Morgunblaðið - 03.12.1972, Blaðsíða 20

52
MORGUNELAÐIÐ, SUflSTNUOAGUR 3. DESEMBER 1972
SAGAINI
Blanehe og snerti þanmig við-
kvæmasta blettinn.
Og svo bætti hún gráu ofan
á svart með þvi að segja biíð-
lega: Æ, fyrirgefðu, Jenny.
Sízt af öilu vi'ldi ég fara að
særa tilfinningar þinar.
Nú, það vildirðu ekki? hugs-
aðd Jenny. En hún sagði: Þeg
ar lögreglan kemur hingað, þá
iffiiranur hún byssuna ef um
tnokkra byssu er að ræða. Hún
tók Upp kristalskveikjarann og
af því að hann var i iaginu eins
og kanína, datt henni í hug
hundurinn hans Péturs. Hún
hafði farið með Pétri að kaupa
hann. Síðasta árið hafði hún
næst'iMn þjáðst af þeimþrá, þrá
eftir að heyra fótatak humdsins,
eíkki siður en eftir húsinu. Hún
sagði: Hvar var Skipper með
an öhu þessu fór fram?
Rétt sem snöggva.st brá fyrir
skiiningsleysi í svip Blamche.
Æ, þú átt við svarta hundinn.
Hann er nú ekkd bein'línis
svartur, heldur bláieitur.
Já, ég veit. Hann er hafð-
ur hjá þjónustufóikinu. Fiora er
ekki sérlega hrifin af hundum.
Auk þess lét hún innrétta aOlt
húsið að nýju. Þvi hlýtur þú að
hafa tekið eftir.
Skipper hefði nú aldrei
farið að skemma nedtt.
Bianche iyfti brúnum, eins og
efablandin. En að mdnmsta
kosti hefði hann vitað um
mannaferðir, hefði hanm verið
héraa, og þá geflt, ef eimhver
hefði komdzt inn í húsið. Ef
hann þá er nokkur varðhundur.
Hringt eftir midncetti
M.G.EBERHART
En ég varð hissa, Jenny, þegar
Fkxra siagði, að þú værir vim-
stúflka sin.
Þá varð ég ekki síður hissa
saigði Jemny hreinskilnislega.
Hafið þið hitzt ?
Nei, ég heí ekki séð Fi-
oru síðan. . . ja, síðan tveimur
m'ánuðum áður en við Pétur
skildum. Og þá vissi ég ekki,
að . . . Hún þagnaði, því að
hún- ætiaði ekki að fara að tiala
um þeesar sorgarsitunddir — að
minnsta kosti ekkd við BOanche.
í>að var skritið, að Fiora
skyldi fara að segja það, sagði
Blanche hugsi. Ég hef verið
hennar hezta vinkona, síðan við
vorum innan við tvitugt..En það
veiztu náttúrlega. Satt að segja
komum vrið saman til New York.
Okkur dreymdd stóra dmauma.
Fkxra ætlaði í leikflist og ég ætl-
aði mér eifcfhvað stórt og mikið,
emda þótt ég vissi ekki, hvað
það ætti að vera. Ég fékk svo
stöðu sem eánkiairitari. Fiora
fékk ekkert að gera strax, svo
að við 'Jifðum á kaupinu mínu,
sem var nú engin ósköp. En
þetta veiztu nú adlt.
Já, ég veit það ailt, sagði
Jemny og var fastmælt. Þú
vannst hjá Art Furby. Hann
bauð þér út í kvöldverð og bað
þig að taka stúl'ku með þér, af
þvi að Pétur ætiaðd flíka að
borða með honum, og ég var
ekiki í borginni. Ég var héma.
Og þú komst með Fioru.
— Já, þú hefur Jíklega hatað
mig æ siðan. En hvernig átti ég
að vita, að Fiora — ég á við,
að þetta skyldi fara eins og það
í þýðingu
Páls Skúiasonar.
fór. Mig gat ekki órað fyrir því,
að Fiora. . . Hún virtist taka
sig á og hætta við að nota eitt-
hvert stóryrði Hún fitlaði við
þunga armbandið, sem hún bar
og var eini skartgripurinn
ehennar, að undantekinnl
grannri perlufesti. — Vitanlega
kom það mér ekki við. Þetta er
allt umliðið. Ég býst við, að þú
viljir komast sem fyrst af stað
til borgarinnar.
Þetta var snöggt snúið við
blaðinu. Jenny þagði andartak,
velvakandi
Velvakandi svarar í sima |
10100 frá mánudegi til
föstudags kl. 14—15.
