tanaka fagnar eftir útnefninguna.
bókar feikimiklar upplýsingar um
sérhvert af hinum 123 kjördæmum
landsins.
Hann er fjörmikill og hávær og í
snertingu við hvaðeins sem er á döf
inni í hinu kirfilega uppbyggða þjóð-
félagi Japans. Hann er fulltrúi yngri
kynslóðar í æðstu klíkum japansks
stjórnmálalífs, og hinir eldri
og ihaldssamari líta á hann
sem frjálslyndisafl.
Þrátt fyrir hið annasama starf
hans, gefur hann sér samt tíma til
að vera með fjölskyldu sinni. Eig-
inkona hans, frú Hana Tanaka var
dóttir konu þeirrar sem hann bjó
hjá, og er sex árum eldri en hann.
(New York Times)
JíeiuiíötkShnesí
JsTZS
Á ferð um Kínaveldi nútímans — III;
St j ór nin by ggist
að mestu á ár óðri
Eftir Winston S.
HÉR birtist þriðja grein
Winstons S. Chiirchills, jr.,
frá itína. — Segir þar m.a.
frá heimsókn til Chou En-lai.
Ég var fyrsti brezki þingmað-
urinn, sem heimsótti Kína, eftir
að löndin tvö skiptust á sendi-
herrum. Þess vegna var okkur
hjónunum alls staðar tekið með
viðhöfn og vimsemd. Eitt sinn
var okkur boðið til miðdeg-
isverðar og þar átti ég fimm
stunda viðræður við aðstoðarut-
anríkisráðherra Kína, Chiao
Kuan- hua, sem um þessar mund
ir ræður mestu um utanríkis-
stefnu Kínverja. Hann hafði for
ystu kínversku sendisveitarinn-
ar hjá Sameinuðu þjóðunum á
næstliðnu hausti, samdi við
Kissinger um heimsókn Nixons
Bandaríkjaforseta til Kína og
nú er hann formaður kínversku
samninganefndarinnar sem ræð-
ir við Rússa um fækkun
sovézkra hermanna við kín-
versku landamærin.
Ég átti þess einnig kost, að
ræða við Chou En-lai forsætis-
Churchill
ráðherra. Flugferðin frá Peking
til London tekur um 40 klukku-
stundir og gengum við því
snemma til náða kvöldið fyrir
heimferðina. En við fengum ekki
að sofa lengi. Skömmu fyrir mið
nætti hringdi túlkur okkar og
sagði: „Forsætisráðherrann ósk-
ar eftir viðtali við yður eftir
stundarfjórðung. Getum við lagt
strax af stað?“ Við komum
tímanlega til Alþýðuhallarinnar,
þar sem Chou En-lai tekur á
á móti gestum og voru þar fyrir,
auk Kínverjanna, nýskipaður
ambassador Breta, John Addis,
og Sir John Keswick, foringi
brezkrar verzlunarsendinefnd-
ar. Forsætisráðherrann, sem er
mjög unglegur þótt hann sé orð-
inn 74 ára gamall, hefur þann
sið, (sem ég verð að viðurkenna
að ekki er óþekktur í minni eig-
in fjölskyldu) að kalla menn
saman til funda um lágnættið.
Hann tók okkur af mikilli vin-
semd og satt að segja kom það
mér á óvart, hve vel hann vissi
um allt, sem ég hafði sagt við
aðra ráðamenn i fyrri viðræðum.
Þar hafði ég meðal annars látið
þau orð falla, að sá, sem ætti allt
undir öðrum, væri ekki fær til
stórræða, og þvi hefðu Sovét-
menn gert Kínverjum mikinn
greiða er þeir kölluðu heim
alla sina tæfenimenn og aðra
sérfræðinga fyrir tíu árum sið-
an. Chou benti einmitt á þetta
atriði óg lagði á það mikla
áherzlu, hve gífurlegar framfar-
ir hefðu orðið i kínverskum iðn-
aði á þessum tíu árum.
