Morgunblaðið - 17.10.1972, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, öftlÐJUDAGUR 17. QKTÓBER 1972
Otgafandi hf Árv.aTcut, Ráykijavík
Franvkvmdas-tjóri Ha.rafdur Sveins.aon-
fCftatjÓrar MatShías Johannetsan,
EyJóífur Konrðð Jónsson.
Aðstoðarritstifóri Styrmir Gunnarsaon.
RrtS'tjórnarfirlK.rúi Þiorbijönn Guðmundsson
Fréttastjón Björn Jóhanns-son
AugJýsirvgastijÖri Árrvi Garðar Kristinsson-
Rítstjórn og afgreiðsla Aðai|s.traeti 6, s*fmi 1Ó-100,
Augiýsingar Aðalstr»ti 6, aímr 22-4-80
ÁskriftargjaW 226,00 kr á 'mómrði innanlands
f teusasöTu 15,00 Ikr eintakið
Á hverjum einasta útborg-
unardegi verða launþeg-
ar áþreifanlega varir við
skattpíningu ríkisstjórnar
„hinna vinnandi stétta“. í
öllum fyrirtækjum og stofn-
unum, í öllum stéttum og
starfshópum, eru fjölmörg
dæmi um það, að skattpín-
ingin gangi svo langt, að
launþegar fá ýmist ekkert
eða sáralítinn hluta tekna
sinna greiddan, bróðurpart-
urinn fer í skattahít ríkis-
stjórnarinnar. Fjölmargar
fjölskyldur eiga í miklum
erfiðleikum með að láta enda
ná saman og standa við
greiðsluskuldbindingar sínar.
Margir hafa gripið til þess
ráðs að sækjast eftir mikilli
yfirvinnu eða aukavinnu til
þess að afla aukinna tekna
og verður þá lítið eftir af
vinnutímastyttingu ríkis-
stjórnarinnar, en aðrir hljóta
að auka skuldir sínar veru-
lega vegna hinnar þungu
skattabyrði. Þetta er hinn
raunverulegi árangur af
þeim skattabreytingum, sem
ríkisstjórnin beitti sér fyrir
urnar hafa stjórnarflokkarnir
svarað með því einu, að
skattakerfið sé til áfram-
haldandi endurskoðunar og
þar með gefið í skyn, að
breyttir og betri tímar séu í
vændum. En ekki er það að
sjá af fjárlagafrumvarpi því,
sem ríkisstjórnin hefur lagt
fyrir Alþingi. Samkvæmt því
munu tekjur ríkissjóðs á
næsta ári nema yfir 20
milljörðum króna og hafa
niðurstöðutölur fjárlaganna
hækkað um nær 100% á
tveimur árum. Þetta þýðir í
raun, að skattheimta Hall-
dórs E. Sigurðssonar nemur
100.000 kr. á hvert einasta
mannsbam í landinu. Hver
fimm manna fjölskylda borg-
ar því að meðaltali hálfa
milljón króna til ríkisins.
Þetta em ótrúlegar tölur, en
þær eru staðreynd eftir sem
áður og sýna glögglega, að
ekki geta launþegar búizt
við því, að úr skattpíningu
ríkisstjómar Ólafs Jóhannes-
sonar dragi á næsta ári, fái
hún að vera áfram við Völd.
En það er ekki nóg með
að skattheimta ríkisins nemi
um 100.000 kr. á hvert manns
barn í landinu heldur virð-
ist ríkisstjórnin stefna að
stórfelldri vísitöluskerðingu
og hefur því ekki verið mót-
mælt af málgögnum eða tals-
mönnum stjórnarflokkanna
eftir að á því var vakin at-
hygli í Morgunblaðinu, þegar
fjárlagafrumvarpið kom
fram. Magnús Jónsson, fyrr-
verandi fjármálaráðherra,
sem gjörþekkir fjármál ríkis-
100.000 Á HVERT MANNSBARN
á sl. vetri og knúði í gegn í
skjóli þingmeirihluta síns,
þrátt fyrir ítrekaðar aðvar-
anir Morgunblaðsins og
stjórnarandstæðinga á Al-
þingi um afleiðingarnar.
