Morgunblaðið - 30.08.1972, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. ÁGÚST 1972
______________ í frjálsu ríki eftir V S. Naipaul
inn og œpa. Þannig hef ég far-
ið að ráði mínu. Þetta hef ég
leitt yfir mig Ég get ekki geng
ið til hans. Ég stend bara á bak
við súluna og horfi á hann.
Hann drepur í vindiingnum.
Svo gengur hann burt með bæk-
urnar sinar út um hliðið. Há-
de—'sverðartimi, krá, samloka,
fólk kemur út úr skrifstofunum,
gengur undir trjánum. Hann er
í þvc'gunni, en hann á sér eng-
an ákvörðunarstað. Þegar ég
hef horft á eftir honum, finnst
mér ég heldur ekki eiga neinn
ákvörðunarsí^ð. Að lífinu sé
lokið í London.
Ég á engan ákvörðunarstað,
og cá geng núna eins og Dayo
innan um ferðafólk. Matbarinn:
Snaran sem ég hef brugðið um
háls mér. Ég fer að hugsa um,
hve gott þ ð væri að geta yfir-
gefið hann. Bara yfirgefið hann
svona eins og hann er. Látið
Karrí-réttina frá í gær mygla og
allt. Fara heim með Dayo, áður
en hann bilast. Ef það væri
hægt,: hverfa burt frá lífi, sem
eyðir öllu lífi.
Yfirgefa ijallarann með tungl-
veiku konunni uppi, yfirgefa
gluggana, sem snúa ekki út að
neinu. Á hverri nóttu krafsar
rottan. Einu sinni þegar ég tók
kassann frá til að fylla upp I
holuna með poly-filla, sá ég í
klcemar á henni krafsandi í
myrkrinu. Látum rottuna koma
fram úr fyigsni sínu. Lífinu er
lokið. Ég er maður á barmi glöt-
unar. Ég kom hingað allslaus, ég
á ekkert og skil ekkert eftir.
Allan síðari hluta dagsins er
ég á göngu og finnst ég vera
frjáls maður. Ég fyrirlít allt sem
ég sé og þegar ég er orðinn
þreyttur að ganga pg komið
kvöld, held ég áfram að íyrir-
líta alit sem fyrir augun ber,
stræfcLsvagninn, vagnstjórann,
götuna.
Ég fyrirlít hvítu unglingana,
sem koma á matbarinn um
kvöldið til að gera ilt af sér. Nú
horfir öðruvisi við. Ég veiti ekki
mótstöðu. Þeir egna mig. En við
það styrkist ég. Samson hefur
fengið hárið sitt aftur. Hann er
sterkur. Ekkert bugar hann.
Hann ætlar að snúá aftur með
skipinu og hversu svartur sem
sjórinn er að kvöldi, verður
hann blár að morgni. Svolátið
lengur verður hann að þrauka
og svo fer hann burt. Hann fer
burt, lætur allt rykfalla og rott
urnar koma úr fylgsnum sínum.
Glösin og diskarnir brotna.
Ég tek Dayo með mér um borð
í skipið, andlit hans verður ekki
sorgmætt, munnurinn opnast
ekki í ópi. Ég er á leið burt, ég
fer núna, ég held á hnífnum. En
við dymar langar mig mest tii
að hágráta. Ég sé fyrir mér and
lit Dayo, ég finn kraftana fjara
út og vírana í handleggjunum.
Þetta fólk hefur rænt mig pen
ingunum. Það hefur gereytt lífi
mínu. Ég loka hurðinni og læsi
og ég sný mér við og ég heyri
sjáifan mig segja: „Nú tek ég
einn ykkar í dag. 1 dag fara
tveir okkar.“ Ég heyri ekkert
annað.
Þá sé ég andlit drengsins fyr-
ir mér, undrunarsvipinn eins og
alítaf. Og það er skritið þvi
hann og Dayo eru skólabræður
og Dayo dvelst hjá honum í
þessu gamaldags timburhúsi i
Englandi. Það er slys. Þeir
voru bara að leika sér. En hnif-
urinn rennur lipurlega inn og
hann íellur mjúklega. Ég get
ekki litið niður. Dayo lítur á
mig og opnar munninn til þess
að æpa, en ekkert hljóð heyrist.
Hann vill að ég hjálpi sér, aug-
un flökta til og frá, en ég get
ekki hjálpað honum núna. Gálg-
inn bíður hans. Ég get ekki far-
ið í gálgann fyrtr hann. Ég finn
bara hvemág all't brotnar innra
með mér, ástin og óttinn springa
og lifd mínu er lokið. Nú er allt
hljótt. Líkið í kistunni eins og í
„Reipinu", en í þessu enska húsi.
