Morgunblaðið - 14.07.1973, Side 15

MORGUNBL.ÁðÍd, LAUGARDÁGUR Í4.' JtiLl' 1973

Úrsögn úr NATO greiðir ekki
fyrir brottför flotans
íceri. Mairgir h.afa látið 1 ijós
<9fei!íninig og sa.múð, en ek’ki er
hægt að búast við því að þeir
gierti gefð ákveðið sivar um af-
í;töi>d í a tk v æða g re iðs! u.
— Bn er það e’kki staðreynd,
forsætisráðherra, að í þessum
viðræðum hafi það komið fra'm,
að málstaður Islands ætti tak-
mörtouðu fylgi að fagina, að
Júgóslavia var eina ríkið sem
lýsti yfir afdráttarlaiusum
stuðningi við Islaind, að fulltrúi
Sovétrikianina taldi að máiið
ætti heima hjá Alþjóðadóm-
stólmum í Haag og að fuiltrúi
Kiina tók aif skarið um það, að
*Kína mundi ekk; beita neitunar
valdi fyrir íslands hönd? Eru
þetta ekki ástæðurnar til þess,
áð rikisstjórnin hefur ekki
kært þetta mál til Öryggisráðs
' ins, að hún hefur uppiýs'ngar
‘um, að málstaður okkar standi
þar höllum fæti?
— Ég viO ekki segja, að mál-
staður okkar standi höliuro
íæti þar.
— En er það samt seim áður
ekki svo, að neikvæðar fréttir
frá Öryggisráðinu haíi átt ein
hvem þátt í því, að máiið hefur
e*kki verið kært til öryggisráðs-
ioms?
— Að parti til höfum við ef
tiJ vill fienig'ð neikvæðar frétt
ir, en það er eðliletgt að sjá.
hvað NATO gerir.
V arnarmálin
— Svo að við snúum cckkuæ
áð endurskoðun varnarsamn-
imgsin®, forsætisráðherra, þá ei
gert ráð fyrir, að Atlantshafs-
bandalagið skli álitsgerð um
vamarþörf ísl'ands innan sex
mánaða eða skömmu fyrir
næstu áramót. Eigið þér von á
þvi, að viðræður fari fram vi®
Bandarikin um endurskoðun
vamarsamninigsins á þessu
ttmabli?
— Ég geri ráð fyrir því, að
þær hefjist fljótlega. En það er
utamríkisráðherra, sem fer með
þessar viðræður og er því bunn
uigri en ég. En ég hef alltaf lit.
ið á þetta mál sem málefni mffli
að loknu þessu 6 mánaða tima-
biJj verði vamarsaminiinignum
sagt upp þainmiig, að vamarliðið
verði horfið úr landi v'.ð ársiok
1974?
— f»að hefur verið stefna
Framsóknarflokksins að vinma
að endurskoðun vamarsamn-
iingsins með það fyriir augum, að
vamarliðið geti farið af landi
þrott í áföngum, að dvöl er-
Jteri'ds vamarliðs þurfi hér eftiir
ekki að vera varanJag. Það er
dkkert sem segir, að þessari end
urskoðuin þurfi að vera lokið
á sex mánuðuim, það fer eftir
jgáhgi mála, hvort útlit ér fyrir
siamikomulag, þar koma mörg
atriði til greiina, s.s. friðvæn-
legra ástand i Evrópu. Ef við
höldum áfram að vera í Atlants
haifSibandalaiginu, sem saigt er
að skuli vera að óbreyttuim að-
atæðum í málefnasamnin'gi
stjórnarflokka.rtna, verðum við
að standa við skuldbindimgar
ökkar uim að halda við mann-
virkjuim á ístendi, og þá kemiur
ti'l greina, að Islendingar
taki ýmii's störf að sér
í þem efnum. Þetta er ekki
hægt að segja um, fyrr en mál
iin sikýrast.
-— Br kanniski hugsanlegt, að
Bramsóknarflokkuirinn stefni
að endurskoðun vamaraamn-
imgsms í því fonmii, að um ein-
hverja fækkun í vamarliðinu
verði að ræða, en Islendimgar
tiaki að sér aukitn störf við reksit
ur eftirlitsstöðva, að gerður
verði nýr vamaraaimnángur,
msemi byggir á því að hér verði
eft'iir sem áður bandiarisíkt varn
íirhð með færri mönnum en
nú?
