Morgunblaðið - 02.02.1973, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 1973
Jóns Pálmasonar, fyrrverandi
alþingisforseta minnzt
VIÐ upphaf fundar í Sameinuðu
þingi í gær, mhmtist Eysteinn
Jónsson, forseti þess, Jóns
Pálmasonar, fyrrverandi forseta
Sameinaðs þings. Honum fórust
svo orð:
„Jón Páimason, fyrrverandi
alþingismaður og alþingisfor-
seti, andaðist í morgun í Hér-
aðshælinu á Blönduósi, 84ra ára
að aldri. Hann var fæddur 28.
nóvember 1888 á Ytri-Lönguimýri
í Svínavatnshreppi í Austur-
Húnavatnssýslu. Foreldrar hans
voru Pálmi bóndi þar Jónsson
alþingismanns og bónda í Stóra
dal Pálmasonar og kona hans,
Ingibjörg Eggertsdóttir bónda á
Skefilsstöðum á Skaga Þorvalds-
sonar. Hann lauk prófi í Bænda-
skólanum á Hólum vorið 1909.
Bóndi á Ytri-Löngumýri var
'harun 1913—1915 og 1917—1923,
á Mörk í Bólstaðarhlíðarhreppi
1915—1917 og á Akri í Torfa-
lækjarhreppi 1923—1963. Hann
var kjörinn alþingisimaður Aust-
ur-Húnvetninga árið 1933 og átti
síðan sæti á Alþingi samfleytt
til vorsins 1959. Eftir það átti
hann nokkrum sinnum sæti á
Alþingi sem varaþingmaður á
árunum 1960—1963, sat á 36
þingurn alls. Hann var forseti
sameinaðs Alþingis 1945—1949
og aftur 1950—1953. Landbúnað-
arráðherra va-r hann frá 6. des-
ember 1949 til 14. marz 1950.
Yfirskoðunarmaður ríkisreikn-
inga var hann 1937—1964. í ný-
býlastjórn átti hann sæti 1940—
1970 og var lengi form-aður
hennar. Hann var í bankaráði
Landsbanka íslands 1953—1956
og í bankaráði Búnaðarbanka fs-
lands 1956—1968 og var forrnað-
ur þess frá 1961. Auk þeirra
starfa, sem hér hafa verið talin,
gegndi Jón Pálmason ýmsum
trúnaðarstörfum heima í héraði.
Síðustu æviárin naut hann ró-
legrar elli ýmist hér í Reykjavík
eða norður á Akri, en átti við
mikla vanheilsu að stríða síð-
ustu mánuðina.
Jón Pálmason ólst upp við
landbúnaðarstörf á heimili for-
eldra sinna og var síðan bóndi
lengst af. Hann var ötull rækt-
unarmaður lands og bústofns og
framkvæmdamaður um bygging
ar á jörð þeirri, sem hann sat
lengst af. En hann var jafnframt
áhugasamur um héraðsmál og
landsmál, og á fimmtugsaldri
var hann kjörinn til setu á
Aiþingi og átti lengi að fagna
öruggu fylgi kjósenda. Hann var
athafnasamur við þingstörf, lét
sig mest skipta landbúnaðar-,
saimgöngu- og fjármál og átti
frumkvæði að ýmsum nýmæl-
um í löggjöf um þau efmi.
Jón Pálmason var áhugamikill
og sókndjarfur í baráttu fyrir!
framgangi áhugamála sinna.
Hann ritaði fjölda blaðagreina
um landsmál og var ritstjóri ísa-
foldar og Varðar á árunum
1943—1950. Hann var mælsku-
maður og vel hagorður, gleði-
maður í samkvæmum og höfð-
ingi heim að sækja. Forsetastörf-
um á Alþingi gegndi hann með
reisn og skörumgsskap, og öll
þingstörf vann hann af alúð. Við
fráfall hans er á bak að sjá at-
hafnasömum bónda og stjórn-
MÞIÍIGI
málamanni, sem um langt skeið
hafði rnikil áhrif bæði heima í
héraði og í sölum Alþingis.
