Morgunblaðið - 01.11.1973, Síða 32

U- JBoreunblnbiÖ
í^mnRCFPLDBR
7 mnRKRÐVflflR
msgitttltfafrtfe
FIMMTUDAGUR 1. NÓVEMBER 1973
MIR ER EITTHURfl
FVRIR RUR
|Wí>T0ianí?Iabií>
GAMLI og gó5i Gullfoss sigidi f sfðasta sinn út úr fslenzkri höfn f gær, en þessa mynd tók
ijósmyndari Morgunblaðsins, Olafur K. Magnússon, þegar skipið sigldi út höfnina áleiðis til Lfbanon
þangað sem skipið hefur verið selt. fslenzk áhöfn siglir skipinu og skipstjóri er Þór Elfsson. Gullfoss
verður afhentur hinum nýju eigendum í Hamborg. GuIIfossi fylgja hlýjar kveðjur þess fjölda
fslendinga, sem gist hefur skipið.
Sögualdarbær-
inn í Þjósárdal
þrátt fyrir allt
FIMM þingmenn úr Sjálfstæðis-
flokki og Framsóknarflokki hafa
flutt tillögu til þingsályktunar á
Alþingi um, að rfkisstjórninni
verði falið að taka á fjárlögin nú
f járhæð til greiðslu á 1/3 hluta af
hei Idarframlagi rfkissjóðs vegna
kostnaðar við byggingu sögu-
aldarbæjar f Þjórsárdal.
Segir f greinargerðinni, að til-
lagan sé flutt vegna þess, að for-
sætisráðuneytið hafi gefið út til-
kynningu á sl. sumri um, að það
væru horfið frá fyrri hugmynd-
um um byggingu sögualdarbæjar.
Þyki því flutningsmönnum rétt
og nauðsynlegt að fá úr þvf
skorið, hvort meiri hluti alþingis-
manna vilji una úrskurði rfkis-
stjórnarinnar í málinu.
Með tillögunni fylgir kostnaðar-
áætlun um byggingu bæjarins,
sem hefur verið endurskoðuð af
verkfræðistofu Sigurðar Thor-
oddsen. Er hin endurskoðaða
áætlun miðuð við 1. október og
hljóðar heildarkostnaður upp á 15
milljónir króna. Fyrri áætlun,
sem miðuð var við 1. ágúst 1972,
hljóðaðu upp á 12 milljónir kr.
Ennfremur segir í greinargerð-
inni, að líklegt sé, að rikisstjórnin
sé hlynnt málinu, en hafi ekki
treyst sér til að mæla með fjár-
veitingu, sem við það væri miðuð,
að sögualdarbærinn yrðu byggður
á einu ári og heildarframlögríkis-
sjóðs sett á fjárlög næsta árs.
Flutningsmenn tillögunnar telja
hins vegar ekki nauðsynlegt, að
byrjað verði á verkinu í tilefni af
1100 ára afmæli íslandsbyggðar.
Þingmenn Sjálfstæðisflokksins,
sem standa að tillögunni, eru
Ingólfur Jónsson, sem er fyrsti
Framhald á bls. 18
Verður reist hér 100 þús-
und tonna títanbræðsla?
ISLENDINGAR og Gambiumenn
hafa orðið ásáttir um viljayfirlýs-
ingu, sem undirrituð var í Vínar-
borg hinn 22. október síðastliðinn
um að þjóðirnar stefndu að þvf að
reisa á tslandi tftanbræðslu, sem
einnig myndi framleiða járn. ís-
lenzkt rafmagn verður notað til
rafgreiningar á tftansandi frá
Gambfu, en þar^í landi skortir
mjög raforku. Verður þessi títan-
sandur fluttur til tslands og raf-
greindur hér f verksmiðju, sem
myndi að meirihluta vera í eign
tslendinga, en sandnámurnar f
Gambiu yrðu að meirihluta eign
Gambiu. Eins og mál standa nú er
talið, að hentugast sé að reisa hér
100 þúsund tonna verksmiðju, en
þó er þörf á nánari rannsóknum á
hagkvæmnisstuðlum ýmsum í
sambandi við þessa framkvæmd.
Á blaðamannafundi í gær
kynnti Magnús Kjartansson
iðnaðarráðherra þessar hugmynd-
ir og viljayfirlýsinguna, sem
undirrituð var í hans umboði af
Inga R. Helgasyni hæstaréttarlög-
manni og Áma Snævarr ráðu-
neytisstjóra í iðnaðarráðuneyt-
inu. Ennfremur sátu fundinn
Baldur Líndal efnaverkfræðingur
og Ásmundur Stefánsson, hag-
fræðingur. Af hálfu Gambiu-
manna undirritaði viljayfirlýs-
inguna fjármála- og iðnaðarráð-
herra Gambiu, J.M. Garba-
Jahumpa.
