Morgunblaðið - 14.11.1973, Blaðsíða 1

257. tbl. 60. árg.
MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 1973
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Chou ekki til
Bandaríkjanna
Peking 13. nóv. AP.
CHOU En-lai forsætisráðherra
Kfna sagði við fréttamenn í Pek-
ing f dag, að hann myndi ekki
heimsækja Bandaríkin fyrr en
Bandarfkjamenn hefðu slitið
stjórnmálasambandi við Taiwan-
stjórn. Chou sagði: „Hvernig á ég
að geta farið þangað meðan full-
trúar klfku Chiang Kai-ckeks eru
þar?“
Chou var spurður hvenær hann
héldi, að Bandaríkjamenn myndi
slíta sambandinu við Taiwan og
hann svaraði: „Hvernig á ég að
vita það, spyrjið Kissinger um
það.“ Choú tók það fram, að Nixon
væri engu að síður velkominn aft-
urtilKína.
Kissinger sagði í ræðu i kvöld í
veizlu, sem hann hélt til heiðurs
Chou En-Lai og Chi Peng-fei,
utanríkisráðherra, að Bandaríkin
myndi ætíð verðavinir Kfna, hver
sem kynni að fara með völd. Hann
lýsti ánægju sinni með árangur-
inn af viðræðunum I þessari 6.
heimsókn sinni til Kína og sagði,
að viðræður slnar við Mao for-
mann hefðu einkum snúizt um
framtíðarmál. ICissinger sagði, að
þær viðræður svo og viðræður sín-
ar við Chou hefðu verið mjög
gagnlegar og að hann væri þess
fullviss, að vináttuböndin milli
þessara þjóða myndu styrkjast
með ári hverju. Á morgun verður
gefin út sameiginleg yfirlýsing
um viðræðurnar, en Kissinger
heldur áleiðist til Tókfó á fimmtu-
dag.
Chou og Kissinger skála f veizlu í Peking.
Neyðarástand 1 Bretlandi
London 13. nóvember AP.
EDWARD Heath forsætisráð-
herra Bretlands lýsti í dag yfir
neyðarástandi f landinu vegna
yfirvofandi orkuskorts og gerði
jafnframt ráðstafanir til að draga
úr lánsfjármagni til að koma f
veg fyrir fall sterlingspundsins.
Ráðstafanir Heaths eru gerðar
tii þess að gefa stjórn hans nauð-
synlegt svigrúm til að mæta orku-
skorti, sem ógnar á þremur
sviðum svo og að bregðast við
mesta vöruskiptahalla í sögu
þjóðarinnar. Varð vöruskipta-
jöfnuðurinn við útlönd í október
óhagstæður um 300 milljón sterl-
ingspund. Lágmarksvextir Eng-
landsbanka voru hækkaðir í
13%sem eru þeir hæstu f sögu
þjóðarinnar.
ogebe: Tollalækkaniraf-
greiddar í desemberbyr jun?
UTANRÍKISR AÐHERR AFUND-
UR Efnahagsbandalagsrfkjanna,
sem koma á saman f desem-
berbyrjun, mun að öllum
Ifkindum taka afstöðu til bókunar
númer 6, en það er sérsamningur
tslands við Efhahagsbandalags-
löndin um sölu fslenzks fisks til
þeirra. Eins og komið hefur fram
f fréttum hafa Bretar lofað að
beita sér fyrir þvf innan banda-
lagsins, að þessi sérsamningur
taki gildi 1. janúar 1974. Ekki er
talið líklegt, að Vestur-Þjóðverjar
setji sig upp á móti gildistöku
samningsins, þar sem þeim er
mjög umhugað um að kaupa fisk
af tslendingum. Þó gat Mbl. ekki
fengið nein svör við þessu f utan-
ríkisráðuneytinu f Bonn f gær.
Talsmaður skrifstofu Efna-
hagsbandalagsins í Brússel
sagði í viðtali við morg-
unblaðið í gær, að liklegt væri,
að Bretar myndu leggja málið
fyrir utanríkisráherrafund
bandslagsins, sem verða ætti
í desemberbyrjun. Þó sagði
hann. að möguleikar væru á
því, að málið yrði tekið upp fyrir
þann tíma og afgreitt með fjar-
riturum. Á þessari stundu væri þó
allt óljóst um það. Hann sagði, að
samkomulagið í landhelgisdeil-
unni hljdi að gera gildistöku
samnings Islendinga við banda-
lagið alla mjög auðveldari, en
óljóst væri enn um afstöðu
Vestur-Þjóðverja, sem enn hefðu
ekki náð bráðabirgðasamkomu-
lagi við íslendinga. Talsmaðurinn
sagðist þó enn ekkert hafa fengið
um samkomulagið annað en stutt
fréttaskeyti frá Reutherfrétta-
stofunni og hún sagði ekkert
nema að samkomulag hefði orðið
og Alþingi hefði samþykkt það.
Framhald á bls. 18
Jóhann Hafstein:
Ekki afdráttarlaus viðurkenn-
ing Breta nú, svo sem var 1961
JÓHANN Hafstein, fyrrver-
andi formaður Sjálfstæðis-
flokksins, gerði á eftirfarandi
hátt grein fyrir atkvæði sfnu,
er samþykkt var á Alþingi f
gær að veita rfkisstjórninni
heimild til að semja við Breta
um landhelgismálið:
„Herra forseti.
Ég vil leyfa mér að gera grein
fyrir atkvæði mínu með eftir-
farandi hætti:
Sjálfstæðismenn lögðu
grundvöllinn að baráttunni
fyrir réttindum Islendinga á
landgrunninu öllu. Sbr. setn-
ingu landgrunnslaganna frá
1948, sem síðari útfærslur fisk-
veiðilögsögunnar hafa ætíð
verið grundvallaðar á. Þeir
hafa alla tíð lagt megináherzlu
á samstöðu þjóðarinnar í þessu
lífshagsmunamáli hennar og
miðað aðgerðir sinar við það.