Þá kemur það versta. Ökuferð-
in í myrkrinu, og borðhaldið
HELLESENS
HLAÐIÐ
ORKU.....
með foreldrum drengsins.
Dayo titrar. Hann er lélegur
leikari. Hann kemur upp um sig.
Eins og lik hans sé í kistunni.
Mitt lik. Ég sé ekki, hvernig
þetta hús er. Ég sé ekki for-
eldra drengsins. Þetta er eins og
draumur, þegar maður get-
ur ekki hreyft sig og óskar þess
eins að vakna sem fyrst.
Hávaðinn kemur aftur. Og ég
finn sársauka í hægra auga. En
ég get ekki lyft hendinni, til að
viita, hvað hefur komið fyrir.
Frank situr við hliðina á mér
í strætisvagninum núna. Ég sit
fyrir innan og horfi niður á
göfcuna. Hann situr fyrir framan
og upp að mér. Við förum á aðra
jámbrautarstöð og með k-st. Síð
an i annan strætisvagn. Og loks
sé ég bróður minn og hvitu
stúlkuna, sem hann ætlar að
ganga að eiga, i einhverju húsi,
í einhverri kirkju. Á þessum
þremur árum hefu.- Dayo farið
sínu fram. Hann er hættur námi,
hann hefur fengið sér vinnu.
Ég var vanur að hugsa sem
svo, að einhvern daginn, þegar
ég kæmi heim í kjallarann, væri
enginn þar og hann kæmi ekki
framar og það yrði heimsendir.
En honum gengur betur án mín,
hann þarfnast min ekki. Ég
missi hann. Ég veit ekki, hvers
konar lífi hann lifir, ég sé ekki
fólkið, sem hann umgengst.
Stundum finnst mér hann vera
ókunnugur. Maður, sem ég
þekki ekki. Stundum sé ég liann
eins og hann var og mér finnst
að hann sé eins og ég.
Það hættir að rigna. Sólin fer
að skina. Lestin re.nnur bak við
há hús. Múrsteinninn er grár.
Engir Mtir, nema á gluggakörm-
unum, skærrauðir óg skærgræn
ir. Fólk, sem býr hvað upp af
öðru. Alls konar rusl á húsa-
þökunum og sums staðar ofurlít
ið blóm í potti fyrir innan
gluggarúðu, vota af regni og
raka. AUir á sínum hiMum, ali-
ir á sínum litla stað. En sér-
hver getur yfirgefið allt, getur
í þýðingu
Huldu Valtýsdóttiu.
horfið. Einhver kernur þá
og tekur saman dótið, þrifur, og
nýr maður sezt að, þangað til
hans tími er kominn.
Þegar við komum á stöðina, er
eins og við séum komnir aftur
út úr borginni. Stöðvarbygging-
in er lítil og lág, húsin litil og
snyrtileg úr rauðum múrsteini,
reykur úr litlum skorsteinum.
Stóru auglýsingarnar á stöðvar
pallinum gefa til kynna að hér
búi glaðvært fólk, hlæjandi und-
ir regnhlífunum, borðandi pyis-
ur og geri að gamni sinu. Og öll
fjölskyldan sezt saman að mat-
arborði.
Taugastríð mitt byrjar aftur á
meðan við bíðum eftir strætis-
vagninum síðasta spottann. Gat-
an er breið, allt er hreint, mér
finnst ég vera á berangri. En
Frahk þekkir mig vel. Hann fær
ir sig nær mér, ems og til að
skýla mér fyrir kaldri golunni.
Frank verður grár i framan af
kulda og golan ýfi" hár hans
svo hann verður drengjalegur.
Ég sé hann fyrir mér, þegar
hann er drengur að leika sér á
svona götu. Ekki veit ég hvers
vegna, en ég sé hann fyrir mér
óhreinan í framan og í óhrein-
um fötum, eins og bömin sem
sníkja pemní. Um leið og' ég er
að hugsa þetta og horfi á gijá-
fægða skóna hans, kemur litil
stúlka í of litlum gallabuxum til
hans og biður um penni. Hann
'segir nei og hún slær í kálfamn
á honum og segir: „Þú átt víst
velvakandi
0 Bjartsýnismenn
„Friðrik, þú varst nokk-
uð bjartsýnn í kvöld,“ sagði
Sigurður Sigurðsson, þegar
hann hóf skákfréttirnar í tiu
fréttum útvarpsins á sunnu-
dagskvöldið.
Ég hef fylgzt með skákfrétt
um útvarpsins undanfarnar
vikur. Þegar útvarpsmaðurinn
er „bjartsýnn" er von um vinn
ing hjá Spassky. Honum lízt
ekkert á það, þegar Fischer
gengur betur.
