Morgunblaðið - 29.12.1973, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. DESEMBER 1973
Kjl nii.ii.y.mw
WAIAJR"
22*0*22-
RAUOARÁRSTÍG 31
BILALEIGA
CAR RENTAL
C 21190 21188
TEL 14444 • 25555
m
BlLALEIGA CAR RENTAL
/pi BÍLALEIGAN
'felEYSIR
CAR RENTAL
V24460
í HVERJUM BÍL
PIO NEER
ÚTVARP OG 5TEREO
KASETTUTÆKI
AI
•WHTAi..
Hverf isgötu 18
f 86060
“SKODA EYÐIR MINNA.
Shod fl
' LfíGM
AUÐBREKKU 44-46.
SlMI 42600.
FERÐABÍLAR HF.
Bilaleiga. — Sími 81260.
Fímm manna Citroen G S stat-
ion Fimm manna Citroen G S
g—22 manna Mercedes Benz
hópferðabilar (m bílstjórum)
ffxn
8VI$ririi
STAKSTEINAR
Atorkusami
ráðherrann
Vinstri stjórnin hefur nú
fengið sín þriðju fjárlög sam-
þykkt á Alþingi. Ótrúlegar
staðreyndir blasa við. Fjárlögin
fyrir árið 1971, þegar stjórnin
tók við, hljóðuðu á 11,3
milljarða króna. Fjárlögin, sem
nú voru afgreidd fyrir jólin,
hljóðuðu á nær 30 milljarða.
Að vísu er um smávægilega
kerfisbreytingu á lögunum að
ræða, sem hækkar þau um
nokkur hundruð milljónir frá
sambærilegri niðurstöðutölu
1971. Það er engu að síður ljóst,
að niðurstöðutölur fjárlaganna
hafa hækkað um yfir 150% á
þeim þremur árum, sem þessi
ríkisstjórn hefur setið að völd-
um.
Til samanburðar má taka
hækkunina á þremur síðustu
árum viðreisnarstjórnarinnar.
Arið 1968 hljóðuðu fjárlögin á
6,2 milljarða króna. Eins og áð-
ur segir var niðurstöðutálan
11,3 milljarðar 1971, sfðasta ár
viðreisnarstjórnarinnar, þann-
ig að hækkunin á þessum þrem-
ur síðustu valdaárum hennar
nam lauslega 80%. Vaxtar-
hraðinn hefur því nær tvöfald-
azt í tíð vinstri stjórnarinnar.
Hvað kemur svo frá stjórnar-
herrunum á opinberum vett-
vangi, þegar þeir eru spurðir
um aðgerðir sínar til að sporna
við verðbólgunni í landinu?
Helzt er á þeim að skilja, að alll
sé í himnalagi með ástandið.
tslendingar hafi ávallt átt við
verðbólguvanda að stríðaog því
sé þetta ekkert nýtt. Halldór
f jármálaráðherra segist jú
basla við verðbólguna. Senni
lega baslar hann við að auka
hana, því að ekki eru sýnilegar
neinar aðgerðir í hina áttina.
Halldór spáði því í umræðum
um fjárlagafrumvarp 1969, að
með sama áframhaldi yrðu
fjárlögin komin upp í 19!ó
Milliarð árið 1975. Flestir
skildu þingmanninn þannig að
hann væri að spá hinum verslu
óförum og þetta bæri vott um
óstjórn á efnahagsmálunum f
tíð viðreisnarstjórnarinnar. Nú
hefur það á hinn búginn komið
í ljós, að Halidóri hefur ekki
þótt bólgan nógu ör. Enda hef-
ur hann sýnt, að hann færi létt
með að keyra fjárlögin upp í 40
milljarða fyrir árið 1975 og
yrðu þau meiraen tvöfalt hærri
en hann hafði spáð, að viðreisn-
arstjórninni tækist að koma
þeim. Það væri leiðinlegt fyrir
þennan atorkusama ráðherra
að fá ekki tækifæri til að sýna
betur, hvað í honum býr, og það
bara vegna þess, að einhverjir
óþekkir strákar vilja gera land-
ið varnarlaust. En kannski hef-
ur Halldór fengið að sýna nóg
af snilli sinni.