# Skammdegi
Ekki verður um villzt, að nú
hefur skammdegið lagzt yf-
ir okkur norðurhvels-
búa. Þessa dagana er rétt svo
að birti um hádegisbiiið, nema
þegar dumbungur er í lofti, en
þá verður varla lesbjart allan
daginn.
Skammdegið leggst misjafn-
lega þungt á fólk, sumir leggj-
ast hálfpartinn í dvala, meðan
aðrir eru alltaf eins og lömb á
vordegi.
En svo — í miðju skammdeg-
inu — koma jóiin til að lýsa
upp. Það er næstum hægt að
láta sér detta í hug, að tíma-
setning þeirra hafi verið sér-
stök ráðstöfun fyrir okkur
skammdegisþolendur.
Annað er jafnárvisst og
skammdegið. Það er nöldr-
ið vegna tilstandsins í jólamán
uðinum. Hver kannast til dæm
is ekki við að hafa heyrt, að
jólin séu fyrst og fremst verzl-
unarhátíð; fólk setji sjálft sig
á hausinn með þessu jólahaldi;
tilefni hátíðarinnar hafi
gleymzt í öllum látunum, og
svo framvegis.
Fleiri munu þeir þó vera,
sem vilja halda sína hátíð eins
hátiðlega og þeir framast hafa
tök á. Auðvitað verður hver og
einn að hafa sína henti-
semi, með það eins og annað.
1 dag er fyrsti sunnudagur í
aðventu. Segja má, að hér sé
orðið aflsiða að kveikja á einu
kerti á hverjum sunnudegi í
aðventu. Þetta er nýr siður,
innfluttur að vísu, en skemmti
legur samt.
• Saga um viðureign frú X
við trygginga-„kerfið“
Hér kemur bréf frá konu,
sem kailar sig frú Z:
„Kæri Velvakandi.
Af ýmsum ástæðum óska ég
eftir, að mitt rétta nafn birt-
dst ekki með bréfi þessu, en þar
sem ég tel, að efni þess eigi
erindi til margra, vona ég, að
þú birtir það í dálkum þínum:
Frú X var rúmföst í rúma 7
mánuði, vegna yeikinda, og gat
ekki séð um heimili sitt á þeim
tíma. Fjórum eða fimm vikum
eítir að frú X lagðist, spurði
hún heimilislækni sinn, hvort
hún fengi eitthvað greitt úr
tryggingum vegna veikind-
anna. — „Aðeins ef þú verð-
ur að kaupa manneskju í verk-
in fyrir þig,“ var svarið. Og
þar sem frú X átti duglega fjöl
skyldu og hjálpfúsa ættingja,
keypti hún aldred manneskju í
verkin fyrir sig. Og hún fór
aldrei fram á að fá greitt úr
tryggingum vegna veikind-
anna.
Frú X hafði engin kynni af
Tryggingastofnun ríkisins,
nema að þau hjónin fengu
greiddar fjölskyldubætur, eins
LÆSILEGT SÓFASETT
Úr ekta leðri og viði
Sérstaklega
ætlað fagurkerum
SKEIFAN
KJÖRGAROI SIMI. 16975
og aðrir, vegna bama innan 16
ára. Oftast sótti hr. X þessar
fjölskyldubætur, þar sem frú
X fékk þær ekki greiddar út á
sitt nafnskírteini.
Frú X hefur aldrei feng
ið fullan bata. Hún hefur ekki
sömu orku og áður og hefur
takmarkaðri möguleika en áð
ur til vinnu, bæði á heimilinu
og utan þess.
Fyrir nokkrum mánuðum
frétti frú X af tiiviljun, að all-
ir þeir, sem frá vinnu eru ieng
ur en 11 daga samfleytt vegna
veikinda, fái greiðslur frá
Tryggingastofnun ríkisins með
an á veikindum stendur. Fór
frú X þá til heimilislæknis síns
og spurði hann nánar um slík-
ar greiðslur. Jú, heimilislækn
irinn kannaðist við slíkt, en
þégar húsmæður ættu í hlut,
fengjust slíkar greiðslur að
eins, ef sannanlegt reyndist, að
heimilið hefðí orðið fyrir til-
finnanlegum skakkaföllum eða
fjárhagslegum útgjöldum
vegna veikinda húsmóðurinn-
ar. Slíkt væri alltaf erfitt að
dæma um og kostaði mikið þras
og þvarg. Og úr því að frú X
hefði ekki þurft að kaupa
manneskju i húsverkin meðan
hún var veik, hefði hún litla
möguleika á slíkum greiðslum.
