Morgunblaðið - 24.10.1972, Blaðsíða 16

10 MORGUNBLAÐIÐ, í>RIÐJUDAGUR 24. OKTÓBER 1972
ítogöfandt hf Árvaikur, Ffey?«iawfk
Frsmfo/B&mdaatjori HaraWur Sveínsaon.
Rtetíófar Mattihías Johanneasen,
Ey^'óíifur Konráð Jónsson.
Aðstoðarrítstjóri Styrmir Gurmarsaon.
RKs^jömerfcílhrúi Þorbjdnn Guðmuncteson
Fróttas^óri Bjöm Joharm&son.
Atigtýsirtgastjóri Ámi Garðar Kristinsspn.
Rftstjórn og afgreiðsia Aðolstrœrti 0, sfrni 1Ó-100.
AugiJýsingar Aðatstrœti 6, aími 22-4-60
ÁskrH'targiatd 225,00 kr á mánuði innanlands
I SausasðiTu 15,00 ikr eintakið
Ttíeð löndunarbanni því á
íslenzkar vörur í brezk-
um höfnum, sem samtök
hafnarverkamanna í Bret-
landi hafa lýst yfir, er fisk-
veiðideilan við Breta komin
á nýtt stig. Hingað til hefur
ekki komið til annarra átaka
en þeirra, sem leitt hafa af
veiðum brezkra togara í ís-
lenzkri fiskveiðilögsögu. Bret
ar hafa haldið þar áfram
veiðum, eins og ekkert hafi í
skorizt og íslenzk varðskip
hafa stuggað við þeim, svo að
notað sé orðalag forsætisráð-
herra, en sanngjarnir menn
hljóta þó að viðurkenna, að
þar hefur hófsemi gætt í hví-
vetna. Enda er það skynsam-
legt meðan samningaviðræð-
ur standa í rauninni enn yfir
og nokkrar vonir um sam-
komulag.
Það er ákaflega mikill mis-
skilningur hjá samtökum
hafnarverkamanna í Bret-
landi, ef forráðamenn þeirra
halda, að þetta löndunarbann
hafi þau áhrif að knýja ís-
lendinga til undanhalds í
landhelgismálinu. Aðgerðir
af þessu tagi þjappa þjóðinni
þvert á móti fastar saman.
Útflutningshagsmunir ís-
lendinga í Bretlandi eru ekki
svo miklir, að úrslitum ráði
fyrir hag þjóðarbúsins og
vafalaust er það rétt, sem
Niels P. Sigurðsson, sendi-
herra íslands í Lundúnum,
sagði um helgina, að Bretar
sjálfir mundu bíða meira
fjárhagslegt tjón af þessum
aðgerðum en íslendingar.
En ákvörðun hafnarverka-
manna um löndunarbann
sýnir, að það er rétt, sem á
var bent í forystugrein Morg-
unblaðsins sl. sunnudag, að
landhelgisdeilan er nú á mjög
viðkvæmu stigi. Lítið má út
af bregða án þess að upp úr
sjóði. Svo virðist, sem æs-
ingamenn hafi ráðið of miklu
um framvindu mála í Bret-
landi síðustu daga. Þess
vegna ríður á miklu, að hóf-
söm öfl bæði hér og í Bret-
landi láti það ekki gerast, að
deilan komist á enn alvar-
legra stig en orðið er, a.m.k.
ekki fyrr en allar samkomu-
lagsleiðir hafa verið reyndar
til þrautar. Hannibal Yaldi-
marsson, samgönguráðherra,
benti á það í útvarpsumræð-
um fyrir skömmu, að í raUn-
inni væru tveir kostir fyrir
hendi í landhelgismálinu,
annar sá að leggja út í hart
stríð, en hinn að ná skyn-
samlegum samningum og
þann kostinn bæri að velja,
sem væri líklegri til að
bjarga þórskstofninum á Is-
landsmiðum. Ráðherrann
kvað ekki upp dóm um það,
hvora leiðina hann teldi lík-
legri til þess.
Vegna þeirra orðahnipp-
inga um stefnuna í landhelg-
ismálinu, sem orðið hafa milli
Einars Ágústssonar og Lúð-
víks Jósepssonar er vitað, að
innan ríkisstjórnarinnar eru
deildar meiningar um það,
hvernig beri að vinna að því
að tryggja full yfirráð ís-
lendina yfir 50 mílna fisk-
veiðilögsögunni. Þegar til tíð-
inda dregur, svo sem löndun-
arbannsins í Bretlandi.er ekki
ólíklegt að þeir, sem lítinn
áhuga hafa á samningum og
friðsamlegri lausn, telji sig
hafa fengið ný vopn í hendur.
