Morgunblaðið - 14.11.1973, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 1973
— Tollalækkanir
Framhald af bls. 1
Talsmaðurinn sagði, að fyrsta
skref Breta til þess að koma sér-
samningi Islendinga í gildi gæti
orðið, að þeir vektu máls á þessari
ósk sinni f einni af nefndum þeim
sem starfa að undirbúningi ráð-
herrafundarins í desember.
Talsmaður Bonnstjórnarinnar í
vestur-þýzka utanríkisráðuneyt-
inu sagðist ekki geta gefið neitt
upp um skoðanir stjórnar sinn-
ar á samkomulaginu við Breta,
þar sem þeir hefðu eins oe
EBE, aðeins fengið stuttort skeyti
frá Reuther um málið. Hins vegar
væri beðið eftir skýrslu þýzka
sendiráðsins f Reykjavík um
málið. Hann sagði að áfram væri
unnið að því, að ná bráðabirgða-
samkomulagi milli íslendinga og
Vestur-Þ jóðverja, sérfræðingar
myndu fjalla um málið, þar til
næsti ráðherrafundur yrði
haldinn og að svo stöddu gæti
hann ekkert sagt og heldur ekki
um gildistöku sérsamninga ís-
lands við Efnahagsbandalag
Evrópu.
Eins og áður hefur komið fram í
Morgunblaðinu, er um allveru-
legar tollalækkanir að ræða í
Efnahagsbandalagslöndunum
hinn 1. janúar 1974, er Bretum
hefur tekizt að láta samningana
taka gildi. í Þýzkalandi og Belgíu
mun ísfísktollur lækka úr 15% í
9% og í Bretlandi mun þessi sami
tollur lækka úr 10% í 7%. Annar
tollur er þó á ísuðum karfa og
mun hann í Þýzkalandi og Belgíu
lækka úr 8% í 5%, en í Bretlandi
úr 10% í 6%.
Tollar á freðfiski í gömlu Efna-
hagsbandalagslöndunum sex
lækka úr 15% í 9% og fryst rækja
lækkar úr 20% tolli í 12%. í Dan-
mörku og í Bretlandi hefur eng-
inn tollur verið á frystri rækju og
freðfiski, en hefði samkomulag
ekki náðst f landhelgismálinu var
búizt við því að þessar þjóðir hef-
3u tekið upp toll á þessum afurð-
um, en það hefði komið íslenzkum
rækjuiðnaði mjögilla.
— Samkomulags-
drögin
Framhald af bls. 32
yeiddu með tillögunní voru:
\uður Auðuns (S), Ágúst
porvaldsson (F), Ásgeir Bjarna-
on (F), Benedikt Gröndal (A),
>jami Guðbjörnsson (F), Björn
’r. Björnsson (F), Björn Jónsson
(SFV), Björn Pálsson (F), Eð-
rarð Sigurðsson (Ab), Eggert G.
orsteinsson (A), Friðjón
órðarson (S). Geir Gunnarsson
,'Ab), Geir Hallgrímsson (S), Gils
luðmundsson (Ab), Gunnar i
fslason (S), Gunnar Thoroddsen
rS), Halldór E. Sigurðsson (F),
(annibal Valdimarsson (SFV),
íelgi F. Seljan (Ab), Ingólfur
jnsson (S), Ingvar Gíslason (F),
ón Ámason (S), Karl Steinar
iuðnason (A), Jón Skaftason
F), Ingi Tryggvason (F), Lúðvík
ósepsson (Ab), Magnús Jónsson 1
(3), Magnús Kjartansson (Ab),
íagnús Torfi Ölafsson (SFV),
latthfas Á Mathiesen (S), Axel
insson (S), Ólafur Jóhannesson
(F), Páll Þorsteinsson (F), Bragi
‘ igurjónsson (A), Ragnar
malds (Ab), Stefán Gunnlaugs-
r,n (A), Stefán Valgeirsson (F),
— eingrímur Hermannsson (F),
teinþór Gestsson (S), Svava
• akobsdóttir (Ab), Vilhjálmur
jálmarsson (F), Þórarinn Þór-
. insson (F), og Eysteinn Jóns-
n (F).
