Morgunblaðið - 20.10.1972, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. OKTÓBER 1972
Oígafandí hf Árvaktw, R&ykijavfk
Framkvssm da atjóri HaraWur Sv«insaon.
Rittstjó.rar Matíhias Johanrvess&n,
E/jólfur Konráð Jónsson.
Aðstoðarritstjó'i Styrmir Gurtrvarsson.
Rftstjóroarfuiftrúi Þiorbjönn Guðmtmdsson
Fréttastjóri Bjöm Jóihanneson.
Avgiýsingastjón Árni Gorðar Kriotinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðolstrasti 6, sfroi 10-100.
Augifýsingar Aðaistreati 6, síror 22-4-00
Áskriftargjald 225,00 kr á mónuði innanlancte
f Sausasdlu 15,00 íkr einta’kið
okkar í þessu lífshagsmuna-
máli, gætu átt á hættu að
leggja líf sitt í sölurnar við
gæzlustörfin. Þess vegna
yrði jafnframt því, sem ekki
væri sýnd nein linkind, að
leggja áherzlu á að fara með
gát og varúð í þessum mál-
um, þannig að aldrei verði
skipum eða skipshöfnum
Landhelgisgæzlunnar stofn-
að í hættu að óþörfu. Þeirri
stefnu hefði verið fylgt til
þessa og frá þeirri stefnu
yrði ekki vikið, meðan hann
færi með stjórn þessara
EINDREGNAR YFIRLÝSINGAR
VTið umræður á Alþingi um
" tillögur sjálfstæðismanna
um eflingu landhelgisgæzl-
unnar, lýsti Ólafur Jóhannes-
son, forsætisráðherra, yfir
stuðningi við megintilgang
tillögunnar og Jóhann Haf-
stein, formaður Sjálfstæðis-
flókksins, þakkaði honum
undirtektir. Má því gera ráð
fyrir, að þingið geti samein-
azt um öflugar aðgerðir til
eflipgar landhelgisgæzlu,
enda færi bezt á því, að allir
60 alþingismenn afgreiddu
þessa tillögu eins og hina
fyrri í landhelgismálinu með
jáyrði sínu.
Þótt forsætisráðherra sé
kunnari að öðru en því að
taka eindregna afstöðu til
mála, verður að segja þá
sögu eins og hún er, að hann
var einbeittur í yfirlýsingum
sínum varðandi framkvæmd
landhelgisgæzlunnar, og fer
ekkert á milli mála, að hann
hefur reiðzt aðdróttunum
Lúðvíks Jósepssonar, enda
leyndi sér ekki að til hans
var skeytunum beint. For-
sætisráðherra sagði, að eng-
in linkind eða undansláttur
yrði sýndur í vörzlú Land-
helgisgæzlunnar, en þær
fréttir, sem borizt hafa af
því að gerð hafi verið til-
raun til að sigla varðskip í
kaf og verða skipshöfn þess
að bana, ættu að færa mönn-
um heim sanninn um, að hér
er ekki um neinn leik að
ræða. Hann sagði, að þeir
menn, sem væru framverðir
mála, hvað sem hver segði.
Við síðustu orðin roðnaði
Lúðvík Jósepsson upp í hárs
rætur, enda öllum ljóst, að
þeim var til hans beint.
Forsætisráðherra gaf einn-
ig um það yfirlýsingu, að
enn yrði reynt að ná sam-
komulagi við Breta og Þjóð-
verja og sagði, að ekki yrði
lokið samningatilraunum án
þess að það yrði borið undir
Alþingi. Ráðherrann sagði,
að enn hefði ekki verið tekin
nein ákvörðun um efni
skýrslunnar, sem embættis-
mannanefndin lagði fram eft-
ir viðræður við Breta hér í
Reykjavík fyrir skömmu, en
skýrslan væri til athugunar.
Með þeirri yfirlýsingu stakk
hann einnig upp í Lúðvík
Jósepsson, sem tók sér fyrir
hendur á sínum tíma, eins
og alkunna er, að lýsa yfir
því, að enginn árangur hefði
orðið af störfum embættis-
mannanefndarinnar og saman
ingaviðræður væru því til-
gangslausar.
Fyrir þetta ber að þakka
forsætisráðherra.
