Morgunblaðið - 14.11.1973, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. NÖVEMBER 1973
Utgefandi hf. Árvakur, Reykjavik
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 1 0-1 00.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Áskriftargjald 360,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 22,00 kr. eintakið.
Eftir umræður um og
afgreiðslu á samkomu-
laginu við Breta um land-
helgina stendur tvennt eft-
ir. Kommúnistar hafa gert
sig að fífli í augum alþjóð-
ar. Afstöðu þeirra verður
ekki betur lýst en Geir
Hallgrfmsson gerði í ræðu
sinni á Alþingi í fyrradag,
er hann sagði: „Fyrst er
sem sagt samþykkt, að
samningurinn sé óaðgengi-
legur, síðan er sagt, að
ástæðulaust sé að gera óað-
gengilegan samning og
loks er veitt heimild til að
gera óaðgengilegan samn-
ing að ástæðulausu.“ Þjóð-
in hlær að Lúðvík Jóseps-
syni og félögum hans fyrir
þennan fáránlega hring-
snúning, og samstarfs-
flokkar kommúnista í ríkis-
stjórninni vita nú, að stól-
arnir eru þeim svo mikils-
verðir, að hægt er að fá þá
til að kyngja hverju sem
er, gegn því, að þeir fái
áfram að vera ráðherrar.
Samningurinn, sem nú
hefur verið gerður við
Breta, er mun lakari en
samningurinn 1961. Þetta
er óumdeilanlegt. Geir
Hallgrímsson formaður
Sjálfstæðisflokksins gerði
rækilega grein fyrir
þessari staðreynd í ræðu
sinni á Alþingi í fyrradag.
Hann sagði: „í fyrsta lagi
fékkst með samningnum
1961 full viðurkenning
Breta á útfærslu landhelg-
innar í 12 mílur. Með þeim
samningi, sem nú er til um-
ræðu, er beinlínis tekið
fram, bæði í formála og
lokaorðum, að hann hafi
ekki áhrif á lagaskoðanir
aðila eða réttindi varðandi
efnisatriði deilunnar. Eftir
tvö ár getur því sama
ástand upphafizt aftur og
verið hefur nú í sumar,
með þeim hættum, sem því
hafa fylgt.“
„I öðru lagi var það alveg
ljóst samkvæmt samningn-
um 1961, að engin sérregla
gilti um lögsögu íslenzkrar
landhelgisgæzlu að því er
varðaði framkvæmd samn-
ingsins eða viðurlög við
brotum á honum, eins og
óneitanlega er um að ræða
samkvæmt þeim samningi,
sem nú er hér til umræðu.
. . . I þriðja lagi vil ég
benda á það, að samkvæmt
samningnum frá 1961 voru
grunnlínur leiðréttar okk-
ur í hag, sem jók fiskveiði-
lögsögu okkar mjög veru-
lega. Og varð sú aukning
í raun og veru mun meira
virði heldur en þær tak-
mörkuðu veiðiheimildir,
sem gert var ráð fyrir í
samningnum og að verður
vikið síðar. Samkvæmt
þessum samningi er ekki
um neina aukningu ís-
lenzkrar fiskveiðilögsögu
að ræða og ekki hefur einu
sinni verið eftir slíkri
aukningu leitað.
í fjórða lagi er rétt, að
það komi fram, að þær
veiðiheimildir, sem veittar
voru samkvæmt samningn-
um 1961, voru hlutfallslega
mun takmarkaðri en þær
veiðiheimildir, sem nú eru
veittar ... I fimmta lagi
skal þess getið, að þá var
bein yfirlýsing um það, að
við mundum færa út fisk-
veiðilögsögu okkar frekar í
framtíðinni, en nú er ekki
á það minnzt einu orði í
þessum samningi, að til
þess skuli koma.“
Eins og þessar tilvitnanir
í ræðu Geirs Hallgrímsson-
ar sýna glögglega er samn-
ingur sá, sem vinstri
stjórnin hefur nú gert við
Breta, mun óhagstæðari en
sá samningur, sem við þá
var gerður 1961. Ennfrem-
ur er ljóst, að við hefðum
getað náð mun hagstæðari
samningum, ef rétt hefði
verið að málum staðið af
hálfu ríkisstjórnarinnar.
En þrátt fyrir það ber að
fagna því, að þessi deila er
úr sögunni. Áframhald
hennar hefði skapað aukið
hættuástand á miðunum,
gert Bretum kleift að taka
mun meira fiskimagn en
ella af miðunum í kringum
landið og veitt kommúnist-
um tækifæri til að fiska í
gruggu vatni. Þess vegna
er það tvímælalaust mikill
ávinningur, að þessi samn-
ingur hefur verið gerður,
þótt hann sé lakari en
samningurinn 1961 og
unnt hefði verið að ná betri
samningi nú með skynsam-
legri vinnubrögðum.