En þá geta hófsamir menn í
ríkisstjórninni, sem vilja
reyna samninga til þrautar,
líka treyst því, að utan ríkis-
Jósepsson, sjávarútvegsráð-
herra, að sjómenn, útgerðar-
menn og fiskiðnaðurinn
hefðu óskað eftir því, að fé
yrði tekið úr Verðjöfnunar-
sjóði til þess að standa undir
fiskverðshækkuninni. Jó-
hann Hafstein greip þessa
fullyrðingu á lofti, benti á,
að ráðherrann hefði fyrir
löngu aflað sér nokkurrar
frægðar fyrir leikni í að hag-
ræða sannleikanum og spurði
hvort það væri ekki rétt, að
það hefði verið Lúðvík
Jósepsson sjálfur sem lagði
þetta til. Sjávarútvegsráð-
herra setti deyrrauðan og
hann þagði.
Þegar Lúðvík Jósepsson
sagði í þinginu, að tillagan
um fé úr Verðjöfnunarsjóði
væri komin frá aðilum sjáv-
arútvegsins, gerði hann sig
sekan um vísvitandi ósann-
sögli frammi fyrir þingheimi.
Skömmu áður en hann hélt
til Bandaríkjanna til funda-
stjórnarinnar eru sterk þjóð-
félagsöfl, sem munu styðja
þá í þeirri viðleitni að
tryggja með skynsamlegum
samningum yfirráðarétt ís-
lendinga yfir 50 mílna land-
helginni og friðun fiskstofn-
halda kallaði hann fulltrúa
þessara atvinnugreina fyrir
sig og skýrði þeim frá þeirri
skoðun sinni, að eina leiðin
væri að taka fé úr Verðjöfn-
unarsjóði til þessara þarfa. I
viðtali við Morgunblaðið
hinn 10. október sagði
Kristján Ragnarsson, formað-
ur LÍÚ, m.a.: „Við áttum við-
ræður um þetta mál við ríkis-
stjórnina og fengum við þau
svör frá sjávarútvegsráð-
herra að miðað við núverandi
aðstæður kæmi það eitt til
greina að nota verðjöfnunar-
sjóðinn til að leysa þennan
vanda.“
Lúðvík Jósepsson hefur því
samkvæmt þessu orðið ber að
vísvitandi ósannindum á
sjálfu Alþingi. Þingmenn
eiga heimtingu á skýringum
á þessu fáheyrða athæfi ráð-
herrans — og ekki aðeins
þingmenn heldur þeir full-
trúar sjávarútvegs og fisk-
verkunar, sem hann hafði
fyrir rangri sök.
OHYGGILEGAR AÐGERÐIR
VISYITANDIÓSANN
SÖGLI LÚÐVÍKS
T umræðum á Alþingi á dög-
unum fullyrti Lúðvík
Jóhann Petersen:
Uppbygging húsnæðislána-
kerfisins stöðvast
— ef Alþingi knýr ekki fram stefnubreytingu
HÖFUNDUR þessarar grrein-
ar, .Jóhann Petersen, er ann-
ar af fulltrúum Sjálfstæðis-
flokksins í Húsnæðisniála-
stjórn ríkisins.
húsnæðislAna-
KERFIÐ
Flestir þeir, er á undan-
fömum árum hafa komið sér
upp eigin húsnæði, hafa gert
það með tilstyrk húsnæðis-
lánakerfis rikisins. í>að má þvi
segja, að tilvist og framgang
ur Húsnæðismálastofnunar
ríkisins snerti mikinn fjölda
landsmanna, að meira eða
mínna leyti. Verður því að
telja, að mikið sé undir því
komið, hvernig til tekst með
framkvæmd þessa mikilvæga
lánakerfis og þá ekki sizt
um fjármögnun þess, svo
unmt reynist á sem einfald-
astan hátt og fljótvirkastan,
að fjármagna íbúðabygging-
ar almennings. Eins og gefur
að skilja hefur það tekið
talsverðan tíma að byggja
upp svo viðamikið lánakerfi,
en þar munar mest um upp-
byggingu Byggingásjóðs rik-
isins á viðrei.sinarstjórnarár-
unum og grundvöll þanin, sem
lagður var að endumýjun
verkamaninaibústa ðakerf isins
og Byggingasjóðs verka-
manna á síðasta þingi við-
reisnar.
Þ>vi miður er nú svo að sjá
sem þessu mikla uppbygging
arstarfi verði ekki framhald-
ið af núverandi stjórnvöldum,
nema síður sé, þar sem ekki
örlar enn a.m.k. á neinum
beinum fjárframlögum til
aukningar þessarar lánastarf-
semi. Hins vegar hefur hús-
næðiskerfið verið svipt vísi-
tölutryggingarfé sínu, en
jafnframt orðið að taka lán
hjá lífeyrissjóðunum með
fultlri vísitölutrygginigu, sem
skaða mun lánakerfið um
ófyrirsjáanlegar upphæðir og
telja verður fullvist, að spari-
fé ungmenna (skyldusparn-
aðarféð) verði enn verðbætt
— annað væri óverjandi. Af
þesisu má sjá, að bregðist Al-
þingi ekki hart við og knýi
fram stefnubreytingu í þessu
mikilvæga máli, stöðvast
áframhaldandi uppbygging
húsnæðislánakerfisins og
jafnframt gengur hreinlega
á eigur Byggin.gasjóðs ríkis-
ins og geta hans tii útlána
minnkar.