Aður en þingsályktunartillagan
ilf kom til atkvæða voru bornar
p tvær breytingartillögur, sem
ami Guðnason hafði flutt. Var
t fyrri um, að til viðbótar við
•isöguákvæði samkomulagsdrag-
;na kæmi: „Islendingar hafi
la og óskoraða lögsögu að 50
Ina fiskveiðimörkunum." Þessi
saga var felld, að viðhöfðu
fnakalli með 54 atkvæðum
,'n 6 og voru það hinir sömu
igmenn og greiddu atkvæði á
ti þingsályktunartillögunni,
n greiddu atkvæði með breyt-
;artillögu Bjarna.
>á flutti Bjarni Guðnason aðra
.'ögu um að þjóðaratkvæða-
-tiðsla yrði um málið, og var sú
aga felld að viðhöfðu nafna-
li með 59 atkvæðum gegn at-
-?ði Bjama eins.
Surtsey 10
ára í
1 dag eru 10 ár liðin sfðan
eldgosið hófst f Surtsey, en það
gos stóð í tæp 5 ár. Margvís-
legar rannsóknir hafa verið
stundaðar f eynni sfðan og sfð-
ustu ár hafa flestar rannsókn-
irnar miðazt við að kanna
hvernig plöntur og dýr setjast
að á eynni sjóleiðis og loft-
leiðis.
Allmikill fjöldi tegunda
hefur numið land á Surtsey á
þessu tfmabili og haft þar
nokkra dvöl, en fæstar hafa þó
fengið fasta búsetu.
Dr. Sturla Friðriksson hefur
annazt rannsóknir varðandi
þurrlendislíf ásamtýmsum öðr-
um vísindamönnum, inn-
lendum og erlendum, en alls
hafa 12 æðri plöntur skotið rót-
um á eynni. Fyrsta tegundin
var fjörukál, síðan kom mel-
gresi, fjöruarfi, blálilja, 1969
kom skarfakál, 1970 arfi,
burkni 1971 og síðan hafa
hvönn, bjúgstör, baldursbrá og
grasategundimar túnvingull og
fitjungur. Utbreiðsla þessara
tegunda hefur aukizt jafnt og
þétt og s.1. sumar uxu þar yfir
1000 plöntur. Útbreiðsla mosa
hefur verið mun meiri og þekja
dag
mosar nú meginhlutann af
hrauni Surtseyjar. Þá hefur
mikill urmull skordýra verið
skráður í Surtsey, en aðeins 3
| tegundir hafa fasta búsetu.
Fuglalíf hefur einnig aukizt
með árunum. Farfuglar koma í
Surtsey vor og haust, en þó ber
mest á heimafuglum, sem hafa
fasta búsetu á öðrum eyjum
Vestmannaeyja. Árið 1970 hófu
fyrstu fuglarnir að verpa þar og
I voru það fýll og teista. Nokkuð
j hefur aukizt við hreiðurfjöld-
i ann árlega og s.l. sumar voru
I þar yfir 10 fýlshreiður og 6—8
! teistuhreiður. Dr. Sigurður
Jónsson hefur stundað mjög
ýtarlegar rannsóknir á sjávar-
gróðri við Surtsey.
Á s.l. ári voru náttúrufræði-
nemarnir Skúli Magnússon og
Ragnar Jónsson við rannsóknir
í Surtsey. Allar rannsóknir á
þurrlendislífi í Surtsey eru
kostaðar af Kjarnorkunefnd
Bandaríkjanna, en á vegum
Surtseyjarfélagsins.
Kortið: Utbreiðslukort gróðurs
f Surtsey 1973. Þríhyrningarnir
sýna fjölda æðri plantna, alls
um 1000 einstaklingar af 12 teg.
s.I. sumar, en punktamir sýna
útbreiðslu mosans.
