Morgunblaðið - 14.07.1973, Page 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. JÚLÍ 1973
Rabbað við Robert Garrity,
forstöðumann Menn-
ingarstofnunar Banda-
ríkjanna, er kveður nú
landið og fer til starfa
sem ráðgjafi yfirmanns
Kyrrahafsflotans á Hawaii
Rol»ert Garrity á skrifstofu sinni i Menningarstof nun Bandaríkjanna á Nesvegi.
Höfuðtilgangurinn
að veita hlutlausar
upplýsingar
ROBKRT Garrity, forstöðumaður Menningarstofnun-
ar Bandaríkjanna á fslandi, hefur nú látið af þeim
starfa, og hefur þeg-ar haldið til annars fjarlægs ey-
lands — til Honoiulu-borgar á Hawaii, þar sem ný
verkefni bíða hans. Þessum geðþekka Bostonmanni
hefur á þeim þremur árum, sem hann hefur haft aðset
ur i líeykjavík, orðið vel til vina hérlendis og í hans
tíð hafa verið gerðar umfangsmiklar breytingar á
starfsemi bandarisku upplýsingaþjónustunnar, hún
flutzt i nýtt og rúmgott húsnæði og nafninu breytt í
Menningarstofnun.
„Já, .þegar við fluttumst í þetta nýja húsnæði hér
á Nesveginum, þá gjörbreyttist um leið starfsað-
staða okkar,“ sagði Bob Garrity í stuttu samtali við
Morgunbiaðið, daginn áður en hann hélt utan. „Með
nýja húsinu skapaðist aðstaða til mun fjölþættari
starfsemi, því að nú getum við efnt til fundarhalda,
fyrirlestra og sýninga, sem við áttum örðugt með
áður vegna þrengsla. Og með umfangsmeiri starf-
semi, áem öil beindist að því að auka hinn menn-
ingarlega þátt stofnunar nnar, fannst okkur um leið
viðeigandi að breyta nafni stofnunarinnar i Menn-
ingarstofnun Bandarikjanna “
Við vikjum talinu að því hvern Garrity á'.íti meg-
intilgang stofnunarinnar hérlendis, og hann seg st
eiinkum hafa lagt tvö atriði til grundvallar við mót-
un starfseminnar.
„Stofnun af þessu tagi á að annást upplýsinga-
miðlun, og þá á ég fyrst og fremst við það hlut-
verk hennar að veita hiutlausar upplýs ngar um
Bándaríkin, ekki áróðursmiðlun. Þetta finnst mér
vera höfuðtilgangur stofnunarinnar, en hún hefur
þó einmig annað veigamikið hiutverk — að efla tengsl
milli landanna — fslands og Bandaríkjanna — um
ýmis máefni, er varða bau bæði eða eru áhuga-
verð fyrir þau bæði. SJík málefni eru fjölmörg og
við getum á ýmsan hátt stuðiað að því að áhuga
hópar um viðkomandi mál frá báðum löndunum nái
saman til umræðna og skoðanaskipta um þau. Þetta
má gera bæði með kvi’< nvndasýn ngum og með því
að fá fyrirlesara hingað, se- . ræða um v ðkomandi
málefni frá bandariskum sjénarhóii en fser síðan
að heyra áiit heimamanna é þ'- ■ i umræðum á eft-
ir. Eins er hægt að efna ti! ráóatt.i-u, og ég minn-
ist tveggja sllkra, er v!ð efndum til ’:ki alls fyrir
löngu.
Fvrri ráðstefnan fjaiíar urn nýtingu sjávarins, og
var sérlega vel heppnuð að minum dómi. Við feng-
um hingað tvo sérfræðinga á þessu sviði að heim-
an, og ti4 þáttöku af heimamönnum fengum við sér-
fræðinga frá Hafrannsóknastofnunimini, fisikiðnaðar-
menn, viðskiptajöfra og stjórnmálamenn. Mér fannst
koma vel fram á þessari ráðstefinu, að þessi tvö
lönd — Island og Bandaríkin — hafa mjög áþekkra
hagsmuna að gæta hvað snertir nýtingu hafsins,
enda þótt Bandaríkjamenn séu að sjálfsögðu ekki
eins háðir hafiinu og þið eruð.
Hin ráðstefnan var um fræðslumál, þar sem eink-
um var rætt um framfarir og nýjungar í kennslu-
tækni og notkun kennslutækja í því sambandi. f>ar
fengum við til þátttöku með okkur Fræðsluskrif-
stofu Reykjavikur, og var þetta einkar fróðleg ráð-
stefna, enda hef ég veitt þvi athygli að íslendingar
hafa einmitt mjög lifandi áhuga á menntamálum
almennt,“ sagði Garity.
Garrity lætur að öllu leyti vel af kynnurn sínum
af íslendiin.gum og Islaindi, enda sótti harun um það
á sinum tíma að dvöl hans hérlendis yrði fram-
lengd um eitt ár umfram það sem upphaflega hafði
verið gert ráð fyrir. „Það tekur mann að minnsta
kosti hálft annað ár að verða heiimavanur í öðru
landi, og því .þótti mér eiginlega ófært að verða að
fara einmitt i þann mund sem ég var að byrja að
aðlagast himu íslenzka samfélagi. Þess vegna óskaði
ég eftiir því að fá að vera hér eitt ár til viðbótar
og mér tii mikillar ánægju féllst Washington á
það.“
Hvern'g hefur honum þá likað vi’ð Isiendinga eft-
ir að hann varð hluti af hinu íslenzka samfélagi?