Liðið undirbúið
Yfirlýsing Magnúsar
Kjartanssonar í Þjóðviljanum
laugardaginn 22. des. sl. var
hin merkilegasta. Þar sagði
hann, að ríkisstjórnin ætti að
fhuga, hvort ekki væri óhjá-
kvæmilegt að rjúja þing og
efna til nýrra kosninga. Ekki
verður þetta skilið þannig, að
Magnús telji stjórnarmeiri-
hlutann á Alþingi of lítinn,
endahefði Ragnar Arnalds for-
maður Alþýðubandalagsins
maður Alþýðubandalagsins lýst
afstöðu flokks þeirra félaga
til þess vandamáls í viölali í
útvarpinu daginn áður, þegar
hann sagði, að næg ráð væru til
að „skáskjóta" málum ríkis-
stjórnarinnar f gegnum þingiö.
Yfirlýsing Magnúsar táknar
allt annað. Hann er farinn að
undirbúa lið sitl undir, að ríkis-
stjórnin falli á varnarmálunum
og þá e.t.v. innan mjög skamms
tíma. Hann veit sem er, að ekki
er fyrir því neinn meirihluti á
Alþingi, að tsland verði varnar-
laust og svo beizkum bita vill
hann ekki kyngja, þótt mörgu
hafi hann kyngt að undan-
förnu.
Ráða efnahags-
sjónarmið einhverju
um afstöðu Sjálfs-
stæðisflokksins til
varnarliðsins?
MEGINGILDI veru varnarliðs-
ins í landinu felst ekki í því að
verja landið fyrir öflugri árás
fjandsamlegs stórveldis, heldur
hinu að koma í veg fyrir árás á
það. Hver sá, sem ræðst á Is-
land meðan bandarískt varnar-
lið er í landinu, er um leið að
ráðast á Bandaríkin, og hann
mætir hinum mikla hernaðar-
mætti þeirra.
Dvöl varnarliðsins kemur
einnig í veg fyrir það, að á
íslandi geti skapazt það ástand,
að landið verði fyrirvaralaust
hertekið. Stæðu Atlantshafs-
bandalagslöndin frammi fyrir
slíkri hertöku, án þess að þau
hefðu hér nokkurt lið á sínum
vegum, er ástæða til að efast
um, að þau gripi til róttækra
aðgerða til að leysa landið úr
herkvínni. Tilraunir til þess
gætu haft í för með sér stór-
kostleg hernaðarátök, sem þau
væru ekki reiðubúin að takast á
hendur.
Því er stundum haidið fram,
að lítið gagn sé að varnarliði á
flugskeytaöld. Eldflaugum
verði skotið heimshorna á milli
og því-séu venjulegir hermenn
til lítils gagns. Flestir herfræð-
ingar eru þeirrar skoðunar, að
kæmi til hernaðarátaka á Atl
antshafi, yrði þau með venju-
legum vopnum en ekki kjarn-
orkuvopnum. Svæðisbundin á-
tök haf víðaorðið í heiminum
siðan heimsstyrjöldinni lauk,
en aldrei hefur kjarnorkuvopn-
um verið beitt. Ýmsir halda þvi
fram aðþeim verði aldreibeitt
því að það yrði endalok verald-
arinnar, — þess vegna séu
þau næsta gagnslaus. En hvað
sem öllum slíkum hugleiðing-
um líður, er ljóst, að kæmi til
eldflaugastyrjaldar milli stór-
veldanna er ekki við því að
búast, að Islandi yrði hlíft
frekar en nokkru öðru landi,
hvort sem hér er varnarlið eða
ekki.
Þótt varnarliðið sé fyrst og
fremst hér á landi vegna okkar
— annars teldum við varla
ástæðu til að hafa það — má
ekki gleyma þvi, að dvöl þess er
eins konar framlag okkar til
sameiginlegravarna bandalags
landa okkar við Atlantshaf.