ÞJARMAÐ AÐ
EINARI
T ritstjórnargrein Þjóðvilj-
•*- viljans í gær, sem heitir
Hornsteinn stjórnarsam-
starfsins og fjallar um brott-
för varnarliðsins, segir m.a.:
„Þegar ríkisstjórnin var
mynduð 14. júlí í fyrra, var
tekið inn í málefnasamning
stjórnarflokkanna ákvæði,
sem er tvímælalaust að
þessu leyti: herinn á að fara,
um það er enginn ágreining-
ur innan ríkisstjórnarinnar.“
Þessi orð eru sýnilega birt
í tilefni af því, að kvöldið
áður kom Einar Ágústsson,
utanríkisráðherra, fram í
sjónvarpi og lýsti því þar
skýrt og skorinort yfir, að
engin ákvörðun hefði verið
tekin um brottför varnarliðs-
ins. Athugun málsins færi
fyrst fram, en síðan yrði
ákvörðun tekin á grundvelli
þeirrar athugunar.
Um þennan sama skilning
var deilt í fyrra. Eftir nokk-
urt þjark lýsti utanríkisráð-
herra yfir því sama og hann
gerði í sjónvarpinu á mið-
vikudagskvöld, í beinni and-
stöðu við yfirlýsingar ráð-
herra kommúnista, sem
sögðu, að þegar hefði verið
ákveðið að reka herinn úr
landi. Nokkrum mánuðum
síðar var forsætisráðherra
knúinn til þess að taka af-
stöðu með utanríkisráðherra
eða móti, og þá valdi hann
þann kostinn að standa með
utanríkisráðherra sínum
gegn kommúnistum.
Nú er þessi deila upp vak-
in að nýju. Þar stangast á
gjörsamlega gagnstæðar yfir-
lýsingar. Utanríkisráðherra
segir: — Engin ákvörðun
hefur verið tekin. Kommún-
istar segja: — Ákvörðun var
tekin þegar við myndun
ríkisstjórnarinnar. Ljóst er,
að kommúnistar hafa nú enn
ákveðið að reyna á þolrif
framsóknarráðherranna, og
vonandi er, að þeir síðar-
nefndu hafi nú fengið þá
reynslu af samstarfi við
kommúnista, að þeir láti þá
ekki snúa á sig.
( í

£& THE OBSERYER SÍÐARI GREIN

/ *A **V 1 <
Winston ChurchiII um forsetakosningarnar í USA:
Hæfileikar McGoverns
aðalmál kosninganna
Bersýnilegur ósigur McGovems
i forsetakosningunuir, í Bandaríkjun
urr> virðist ætla að splundira fyrir
fulilt og allt þeirri kjósendasamsteypu
verkamanna, þjóðaminnihluta-
hópa og blökkumanna, sem Franklin
Roosevelt setti á laggirnar og hefur
síðan verið aðalundirstaða Demó-
krataflokksins. McGovern hefur
sjálfur gert forystuhæfileika sína og
dómgreind að aðalmáli forsetakosn-
inganna 1972 af því hann hefur virzt
taka öfgakennda afstöðu og siðan
dregið í land, sagt smákóngum demó-
krata til syndanna og síðan komið
skríðandi til manna eins og Daleys
borgarstjóra i Chicago og hvatt til
skjótvirkra félagslegra og efnahags-
legra breytinga á sama tíma og flest-
Nixon
ir Ameríkumenn virðast leita eftir
tímabili stöðugleika og jafnvægis.
Kjósendur í Bandarikjunum dæma
ekki frambjóðanda bara eftir stefnu-
skrá hans — þeir dæma hann fyrst
og fremst eftir því hvort hann er
gæddur hæfileikum til þess að halda
um stjórnvöl voldugustu þjóðarinn-
ar í sögu mannkynsins. Nixon for-
seti fær góða einkunn fyrir
að „draga úr“ Víetnamstríðinu í svo
ríkum mæli, að nú eru engar banda-
rískar landhersveitir í Suðaustur-
Asíu og engir bandarískir nýliðar
sendir til Víetnam, að hafa
farið tvær miklar „friðarferðir" til
Peking og Moskvu og fyrir að halda
svo vel á stjórn efnahagsmálanna að
meirihluti Ameríkumanna telur
ástand þeirra sæmilega viðunandi.