Menntaðir
valdamenn
og grimmir
harðstjórar
Kínversk menning er hin
elzta í heiminum, hún hefur stað
ið nm 4000 ár. Stórfenglegar
styttur úr bronzi, líkklæði gerð
af jade, hallirnar mikl'U umhverf
is Peking og grafreitir Ming
keisaranna vitna um glæsta
menningu Kínaveldis til forna.
Múrinn mikli, sem að sögn
bandariskra geimfara er eina
mannvirkið á jörðinni, sem
greina má með berum augum
utan úr geimnum, ber vitni um
frábæra verkkunnáttu fyrir-
rennara Maó formanns og, eins
og Maó bendir oft á, dugnað og
hugkvæmni kínversku þjóðar-
innar. Múrinn er átta metrar á
Kínverski múrinn.
hæð og átta hermenn geta geng
ið eftir honum í einu hlið við
hlið. Á lengd er múrinn á við
fjörutiu Hadríansmúra.
Marga bezt menntuðu valda-
menn veraldarsögunnar er að
fiwna á meðal kínverskra stjórn
enda fyrri alda og skipulags-
hæfini mandarínanna er löngu
víðfræg. Engu að síður er þó að
finna i sögu kinversku þjóðarinn
ar fjölmarga grimma hataða og
lifct hæfa harðstjóra. Á Englandi
hefur stjórnmálaþróunin orðið
samfelld í rúmlega hálfa
áttundu öld. Með setningu
Magna Charta árið 1215 var
vald enskra konunga takmark-
að mikið frá því sem áður var
og á næstu tveim til þrem öld-
um var veldi stríðsfurstanna að
miklu leyti brotið á bak aftur.
Miðstéttirnar tóku í sínar hend-
ur þau völd, er þessir menn
höfðu haft, og héldu þeim unz
þau féllu almenningi I hendur
á þessari öld. 1 Kína hefur eng-
in slík þróun átt sér stað. Þrátt
fyrir allar tilraunir þeirra Sun
Yat-sen og Chianig Kai-shek
var lénsskipulag við lýði í land-
inu þar til kommúnistar tóku
völdin fyrir um það bil tveim
áratugum.
Kommúnista-
flokkurinn
alvaldur
Segja má, að Kínverjar dags-
ins í dag séu að brjóta sér leið
til nútímalífs og það, sem meira
er, þeir gera það algjörlega upp
á eiigin spýfcur. Kina er eina þiró-
unarlandið, sem ekki er, á einn
eða annan háfct, háð aðstoð
einhvers utanaðkomandi aðilja.
Merki þess má glöggt sjá í fari
fólksins. Það er síbrosandi og
fullt sjálfstrausts, sem byggist á
vitneskjunni um eiiginn árangur.
Það sem vestrænir ferðamenn
í Kína taka kannski hvað skýr-
ast eftir er að fólkið er algjör-
lega laust við hinn sifellda ótta,
sem svo augljós er með þjóðum
Austur-Evrópu. Mikinn hliuta
heimsóknar okkar voru leiðsögu
maður og túlkur, sem kínverska
ufcanríkisráðuneytið útvegaði, í
för með okkur. Engú að síður
fannst okkur þó sem við værum
ætíð frjáls ferða okkar og oft
fórum við út af hótelinu án
fylgdarmanns og urðum þess
aldrei vör að okkwr væri veitt
eftirför. Auðvitað getur það vel
átt sér stað að einhver hafi ver-
ið á hælum okkar allan tímann,
en ég held þó að svo hafi ekki
verið, andrúmsloftið og viðmót
fólksins bentu til hins gagn
stæða.
í Kína er kommúnistaflokkur-
inn alvaldur, alveg eins og í
Sovétrikjunum og öðrum austan
tjaldslöndum. Engu að síður er
mikill munur á stjórnarfarinu í
þess'um tveim höfuðvíigj'um heims
kommúnismans. 1 Kína byggist
stjórnin að mestu á áróðri, sam-
þykktum og smáhótunum i stað
harðstjórnar. Þrátt fyrir allt
virðast þó kínverskir stjórn-
endur hafa mun meira vald yfir
þegnum sinum en þeir sovézku.