Þeim kalda veruleika, sem
blasir við hverjum einasta
skattgreiðanda þessar vik-
Þar við bætist, að sveitarfé-
lögin og aðrir opinberir að-
ilar taka líklega um 25.000
krónur á hvert mannsbarn,
þannig, að hin opinbera
skattheimta ríkis- og sveitar-
félaga nemur um 625.000 kr.
að meðaltali á hverja fimm
manna fjölskyldu í landinu.
ins frá fjármálaráðherratíð
sinni, lét í ljós álit sitt á hinu
nýja fjárlagafrumvarpi í
ríkisútvarpinu á dögunum og
sagði þá m.a.: „Fyrst blasir
við augum niðurstöðutalan
20 milljarðar og sýnist því
nokkurn veginn öruggt, að
vinstri stjórninni muni á
tveimur árum takast að tvö-
falda fjárlagaútgjöldin. Verð-
ur því meti vonandi aldrei
hnekkt. Þá er frumvarpið við
það miðað, að eitthvert stór-
kostlegt kraftaverk gerist
um næstu áramót, því að
niður eru felld öll útgjöld
vegna núgildandi verðstöðv-
unar, sem mundu nema nær
þúsund milljónum króna
næsta ár en jafnframt er þó
gert ráð fyrir óbreyttri kaup-
gjaldsvísitölu. Er þó þegar
vitað, að vísitalan mun um
áramót hækka um 4—5 stig,
jafnvel þótt núverandi nið-
urgreiðslum og kaupskerð-
ingu verði haldið áfram og
sífellt koma nýjar hækkan-
ir. Þessari einföldu stað-
reynd verður ekki breytt,
þótt ríkisstjómin hafi nú
sjálf gefizt upp við vandann,
en beðið sérfræðinga um að
reyna að leysa hann. Sam-
kvæmt fjárlagafrumvarpinu
virðist ríkisstjórnin helzt
gera ráð fyrir stórfelldri vísi-
töluskerðingu."
Niðurstaðan af hinum há-
stemmda loforðalista ríkis-
stjórnar Ólafs Jóhannesson-
ar, þegar hún tók við völd-
um fyrir rúmu ári er því
þessi: Skattpíningin á næsta
ári nemur a.m.k. 100 þúsund
krónum á hvert mannsbarn
og stórfelld vísitöluskerðing
er fyrirhuguð!
*
ý< OBSERVER
Eftir
William
Millinship
WASHINGTON — „Fjögur ár til
viðbótar" hljóðar vígorð Nixons for-
seta og stuðningsmanna hans. Þó héf
ur ekki verið gerð nákvæm grein
fyrir þvi hvað forsetinn hyggst gera
á þessum árum — að minnsta kosti
ekki í innanlandsmálum.
Gert er ráð fyrir að i utanríkis-
málum fylgi hann í aðalatriðurh
sömu stefnu og hingað til, en vera
má að hann leggi meiri áherzlu á
sum atriði en önnur og að stefnan
verði með öðru yfirbragði en áður.
Til dæmis er búizt við mannaskipt-
um í stjórninni og getur svo farið
að nýir menn taki við störfum land-
varnaráðherra og utanrikisráð-
herra.