SURTSEY
1973
17 18 19
| i A
N '
— Landhelgis-
deilan
Framhald af bls. 2
það, sem hann sfzt vildi. Við erum
ánægðir með að geta nú aftur
snúið okkur að eðlilegum sendi-
ráðsstörfum. Hann sagðist vonast
til þess, að fólk myndi nú gleyma
því sem gerzt hefði og samskipti
þ jóðanna gætu orðið eðlileg.
Búizt var við þvf, að brezkir
togarar myndu í fyrstu fara var-
lega, er þeir leituðu hafna á Is-
landi. Þeir myndu þreifa fyrir
sér. Þá mun brezka nkisstjórnin
hafa í huga, að gefa út hvíta bók
um málið og Edward Heath, for-
sætisráðherra Breta, gerði grein
fyrir samkomulaginu í Neðri mál-
stofu brezka þingsins í gær.
Tweedsmuir barónessa, sem var
formaður samninganefndar
Breta, gerði grein fyrir samkomu-
laginu í Lávarðadeildinni.
I gær, þegar menn höfðu skipzt
á orðsendingum, tókust menn í
hendur í utanrfkisráðuneytinu
með bros á vör. Sendiherra Breta
þakkaði sérstaklega Hans G. And-
ersen fyrir hans þátt í samninga-
viðræðunum og sagði að sér
fyndist Hans sannur vinur.
— FH og IR
Framhald af bls. 31
58. AuSunn 20:16
58. 20:17 Guðjón
59. 20:18 Agúst
60. Gunnar (v) 21:18
Mörk FH: Viðar Símonarson 10,
Gunnar Einarsson 8, Þórarinn
Ragnarsson 1, Birgir Björnsson 1,
Auðunn Öskarsson 1.
Mörk IR: Guðjón Marteinsson 5,
Ágúst Svavarsson 4, Gunnlaugur
Hjálmarsson 3, Ásgeir Elíasson 3,
Hörður Ámason 1, Hörður Haf-
steinsson 1, Vilhjálmur Sigur-
geirsson 1.
Brottvfsanir af velli: Þórarinn
Tyrfingsson, ÍR, í 2 mín. Vil-
hjálmur Sigurgeirsson, IR, f 2
mfn., Hörður Amason, IR, í 2 mín.
Gunnlaugur Hjálmarsson, ÍR, f 2
mfn. Þórarinn Ragnarsson, FH, í
2 mín.
Misheppnuð vftaköst: Birgir
I Finnbogason, FH, varði vítakast
j frá Vilhjálmi Sigurgeirssyni á 3.
mín. og Geir Thorsteinsson, ÍR,
varði vítakast frá Viðari Símonar-
syni á 30. mín.
Dómarar: Hilmar Ölafsson og
Lúðvík Halldórsson. Dæmdu
fremur illa. Gerðu sig seka um
jafnvel fleiri villur en leikmenn-
irnir. -stjl.
— Samningurinn
Framhald af bls. 14.
en ókosti, og myndi hann því
greiða þingsáltillögunni jákvæði.
Sverrir Hermannsson (S) -
sagði, að rfkisstjórnin hefði
haldið slaklega á landhelgismál-
inu. Tfmaákvörðunin á lokun
veiðisvæða væri næstum á þann 1
veg háttað, sem kæmi Bretum að
mestu gagni.
Þingmaðurinn sagði, að það
sem hér lægi fyrir væri nokkurn
veginn nákvæmlega það, sem for-
sætisráðherra hefði gert Bretum
tilboð um í London. Bretar hefðu
haft rétt til að líta svo á, að hér
væri fulltrúi einhuga þjóðar og
varðaði það næstum heiður
fslenzku þjóðarinnar að ganga að
þessu samkomulagi.
Þótt vonbrigði sín með sam-
komulagsgrundvöllinn væru
mikil væri hér um tvennt að ræða,
sem miklu máli skipti.