En áróðurinn gleymist ekki og
óneitanlega brá mér oft illilega
er ég sá börn, jafnvel þriggja
til fjögurra ára, sem safnað
hafði verið saman til þess að
taka þátt í hersýningum og
hlusta á pólitíska J^rirlestra.
Oft voru börnin klædd einkenn
isbúningum frelsishers alþýð-
unnar.
Forsetafrúin
varð að
viðurkenna
mistök sín
Allur frami einstaklinga
byggist á flokknum og velvild
ráðamanna. Sem dæmi má nefna,
að til þess að fá inngöngu í
Tsinghua tækniháskólann í
Peking þurfa menn ekki að
skara fram úr að námshæfileik-
um, heldur að vera viðurkennd-
ir sem- tryggir Mairx-Leninist-
ar. Öruggasta leiðin, en ekki sú
geðslegasta, til þess að hljóta
slíka viðurkenningu er sú, að
ákæra náungann fyrir að vera
kapitalisti eða endurskoðunar-
sinni. Á þessu sviði hafa hótanir
mest gildi. Einn stúdentanna við
tækniháskólann sagði okkur frá
því, að í menningarbyltingunni
hefði forsetafrúin, frú Liu Shao
-chi, verið neydd til að koma
fram á stúdentafundi. Þar varð
hún að standa frammi fyrir
u.þ.b. 3000 stúdentum, sem hróp-
uðu að henni ókvæðisorðum og
lýstu glæpum hennar. Að lok-
um varð hún að viðurkenna mis-
tök sín opinberlega áður en
henni var leyft að halda á brott.
Liu Shao-chi og kona hans hafa
ekki sézt opinberlega um langt
skeið og er líklegast að þau
sitji í stofufangelsi þótt einnig
megi vera, að þau hafi verið
dæmd til útlegðar í einhvers
konar kínverskri Síberíu.
Áróðurinn virðist takmarka-
laus. Hvarvetna getur að líta
feikistórar myndir af Marx,
Engels, Lenin, Stalín og Maó
formanni og áróðurskenndir
farsar eru sífellt lesnir í útvarpi
og í hátalara á götum úti. Við
fórum með lest frá Shanghai til
Hangchow og áður en lestin
fékk brottfararheimild urðu far
þegar að hlýða á lestur úr verk-
um Maós. Á Shanghaiflugvelli
var Internationalinn leikinn er
við stigum um borð í þotu frá
Air France. Þessi stöðugi áróð-
ur, sem og alveldi flokksins yf-
ir daglegu lífi fólks er að mínu
áliti svartasti bletturinn á kín-
versku stjórnmálalífi. Sá maður
þarlendur, sem leyfir sér að
gagnrýna flokksstarfsemina eða
draga í efa grundvallarhug-
myndir kommúnístiskrar heim-
speki, jafnvel þótt í vinahópi sé,
hlýtur að vera afar ógætinn, ef
ekki beinlínis heimskur.
En því má heldur ekki gleyma,
að kínverskir leiðtogar hafa á
síðustu árum bætt lífskjör
þegna sinna mikið og á þann
hátt sem engum öðrum stjórn-
emdum hefur tekizt fraim til
þessa.
Fölskvalaus
vinátta
við Breta
1 viðræðum mínum við kín-
verska leiðtoga kom oft í ljós,
hve mikils þeir mátu vináttu
við Breta. Sú vinátta er fölskva
laus. Chou En-lai lét i ljós
hrifningu yfir ræðu Edwards
Heath á flokksþingi brezka
íhaldsflokksins í Brighton 1971,
en þar sagði Heath, að Kína,
Japan og sameinuð Evrópa
byndu enda á ofurvald risa-
veldanna tveggja, Bandaríkj-
anna og Sovétríkjanna. Sagði
Chou, að þessi ræða hefði átt
mikinn þátt í bættri sam-
búð Kína og Bretlands og lagt
grundvöllinn að því að ríkin
tóku upp stjórnmálasamband eft
ir langt hlé.
