Morgunblaðið - 06.02.1973, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6, FKBRÚAR 1973
Skúli Þorsteinsson
Ungmennafélagi kvaddur
Æslkan á eM í barmi.
Æskair á bros á hvarmi.
Æskan á drauim í augum.
Æs'kan er óskaneist-inn.
Æskan er vorið ag hreystin.
Þannig hljóðar vitnisburð-
«r æsikulýðs'leiðtagans Skúla
Þorsteinssonar um æskuna, þess
manins sem ailia sínia æivi vann
með ungu fólki. Hér er ekki tal-
að um æskuflýðsvandamáil, eða
þau léttrvæg fundin, og við þeirn
bruigðizt með auknu starfi
og leiðsögn.
Nú er þessi ágæti félagi alliur.
Skúli Þorsteinsson, námisstjóri
lézt að heimili sínu Hjarðarhaga
26 í Reykjavik 25. janúar sl.
eítir langvarandi heilsuíeysi sið
ustu árin.
Með Skúla er faliinn einn lit
rfkasti leiðtogi ungmennafélags-
hreyfingiarinnar á Islandi, fjöl-
hæfur og óvenju mikilvinkur fé-
lagisleiðlogi.
Skúli var uim árabil í stjórn
Ungmennaféliags Islands, lengst
af sem varafoimaður, samlhliða
gegmdi hann starfi framkvæmda
stjóra U.M.F.Í.
Skúli Þorsteinss-on var fædd-
ur á Stöðvarfirði á aðfangadags
kvöid árið 1906, og var því að-
eins liðlegia 66 ára er hann lézt.
Hann var sonur Þorsteins Mýr-
mann bónda og kaupmanns, og
konu hans Guðríðar Guittonms-
dóttur Vigfússonar prests í Stöð,
en hann var tialinn hinn mesti
merkisklerkur, fróðleiksmaður
miikill og góður kennari.
Ungur að árum fór Skúli til
náms í Hvítárbakkaskóla þar
sem hann var tvo vefcur, en síð-
an hélt hann utan og var við
nám i skólum í Þýzkal'andi, Dan
mörku og Noregi.
Þegar heim kom settist Skúli
1 Kennaraskólann og lauk það-
an kennaraprófi 1932. Að loknu
kennaraprófí hóf hann störf við
Austurbæjarsikólann i Reykja-
vik, en árið 1939 iætur Skúli af
störfum þar og heldur til Aust-
urlands þar sem hann tekur við
starfi skóiastjóra Barna- og ungi
ingaskólans á Eskifirði. Aldlengi
Honmaður Landssambands barna
kennara og námsstjóri Ausitur-
lands. Þegar Skúli kemur aust-
ur til starfa, er sem nýtt lií og
au-kinn kraftur færist í starfeemi
himna dreifðu ungsnenna- og
iþróttafélaga á Austurlandi,
sömuleiðis í skólastarfíð þar sem
hans naut við. Héreðinu hafði
borizt liðsa-uki ötuls féíagsmáte-
og skólamanns, sem átti þá hug-
sjón fyrst og fremst at vinna
að „ræktiun lands og lýðs“.
Skúli mun öðrum frerour hafa
átt drýgstan þátt í þvi að sam-
eina öll ungmenna- og iþróttafé-
lög á Austurlandi í eina öfíuga
heild undir merki U.Í.A. Ung-
menna- og íþróttasambands
Auisturiands. Skúli var og
íyrsti formaður sambandsins og
ailt þar til hann fliuttist suður aft
ur 1957.
Þetta stjórnunartímabil Skúla
*mm vera eitthvert mesta blóma
skeið í sögu ungmennafélaganna
á Austurlandi, og hygg ég að
samherjar hians frá þeim tíma
taki undir það með mér heils
hugar.
Þegar litið er yfir starfeferil
Skúla á vettvangi ungmennafé-
laganna, held ég að enginn sé í
vafa um hversu farsæh og af-
kastamikih hann var, og hve
mikið viö samherjar hans á þeim
vetfcvangi eigum hon.um að
þakka, persónulega margir hverj
ir, og fyrir hönd félagsskapar-
ins.