Dómar margra, þar á meðal meiri-
hluta demókrata að því er virðist,
eru á þá leið að hann geti ekki einu
sinni stjórnað eigin kosningaskrif-
stofu. Margar yfirlýsingar voru
gefnar út í nafni hans í upphafi
kosningabaráttunnar, en þær túlk-
uðu ekki endilega skoðanir hans
heldur samstarfsmanna hans. Strax
í byrjun''olli hann sér gífurlegum
skaða með dómgreindarskorti sinum
1 máli Eagletons, sem hann hafði lof-
að að styðja „1.000%“ aðeins einum
degi áður en hann kastaði honum
fyrir róða.
„Ýmsir'*, sagði McGovern við mig
þegar ég fylgdi honum í bifreið hans
frá La Guardia-flugvelli inn í New
York borg, „trúðu aldrei að
við mundum komast svona langt."
Maður hefur það á tilfinningunni að
i hópi þessara „ýmsu“ sé McGovern
sjálfur. „Sannleikurinn er sá, að ég
byrjaði fyrir aðeins 18 mánuðum og
þá sögðu skoðanakannanir að ég
hefði aðeins 3% kjósenda á bak við
mig. Þegar þú gerir þér grein fyrir
því, hvernig aðstaða okkar var í
upphafi og hvert við erum komnir,
hver getur þá sagt að okkur takist
ekki að leika á skoðanakannanirn-
ar og brúa bilið fyrir 7. nóvember?"
spurði McGovern og vildi gera gott
úr öllu.
Forsetinn stendur auðvitað alltaf
miklu betur að vígi en keppinautur-
inn. Hann hefur sér við hlið 2.000
starfsmenn í Hvita húsinu, óhindr-
aðan aðgang að fjölmiðlunum i hvert
skipti sem hann þarf að flytja stór-
yfirlýsingu um stjórnarstefnuna og
þar að auki talar forsetinn í nafni
allrar bandarísku þjóðarinnar. Þrátt
fyrir þetta hefur McGovern átt fullt
i fangi með að koma kosningabar-
áttunni af stað. Um mánaðarmótin
hélt McGovern fjölsóttasta kosn
ingafund sinn fram að þeim tíma í
Boston, og áætlaði skrifstofa borg-
arstjóra að 150.000 manns hefðu kom
ið þar saman, lögreglan í Boston
sagði hins vegar 100.000 og New
York Times sagði að mannfjöldinn
hefði að dómi „flestra hlut-
lausra áhorfenda“ verið um 50.000.
Fáir eða engir fundir McGoverns
hafa komizt í hálfkvisti við þetta.
Dag hvern beras-t 200.000 dollar-
McGovern
ar í kosningasjóð demókrata
og hrökkva varla til þess að standa
undir kostnaði. Gifurlegir fjárhags-
erfiðleikar eru fyrirsjáanlegir áður
en kosningabaráttan er á enda. Stöð
ugir yfirburðir Nixons samkvæmt
skoðanakönnunum fela í sér þá
hættu að framlög minnki einmitt þeg
'ar mest er þörf á fé, þar sem Mc-
Govern þarf að koma oftar fram í
sjónvarpi.
Á sama tíma og McGovern berst
í bökkum og siglir í mótbyr, situr
Nixon forseti rólegur í Hvíta
húsinu og virðir fyrir sér landslag-
ið ofan af olympshæðum — undirrit-
ar SALTsamninga, og ræðir við sov-
ézka utanríkisráðherrann, Gromyko.
Hann lætur varla svo lítið að ganga
sjálfur inn á stjórnmálavettvanginn
og lætur nægja að senda sendil sinn,
Spiro Agnew, á stúfana til þess að
kljást við andstæðingana. Árangur
þessarar aðferðar er eftirtektarverð-
ur, að minnsta kosti meðan honum
helzt þetta uppi.
Dag eftir dag segja blöðin og
sjónvarpið frá ásökunum Mc-
Governs og gagnásökunum Agnews
varaforseta og gera þeim jafnhátt
undir höfði. Áhrifin eru þau að for-
setinn virðist vera hafinn yfir skít-
kastið og flokkadrættina, að hann
tali ekki fyrir hönd Repúblikana-
flokksins — hvað þá fyrir hönd
stjórnarinnar sem hefur verið við
völd undanfarin fjögur ár — heldur
í nafni Bandarikjanna.