Kínverjar eru mjög hrifnir af
hugmyndinni um sameinaða
Evrópu þótt þeir geri ef til vill
fullmikið úr henni og skilji hana
tæpast til fulls. 1 þeirra augum
er sameinuð Evrópa í samræmi
við þeirra hugmyndir um sjálf-
stæði þróunarríkja. Þeir fagna
því, að Evrópumenn eru ekki
eins háðir Bandaríkjunum og áð
ur og framar öllu þykjast þeir
sjá nýtt vígi til varnar út-
þenslustefnu Sovétrikjanna.
Kínverjar hafa mikinn áhuga
á því, hver áhrif innganga Breta
í Efnahagsbandalag Evrópu
hafi á hag brezkra fyrir-
tækja sem og á efnahag þjóð-
arinnar og samveldisins í heild.
Einnig velta þeir því fyrir sér,
hvort þetta muni leiða til stofn-
unar samevrópskrar sölu- og
innkaupastofnunar.
1 viðræðum við mig lögðu kín
verskir leiðtogar mikla áherzlu
á það, að eins og ibúar
V-E-vrópu, yrðu þeir að horfast
í augu við þá staðreynd, að við
landamærin væri milljón manna
sovézkur her, búinn kjarnorku-
vopnum, ætíð reiðubúinn til á-
rásar. Þar af eru um það bil 300
þúsund hermenn staðsettir í
mongólska Alþýðulýðveldinu,
sem bundið er Sovétríkjunum
með vináttusáttmála. Kínverjar
bentu á, að þeir væru einnig
bundnir vináttusáttmála við
Sovétríkin, en að því er ég
komst næst hafa viðræðurnar
um fækkun i sovézka herliðinu
á sovézk - kínversku landamær-
unum ekki leitt til neinnar nið-
urstöðu né samkomulags enn
sem komið er. Landamæradeil-
um ríkjanna og vanmáttur Kín-
verja í þeim efnum eru slæmur
fyrirboði fyrir væntanlega ör-
yggisráðstefnu Evrópu.
Allur hernaðarundirbúning-
ur Kínverja beinist að því, að
verjast hugsanlegri árás Sovét-
rikjanna, en þar til fyrir hálfu
ári töldu Kinverjar slíka árás
mjög líklega.
Hinn almenni kinverski borg-
ari virðist eiga fremur erfitt með
að átta sig á því, að Sovétmenn
séu orðnir hættulegustu óvinirn
ir, en stefnubreytingin er skýrð
með áróðri og með stríðsbúnaði
er málinu haldið vakandi. Hvar
vetna getur að líta djúp jarð-
göng, og neðanjarðarbyrgi, en
gerð þeirra er ekki eingöngu
varnaraðgerð, heldur mun þeim
fj^rst og fremst ætlað að gera
fólki ljósa þá hættu, sem, að
steðjar úr norðri og vestri, það
an sem áður komu aðeins vinir
og bandamenn.
Fyrir um það bil ári síðan
lauk gerð mikilla neðanjarðar-
ganga í Peking. Gönigiin eru 15
mílna löng og eru ætluð
neðanjarðarlestum, sem þó hafa
enn ekki hafið reglulegar ferð-
ir. Þeir einu, sem fá að ferðast
með lestunum, eru hópar skóla-
barna og erlendir gestir, sem
þess óska. Ég hitti einn þessara
gesta að máli og tjáði hann mér,
að brautarpallarnir væru u.þ.b.
fimm sinnum stærri en á neðan-
jarðarstöðvunum í Lundúnum. 1
Peking þekkist hins vegar ekki
það fyrirbæri, sem við köllum
hádegisumferð, og þykir mér því
líklegast, að göngin séu fyrst og
fremst ætluð til þess að gegna.
hlutverki neðanjarðarbyrgis, ef
til kiarnorkustyrjaldar kæmi.