Ég vil biðja háttvirta alþingis-
menn að minnast Jóns Pálma-
sonar með því að rísa úr sætum.“
„Bitnar á þeim, sem sízt skyldi“
— Um innheimtu veggjalda
af hraðbrautum
í sameinuðu þingi mælti Vil- I gjaldstofn að ræða. Hér væri
hjálmur Hjálmarsson fyrir þings ekki verið að brjóta upp á neinni
ályktunartillögu um innheimtu nýjung, þar sem slík innlheimta
veggjalds af hraðbrautum. Með- hefði þegar verið stunduð við
fiutningsmenn tillögunnar eru eina hraðbraut hér á landi, og
Karvel Pálmason, Heligi Seljan, slíkt væri víða tíðkað erlendis.
Steingrímur Hermannsson, Ragn Með til'lögunni væri líka stefnt
ar Arnalds, Benóný Arnórsson að því að menn inntu af hendi
og Stefán Valgeirsson. hluta af þeim sparnaði, sem yrði
við rekstur bifreiða vegna til-
.... ... , -komu slíkra hraðbrauta.
Vilhjalmur Hjalmarsson kvað
undirrót þessarar tiliögu vera í ingólfur Jónsson sagði að
fyrsta lagi, fjárþörf vegasjóðs, fi.utningsmaður hefði tínt til öll
en í öðru lagi teldu flutnings- þau rök sem finnanleg væru fyr
menn, hér vera um eðlilegan j,r jnnheimtu vegtolls, en þau
Um greiðslu kostnaðar
við skólabyggingar
Magnús Torfi Ól'afsson mælti
í gær fyrir breytingu á lögum
nr. 49/1967 um skólakosfnað. Fel
ur frumvarpið í sér þá breyt-
ingu, að framvegis verði sá hlut
ur sem ríkissjóður greiðir á
móti sveitarfélögum i kostnaði
við byggingu skólahúsa
greiddur út á fjórum árum í
stað þriggja áður. Þá er í frum-
varpinu ákvæði til bráðabirgða
um að útborgun fjárveitingar á
árunum 1973 og 1974 verði í
nokkrum tilvikum dreift á 5 ár.
Magniis Torfi Ólafsson sagði,
að megin rökin fyrir þessari
breytingu væru þau, að ekki
hefði tekizt að framfylgja lögun
um um að greiða hlut ríkissjóðs
út á þremur árum. Ákvæðið
væri því raunverulega dauður
bókstafur. Þar sem það væri
borin von, að hægt væri að
framfylgja ákvæðinu, þá væri j
skynsamlegt að breyta þvi svo,
að það stæði í samræmi við getu
og vilja Al'þingis til fjárveit-
inga. Ákvæðið til bráðabirgða
væri vegna þeirra sérstöku
ástæðna, að á árinu 1973 væru
í byggingu óvenju margar, stór-
ar og fjárfrekar skóla'oygging-
ar og ef fylgja hefði átt 4 ára
reglunni, þá hefðu margar bygg
ingar orðið útundaii.
Matthías Bjarnason kvaðst í
sjálfu sér vera samþykkur frum
varpinu. Vissulega hefðu menn
verið bjartsýnir, þegar 3 ára út
borgunarreglan hefði verið sett,
en hins vegar hefði sýnt sig, að
mörg sveitarfélög þyrftu mun
lengri tima til að uppfylla
skyldur sínar. Vissulega væri
greiðsluskylda ríkissjóðs
þrengd með þessum lögum, en
ekki stoðaði að hafa lög í gildi,
sem ekki væri hægt að fram-
inum, að það myndi
nokkra erfiðleika, að
þörf myndi safnast fyrir, en
hann gæti ekki gefið skýr svör
um hverni'g úr þessu yrði ieyst
við fjáriagagerð fyrir árið 1974.
Hins vegar væri trú sín að hægt
yrði að standa við 4 ára regl-
una.