Mjög snemma fékk Skúli
áhuga fyrir hugsjóna- og bar-
áttumáium ungmennafélagshreyf
ingarinnar. Hann stofnaði ung-
mennaféiag i sinni heimasveit og
var fyrsti formaður þess.
Á Reykja.vitourárunum fyrri
starfaði hann mjög að málefnum
félaganna syðra, var urn hríð
form. Utnf. Velvakanda í
Reykjavík og U.M3.K. — Ung-
mennasambands Kjalarnesþings.
Þegar Skúii kom til Bskifjarð
ar stofnaði hann Urnif. Austra og
var form. þess og aðal driffjöð-
ur um árafoil. Marga ágæta sam-
starfsmenn áttí Skúli á starfe-
vettvangi U.Í.A. á þeim árum
sem áður getur, bæði í hópi eldri
sem yngri félaga, verkefnin voru
líka margþætt og verður ekki
farið út í upptaltningu á
samstarfemönnum hér — sagan
geymir þeirra nöfn og Sömulle'ið-
is verk þeirra. Eins þáttar þessa
starfs skal þó getið, þáittar sem
lengi mun minnzt í iislienzkri ung
mennafélags- og íþróttasögu, en
það er þegar iþróttamenn U.I.A.
unnu sinn fræga og eftírminni-
lega sigur á Landsmóti U.M.F.l.
að Hvanneyri 1943, í einni svip-
an geystist fram á vöilinn heil
sveit frjálsíþróttamanna, sem aH
ir unnu afrek á landsmæSi-
kvarða — afrek sem voru með
því bezta á þeim árum. Þessi at-
burður átti sinn mi'kla þátt í því
að tendra eld í æðum ungra
frjákS'íþróttamanna um land aJlt,
og næstu árin á eftir urðu mesta
blómaskeið í sögu frjálsiþrótta á
Íslandi. Forsögu þessa afreks
þarf vart að ræða, slikur árang-
ur næst ekki nema til komi frá-
bært skipulag, félagshyggja, og
góð stjórn.
Þegar Skúli Þorsteinsson kom
suður á ný, var hann kosinn i
stjóm U.M.F.l. og jafnfrairrt ráð-
inn framkvæmdastjóri sam-
takanna, en þessum störfum
gegndi hann óslitið til 1965, er
hann baðst undan endurkosn-
ingu á samibandsþmgi U.M.F.l.
sem haldið var í tengslum
við hið eftirminnilega landsmót
U.M.F.l. á Laugarvaitni.
Ég hygg að þessir dag-
ar á Laugarvatni sumarið
1965 verði lengi minnisstæð-
ir fleirum en undirrituðum. Und
irrituðum vegna þess að séð var
fyrir lokin á framkvæmd móts-
ins og við tóku störf í stjórn
U.M.F.Í. við brottför hins vörpu
lega foringja. Undirritaður hafði
þá áður um tvegigja ára skeið
setið í varastjórn samtakanna
ásamt Skúla, og fleiri ágæt-
um félögum.
Fyrir þetta tímabil á ég pers-
ónulega þessum foringja margt
að þakka. Ég mun jafnan minn-
ast hans sem eins mesta for-
ingja á vettvangi félagsstarfa
sem ég hefi kynnzt. Skúli var
vel ti'l foringja faMinn, glæsir
menni á velli, bjarbur yfirlitum,
vel máii farinn og skýrmœltur
svo af bar, ritfær vel og hag-
mæltur, regiumaður í hvívetna,
óvenju mikill starfemaður, og
áhugasamur um allt sem tii
heilla horfði landi og iýð.
HveragerðS
Fasteignir til sölu:
Verksmiðjuhús 360 ftrm. ásamt 85 ferm. íbúð.
Einbýlishús 120 ferm.
Tvíbýlishús 110 ferm.
Lóð með bílskúr.