Magnús Kjartansson sagði, að í
ársbyrjun 1970 hefði sendinefnd
frá Iðnþróunarstofnun Sam-
einuðu þjóðanna, sem hér var,
bent á, að unnt væri að nýta ís-
lenzka raforku til svokallaðrar
„Ilmenite“-bræðslu. Taldi
nefndin, að Sovétmenn hefðu
þróað athyglisverða tækni í sam-
bandi við þessa rafgreiningu, sem
felur það í sér, að framleitt er
títangjall úr hinum títanríka
Gambiusandi, en einnig er unnt
að fá úr honum járn. Hlutföllin í
sandinum eru 2 einingar af títan
og ein af járni. Árið 1972 kom svo
hingað sovézkur sérfræðingur á
vegum Iðnþróunarstofnunar
Sameinuðu þjóðanna, (UNIDO),
mr. Alexandrow að nafni, og
starfaði hann hér um mánaðar-
skeið að frumkönnun á byggingu
þessarar títanbræðslu. Skilaði
hann svokallaðri forrannsókna-
skýrslu, sem var mjög ítarleg og
jákvæð. Skýrslan barst i febrúar
siðastliðnum.
Samkvæmt niðurstöðum þessa
Sovétmanns yrði 100 þúsund
Framhald á bls. 18
Ýmsir hug-
leiða Vot-
múlakaup
„Það eru ýmsir menn að
nýju að velta fyrir sér kaup-
um á Votmúlajörðinni,"
sagði Ingi R. Helgason lög-
fræðingur, þegar Morgun-
blaðið spurði hann, hvernig
málið stæði.
Lögfræðilegar bollalegg-
ingar eru nú um það, hvort
Selfosshreppur sé bóta-
skyldur fyrir samningsrof,
en Óli Þ. Guðbjartsson odd-
viti Selfosshrepps kvað frá-
leitt, að hreppurinn væri
bótaskyldur vegna lykta
þessa máls, þar eð kaup-
samningurinn hefði verið
háður samþykki sýslunefnd-
ar og hann ekki tekið gildi
án slfks samþykkis.
Hreinn
ar 900
Þrjár útlagnir
á haf út
sjór við Rvík kost-
1000 milljónir kr.
Stóra jarðýtan
enn ókomin til
Vestmannaeyja
Að sögn Páls Zóphaníasson-
ar bæjartæknifræðings í Vest-
mannaeyjum var fyrir löngu
ákveðið að hreinsa ákveðinn
hluta af hraunjaðrinum í mið-
bæ kaupstaðarins, en þegar til
átti að taka var ekki til nógu
kraftmikil jarðýta I Vest-
mannaeyjum til slíkra verka.
Nokkrir ungir Vestmannaey-
ingar tóku sig þá saman um að
Framhald á bls. 18
HVERSU hreinan sjó viíjum við f
framtíðinni hafa í kringum
Reykjavík? Hvern þriggja val-
kosta kjósum við um útrásir frá
borginni til að koma skolpi út f
hreinsandi straum? A hve langan
tfma viljum við dreifa umfangs-
miklum og dýrum framkvæmd-
um, sem kosta 900—1100 milljón-
ir króna? Hvernig viljum við fjár-
magna þær? Til þessara spurn-
inga og fleiri þarf borgarstjórn að
taka afstöðu fljótlega. Og f gær
skýrði Birgir Isl. Gunnarsson
borgarstjóri blaðamönnum frá
valkostum, í þeim tilgangi, að
þeir kæmu þeim á framfæri við
almenning, svo heyra mætti við-
brögð borgarbúaog óskir, áður en
ákvarðaniryrðu teknar.
Greinargerð um holræsamál
Reykjavíkurborgar, með tilliti til
umhverfisverndar, var lögð fram
í borgarráði í fyrradag, en hana
hefur gatnamálastjóri unnið úr
tillögum danskra sérfræðinga,
sem gerðu umfangsmiklar rann-
sóknir á ástandi sjávar kringum
borgina nú, spáðu um, hvernig
það yrði, ef ekki yrði aðhafzt til
ársins 2000 og bentu á úrlausnir
til úrbóta. Tillögur dönsku sér-
fræðinganna voru sex talsins, en
að höfðu samráði við borgarlækni
og heilbrigðismálaráð var fljót-
lega ákveðið, að útrásir úr Skerja-
firði og Örfirisey væru óæskileg-
ar vegna sjóbaða eða útivistar og
fiskvinnslustöðva, og voru 3 til-
lögur þá úr sögunni. Utrásir
þykja heppilegastar á annesjum
til að ná nægilega hreinsandi
straumum. Og þannig er um alla
valkostina þrjá, sem eftir eru.
Borgarstjóri skýrði frá, í hverju
þeir fælust.
Æskilegasta hugmyndin er sú
að fara með allan úrgang í leiðslu
út frá Gróttu, 900 metra út i sjó,
en sú úrlausn er dýrust, áætlaður
Birgir Isleifur Gunnarsson
borgarstjóri skýrir valkosti um
útleiðslur fyrir skolp frá borg-
inni.
kostnaður 1100 milljón krónur
með einfaldri hreinsun, er síar
frá allt, sem flýtur. En þangað
yrði þá að leiða allan úrgang frá
framtlðarbyggð og leggja í ótima-
bæran kostnað strax. Annar val-
kostur er sá að fara með lagnir út
í straum út af Gróttu og um 300 m
út frá Geldinganesi, en það hefur
þann ókost að leggja þyrfti í
kostnaðarsamar nýjar leiðslur
gegnum miðbæinn i Reykjavík og
byrja framkvæmdir vestan frá.
Þriðji valkosturinn og sá, sem lík-
legastur þykir, að mati sérfræð-
Framhald á bls. 18