Morgunblaðið - 12.01.1974, Qupperneq 11

MÖRGUNBLÁÐÍÐ, LÁUGÁRDÁGUR 12. JANUAR 1974
Ný bók um
lettneskt
Þættinum barst fyrir
skömmu bók, sem nýlega er
komin út í Danmörku um lett-
neskt bragð ( 1. e4 — e5, 2. Rf3
— f5). Höfundur bókarinnar
eru þeir Börge Andersen
nýverandi skákmeistari Dana
og Hartvig Nielsen. Bókin er 48
bls. að stærð og skiptist í tvö
höfuðþætti. Hartvig Nielsen
skrifar fyrri hlutann, sem er
saga lettneska bragðsins frá
því það kom fyrst fram og til
vorra daga, en síðari hlutinn,
sem fjallar um „teroríu"
byrjunarinnar, er saminn af
Börge Andersen. Andersen
greinir frá ýmsum nýjungum,
sem fram hafa komið á síðustu
árum, og hafa flestar þeirra
verið reyndar fyrst í bréfskák-
um. Mikill fjöldi skáka er f
bókinni.bæði frá eldri og yngri
tímum. Útgefandi er danska
skáksambandið og kostar bókin
15 d kr.
Lettneskt bragð sést ekki oft
á skákmótum í dag, en þessi
byrjun er þó ekki síður at-
hyglisverð en margar aðrar.
Við skulum nú líta á þrjár
skemmtilegar skákir úr bók-
inni, en rúmsins végna verða
þær allar að birtast án athuga-
semda. Fyrst kemur þá bréf-
skák, sem tefld var árin
1876/77.
Hvítt: F.W. Blehr (Oslo)
Svart: S. Hertzsprung (Kaup-
mannahöfn).
1. e4 — e5, 2. Rf3 — f5, 3.
Rxe5 — Rc6, 4. Dh5+ — g6, 5.
Rxg6 — Rf6, 6. Dh4 — Hg8, 7.
Rxf8 — Hg4, 8. Dh6 — Hxe4+, |
9. Kdl — Rg4, 10. Dh5+ —
Kxf8, 11. Dxf5+ — Kg7, 12. b3
— d5, 13.Bb2+— d4,14. Df3 —
Dh4, 15. g3 '-— Re5, 16. Dg2 —
Df6, 17. f4 — Bf5, 18. Be2 —
Hxe2, 19. fxe5 — Bxc2+, 20 Kcl
— Da6, 21. Df3 — Bg6, 22. Bxd4
— He4, 23. Dc3 — c5, 24. Dxc5
— Dd3, 25. Dc7+ — Kg8, 26.
Bb2 — Hf8, 27. Ba3 — Re3, 28.
dxe3 — Dxe3, 29. Rd2 — Hd4,
30. Hhdl — b5, 31. Bxf8 — Hc4,
32. Dxc4 — fcxc4, 33. Bb4 — c3
og hvíturgafst upp.
bragð
Þessi skák var tefld á hinu
rómantiska skeiði skákarinnar,
en hér kemur önnur nýrri, hún
var tefld í norskri bréfskákar-
keppni árið 1970.
Hvítt: Blomberg
Svart: Svedenborg
1. e4 — e5, 2. Rf3 — f5, 3. Bc4
— fxe4, 4. Rxe5 — d5, 5.
Dh5 — g6, 6. Rxg6 — hxg6, 7.
Dxh8 — Kf7, 8. Dd4 — Be6, 9.
Be2 — Rc6, 10. De3 — Bh6, 11.
f4 — d4, 12. Df2 — Rf6, 13. h3
— d3, 14. cxd3 — exd3, 15. Bf3
— Rd4, 16. Ra3 — Bf8, 17. f5 —
gxf5, 18. b4 — Bxb4, 19. 0-0 —
Rxf3+, 20. gxf3 — Df8 og hvít-
ue gafst upp.
Nú er nög komið af bréfskák-
um í bili og hér kemur svo að
lokum skák úr venjulegu móti,
sem sýnir okkur m.a., að stór-
meistarar eiga það til að beita
brögðum, þegar þeim býður svo
við að horfa. Skákin var tefld í
undanrásum Sovétmeistara-
mótsins árið 1959.