Upplýsingar gefur Björn B. Líndal, sími 51488
og 50062, Hafnarfirði.
Af öllum félagsskap- sem
Skúli starfaði fyrir á viðburða-
rikri starfsævi vil ég meina að
ungmennafélagshreyfingin hafi
átt mest ítök í honum, þótt ef
til viil sé sú skoðun mín eitt-
hvað blandin eigiingimi sökum
góðra kynna og mats á afreka
skrá hans á okkar vettvangi,.
Af framansögðu vona ég að
öllujm sé ljóst að við ungmenna-
félagar höfum þakkir að færa.
Þakkir skulu færðar fyrir ára-
tuga leiðsögn, erindrekstur, út-
breiðislustörf og framkvæmda
stjórn á vegum U.M.F.Í.
Nafn Skúia Þorsteinssonar
verður uim ókomin ár skráð
giuönu letri í sögu ungtnennafé-
laganna vitt urn land, þar sem
skráðar eru heimildir um komu
hans á sambandsþing, og aðrar
samkomur. Minningin um hann
mun jafnan verða okkur hvatn-
ing til þess að starfa vel og
láta ekki fánann falla.
Síðast bar fundum okkar
Skúla saman á 50 ára afmælis-
hátíð U.M.S.K. 18 nóvember sl.
Nú var vlni mínum og samherja
greinilega brugðið, sökum lang-
varandi heiflsubrests. Þrátt fyrir
það var yfirbragðið hið sama,
og í hópi ungmennafélaganna
var sem af honum bráði, og
ávarp hans var sem fyrr boð-
skapur og bjargföst trú á ís-
lenzkan æskulýð.
Við þetta tækifæri var Sikúli
sæmdur æðsta heiðursmerki
U.M.F.Í. Skú'li sagði við það
tækifæri: „Það gfleður mig mjög
að sjá og heyra að félagsskap
ur Okkar er hvarvetna i góðra
manna höndum, og hefur jafnvel
aldrei starfað með meiri krafti
en nú.“
A engan hátt verður betur
minnzt þessa falflna foringja
en að þessi orð hans megi til
sanns vegar færa nú og um
langa framtíð.
Að lokum #11 ég flytja eftirlif-
andi eiginkonu Skúla, frú Önnu
Siigurðardóttur og aðstandend
um öllum einlægar samúðar-
kveðjur.
Hafsteinn Þorvaldsson.
- C-A-B
FramhaM af bls. 3.
Landsbankanum og Búnaðar-
bankanum. Þetta starfslið sér
um að koma húsnæðistil'boð-
unum inn í IBM-kerfið, sem
skilar skrá á hverjum degi.
Einnig kemur það við sögu,
ef húsnæði þarf lagfæiringair
við og geta Vestmannaeying-
ar þá tekið þarna viðskipta-
vflxiia upp á 10 — 20 — 30 þús.
krómur, en töluvert aif hús-
næðinu má gera vlðunandi
fyrir þær upphæðir. Hins veg
ar er einnig mikið um hús-
næði, s.em þarf miun meiiri
upphæðiir til að setja til íbúð-
ar og töldu þeir bankamenn,
að í slíkum tilvlkum yrðu hús
næðiseigendur að snúa sér til
sinna viðskiptabanka, eða að
„Tómasarnefndin“ tæki þessi
mál að sér.
Nóg framboð virðist vera á
einu herbergi og aðgangi að
eldhús og snyrtingu, en strax
og kemur upp í 3ja herbergja
húsnæði eða stærra, eru erfið
leikarnir komnir.
★
Tómas Árnason, form.
„Tómasarnefndairinnar“, sagði
að húsnæðismálin væru enn á
,/raunverulegu neyðarstigi".
Hann sagði, að í gangi væru
kannanir á húsnæðisfram-
boði og húsnæðisþörf, „en
myndin er engan veginn
orðin skýr ennþá."