Landhelgisdeilan við
Breta er nú að baki, en
barátta okkar Íslendinga
fyrir stækkun fiskveiðilög-
sögunnar er ekki úr sög-
unni.
Nú þegar verðum við að
einbeita kröftum okkar að
því að tryggja fullnaðarsig-
ur 200 mílnanna á hafrétt-
arráðstefnunni, eins og
Geir Hallgrímsson benti á f
þingræðu sinni og jafn-
framt að hefjast handa um
undirbúning að útfærslu
fiskveiðilögsögunnar í 200
mílur í árslok 1974 eins og
þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins hafa lagt til.
NÚ ERU ÞAÐ 200
MÍLURNAR
Að lifa á fiski
ogkunna að metafisk
— er tvennt ólíkt
SAN FRANSISKÓ, Kaliforníu.
HAFIÐ og borgin hafa löngum
verið eitt, enda liggur sjórinn
að borginni á þrjá vegu. Höfnin
er ein sú stærsta og öruggasta í
heimi, sannkölluð friðarhöfn í
San Fransiskóflóanum, einum
stærsta flóa á strönd Banda-
ríkjanna, en innsiglingin í hann
er fremur þröng, Golden Gate-
sundið, sem tengir hann við
Kyrrahafið. San Francisco varð
snemma mikil hafnarhorg,
einkum þó eftir að gulhð fannst
hér um 1850, og mikilvægi
hafnarinnar hefur enn aukizt.
Hér getur að líta allra þjóða
skip hlaðin varningi, iðandi líf,
og margartungur eru talaðar.
Bátahöfnin er heimur út af
fyrir sig. Snyrtilegir fiskibátar
speglast í sléttum sjávarfletin-
um, möstur þeirra ber við
himin, sjómenn sitja við að
bæta net og aðrir landa aflan-
um. Ég veit, að sumir þeirra,
sem Iesa þessar línur, hugsa
sem svo, — er þetta ekki ein-
mitt það, sem hægt er að sjá í
hverju einasta sjávarplássi á
Islandi, ekki þurfum við að fara
alla leið til San Fransiskó til
þess að sjá báta og fisk. Það er
mikið rétt. En smábátahöfnin,
Fishermans Wharf, er að einu
leyti ólík íslenzkum höfnum;
það er vegna þess, að hún er
ekki aðeins heimur fiski-
mannanna, heldur snar þáttur í
lífi allra borgarbúa. Þar hefur
verið komið á fót fjölmörgum
veitingastöðum, sem allir eiga
það sameiginlegt, að þeir eru
sérhæfðir í framreiðslu fisk-
rétta.
Það er í rauninni undarlegt,
að á Islandi skuli ekki vera til
veitingastaðir, sem einungis
bjóða upp á fiskrétti. Þjóð, sem
á allt sitt undir fiskveiðum og
býr yfir bezta hráefni til slíkrar
matreiðslu, getur varla verið
þekkt fyrir að bjóða nær
einungis kjötrétti á matseðlum
veitingahúsa höfuðborgar-
innar. Að vísu eru til staðir eins
og Naust, sem leggja talsverða
áherzlu á fiskrétti og á matseðl-
um hinna veitingahúsanna
fljóta nokkrir fiskréttir með.
Fiskur hefur ekki þótt fínn
matur á Islandi, — enda
kannski ekki von, þegar svo til
eína matreiðsluaðferðin, sem
notuð hefur verið, er soðning,
og fiskurinn er borinn fram
eins og hann kemur af
skepnunni. En það hefur orðið
nokkur breyting á þessu
síðustu ár og meiri fjölbreytni
er orðin í matreiðslu á fiski en
áður var. Auðvitað er ekkert
við því að segja, ef fólk kann
bezt að meta soðna ýsu eða
þorsk í öllum sínum einfald-
leika. Aftur á móti væri gaman
að því, ef þróunin yrði sú, að
farið yrði að líta á fisk sem
herramannsmat og veitinga-
húsin, sem þegar eru farin að
bjóða ýmsa fiskrétti reyndu að
fjölga matreiðsluaðferðunum,
sem notaðar eru að ég tali nú
ekki um, ef einhver veítinga-
maður setti á stofn skemmti-
legan veitingastað við höfnina,
þar sem gestirnir gætu notið
úrvals sjávarrétta, sem á borð
væru bornir, horft á bátana og
jafnvel andað að sér fersku
sjávarloftinu, — ef hægt væri
að hafa opinn glugga vegna
veðurs. Ef til vill er ekki grund-
völlur fyrir rekstri slfks
veitingastaðar í Reykjavík, en
engu að síður velti ég þessu
fyrir mér, þar sem ég sat við
glugga í veitingahúsinu
Castagnolas við bátahöfnina í
Fishermans Wharf í San
Fransiskó og borðaði einstak-
lega skemmtilega framreiddan
íslenzkan humar.
— ór.
Frá höfninni f San Fransiskó