. — Það er hugsaniiegt, að sfli'kt
get i átt sér srtað um sike ð, en
endurskoðun vamaraamniings-
ilras fer frajm með það fyrir aug
u-m, að ijúkti því áistandi sem
; pú ( er og það; gettjr tekið stem
tfam.
— Nú á þessari ertdurskoðun
samkvæmt 7. gr. að Jjúka um
áramót. Hafið þér eogar áhyggj
ur áf þ.ví, aö Alþýðubandalagið
muni kref jast þesis við lok þess
timabils, að vamarsamniingn-
um verði sagt upp, en rjúfa
stjómaraamstarfið ellla?
— 1 stjómarsáttmálanum seg
ir alls ekki, að vamarliiðið skuli
skilyrðisteust hverfa af landi
brott fyrir iok kjörtímabilsins.
Ég efast ekkert um einlægan
viilja Alþýðubandategsims í
þessu efni og að það muni ýta
á þetta mál. Ég geri ráð fyrix
því, að þeir muni meta stöðu
sína eftir þvi, hvemiig samning
ar ganga. Ég • vona, að ekki
verði ágreiiniiinigur um málið og
það takist að fiinna þá lausn,
siem við getum við unað. Ég
held, að það sé megin rr.arkmið
allira Islendinga að hafa ekki
erlendan her hér femgi.
Aðild að NATO
— 1 þeim umræðum, em fram
hafa farið um flotaininrás Breta,
hafa komið fram raddir um,
að við ættum að hverfa úr Atl-
antshafsbandateginu hennar
vegna. Teljið þér rétt að blanda
þessum tveimur málum saman,
að við ei'gum að hvcrfa úr
NATO, þar sem Bretar hafi far
ið með ofbeldi á hendur okk-
ur?
— Það getur auðvitað kom-
ið til þess, að Islendimgar verði
að endurskoða afstöðu sína til
Attentshafsbandateigsins en við
höfum ekki viljað blianda sam-
an þessum málum, hvorki lánd
heigismálum og vamarmálum
né tendhelgáismálum og aðild
okkar að NATO. Eiins og þegar
hefur komið fram hjá mér, eru
margir vonsviknir yfir frammi
stöðu NATO og ég l'íka. Hitt er
auðv'.tað ljóst, að ef það kæmi
tifl, að við færum úr Atlants-
aí fyrir sig ekkert hjaipa til 1
tendhelgisimáiinu.
— En úr þvi að þér eruð
þeirrar skoðunar, að það mundi
ekki hjálpa til við að koma Bret
um út úr fisikveiðilögsögunni,
að við færum úr NATO, eruð
þér væntamlega þeinrar skoðun
ar, að við eigum ekki að ganga
úr Attentshafsbaindalagiinu af
þessum ástæðum, er ekki svo?
— Þetta ástand getur verkað
á afstöðu manina til Atliamtshafs
bandategsdtns. NATO er jú til
þess að varðveita friðiinn. Mönn
um gæti sýnzt, að því hefði
mi'stekizt úr því að það gat
ekki komið í veg fyrir, að
bandalagsriki okkar færi fram
með hemaðarlegu ofbeldi.
— En mig langar að fá fram
alveg skýra yfirlýsingú frá yð-
ur, forsætisráðherra, úr því að
þér eruð þeirrar sjkoðunar, að
úrsöign úr NATO mundi ekki
hjálpa til við að koma flotanum
út, þá eruð þér væntanlega
þeirrar skoðunar, að við eigum
ekki að segja okkur úr NATO
vegma f 1 o t a iinn r á sar in nair ?
— Það getur vel komið til
greina, að við endursikoðw.i af-
sftöðu okkar til Attemtshafs-
bandalagsins meðai annars i
ljósi þessara atburða, þrátt fyr
ir það, að mér sé Ijóst, að það
hjá'lpar ekki til að losma við
flotann, sagði Óliafur Jóhannes-
son, forsœtisráðherra.