Eitt er víst, að lítið fer fyrir
svonefndu hlutleysi útvarps
ins, þegar Spassky og Fischer
eru á dagskrá. Að sjálfsögðu
stendur fréttastofan með Rúss
anum — þó það nú væri. Frétta
stofan svíkur ekki lit fremur
en áður, styður sína menn, eins
og vera ber.
Fréttaflutningur útvarpsins
er með þeim hætti, að fólk, sem
áttar sig á því, sem er að ger-
ast i heiminum, undrast stund-
um dirfskuna. Þessi kommún-
istaáróður hljómar daglega i
eyrum — það væri út af fyrir
sig ærið verkefni að kanna
málið og skrá daglega hvernig
fréttir eru fluttar hér.
Hlustandi.
0 Frelsi, Göbbelsáróður
og aðstoð
Brandur skrifar:
„Velvakandi!
í blaði yðar í gær birtist
fréttaklausa af Angelu Davies,
sem nú er komin til Moskvu.
Hún lét hafa eftir sér við kom
una þangað, að „dásamlegt
væri, að fá að stiga fæti á sov-
ézka grund“. Ennfremur þakk-
ar hún frelsi sitt alþjóðlegri
mótmælaherferð, sem hafin hafi
verið undir forustu Sovétrikj
anna, en án þeirra aðgerða
væri hún ekki frjáls nú.
Jæja, þá veit maður það.
Sakleysinginn og píslarvottur-
inn mikli er kominn á „heilaga
grund" og þyrfti engan að
undra, þó að hún tæki skóna af
fótum sér, enda ekki á hverj-
um degi, sem nafn Sovétrikj-
anna er bendlað við frelsi.
Á sömu síðu er haft eftir
Gustav Husak, leiðtoga Flokks
ins í Tékkóslóvakíu, að gagn-
rýni, sem höfð sé uppi um rétt
arhöld og uppkvaðningu dóma
fyrir niðurrifsstarfsemi (N.B.
ekki pólitískar skoðanir!), sé
„gamall Göbbelsáróður". Mega
nú allir sjá, að frelsi er ekki
það sama og frelsi. Það fer al-
veg eftir þvi hvar í heiminum
maður er staddur.
Þann 22. ágúst bárust fregn
ir af innrásarafmælinu í Tékkó
slóvakíu. Fyrir þá, sem hafa
gleymt þeim viðburði, má minn
ast þess, að fyrir fjórum árum
réðust Sovétríkin og fylgiríki
þeirra inn í landið. Nú heitir
sú innrás aðstoð. Og af því að
verið er að halda upp á afmæli
er smáfagnaðarboðskapur hafð
ur með; „verið sé að fullkomna
ósigur afturhalds- og hægri-
sinnaðra afla á öllum sviðum
með skapandi starfi og marx-
leninistiskri nákvæmni."
Það er ekki lítil hamingja,
sem sæluríkin og hin heilaga
grund kommúnismans á í vænd
um.
Með þökk fyrir birtinguna.
Brandur."
0 Dalalíf og fleira
Á.G. skrifar:
„Kæri Velvakandi!
Vegna þess, að nú er tízka
að segja kost og löst á öllum
hlutum langar mig til þess að
þakka lestur Dalalífs í útvarp
inu, en þar á lesarinn,
Valdimar Lárusson, ekki síður
þakkir skyldar en Guðrún frá
Lundi. Ekki nóg með það, að
sagan sé skemmtileg og vel les
in, heldur er hún skrifuð á
skýra og góða íslenzku.
Einhver var að hrósa Páli
Bjarnasyni í dálkum þínum ný
lega fyrir þætti hans um dag-
legt mál. Vil ég nota tækifærið
og taka undir þau skrif. Væri
óskandi, að Páll sneri sér bráð
lega að þvi að gagnrýna ritmál
dagblaðanna, en það finnst
mér fara siversnandi. Á.G.“
DUNLOP
Lyftaradekk
600x9 — 10 PR
18x7 — 6 PR
23x5 — 8 PR
25x6 — 8 PR
750x10 — 12 PR
fyrirliggjandi
AUSTURBAKKIf
SIMi: 38944
Frn Húsmæðrnskóln
Reykjavíkur
Vegna forfalla geta nokkrir nemendur komist að
á 3ja mánaða námskeiði, sem hefst 15. september.
Einnig í heimavist 9 mán. — Sími 11578.
SKÓLASTJÓRI.
Skólo- og skjnlotöskur
nýkomnar í miklu úrvali.
Heilclsölubirgðir:
DAVÍÐ S. JÓNSSON & CO. H/F.
Sími 24-333.