Þeir eru vissulega til í hópi
íslendinga, sem vilja veg þess-
ara þjóða sem minnstan, og
andúð þeirra á dvöl varnarliðs-
ins er skiijanleg, en hinir eru
þó fleiri, sem vilja vinsamleg
samskipti við þessi lönd og eru
reiðubúnir til að leggja nokkuð
á sig í því efni.
Getur varnarliðið
varið Island?
Þegar þessari spurningu er
svarað, ber fyrst að gera þá
athugasemd, að ekki er með
rökum unnt að saka Sjálf-
stæðisflokkinn um það, að hann
vilji hafa öryggi landsins að fé-
þúfu. Flokkurinn hefur t.d.
aldrei tekið undir sjónarmið
þeirra, sem vilja leggja tolla á
innflutning til varnarliðsins.
En sú álagning væri greinilegt
skref í þá átt að hagnast á veru
varnarliðsins. Þvert á móti hef-
ur flokkurinn verið þeirrar
skoðunar, að fjárhagslegur
hagnaður af dvöl liðsins ætti að
vera sem minnstur, því að ann-
að gæti leitt til þess, að fjár-
hagsleg afkoma landsins yrði of
háð varnarliðinu. Það hefði aft-
ur á móti í för með sér, að
erfiðara yrði að losna við varn-
arliðið úr landi, ef aðstæður til
þess sköpuðust.
Þótt efnahagssjónarmið komi
að sjálfsögðu til álita, þegar lit-
ið er á dvöi varnarliðsins í land-
inu, ráða þau engum úrslitum
um það, hvort liðið skuli vera
hér eða ekki. Sjálfstæðisflokk-
urinn hefur ætíð haft þá skoð-
un að meta skuli veru varnar-
liðsins í landinu með tilliti til
þess öryggis, sem landinu þarf
að tryggja.
Um 700 Islendingar vinná nú
á vegum varnarliðsins, og þeir
gætu vafalítið fengið störf við
almennan rekstur Keflavíkur-
flugvallar, ef liðið færi úr land-
inu. Nettótekjur af varnarlið-
inu samkvæmt greiðslujafnað-
aryfirliti Seðlabankans námu
1125 milljónum króna 1970 og
bráðabirgðatölur fyrir árið
1971 eru um 1300 milljónir
króna. Frá 1968 hafa tekjur af
varnarliðinu numið nálægt 3%
af þjóðarframleiðslu landsins.
Höggmynd afhjúpuð
af prófessor Einari
Ólafi Sveinssyni
MIÐVIKUDAGINN 12. desem-
ber síðastliðinn var afhjúpuð í
Arnastofnun höggmynd af dr.
Einari Öl. Sveinssyni prófessor,
en hann var, eins og kunnugt
er, fyrsti forstöðumaður stofn-
unarinnar, sem í þá daga nefnd-
ist Handritastofnun Islands.
Myndina hefur gert hinn kunni
norski listamaður Stále ' Kyll-
ingstad, og hefur henni verið
valinn staður í lestrarsal Arna-
stofnunar.
Sonardóttir prófessors Einars
Ólafs, Asta Kristjana Sveins-
dóttir, afhjúpaði myndina, en
hún er aðeins fjögurra ára göm-
ul. Núverandi forstöðumaður,
prófessor Jónas Kristjánsson,
afhenti síðan myndina, sem er
gjöf frá nokkrum vinum Einars
Ótefs. Sagði Jónas nokkur deili
á listamanninum og minnti síð-
an á þann mikla þátt sem Einar
Ólafur Svetnsson átti í bygg-
ingu handritahússins Arna-
garðs. Að lokum sagði Jónas:
„Einar Ólafur Sveinsson er
gamall bókavörður, og auk þess
er hann viðlesnari en flestir
aðrir menn. Hann hefur löng-
um kunnað best við sig ef hann
hefur bækur allt í kringum sig.
Hér mun mynd hans um ókom-
in ár horfa yfir bókahillurnar
og yfir hóp af ungu fólki, sem
sýslar við þau fræði sem átt
hafa hug hans aílan: rannsókn-
ir íslenskra bókmennta."
Stále Kyllingstad, Asta Kristj-
ana Sveinsdóttir og Einar Ólaf-
ur Sveinsson fyrir franian
höggmvndina.