Ekki mikið
svigrúm til
kauphækkana
— Ef við víkjum svo að lok-
um að efnahagsmálum, forsæt-
iisráðherra, þá segir dr. Jó-
hannes Nordal, seðlabaarkastjóri
í grein í Hagmálum, að skulda-
auknimg á s.l. þremur árum
hafi orðiö 7Ö—75%, og banka-
stjórimn lýsúr áhyggjum vegna
auikinmar greiiðslubyirði aif þeiss
um sökum. Er þetta ekki mikið
áhyggjuefni, og er þetta ekki
óeðlileg skuldaaukning í svo
miklu góðæri, sem genigið hef-
ur yfiir ianddð á umdainfömum
árum?
— Þetta er ekkert óeðl'iíeg
skuldaaukniing. Ég held, að hér
sé ekki um neitt áhyggjuefni
að ræða. Við höfum keypt mik-
ið af skipum. Hvort skuldasöfn
un veldur áhyggjum fer eftir
því, hvemig hún er tiil komin.
Þama er um að ræðá gjaldeyr-
isskapandd skipakaup. Viðskipta
jöfnuðúrdnin er hagstæður það
sem ef er árimu. Auðvitað er
bezt að erlendar skuldir fari
ekki fram úr ákveðnu marki,
en þetta fer eftir því, hvemi'g
tiifl þeirra er stofnað. Annars
eru efnahagsmáldn, að minum
dómi, aðalvandamál okkar fyr
ir utan landhedgiismáldð.
— Nýir kjarasammiinigar
verða gerðir í haust. Er ekki
að yðar dómi svigrúm til veru
legra kauphækkana í þessiu góð
æri?
— Ég hefði haldið, að ekki
væri m'kið svigrúm til þess.
Það hafa átt sér stað miklar
kauphækkanir á s.l. tveimur ár
um, þar sem vísitalan hefur
hækkað mikið. Verðið á fiski
er ákaflega hagstætt, hitns veg-
ar er mér ljóst, að aðrar grein
ar atvinnulífsins eiga við erfið
leika að búa.
-— Það var mat ríikisstjómar-
innar, haustið 1971, að sviigrúm
væri til mikilla kauphækkana í
þeim kjarasamin'mgum, sem þá
voru gerðir, og er væntaniega
dómur hennar um, að hún hafi
tekið við góðu búi úr hendi
fyrri stjórnar. Hvenniig stend-
ur á því, að ekki er sama svig-
rúm tii verulegra kauphækkana
að loknu tveggja ára tímabili
ríkisstjórnar yðar?
— Það var mjög mi'kið svig
rúm tiil kauphækkana á árinu
1971. Ég held, að þjóðartekjurn
ar 1972 hafi líka leyft kaup-
hækkanir. Kaupmátturinn hef-
ur lika hækkað. Grundvailar-
atriðið er, að atvinnuvegirnir
beri sig. Ég sagði 1971, að teflt
hefði verið á tæpasta vað, hins
vegar hefur verðlagsþróunin
verið óhagstæð og verðbólga
miikil, þannig að ég geri ráð
fyrir, að þjóðartekjurnar vaxi
eitthvað minna í ár en á s.I. ári.
— Stefnir ríkisstjórniin að því
að skerða vísiitöluna í haust?
— Vísitalan er ákveðin í
samnmgum mil.li viininuveiitenda
og teuinþega. Það skiputeg verð
ur að haldast. Ég vona, að þeir
komist að samkomulagi um
skynsamlegt visiitölukerfi. Það
er ekkert aigilt vísdtölukerfi til.
Nágrannalöndin búa við mis-
munandii kerfi. Það er ailtaf
matsatriði, hvað á að koma inn
i vlsitöluna t.d. óbeiniæ skattar
og náttúrlega er ófært að tekju
öflun ríkiissjóðs til þess að
greiða vísitöluna niður valdi
hækkun á vísitölu.
— Þegar þér voruð í stjórn-
arandstöðu, kröfðust þér eða
flokkur yðar, fullra verðlags-
bóta. Hvað hefur breytzt?