„Undantekningarlaust vel," svarar hann, en bætir
því við að það væri annars efni í heila bók að tí-
unda margvísleg kynni sín af Islendingum. „Við
hjónin höfum aldrei mætt öðru en vingjarnlegu og
hiýju viðmóti meðan við höfum dvalizt hér,“ seg-
ir Garrity. „Ég hef ekki aðra reynslu af Islendiing-
um en að þeir eru opinskáir i tali — að visu feimm-
ir 1 fyrstu, en þegar ísinn er brotinn ganga þeir
beint að hlutunum og maður þarf aldrei að hafa
áhyggjur af því að það búi eitthvað annað að bakí
orðanna en kemur fram í orðawna hljóðan."
íslenzkan? „Skál og bless," svarar hann, „svona
orð og orð á stangli en ekkert meira, þvi miður.“
Raunar segist hann sakna þess nú að hafa ekki
lagt bað á sig að læra málið áður en hann kom
hingað ti! lands frá Múnchen. — „Ég hélt auðvitað
að það vær: auðveldara þegar maður væri kominn
til iands'ns en þá gafst náttúrlega ekkert tóm til
s'íkrar iðju," segir hann. „En mér þykir leitt að
ég skuíi ekki hafa komizt meira inn í málið, því að
tii að kymnast íslenzku þjóðinni verður maður eig-
inlega að kunma máliið, svo veigamiíkill er þáttur
þess í öllu þjóðlífinu. Annars ber að viðurkecnnia,
að við, þessir enskumælandi útlendingar á Islamdi,
stöndum harla vel að vígi, þvi að hér skilja lian-g
flestir eða talia ensku, svo að ég get naumast fcaLað-
um tungumálaörðugleika."
Garrity er meira að segja velviljaður veðráttunrií,
al'ltént kvartar hann ekki undan islenzka veðrmn —
þvert á móti segir hann að það geti á stundum haft
á sig dáleiðandii áhrif, hin snöggu veðrabrigði —
þuingbúinn himinn þar sem sólin brýzt skyndiiega
fram úr skýjum: „Við hjónin höfum allla tíð búið
við sjóinn í Amarnesi og gátum þar fylgzt með
samspiii veðurs og hafs; stundum gat veðrið verið
ofsalegt með geysilegu ölduróti fyrir ufcan stofu-
gluggann, sem mæstum því í eirani andrá gat breytzt
í aiigjört logn með spegilsiéttum haffleti," segir
hann. „Veðrið er svo stór þáttur í ístenzkri nátt-
úru, hluti af hemni og þess vegna held ég að ís-
tendingar tali svona mikið um veðrið, Hkt og við
Bostonbúar, ekki til að halda uppi kurteislslegum
samræðum, heldur af því að veðrið er hluti af öllu
þjóðlífiinu.“
Garrity og kona hans hafa einnig notað árin þrjú
hér á landi til að skoða landið — þau hafa farið
um Norðurland, Vestfirði, Snæfellsnes og Borgar-
fjörð, svo að eitthvað sé nefnt, en komust litið á
Austurland. „Ég sá þess vegna aldrei skóginn miikla,"
segir Garrity og brosir í kampinn.
„Armars er sérlega skemmti'legt að ferðast um
landið, landslagið er svo óvenjulegt og margbreyti-
legt, og sama gildir raunar um vegina hér,“ segir
hann og brosir enn. „Einkanlega er skemmtilegt að
taka börnin með í þessar ferðir. Ég man t.d. eft-
ir ferðinni á Snæfellsnes, við ókum efbir veginum
„undir Jökli“, þar sem mér skilst að draugar búi
I hverjum hól. En það var bjartviðri og glampajndi
söl þennan dag og því ekki draugalegt útsýni fyr-
ir börrain, sem kunnu ofurlitil deili á þessari sögu-
sögn. Sonur mimn gat ekki stillt sig um að hafa orð
á þessu; það vaeri sennilega tóm vitleysa þetta með
draugana, en hann hafði varia sleppt orðinu, þeg-
ar hluti úr mæliaborðinu datt niður og fyrir fætur
konu minnar seim sat frammi í. Við gátum þá bent
honum á, að hamn skyldi varast að tala óvirðulega
um draugana, þeir væru emn ekki dauðir úr öll-
um æðuim.“
En nú tekur við annað land, önnur þjóð, atinað
ladslag, anmað veðurfar, væntainiega aðrir draug-
ar og ný verkefnii. Á Hawaii mun Garrity taka við
starfi sem ráðgjafi yfirmamms Kyrrahafsflofca Banda-
ríkjamna um utanríkismálastefnu Bandiaríkjamna. Af
þessu má ráða að yfirboðurum Gairrity hefur líkað
vel starf hans hér á iandi, því að hinn nýi sfcarfi
er talsverð upphefð, aðeins fáiir memn i þjóinustu
bandarisku uppiýsingastofnunarinnar starfa sem ráð-
gjafar á þemnan hátt, enda starfið tiltölulega ný-
tiilkomið.
„Nýja starfið verður því næsta ólikt þvl sam ég
hef átt að venjast hér sem forstöðumaðuir Menning-
arstofnunarinnar, en vissulega hlakka ég til að tak
ast á við það,“ segir Garrity.
Eftirmaður Garrity á Isiandi verður rnaðuir að
nafmi Chartes Robert Dickerman, og hefur þegar
tekið við srbarfinu, þegar þetta birtist. „Dickeirman
kemur hingað eftir ársdvöl við Harward-háskólann,
þar sem hann lauk við ritgerð um Norðurlöndin.
Hann er þamnig vel kunnuguir Norðurlöndum, enda
var síðasta staða hans í utanrlkisþjónustuinini í Qsió.
Hann kom hingað til lands fyrir fáeinum dögum og
notaði helgina til að skoða sig ofurlítið um. Þegar
ég hitti hann svo í morgun virtist mér hann h«rla
ánægður með nýja aðsetursstaðimn," segir Gairrity
að endingu.