„Það er ekki farið að taka
neinar ákvarðanir um það,
hvað gert verður i sambandi
við frágang á húsnæði, þar
sem meiriiháttar framkvæmd-
ir þarf til,“ sagði Tómas Áma
son.
— Eins og víta-
mínsprauta
FramhaM af bls. 10.
manni, sem var viðstaddur
um leið og hann sagði:
,,Það nálgast nú guðlast
að líkja þessum ljóta fiski
við síldina." Undirritaður
tekur undir þau orð, og
telur eðlilegast að talað
verði um loðnuævintýri,
en síldin látin í friði. Víst
er hér um efnahagslegt
ævintýri að ræða, þegar á
nokkrum dögum fæst úr
sjó afli, sem skilar þjóðar-
búinu hundruðum millj-
óna í gjaldeyri og sjó-
mönnum, útgerðarmönn-
um og landkröbbum mikl-
um tekjum. Hér með fylgja
nokkrar myndir, sem und-
irritaður tók í „Ioðnuæv-
intýrinu“ á Austfjörðum
fyrir helgi.
- ihj.
*
— Irland
Framliald af bls. 1
hefur 17 þingsætí og 6 sœti skipt-
ast mdlli ýmissa óháðra aðila.
í Belfast varð sl. heigi, sem
fyrr segir, með hinuim bflóð'Ugustu
í yfirsitandaindi átökum á N-ír-
landi, sem nú hafia staðið hátt
í fjögur ár. Ibúar borgariranar
reyndu sl. laugardag að koma
sér burt úr miðbænum, þar sem
skothvellirnir bergmáluðu stöð-
ugt og sú fregn bareit sem eldur
í sirni, að ótilgreindir skærulið-
ar hefðu stolið stórúm olíubíl
með um 15—16000 lítrum af
benzíni og komið fyrir sprengju
í sæti bifreiðastjórans áður en
þeir skiildu hana efti.r fyrir utan
Skri fstofu blaðs eins í Litla
DonegalS sitræti.
Verzlanir, krár, veitingahús og
skrifstofur voru tæmdar og
herinn dreifði hundruðum lesta
af blautum sandi, til þess að
takmarka það tjón, setn orðið
gæti af logandi benzini, ef það
flæddi um nágrenni bifreiðar-
innar. Meðal bygginga, sem
voru í hættu, ef sprengjan hefði
sprutngiið og benzínið flætt
óhindrað um götumar, var eitt
af stærstu vönuhúsum borigar-
innar og heizta bókasafn lands-
ins.
Meðal þeirra tíu, sem drepnir
voru um helgina, voru sex menn
kaþóflskir, er féllu fyrir kúlum
brezkra hermanna. Af hersins
háMu var því haldið fram, að
þeir hefðu verið vopnaðir skæru-
liðar en kaþólskir hafla diregið
það mjög í efa og forystumenn
þeirra krafizt rannisóknar á
þessum atburðum m.a. verka-
mannaflokksþingmaðurinn Gerry
Fitt, sem fylgdist með átökun-
um, er urðu skammt frá heimili
hans. Þá vaikti það mifcinn óhug,
er Hk 33 ára mótmœlanda, Johns
Boyd, fannst með hroðalegum
áverkum, er báru þe.sts merki, að
hiann hefði verið pyindaður,
stunginn hnífi í hjartastað,
margsi.nnis og skotinn í höfuðið.
Eitt sóðasta fómarlamlbið í þess-
ari morðöldu var 18 ára kaþólsk-
ur bensínafgreiðsi'umiaður, er
þrír ungir menin skutu, þar sem
hann stóð við starfa sinn.