— Ég er út af fyrir sig þeirr
ar skoðunar, að greiða eigi full
ar verðiagsbætur, en það er
spurniing, hvað á að vera inni
í visitölunni.
— Nú hefur heyrzit, að horf-
ur séu á 600—1000 mi'iljón
kr. halla á rikissjóði á þessu
ár, og að ríkisstjómdm hafí hug
leitt nýja tekjuöflun annað
hvort með hækkun söluskatts
eða með því að leggja á inn-
fíutningsgjaid. Stendur þetta
till?
— Ég geri ékki ráð fyrir
neinnd nýrri tekjuöflun nema
haillí verulega á verri veg sið-
airi hluta ársins. Aðalatriðið I
efnahagsmálum er, að fóMtíð
hafi það gott og að mínu vitd
hefur það aldrei haft það betna
en nú.
Tilboð til
Alþýðuflokks
endurnýjað
— Að lokum, forsætdsráð-
herra, — framtíðin. Hcinnitoal
Valdimarsson lætur af ráðherra
embætti á mánudag og Björn
Jónsson tekur við. Mi'kil breyf-
ing er í þá átt, að Alþýðu-
flokkur og Samtök frjáltsilyndra
eða hluti þeirra, sameindst íyrir
næstu kosningar og Bjarnl
Guðnason hefur iýst yfír sikil-
orðstoundnum stuðningi Við
rikisstjórnina. - Hvemdg Hta
þessi mál út frá yðar sjónar-
m'.ði séð?
— Mér er eftirsjá að Hanni-
bal Valdimarssy'ni og ég hygg
gott til samstarfsins vdð Bjöm
Jónsson.
— Nú hefur Björn Jónsson
sagt í vetur, að rikisstjómin
hafí átta sinnum gert tilraun
til þess að rifta gildandd kjara
samningum.
— Ég hef ekki heyi’t þær
yfirlýsingar og ég hygg gott
fíi samstarfsins við hann þrátt
fyrir þær. Bjarni Guðnason hef
ur sagt, að hann styðji stjóm-
ina til aillira góðra verka og ég
vil vona, að ekki komi til ágrein
ings við hann.
— Hafið þér leitað eftdr stuðn
imgd Alþýðuflokksdns við ríkis-
stjórni'na í því ti'l'felH að Bjarni
Guðnason smiist gegn henrci ?
—- AlþýðuflokkouTn var boð-
ið í öndverðu að vera með. Það
tiltooð hefur sitaðið opið.
— Hafið þér tiStölulega ný-
lega leitað eftir stuðningú Al-
þýðuf lokksins ?
— Já, ég hef iátið þá vita
þann vilja minn, að þetta til-
boð standi áfram. Það er aKtaf
betra að hafa styrka srtjóm. Og
það gæti greitt fyrir sameining
unnd, sem við erum áhugasam
ir uim.
— Eruð þér ®ka áhuigasam'ur
um, að ungir fram sóknannenn
ganigi til samstarfs við Alþýðu
fíokkinn og Samtök frjáis-
lyndra og vinstri mainina?
— Ég hef ekki ástæðu ti!l að
ætila, að ungir framsóknarmeinn
yfirgefi flokk s'm.
StG
TANHU
Perma-Dri — Ken-Dri
(málning) (silicon)
6 ára reynsia hér á iandi. Engin affíögnun, sprungur, veörun né
upplitun hefur átt sér stað. Þessi máining hefur veriö notuð á
mörg hundruö hús og vita, meö fyrrnéfndum árangri.
Ýmsir iitir eru nýkomnir og aðrir væntaniegir.
Fasteignaeigendur sem hafið flagnaða og sprungna málningu á húsum yðar,
svo og þér sem viljið fá varanlega utanhú ssmálningu á nýbyggingar yðar:
N0T!Ð ÞETTA EINSTÆÐA TÆKíFÆR!.
SENDI í PÓSTKRÖFU UM LAND ALLT. OPIÐ TIL KLUKKAN 12 í DAG.
Sigurður Pálsson, byggingam., Kambsvegi 32
Símar 34472 - 38414.
isiliands og Bandarikjan.na.
— Er það stefna Framisóknar-
flokksins, forsætisráðherra, að hafsbandalaginu, mundi það út