Ennfremur sagði heimilislækn-
irinn að tryggingarnar væru
hugsaðar til að mæta skakka-
föllum þeirra, sem lítils mættu
sín, og ef ailir ætluðu að fara
í vasa trygginganna, ef eitt-
hvað bæri út af, væri komið út
fyrir markmiðið.
• Bætur og styrkir
Enda þótt frú X sé ekki gef-
in fyrir þras og þvarg og sæk
ist ekki eftir ölmusu, gekk hún
samt í hús Tryggingastofnun-
ar ríkisins, til að afla frekari
uppiýsinga. Eftir miklar vanga
veltur starfsliðsins þar, I hin-
um ýmsu glerbásum á hinum
ýmsu hæðum byggingarinnar,
var frú X vísað til starfsmanns,
sem kallast tryggingalæknir.
Sá visi maður kenndi frú X að
skilja mismuninn á hugtökun-
um „bætur" og „styrkur".
Hann upplýsti einnig, að
greiðslur til þeirra, sem frá
vinnu eru 11 daga og lengur
vegna veikinda, nefnast sjúkra
dagpeningar og nemi nú, árið
1972, kr. 251,00 á dag, að við-
bættum kr. 29,00 fyrir hvert
barn á framfæri. Á þeim tíma,
sem frú X var rúmliggjandi,
grænt
hreinol
ÞVOTTALÖGUR
hefði þessi upphæð verið eitt-
hvað lægri.
Aðspurður taidi trygginga-
læknirinn, að ekki væri óiik-
iegt, að frú X hefði átt rétt á
sjúkradagpeningum vegna veik
inda sinna, en hún hefði að
sjálfsögðu þurft að sýna vott-
orð þar um frá lækni. En þeg-
ar frú X spurði, hvort hugsan-
legt væri, að hún gæti fengið
þessar greiðslur nú, gegn vott-
orði læknis, var svarið:
— „Nei, alveg óhugsandi, þar
sem slíkar greiðslur virka
aldrei aftur fyrir sig. Það hefði
þurft að gera á meðan veik-
indin stóðu yfir.“
Frú X sagðist hafa spurt
heimilislækni sinn ráða, þegar
hún var veik. — „Það er varla
hægt að búast við því, að heim
ilislæknir gefi siíkar upplýsing
ar,“ sagði þá tryggingaiæknir-
inn. „Hvar getur þá fáfróð hús
móðir fengið réttar upplýsing-
ar og leiðbeiningar?" „Hjá sér
stökum lækni hjá Sjúkrasam-
laginu. Þér eruð í sjúkrasam-
lagi, er það ekki?“
Jú, frú X var, er og hefur
í 30 ár verið I sjúkrasamlagi,
en allar ofangreindar upplýs-
ingar voru henni framandi.
• Réttindi og skyldur
Frú X er íslenzkur ríkisborg
ari, lauk skyldunámi og aflaði
sér nokkurrar menntunar eft-
ir það. Hún les dagblöðin og
fleira, hlustar dálítið á útvarp
og horfir á nokkra þætti í ísl.
sjónvarpinu. Þau hjónin hafa
lagt hart að sér til að koma sér
upp húsnæði. Þau eru
reglusöm, greiða útsvör, skatta
og skuldir ávallt á tilskildum
tíma og hafa alltaf fúslega og
skilyrðisiaust innt af hendi
þær skyldur, sem lagðar hafa
verið á þau sem þjóðfélags-
þegna.
En nú var allt í einu kom-
ið að réttindum þeirra sem
þjóðfélagsþegna. Hafði þá eng
inn skyldur við þau? Hvers
vegna þurfti frú X að efast um
réttindi sín? Hvers var að upp
lýsa hana um þau? Ef henni
hefur borið að fá sjúkradag-
peninga í 7 mánuði, hvað gerði
hún rangt, sem firrti hana þeim
réttindum? Á hún bara við
sjáifa sig að sakast?
Réttur frú X til sjúkradag-
peninga verður sennilega ekki
dæmdur af svo stuttri lýsingu
sem þessari, en það er heldur
ekki meginatriði málsins. En
vegna þess að ég held, að marg
ir þjóðfélagsþegnar geti verið
í sporum frú X og vildu ógjam
an verða af tugþúsundum kr.,
sem þeim ber, þá held ég, að
það gæti orðið fróðlegt, að ekkl
sé sagt nauðsynlegt, að fá svör
eða umsagnir réttra aðila um
ofangreinda frásögn frú X, ef
þeir aðilar eru þá til.
Frú Z.