Hið sama verður ekki sagt um
núverandi stjórnarflokka i
stjórnarandstöðu fyrir alþingis-
kosningarnar á árinu 1971 né
eftir þær, er þeir hafa haft uppi
síendurtekin svika- og land-
ráðabrigzl í garð sjálfstæðis-
manna, þegar þeir hafa reynt
að leiða landhelgismálið til
sátta og fram á við á þeirri
grundvallarstefnu, sem sam-
staða hefur ríkt um meðal þjóð-
arinnar.
Það var einróma ályktun al-
þingismanna þann 15. febrúar
1972, að þess skyldi freistað að
leita áfram samkomulags við
deiluaðila í málinu, Breta og
Vestur-Þjóðverja. Því miður
hefur ríkisstjórnin verið sjálfri
sér sundurþykk f þessu máli,
eins og mörgum öðrum. Málið
hefur dregizt á langinn til
mikils tjóns fyrir Islendinga.
Hitt er svo jafnaugljóst, að sér-
staklega Bretar hafa sýnt ein-
staka óbilgirni og framkoma
þeirra á Islandsmiðum með öllu
óafsakanleg.
Þegar borin er saman fyrir-
huguð samningsgerð við Breta
nú varðandi landhelgismálið og
samningsgerðin frá 1961, er
það augljóst, hversu samnings-
gerðin er á marga lund óhag-
stæðari íslendingum nú.
Kemur þar að sjálfsögðu fyrst
af öllu til álita, að sjálft deilu-
atriðið, víðátta fiskveiðilögsög-
unnar, er ekki viðurkennd af-
dráttarlaust af hálfu Breta, svo
sem raunin varð á árið 1961.
Ennfremur eru engar yfirlýs-
ingar i fyrirhuguðu samkomu-
lagi nú um áframhaldandi ráða-
gerðir tslendinga um útfærslu
fiskveiðilögsögunnar á land-
grunninu öllu. Ágalla slíkrar
yfirsjónar er nú bægt frá með
því, að fyrir Alþingi liggur til-
laga til þingsályktunar frá
sjálfstæðismönnum um rétt Is-
lendinga til að færa út auð-
lindalögsöguna allt að 200
mílum frá grunnlínum og
einnig tillaga ríkisstjórn-
arinnar um heimild íslendinga
til þess. Hvort tveggja er byggt
á þróun mála á alþjóðavett-
vangi íslendingum í vil að
loknum undirbúningsfundum
hafréttarráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna, sem nú er framund-
an. En fyrir liggur, að mikill
meirihluti þjóða muni á ráð-
stefnunni fylgja þeirri stefnu
að sérstakur réttur strandríkj-
anna sé viðurkenndur. Þegar
svo horfir, munu sjálf deilu-
atriðin í landhelgismálinu milli
íslendinga og annarra þjóða
leysast á sjálfri hafréttarráð-
stefnunni og innan vébanda
Sameinuðu þjóðanna. A þetta
Framhald á bls. 18
Orkuskorturinn, sem ógnar
Bretum er á þremur sviðum.
Minni olía frá Arabarikjunum og
yfirvinnubann kolanámuverka-
manna og starfsmanna brezku
rafmagnsveitnanna. Robert Carr
innanríkisráðherra Breta, sagði á
fundi í brezka þinginu i kvöld, að
aðgerðir verkamannanna og verk-
fallshótanir ógnuðu grundvallar-
lífsskilyrðum í Bretlandi. Hér er
um að ræða 270 þúsund náma-
verkamenn og 18000 rafveitu-
starfsmenn. Talið er, að aðgerð-
irnar verði til þess, að kolafram-
leiðsla minnki um 500 þúsund
lestir á viku og taka verður upp
rafmagnsskömmtun i ýmsum
héruðum þegarí nótt.
Mikil harka erileiðtogumnáma-
verkamannanna og hafa þeir
hótað allsherjarverkfalli strax
eftir áramótin, fái þeir ekki 8—13
punda hækkun á vikulaunum.
Segja þeir, að verkamennimir
muni fyrr leggjast á beit en að
hvika frá kröfum sinum. Verkfall
þessara aðila gæti, að sögn Carrs
innanríkisráðherra, lamað efna-
hagslíf Bretlands, er þegar
Framhald á bls. 18
Handalög-
mál milli
r
Israela og
SÞ-manna
Tel-Aviv, 13. nóv. AP-NTB.
GOLDA Meir forsætisráðherra
Israels hélt f kvöld langa ræðu f
þinginu f Tel-Aviv, þar sem hún
neitaði að kalla heri tsraela til
vfgstöðvanna eins og þær voru 22.
október, eins og kveðið er á um f
vopnahléssamningnum. Hvatti
Meir til þess, að Egyptar og
ísraelar drægu lið sfn samtfmis
til baka.
I ræðu sinni gaf forsætisráð-
herrann það til kynna, að ísraelar
vildu halda yfirráðum yfir þjóð-
veginum milli Súez og Kaíró, en
minntist ekkert á atburðinn í dag,
er ísraelskir hermenn rifu niður
vegatálmun, sem eftirlitsmenn
S.Þ. höfðu sett upp á þjóðvegin-
um. Kom til handalögmála milli
fsraelskra og finnskra hermanna.
Fljótlega tókst þó að jaf na ágrein-
inginn. Atburður þessi hefur ver-
ið gagnrýndur harðlega í Egypta-
landi.
I