Hvftt: J. Muratov
Svart: B. Spassky
1. e4 — e5, 2. Rf3 — f5,
3. Rxe5 — Df6, 4. d4 — d6,
5. Rc4 — fxe4, 6 Rc3 —
Dg6, 7. De2 — Rf6, 8
f3 — Rc6, 9. Be3 — Be7, 10.
0-0-0--0-0, 11. d5 — Rb4, 12.
a3 — a5, 13. axb4 — axb4, 14.
Rbl — Hal, 15. Rd2 — exf3, 16.
gxf3 — Rxd5, 17. Re4 — Rxe3,
18. Dxe3 — Be6, 19. Hgl — Df7,
20. Rd2 — Bf6, 21. Bd3 — Ha2,
22. Hdel — Bxb2+, 23. Kdl —
Bd5, 24. Hg5 — Be5, 25. Hegl —
Hal, 26. Hxe5 — dxe5, 27. Dxe5
— Ha5, 28. Kcl — h6, 29. Dd4 —
De7, 30. Dg4 — Kh8, 31. h4 —
He8, 32. Re4 — b3, 33. cxb3 —
Bxe4, 34. Bxe4 — Dc5+, 35. Bc2
— De3+, 36. Kb2 — De5+, 37.
Kcl — Ha2, 38. Be4 — Db2+,
Kdl — Hd8+ og hvítur gaf.
Nú kynnu ýmsir að ætla, að
svartur ynni alltaf eftir þessa
byrjun. Svo er auðvitað ekki.
þessar skákir hafa verið valdar
til þess að sýna fram á, að ekki
ber að vanmeta lettneska
bragðið.
Jón. Þ. Þór.
Fréttapistill úr Axarfirði
Mikið vetrarríki
Skinnastað, gamlárskvöld.
Eftir sólríkt sumar og stillta
haustmánuði gekk í harðindi með
frostum og hríðum u.þ.b. viku af
nóvember. Hafa þau haldist svo
til óslitið síðan og farið versnandi.
Vegurinn til Húsavíkur tepptist
um tíma fyrir jól og vegurinn til
Raufarhafnar og Þórshafnar
snemma í desember eða fyrr.
Voru þó gerðar umtalsverðar
vegabætur á Þingeyingabraut
rriilíi Húsavikur og Kópaskers
sumurin 1972 og ‘73. Mjölkurbill
úr Kelduhverfi fer þó til HúsaVík-
ur, þegar gefur, sömuleiðis vöru-
flutningabíll frá Kópaskeri. En
erfitt hefur reynst upp á síðkastið
að flytja mjólk frá Kópaskeri til
Raufarhafnar og hefur þurft að
grípa til snjóbíla og skipa.
Nú um áramótin er hér mikið
vetrarríki og illfært innan sveita.
Fara menn helst á vélsleðum
nauðsynjaerinda milli bæja. Tals-
verðar tafir eru á póstflutningum,
þrátt fyrir duglegan sveitapóst.
Veldur m.a. óregla á flugi Norður-
flugs til Kópaskers sakir veðurs
og snjóa. Tiðarfarið hefur einnig
truflað mjög allt samkomuhald
hér í byggðarlögum, svo sem
skemmtanir, fundahöld og
kristnihald. Rafmagstruflanir
hafa verið litlar. Bústofn hefur
allur verið á gjöf síðan i byrjun
nóvember, en bændur eru yfir-
leitt vel heyjaðir eftir gott hey-
skaparsumar.
Alllöngu fyrir jól kom krapa-
stífla í Jökulsá á Fjöllum á Sönd-
unum, svo sem oft gerist í frost-
hörkum og þrálátri norðanátt
fyrri hluta vetrar, og hljóp áin í
forna farvegi, en olli engu
teljandi tjóni.
Nú siðast hefur frést um hafís-
hrafl bæði hjá Grimsey og úti
fyrir Sléttu. En hafis kom síðast
að ráði inn á Axarfjörð á útmán-
uðum 1968 og eitthvert hrafl vet-
urinn eftir, en báðir voru þessir
vetur mjög harðir.