I fyrsta lagi, að meiri vernd
fengist fyrir fiskstofnana en ver-
ið hefði um nokkra hríð og í
öðru lagi væri bægt frá lífsháska
fyrir fslenzka sjómenn.
Olafur Jóhannesson kvaðst
hafa reynt að fá fram hagstæðari
ákvörðun um tímaákvörðunina á
lokun hólfanna en það hefði ekki
tekizt. Sagði hann það rangt, að
gengið hefði verið að sfnu tilboði.
I lokin tóku til máls Karvel
Pálmason (SFV) og Þorvaldur
Garðar Kristjánsson (S) og var
klukkan orðin 4 að nóttu, þegar
umræðum lauk.
— Enginn skóli
Framhald af bls. 32
andi í vetur, þyrfti heimild til að
auglýsa í dagblöðum um, að for-
eldrar fjölfatlaðra bama hefðu
samband við skólastjórann, að
auglýst yrði eftir fóstrum til
starfa, gengið yrði frá ráðningu
tveggja kennara og auglýst staða
skólastjórans, og að ráðuneytið
tæki afstöðu til boðs Blindra-
félagsins um húsnæði fyrir skól-
ann, en auk þess var farið fram á
heimild til að mega panta ýmsa
nauðsynlega hluti erlendis frá og
láta smíðasmáhluti hér.
Þegar engin svör fengust við
þessu, réð Bryndfs sig f venjuleg-
an barnaskóla, og f vetur er eng-
inn skóli fyrir fjölfatlaða.
— Ashkenazy
Framhald af bls. 32
ríkisstjórn, sem skrifuðu undir
opinbera áskorun til
Sovétstjórnarinnar um að leyfa
þessaferð.
I sumar veiktist David
Ashkenazy og varð að liggja á
sjúkrahúsi í nokkrar vikur.
Þegar hann hafði náð heilsu á
ný, ítekaði hann enn umsókn
sína. Ashkenazy hringdi til
j hans frá Islandi i sl. mánuði.
Beið faðir hans þá endanlegs
svars. Gerði fjölskyldan sér þá
vonir um, að hann fengi að
koma og halda með þeim jól á
íslandi — en nú er ljóst, að
allar slíkar vonir haf a brugðizt.
-----------*-*-*---
— Neyðarástand
Framhald af L
stendur höllum fæti. Að sögn
fréttaritara hefur brezk stjórn
sjaldan verið eins aðþrengd og
stjórn Heaths nú. Yfirlýst neyðar-
ástand gefur stjórninni völd til að
tryggja þjóðinni eldsneyti, og er
búizt við aðgerðum þegar í fyrra-
málið.
— Jóhann
Hafstein
Framhald af bls. 1
var ætíð lögð megináherzla af
hálfu sjálfstæðismanna.
Ég tel, að það liggi í hlutarins
eðli, að deilur milli þjóðanna
fyrir Alþjóðadómstóli Sam-
einuðu þjóðanna hljóta að
frestast, og verður að sjá til
þess, að dómur verði á þeim
vettvangi eigi upp kveðinn um
deilur þjóðanna, meðan sátta-
gerðir standa milli þeirra. Þetta
er þeim mun þýðingarmeira,
þar sem því hefur verið Iýst
yfir af íslenzku rikisstjórninni,
að hún muni ekki taka þátt í
málflutningi fyrir Alþjóðadóm-
stólnum og þar með koma ekki
að svo stöddu þau rök fram,
sem Islendingum er nauðsyn-
legt að fram komi og fyrir
liggja í málinu. Síðar þurfa Is-
lendingar ekkert að óttast að
eiga málsúrslit sín og endan-
lega lausn landhelgismálsins
undir þeirri þróun, sem nú
blasir við á alþjóðavettvangi,
en Islendingar voru einmitt
meðal þeirra þjóða, sem lögðu á
það áherzlu, að auðlindalög-
sagan yrði ákveðin á fyrirhug-
aðri hafréttarráðstefnu.