Hér duga því engin vettl-
ingatök og verður undir öll-
um kringumstæðum að
bregðast við vandainum af
festu og myndugleik, ekki
sízt þar sem lög gera ráð
fyrir, að húsnæðislánin
hækki allverulega á næsta
ári í samræmi við hækkun
byggingarvísitölu. Má af
þessu ljóst vera, að almenn-
ingur á mikið undir þvi, að
fjárveitingavaldið taki með
skiiningi á þessum málum
Jóhann Petersen
nú við afgreiðslu þessara
fjárlaga, ef húsbyggingar eiga
ekki að dragast saiman til
stórtjóns. Vonaindi kemur
ekki til siíks og er þá ekki
úr vegi að hugleiða lítillega
æskilegar breytingar á fram-
kvæmd þessa mikilvæga lána-
kerfis húsbyggjenda.
Eins og nú háttar fram-
kvæmd þessara mála, vita
húsbyggjendur aldrei hve-
nær fokheldisvottorðs er kraf
izt af Húsnæðismáliastjóm og
keppast því oft með æmum
kostinaði við að gera fokhelt
fyrir ímyndaðan tíma. Væru
fokheldiseindagar auglýstir
fyrirfram, t. d. fjórir á ári
og þá með tilliti til þeirra
byggðarlaga, sem skemmstan
bygginigartíma hafa, gætu
húsbyggjendur fyrirfram
skipulagt framkvæmdir sínar,
gert verkáætlanir í samræmi
við fjármagnsmöguleika sína.
Mundi þá nýting fjármagns-
ins í byggimgariðnaðinum
verða mun betri en nú er og
húsbyggjendur losina við
margháttaða erfiðleika. Full-
trúar Sjálfstæðiisiflokksins i
H ú s n æðiiSim á la st j ór n hafa
fengið samþykkta tillögu um
auglýsingu slikra fokheldis-
eindaga og má þvi vænta
þess, að þeir komi til fram-
kvæmda á næsta ári.
Þá er því ekki að neita,
að eindagi lánisumsókna 1.
febrúar hefur gert mörgum
framkvæmdaiaðilum í bygg-
iingariðnaðinum gramt í geði
og valdið timabundnum erfið-
leikum. Er því rótt að athuga,
hvort ekki er fært að felia
þann eindaiga niður og taka
upp hentugra form á því að
fyl'gjast með hugsawlegri
lánaþörf hvers árs.
1 reglugerð er gert ráð fyr-
ir því, að fólik í eldra hús-
næði geti ekki fengið lán hjá
Húsnæðismálastjóm, hafi það
i svokallaðrd þrönigbýlismæl-
ingu meira en 12 fermetra á
hvern heimilismann. Koma
þessi ákvæði mjög iíla við
margra, ekki sízt eldra fólk
er vill jafnvel minnka við sig
húsnæði. 1 siíkum tilvikum
veldur þetta reglugerðar-
ákvæði þvi, að stór og góð
hús er rúmað gætu stórar f jöl
skyldur, eru jafnvel setin af
tveimur f j ölsk y 1 d u me ðli m u m,
t.d. rosknum hjónum er allra
hluta vegna þyrftu á hag-
kvæmara húsnæði að halda.
Væri fullkomdn ástæða til að
endurskoða þetta reglugerð-
arákvæði með tilliti til þess
er hér að fraiman hefur verið
sagt, enda hniiga frekari rök
að því, að feila beri niður þá
hindrun, sem hér um ræðir
á því, að fólik hafi kost á því
að skipta um húsnæði.
Hér hefur aðeins verið
drepið á fáein atriði viðvlkj-
andi framkvæmd húsnæðis-
iánakerfis rí'kisins. Ástæða
væri þó að ræða þessi mái
miklu ítarlegar á opimberum
vettvangi, því að mörgu er
að hyggja í svo við&miklum
málaiflokki sem húsnæðis-
málin eru. Slik mál þarfnast
vissulega umræðu og athug-
unar hvers tima, en umfram
allt aögerðia. Við Islendiingar
erum svo hamingjusamir, að
megin þorri þjóðarinnar
býr í eigin húsnæði. Að því
ber að keppa áfram sem hing
að til. Það verður samfélag-
inu ódýrast og stuðlar áreið-
anlega bezt að því, að heim-
ilið verði sem fyrr — hym-
ingarsteinm þjóðfélagsins.