Þá tóku til máls Lárus Jóns-
son, Magnús Kjartansson, hei'l-
íylgja. Sagðist þingmaðurinn ef j brigðismálaráðherra og Ólafur
ast um, að ríkissjóði yrði auð- I Jóhannesson, forsætisráðherra.
ið að standa við að greiða sitt !________________________________
framlag á 4 árum. Þá stæði til l
að fresta ýmsum greiðslum |
vegna skólabygginga, með heim j
ildinni um 15% niðurskurð út- j
gjalda og sýnt væri, að þeirri
þörf væri bara ýtt á undan sér
og hrannaðist upp, ðg myndi
það skapa örðugleika, þegar að i
skuldadögunum kæmi. Þá |
spurði Matthías Bjarnason
hvernig ráðherrann og ríkis-
stjómin hygðust framkvæma
15% niðurskurðinn, hvort dreg
in yrðu 15% frá heildinni, elleg-
ar hvort draga ætti mikið af
sumum. en minna af öðrum.
Mngnús Torfi Ólafsson sagði
að niðurskurðarheimildinni
yrði ekki beitt blindandi, og
reynt yrði að draga þar úr út- j
gjöldum, þar sem talið væri að
minnstur skaði yrði að. Auðvit- j
að væri það rétt hjá þingmann- I
væru haldlitil, ef þau væru skoð
uð í réttu ljósi, en ekki ldtið
bara til hraðbrautaspottanna.
Það væri t.d. litil sannigimi, ef
5. þingmaður austurlands myndi,
er hringvegurinn væri kominn,
þurfa að borga sig inn I Reykja-
vík, fyrir að aka 50 km góðan
veg, þó að hann væri búinn að
aka 6—800 kílómetra eftir slæm-
um vegum. Sama miætti segja
skapa um Norðlendinga. Auik þess
óleyst j væri þessi vegtöllur ósanngjarn,
þar sem hann kæmi niður á
þeim sem sízt skyldi. Rætt hefði
verið um i þessu sambandi að
setja tollskýlið niður fyrir innan
Hveragerði, til þess að skiða-
menn myndu sleppa við tollinn.
Reykvíkingar, sem að jafnaði
keyrðu á malbikuðum götum
þyrftu ekki að greiða sérstak-
lega fyrir það. Það væri ljóst,
að sá kostnaður, sem af þessari
innheimtu yrði kæmi niður á
þeim, sem þyrftu að eiga dagteg
ar eða vikulegar ferðir um þessa
vegi, en ekki þeim sem skryppu
einu sinni á sumri í ferðalag
j eins og Reykvíkingiar. Þetta
gjald myndi þvi koma þyngst
við bændur, sem verða að senda
afurðir sínar á eiginn kostnað
til Reykjavíkur, og þyrftu iðu-
lega, jafnvel í viku hverri, að
sinna erindum í Reykjaví’k. Þetta
gjald myndi því bætast ofan á
nýálagt jeppagjald, og fleiri á-
lögur. Sagðist þingm.aðurinn
hafa talið, að öllum væri ljóst,
að mælirimn væri orðinn fullur,
og reyndar farið að fljóta út
fyrir, en það ætti bersýnilega
að reyna á þolrifin í mönnum.
Sagði hann, að samkvæmt þing-
sköpum, færi fruimvarpið nú í
nefnd, og vonaðist hanh til, að
það ætti ekki afturkomu auðið
þaðan.
Jón Skaptason hvaðst andvig-
ur þessu veggjaldi, eins og veg-
gjaldinu á Reykjanesbraut á sin
uim tlma. Sagði Jón að meir en
helmingurinn af þeim álögum
sem bifreiðaeigendur greiddu
gengju til annarra framkvæmda
en vegagerðar. Þá benti hann á,
að langflestir bílaeigendur
byggju i nágrenni hraðbraut-
anna, og væru þeir búnir að
greiða sinn hlut í þessum kostn-
aði og myndu gera það áfram.
Auk þess væru hraðbrautir að-
eins óverulegur hluti af þjóð-
vegakerfinu.
Vistheimilinu að Breiðuvík breytt
í heimavistarskóla ?
í Sameinuðu þingi spurðist
Ingólfur Jónsson fyrir um vist-
heimilið í Breiðuvík. Kvaðst
Ingólfur bera fram fyrirspurn-
ina vegna þeirra umræðna, sem
orðið hefðu á Alþingi fyrr í vet
ur um af'brotavandamái ungl-
inga. Kvað Ingóifur vanta
samastað fyrir þessa ungl-
inga meðan vistheimilið að
Breiðnvík væri ekki notað sem
skyldi.
