Morgunblaðið - 05.03.1974, Blaðsíða 30

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. MARZ 1974
30
Steinar Guðmundsson;
ER AÐ ROFA TIL?
13303 — síminn hringir. Ég
heyri neyðarópi hvíslað. Mér
vefst tunga um tönn. Guð gaf mér
málið svo ég gæti tjáð mig, en
kökkurinn, sem nú varnar mér
máls, er jarðneskrar ættar.
En hvað ég finn sárt til getu-
leysisins — og ég sem hélt að
hægt væri að hjálpa hvaða
drykkjumanni sem er — bara að
hann bæði um hjálp.
„... vertu sæll, og fyrirgefðu.
Fyrirgefðu — og vertu sæll.“
Sambandið rofnaði og enn einu
örvæntingarópinu hafði verið
bættí sáfn mitt.
Og aftur hringir síminn —
13303. Og aftur svara ég.
„Fyrirgefðu, en mig langar til
að tala við þig, — má ég það?“ er
spurt af ljúfri einlægni með þurri
strigaröddu. Glaður depla ég aug-
unum til símans og kinka kolli um
leið og ég jánka, því raddblærinn
er svo notalegur. Hann smitar
þessum hljóðláta en samstarfs-
fúsa og aðlaðandi en hikandi
keim hins uppgefna drykkju-
manns, sem ófullur — eða rétt
aðeins afréttur — leitar hjálpar. í
mér hlakkar löngunin til að leysa
frá skjóðunni, til að lýsa veginum,
— leiðinni, sem öllum er fær bara
ef þeir bera gæfu til að skilja
leiðarmerkin.
Og ég bíð og hlusta — röddin
veit hvað hún er að segja. 1 henni
er engin uppgerð. Þetta er ör-
þreytt rödd stödd í hverfipunkti
skyns og skynvillu, uppíloft í lá-
deyðu getuleysisins, — drykkju-
maður, sem unun gæti verið af að
mega leiðbeina.
„Hvað ertu gamall?"
„Þrjátiuogeins.“
„Giftur?"
,4á.“
„Börn?“
„Já, — tvö, — en hún ætlar vist
að taka þau með sér, — hún ætlar
víst aðskilja eða fara.“
„Vinnurðu?"
„Já, það er vist ekki búið að
rekamig ennþá, — aðég held.“
Og fyrr en varir er áætlun um
endurskipulagningu þessa unga
heimilis komin í gang þarna í
simanum. Tólin mala hreinskiln-
ina báðum megin frá, — stað-
reyndirnar eru tíndar saman og
undirstaða þess sem koma skal
hlaðin af natni.
„... ég vei t ekki hvernig ég á að
komast út úr þessu, — ég meina
túrnum,“ heyri ég sagt við eyrað á
mér. Ég hrekk við. Ég var búinn
að gleyma því að hann var ekki
kominn út af fylliríinu, sem
þjarmað hafði svo að honum að
hann sá sig tilneyddan að hrópa á
hjálp og leggja spilin á borðið.
Þessu símtali lauk svo eins og
öllum hinum: „... ég hringi
seinna, — vertu sæll. Vertu sæll
og þakka þér fyrir, — ég hringi
seinna —, annað kvöld, — eða í
hádeginu hinn daginn, — þá verð
ég farinn að vinna. Vertu sælL“
Ég sit og horfi á þögult sima-
apparatið og berst við kökkinn,
sem er að flækjast einhversstaðar
fyrir brjóstinu á mér. Þarna
missti ég enn af einum. Ef hann
hringir aftur þá hringir hann
ekki fyrr en næst þegar hann
gefst upp, eða þá þarnæst, og þá
stend ég enn í sömu sporum því
ég get ekki afvatnað hann og
missi því takið á sálu hans og
samstarfsvi lja.