Séra Sigurvin
Bensín
eða ekki
bensín
bílar
SVÍAR hafa nú fyrstir Evrópu-
þjóða tekið upp bensínskömmt-
un til bileigenda. Svo virðist
sem a.m.k. tvær aðrar þjóðir
fylgi eftir mjög fljótlega. Þá
hafa Bandaríkjamenn útbúið
skömmtunarmiða til að geta
gripið til skömmtunar með litl-
um fyrirvara, ef nauðsynlegt
þykir, en sparnaðaráróður
þeirra hefur borið það góðan
árangur að ekki er vist að til
þess komi. Bandaríkjamenn
eru ekki eins háðir Aröbum og
Vestur-Evrópu-þjóðirnar þar
eð mikið magn olíu er bæði í
Bandaríkjunum og Suður-
Ameriku.
Eftir siðari heimsstyrjöldina
óg þá Kóreustríðið og allar
ógnanir kjarnorkusprengja,
sem mikið var skrifað um i dag-
blöðum alls staðar í heiminum
var vissulega ástæða til svart-
sýni meðal bílaáhugamanna, en
ekkert kom þó i veg fyrir að
margir litu vongóðir til fram-
tiðarinnar, enda varð sú raun-
in, að þegar loksins bílamálin
komust í eðlilegt horf
voru tækninýjungar
fleiri en nokkru sinni
fyrr og vegafram-
kvæmdir jukust um víða ver-
öld. Allir sem gátu
keyrt, vildu eignast bíl, en efna-
hagurinn leyfði ekki nema til-
tölulega fáum. Eftir 1950 hófst
þvi smábílafaraldurinn í
Evrópu og er nú fyrst með
minnkandi bensínbirgðum að
ná verulegri fótfestu i Banda-
rikjunum.
Þegar Nasser Egyptalands-
forseti þjóðnýtti Súes-skurðinn
1956-7, varð efnahagskreppa í
Evrópu og víða var tekin upp
bensinskömmtun þannig að það
er ekki í fyrsta sinn nú, sem
slíkt er yfirvofandi.
Snjallasta hönnun á sviði
bilaiðnaðarins af smábílum var
vafalítið hinn enski, Mini, sem
fyrst birtist 1959 og hefur verið
framleiddur síðan með litlum
breytingum, og þó hann sé
kannski orðinn nokkuð gamal-
dags nú, er Mini einn
sparneytnasti og liprasti bíll,
sem völ er á og það er fyrir
áhrif frá honum, að bílar eins
og t.d. Fiat 127 og Renault 5 eru
tilorðnir.
Um 1960 kom fram í Banda-
ríkjunum bíll, sem var talsvert _
frábrugðinn flestum öðr-
um á þeim tíma, en það
var Chevrolet Corvair með 6
strokka loftkældra vél aftur í og
varð sá bíll til þess að Ralph
Nader gaf út bókina „Ööruggur
á hvaða hraða sem er" og varð
til þess að Corvair var dæmdur
svo hættulegur, að framleiðslu
var fljótlega hætt. Þetta var
kannski upphafið á allri hinni
amerísku „öryggisbílaherferð",
sem breiðst hefur um Banda-
ríkin eins og eldur i sinu.
Wankel-vélin kom einnig i
sviðsljósið um 1960, en lá síðar
nokkuð í skugganum þar til nú
síðustu árin að mengunar-
vandamál hafa verið mjög í
sviðljósinu. Gallinn við
Wankel-vélina er hins vegar sá
að þó hún mengi minna en
venjulegu bensínvéiarnar þá
eyðir hún engu minna.
Það hafa áður verið drunga-
legir timar í bílaheiminum en
alltaf hefur tekist að rétta úr
kryppunni á ný. Nú telja sumir
að senn heyri bílar fortíðinni
til. Vonandi er þó, að a.m.k.
hálf öld líði þangað til bensín-
birgðir heimsins eru uppurnar.
Alla vega veitir ekki af þeim
tíma til að finna tæki til að
leysa bensinbilinn af hólmi.
Br.H.