Alþingismaðurinn spurði
hverju það sætti, að vistheimil-
I ið væri ekki notað, Iivað þar
| gætu dvalið margir drengir og
| hvað margir drengir hefðu að
. jafnaði dvalið þar árið 1972.
Magnús Torfi Ólafsson,
! menntamálaráðherra sagði að
[ mest gætu dvalið 14 drengir að
i Breiðuvlk og þá við þrengsli en
! æskilegt hámark væri 12.
| Nú væru 3 drengir að Breiðu
j vik en árið 1972 hefðu dvalið
| þar 6 drengir en auik þess hefðu
í 5 brautskráðst þaðan, eða sam-
| talis 11 drengir. Sagði hann að
I drengjum sem dvalið hefðu að
Breiðuvík hefði stöðugt farið
fækkandi. Áður hefðu dvalið
þar saman drengir frá 7—10 ára
og eins frá 14—16, en mjög
óheppilegt væri að blanda þess-
um aldursskeiðum saman,
Sagði menntamálaráðherra,
að nú lægju fyrir til'lögur frá
stjórn upptökuihei.milisins í
Kópavogi, um að vistheimilinu
yrði breytt í heimavistarskóla
fyrir erfiða unglinga á aldrin-
um 14—16 ára. Menntamálaráð-
herra kvaðst enn ekki hafa tek
ið afstöðu til þeirra tillagna. En
ástæðuna fyrir því að drengjum
hefði fækkað á heimilínu kvað
hann vera þá, að barnaverndar-
nefndir og ráð, væru ófús að
senda þangað unga drengi.
730
— húsnæðis-
tilboð
HÚSNÆÐISKÖNNUN Rauða
krossins höfðu í gærkvöldi borizt;
730 tilkynningar um húsnæði,
sem Vestmannaey ngar ættu
kost á- Er þetta húsnæði af ýms- j
pjm stærðum og gerðum og tals
vert um húsnæði, sem ekki er
íbúðarhaeft, og þyrfti því að
kosta fé til að koma því i íbúðar
hæft áistand.
— I Neskirkju
Framhald af bls. 3
aukna öryggistilfinningu við
að koma í hópinn sinn og nú
leika þau á alls oddi eins og
þú sérð. Víð sem erum börn-
unum ókunn, reyndum að
hafa okkur sem minnst
í frammi til að byrja með en
þau eru nú að kynnast okkur
smám saman.
— T 1 að byrja með verður
starfinu hagað þannig, að 2ja
til 3ja ára börnin verða á
morgnana kl. 10—12 en börn
4—6 ára kl. 13—16 síðdegis.
Þó verðir að sjálfsögðu
breytt út af þessu, þegar með
þarf. Það stendur líka til að
sinna eldr: börnunum, —
þeim, sem voru byrjuð í sex
ára bekk barnaskóla. Við vit
um um kennara, sem eru fús-
ir að kenna þe'm í sjálfboða-
liðsvinnu en það starf þarf að
skipuleggja. Þetta er allt í
fæð ngu. Auk þess vomim við,
að mæðurnar komi hér við
öðru hverju. Það gæti verið
gott fyrir þær meðan óvifí;an
varir og eins meðan þær eru
að koma sér fyrir að hittast
stund o? stund héma og fá sér
saman kaffsopa.
Hvað reiknið þið með að
reka þessa starfsemi lengi?
— Því get ég ekk: svarað,
en ég vænti þess, að við ger-
um þetta svo lengi sem með
þarf eða þar til aðrar ráðstaf-
anir hafa verið gerðar, sagðt
Hreína Tynes að loku.m.
ÚTBOÐ
Tilboð óskast um sölu á hjólaskóflu með skóflustærð 3'/2 •
4 yards'1 SAE, fyrir Vélamiðstöð Reykjavíkurborgar.
Útboðsgögn eru afhent í skrifstofu vorri.
Tilboð verða opnuð föstudagírm 23. febrúar nk. kl. 11.00.
INNKAUPASTOFNUN REYK3AVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 — Sími 25800