Forsetinn virðist viss um að á
næsta kjörtímabili verði bundinn
endi á þátttöku Bandaríkjanna í Ví-
etnamstríðinu. Raunar er stöðugt
boilalagt hvort friður verður sam-
inn á næstu mánuðum, jafnvel fyrir
forsetakosningarnar. Stjórn Nixons
lætur jafnvel eins og Víetnamstrið-
inu sé lokið. Ekki spillti það fyrir
viðræðum Nixons í Moskvu að hann
hóf aftur loftárásir á Norður-Víet-
nam og kom fyrir tundurduflum í
höfnum landsins. Aðalráðgjafi hans
í utanríkismálum, dr. Henry Kissing-
er, fór síðan til Moskvu og tilkynnti,
að vel hefði miðað í mikilvægum mál
um. Undirbúningur annars áfanga
viðræðnanma um takmörkun kjarn-
orkuvigbúnaðar (SALT) er vel á veg
kominn. Byrlega blæs fyrir ráð-
stefnu austtírs og vesturs um öryggi
Evrópu og samningaviðræðum um
samdrátt herja í Evrópru.
Nixon og stefna
hans heima fyrir
Bandarikjamenn hafa selt hveiti i
stórum stíl til Sovétríkjanna, og
rússneskir sérfræðingar eru komnir
til Washington til þess að þreifa
fyrir sér um samkomulag til langs
tíma. Viðskipti við Kína munu senni-
lega einnig aukast, en hægar að
vísu.
Nixon hefur heitið þvi að verði
hann endurkosinn muni hann sýna
aukinn áhuga á þvi að endurskipu-
leggja viðskipti og önnur tengsl
Bandarikjanna við Vestur-Evrópu
vegna stækkunar Efnahagsbandalags
ins og aukinna áhrifa þess. Banda-
rikjastjórn hefur þegar átt frum-
kvæði að þvi á fundi Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins í Washington að koma
af stað tilraunum til þess að setja á
laggirnar nýtt alþjóðlegt gjaldeyris-
kerfi.
Þannig eru meginlínur þeirrar ut-
anríkisstefnu, sem Nixon hyggst
fylgja á síðari kjörtímabili sínu, skýr
ar og greinilegar. 1 innanríkismálum
er það sem forsetinn hyggst koma til
leiðar hins vegar falið á bak við al-
mennt orðalag á þá lund að varð-
veita verði styrk og mátt Bandaríkj-
anna og skapgerð og séreinkenni
þjóðarinnar. Með fylgia loforð um
„breytingar sem hafa áhrif“. Nixon
hefur aftur á móti ekki reynt að út-
skýra framtíðarsýn sína.
Hann sagði nýlega á blaðamanna-
fundi að ef kjósendur veittu „ótví-
rætt umboð til þess að koma til leið-
ar breytingum" „væri hægt að setja
met í lagasetniriigum á fyrstu sex
mánuðum næsta þings, met sem gæti
jafnazt á við 100 fyrstu dagana
1933“ (Það er eftir valdatöku Frankl
in Roosevelts forseta).
Hann virtist eiga við það að þing-
ið mundi vinda bráðan bug að þvi að
samþykkja helztu tillögurnar, sem
hann hefur sett fram og kallaði
„Nýju Amerikubyltinguna", en enn
vita þingmenn ekki gerla hvað þær
tillögur merkja. Hann gerði fyrst
grein fyrir þessari áætlun i yfirlits-
ræðu sinni um hag ríkisins í fyrra
og samkvæmt því áttu umbætur í
velferðarmálum að hafa algeran for
gang. Sérstök fjölskylduhjálparáætl-
un kvað á um að fjögurra manna
fjölskylda með minni tekjur en
220.000 krónur fengi velferðarhjálp.
Samt hefur hann ekki minnzt á þessa
áætlun það sem af er kosningabar-
áttunni.
„Við stöndum andspænis því nú
orðið,“ S'agði hann nýlega, „að velja á
milli vinnusemi, sem grundvallaði
þjóðarskapgerðina og „velferðar-
hyggju" sem gæti grafið undan
bandarískri skaphöfn. Vinnusemin
gerir þjóðina sterka, velferðarhyggj-
an gerir hana veika." Og nýlega fjall
aði hann í löngu máli um „sjálfsvirð-
ingu vinnunnar" og kosti sjálfs-
trausts, sem gæti gert öllum kleift að
gera Ameríkudrauminn að veruleika
og komast á tindinn hver sem upp-
runi manna væri.