Mér finnst sem ég verði að
bölva einhverjum fyrir eitthvað,
— en ég veit ekki hverjum ég á að
bölva. Heilbrigðisráðherra sagði
mér fyrir 2 og 'A ári, að þessu yrði
kippt í lag — en engu hefir verið
kippt í lag. Borgarstjóri sagði mér
fyrir 5 árum, að þessu bæri að
kippa í lag, en allt situr við það
sama. Læknar segja, að geðlækn-
um beri að leysa vandann, og geð-
læknar látast gera það en gera
það ekki. Alþingismenn virðast
standa í þeirri villu að ofdrykkju-
mál séu ekki þjóðmál. Prestum
má ekki bölva.
Og enn hringir síminn.
„. . . hún er búin að vera full í sjö
daga og maður hennar veit ekkert
um það, því hann er erlendis og
kemur heim þá og þegar.“ .......
stálpuð börnin geta ekki trúaðþví
að enginn vilji hjálpa henni
stjúpu þeirra...ég er búin að
reyna Klepp, en þeir vilja hana
ekki og heldur ekki á Flóka-
deildinni, nema hún komi þangað
ófull á þriðjudaginn klukkan
fimm — þeir tala víst ekki við
drykkjufólk nema á þriðjudögum,
— ég skil þetta ekki, — af hverju
vill enginn hjálpa manneskju sem
er að fyrirfara sér í gáleysi?"
Éfe lít á klukkuna. Hún er rúm-
lega átta og það er laugardags-
kvöld. Það er 9. febrúar 1974. Oft
hefir síminn verið óþekkur, — en
sjaldan eins og nú. Ætli þessi törn
hafi ekki byrjað í gærmorgun um
áttaleytið með kaupsýslumannin-
um sem átti fleiri en eitt fyrir-
tæki og var umkringdur svo
miklu ágætis starfsfólki, að hann
mundi ekki hvað það voru margir
mánuðir síðan hann síðast var
ófullur. Helv. síminn, — ég snerti
hann ekki meir.
Og svo velti ég mér f huganum
og læt mig fljóta vikuna aftur-
ábak og stöðvast suðrí Keflavík,
þegar ég á sunnudaginn var hlust-
aS á geðlækninn Ölaf Jónsson
halda þar erindi um alkoholisma.
Það var á opnum A.A.-fundi. „Ég
veit að það eru slysavarnastöðvar
drykkjumanna sem okkur vant-
ar,“ sagði læknirinn. „Ég þykist
vita að þær verði að koma, —
ofdrykkjuhjálp án afvötnunarað-
stöðu er tilgangslaust." Og á and-
liti hans mátti sjá, að hann meinti
það sem hann sagði.
Mér fannst salurinn þeirra
Keflvíkinganna ljóma. í hugan-
um sá ég brezka geðlækninn dr.
Lineoln Williams, þegar hann um
1950 skar sig út úr geðlæknahópn-
um og hrópaði: „Við höfum engan
rétt til að einoka alkoholisma sem
geðveiki. Alkoholismi er alko-
holismi — samfléttun sjúklegrar
áráttu og félagslegrar flækju.
Styðjum drykkjumanninn til
sjálfshjálpar í stað þess að út-
skúfa honum eða hneppa hann í
fj;tra.“ (Dr. Lincoln Williams
lifði það að sjá brautryðjanda-
starf sitt verða að veruleika, en
hann lézt 1970. Brezka heilbrigðis
og félagsmálaþjónustan breytti
um stefnu og nú nýtur brezki
drykkjumaðurinn mannréttinda
til jafns við hina).
Framhald á bls. 31
Frikirkjusöfnu&urinn
í Reykjavik
Aðalfundur safnaðarins verður haldinn sunnudaginn 10.
marz n.k., eftir messu, kl. 3 e.h.
Fundarefni:
Venjuleg aðalfundarstörf
Önnur mál.
Safnaðarstjórnin.
Framtíðarvorubillinn
Helmingi sterkari grind en áður, sem er samt fímm
kg. léttari á hvern metra. Nýtt hús, sem gerir
nýtingu framöxulþunga betri, - nú 6,5 tn.
Minni fjarlægð frá pallenda til framöxuls gefur
600 mm. meira pallrými - dýrmætir mm.
Talið við Jón Þ. Jónsson í Volvosalnum um yfir-
burði Volvo N.