Þótt gagnrýna megi ýmis
ákvæði þessarar samnings-
gerðar harðlega, einkum frá
sjónarmiði þeirra, sem harðast
fordæmdu samningsgerðina við
Breta árið 1961, er að mínum
dómi ótviræður vinningur að
samningsgerðinni frá því, sem
ella myndi vera.
Er ég þvf eindregið hlynntur
þvi, að bundinn sé endi á hina
hættulegu deilu, sem þróazt
hefur á Islandsmiðum. Af þeim
sökum er ég samþykkur því að
veita ríkisstjórninni umbeðna
heimild til bráðabirgðasam-
komulags við Breta og segi já.“
— Var reynt?
Framhald af bls. 2
málum. Og ég er sannfærður um
það, að það þarf engan stjórnar-
sinna að kaupa til þess að standa
við og reyna að framkvæma þau
fyrirheit, sem þar eru gefin. Það
stendur nú einmitt þannig á, að á
morgun eiga að hefjast viðræður
um vamarsamninginn. Og mark-
mið þeirra viðræðna verður það
að reyna að sameina það tvennt,
að við getum haldið áfram að vera
í NATO og standa við okkar
skuldbindingar gagnvart því, en
losnað við að hafa erlent herlið
hér, sem sé að reyna að endur-
skapa það ástand, sem hér ríkti á
árunum 1949—1951. Þegar niður-
stöður liggja fyrir af þeim samn-
ingaviðræðum, þá verða þær
niðurstöður, eins og hæstv.
utanríkisráðherra hefur marglýst
yfir, lagðar fyrir Alþingi, hvernig
svo sem þær verða í raun og veru.
Ef það tekst að ná samningi, sem
við teljum ná þeim markmiðum,
sem við höfum sett okkur, og vera
þannig úr garði gerðan, að við
getum sætt okkur við hann, þá
verður hann lagður fyrir Alþingi
til samþykkis. Ef aftur á móti
þessar viðræður verða með öllu
árangurslausar og ekki finnast
leiðir til samkomulags, sem miða
að þeim markmiðum, sem við höf-
um sett okkur, þá geri ég ráð
fyrir, að það verði lögð fram á
sfðari hluta Alþingis i vetur, — en
þá ætti þetta að vera farið að
sjást, — þál. till. um heimild fyrir
ríkisstj. til þess að segja vamar-
samningnum upp. Þetta er í sam-
ræmi við málefnasamninginn, og
þetta stendur ekki í neinu sam-
bandi við landhelgismálið."
Matthías A Matthiesen tók aft-
ur til máls og sagði, að berlega
hefði komið í ljós í umræðunum,
að vamar- og öryggismálin hefðu
verið til umræðu f sambandi við
samningana innan ríkisstjórn-
arinnar um landhelgissamning-
ana. Magnús Kjartansson hefði
sagt, að ekki hefði verið farið
fram á yfirlýsingu um neitt annað
i varnarmálunum en það sem í
stjórnarsáttmálanum stæði. Með
þessum orðum staðfesti hann, að
um yfirlýsingu hefði verið beðið
af hálfu Alþýðubandalagsráð-
herranna.
Forsætisráðherra hefði hins
vegar viljað sem minnst úr þessu
gera, en þó bætt þvf við, að næðist
ekki samkomulag í umræðunum
nú varðandi varnarsamninginn,
þá yrði flutt tillaga í vor um upp-
sögn samningsins. Hér væri um
nýja yfirlýsingu f vamarmál-
unum að ræða og ekki léki á þvf
nokkur vafi, að hún hefði verið
gefin til að friðþægja Alþýðu-
bandalagsmönnum, vegna þess,
að þeim hafi verið neitað um full-
trúa f samninganefndina um
varnarmálin. Hér væri vissulega
um alvarlegt mál að ræða.