í þessu felst að það sé smán að
þiggja velferðargreiðslur og ein-
hvern veginn óamerískt. Ekkert til-
lit er tekið til þess, að flestir vel-
ferðaþiggjenduir eru böirn, sem eru
of ung til að vinna, og um það er
ekki rætt, hvernig eigi að útrýma
sárri fátækt og jafnvel hungri i auð-
ugasta landi heimsins. Forsetinn ger
ir ekki grein fyrir því, hvers vegna
hann telur umbótaáætlanxr sinar í
velferðarmálum betri en tillögur
þær, sem komið hafa fram frá and-
stæðingi hans, George McGovern.
Hann sniðgengur einfaldlega sina eig
in áætlun og gefur i skyn að Mc-
Govern sé einn um það að gera tillög
ur um „stjórniarölmusur", sem miuini
grafa undan skapgerð þjóðarinnar.
Álíka neikvæð er afstaðan til kyn-
þáttavandamálsins. Áherzlan er lögð
á það sem Nixon er á móti. Hann er
til dæmis á móti svokölluðu kvóta-
kerfi á þá lund, að blökkumönnum
eða öðrum' lítilmögnum þjóðfélagsins
verði veiittiur sérstakur forganguir o>g
rökstyður það með því að slik for-
gangsréttindi, til dæmis í atvinnu,
séu ósanngjörn gagnvart öllum öðr-
um. Forsetinn er einnig andvígur því
að börn sem sækja skóla fjarri heim-
ilum sínum séu skylduð til að ferðast
i sömu skólavögnum.
Nixon kemur fram sem boðberi
hrjúfrar einstaklingshyggju, en virð
ist skírskota til eigingirni fremur en
veglyndis bandarískra kjósenda.
„Þjóðin hefur sjálf gert Ameríku að
efnahagsundri heimsins með því sem
hún hefur gert sjálf en ekki stjórn-
in með því sem hún hefur gert fyrir
þjóðina," sagði hann nýlega. í fram-
haldi af þessu hefur hann lofað (með
fyrirvörum prentuðum með smáu
letri) að skattar verði ekki hækkað-
ir á næsta kjörtímabili, þótt jafnvel
ýmsir sérfræðingar repúblikana í
efnahagsmálum séu vantrúðir á þetta
loforð.
Gifurlegt forskot forsetans í
skoðanakönnunum gefur til kynna
að baráttuaðferðir hams beri ríkuleg-
an pólitískan ávöxt, þótt með þeim
virðist hann visvitandi vilja flækja
málin, sem kosningabaráttan á í
réttu lagi að snúast um.
Nixon forseti virðist vísviitandi
reyna að forðast umræður við and-
stæðing sinn. Hann nefnir hann ekki
á nafn, en túlkar eftir sínu höfði til-
lögur þær siem McGovenn setuir fraim.
Hann segir, að endurskipulagning
á skiptingu þjóðarteknanna mundi
tákna „að þeir sem vinna ekki fái
ríkulegri iiaun en þeir sem vinma“.
Hann segir að þjóðin ætti að vísa á
bug „röksemdum þeirra sem segja að
við ættum að draga úr framlögum
okkar til varnarmála svo að við verð
um önour volduga.sta þjóð heiim'si'ns".
Nixon reynir að vera hafinn yfir
flokkadrætti og þegar hann skorar á
demókrata að veita sér brautargengi
gefur hann í skyn að það sé sama
og þjóðhollusta. Hingað til hefur
hann lítið látið uppi um hvaða
stefnu hann muni í raun og veru
fylgja í innanlandsmálum ef hann
verður endurkjörinn til næstu fjðg-
urra ára eins og nú virðist Mklegt.