Alls hafa nú 710 manns verið
drepnir á N-írlandi á rúmlega
hálfu fjórða ári, sem lSðin eru
frá því átökin fóru að harðna
verulega í landiiniu. Hættan. á
borgarastyrjöld fer dagvaxandi,
ékki sízt eftir að öfgasamtök
mótimiælenda, „The Ulster Def-
ense Association" lýstu því yfir
fyrir skömmiu að þau mundu
ekki halda aftur af sveitum sín-
um og „Provinci.al“-armur lýð-
véldishersins svaraði á móti, að
hann væri við ölliu búinm,
„Official“ anmuriinn hefur varað
aðila við afleiðingum áfram-
haldandi morða en jafnframt
hafa forystumenn hans í Dublin
boðað að starfsmenm hans í Bel-
fast muni aðsitoða kaþólska við
að komia sér upp vegatálmium í
íbúðahverfuim þeirra.
Að sögn fréttamamna virtust
morðin um heigina algerlega af
handahófi framin; sveitir beggja
aðilia óku um íbúðahverfi and-
sitæðinganna og skutu út í loftið,
að því er virtisit, án þess að
hugsa um, hver fyrir kúlum
þeirra yrði.
Haft er efltir góðuim heimild-
um, að Bretar hyggist fjölga
aftur í herliði síimu í N-írlandi;
þar eru nú um 17.000 hermenn,
en voru 20.000, þegar mest geklk
á.
— Noregur
og EBE
FramhaJd af bls. 1
afurðum verður úr 15% í 5%.
1 saimningstiiliboðiniu er gert
ráð fyrir að tolliar á norskum
iðnvarningi lækki á næstu 4%
ári og að siíðiaisita lækkuním verði
1. júlfl 1977.
Ekki er minnzt á landhelgi í
tilboðinu, en í inngangi tilboðs-
ims er þammig tifl orða tekið að
sfldlja má að tolflalæklcum á freð-
fískii falh úr gildfl, færi Norð-
menn landhelgina út. Ráðherra-
nefndin taldi ekki hægt að feila
tolla á fiski alveg niður, þar sem
niauðsynlegit væri að þau lönd,
sem stæðu fyrir ut;m bandalagið
greiddu eimhvern tolfl.
EBE gerir kröfur tíl Norð-
m'aninia í sambaindi v'.ð innflutn-
ing landbúnaðarafurða. Italir,
Frakkar og Holflendinigar gera
kröfu til þess að Norðmenm
kaupi visst magn af vínd, ávöxt-
um, grænmeti, blómum og
blómflaukum á hverju ári. Auk
þess eiiga Damflr eftir að leggja
fram sinar kröfur, en þær eru
mjög liitlar, að sögn Ivars Nör-
gaards, marka ð=m álaráóherra
Daina. Tiliboð EBE er í Noregi
talið hiagstæðara en þeir höfðu
búizt við fyrir nokkruim vikum.
Það sem veldur Norðmöranum
mestuim vonbrigðum er að í tH-
boðinu er ekkert fjailllað um
saimnflnig um vöruflutimnga á sjó,
sem Norðmenm höfðu sérstak-
lega faTÍð fram á. 1 inngamgin-
um segiir þó að EBE sé reiðu-
búið tfll viðræðna um samstarf
á þestsu sviði, en iminan banda-
liagsin.s sé engin löggjöf um
slíka flutniraga. Búizt er við að
samniingar hefjdsit innan viku.
— Vietnam
Framhald af bls. 1
og Damamg, Pleiku og Bien Hoa.
Mjög hefur dregið úr átökum
í landlniu sfl. sólarhringa, en þó
var tiJikynint um 89 vopnahlés-
brot af beggja háflfu í dag. Er
það í fyrsta sikípti, sem sú tafla
fer undir 100 frá því að vopna-
hléið tók gildi. Alls hafa verið
tiflikynmit 1668 brot á vopnahlé-
inu.
Tifllkynnt var í Wasihington í
dag, að emdamflega hefði verið
genigið frá undirbúinflmgi að för
Kii'ssflmgers, ráðigjafa Nixons for-
seta til Ilaiioi og Pefldng. Legg-
ur Kissinger af stiað n.k.
fiimmtudag og kemur tíl Hanoi
á laugardag, þar sem hamn á að
ræða við ráðaimenm í N-VIetnam
í þrjá diaga áður en hanm fer í
4ra diaga heimsókn til Peldmg