Morgunblaðið - 07.03.1974, Blaðsíða 12

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. MARZ 1974
Æskulýðs- og fórnarvika kirkjunnar — III grein
ÞEGAR Grikkir og aðrar forn-
þjóðir fyrir daga Krists töluðu
um Eþíópíu, áttu þeir ekki við
þá Eþíópiu, sem mörkuð er á
landabréf nú á dögum. Eþíópía
var þá aðeins landið, sem lá
sunnan Egyptalands. Eþíópía
nútímans teygir sig miklu
lengra suður á bóginn. Höfuð-
borgin Addis Abeba er u.þ.b. í
miðju landinu. Landinu er
skipt í þrettán fylki: TTgre,
Wolló, Begemidir, Godjam,
Shoa, Harrar, Wollega, Illu-
babor, Kaffa, Arússí, Gamu
Gofa, Sidamo (með Bórana) og
Erítrea. Hinir 25 milljónir ibú-
ar Eþíópíu eru ákaflega marg-
breytilegir og vafasamt er,
hvort uppruni þeirra og skipt-
ing hefur verið könnuð til
nokkurrar hlítar. Málafjöldinn
er ótrúlega mikill, segir það
nokkuð til um fjölda kynflokk-
anna. Augljóst er, að mikið bil
er á milli þjóðflokkanna í marg-
víslegu tilliti. Þannig er t.d. erf-
itt að líkja saman negrunum við
landamæri Súdans og þeim
hluta fólks, sem komizt hefur í
kynni við skóla og önnur gæði
nútímamenningar. Flökkufólk-
ið á steppunum lifir allt öðru
lífi en bændurnir, sem þræla
baki brotnu í hlíðum fjallanna
og niðri í dölunum, rækta þar
akra sínameð þúsund ára göml-
um aðferðum. í stórum dráttum
má skipta ibúum Eþíópíu í þrjá
flokka, sem nefndir eru:
Amharar, Gallar (sagt er, að
þeim megi skipta í a.m.k. 200
flokka) og í þriðja lagi Sómalar
og grannar þeirra Danakíl-
menn, sem nefndir hafa verið
„synir eyðimerkurinnar", hár-
prúðir og vígfimir.
Amharar
Amharar hafa verið forystu-
menn landsins í menningu og
stjórnun allt frá því sögur hóf-
ust. Amharamenn er því að
finna íöllum fylkjum landsins.
Amharar eru tiltölulega ljós-
ir á hörund, þeir kunna á því
skýringu. Þegar Guð fór að
skapa manninn, mótaði hann
manninn úr leiri jarðar, lét
hann síðan í ofn til að brenna
hann. Það tókst illa, maðurinn
varð svartur. Guð gerði aðra
tilraun og ætlaði að gæta sín
betur, en það fór einnig illa,
maðurinn varð vitlaus. Þriðja
tilraun tókst eins og til var
ætlazt, litarhátturinn varð rétt-
ur. „Við erum árangurinn,"
segja Amharar stoltir. Amharar
hafa játað kristna trú allt frá 4.
öld.
Gallar
Gallar eru fjölmennastir,
u.þ.b. helmingur Eþíópíu-
manna. Mál þeirra, gallinja, er
útbreiddasta málið í landinu.
Trúarbrögð Galla eru með
ýmsu móti, sumir eru Múham-
eðstrúarmenn, aðrir eru kristn-
ir, en mikill hluti þeirra eru
heiðingjar, andadýrkendur.
Trúarbrögð þessara heiðingja
snúast einkum um djöfla og
Satan eða Seitan. Þessir djöflar
geta tekið sér bústað í trjám,
steinum, ám, slöngum o.fl. Þeir
vilja gera mönnum allt illt.
Halda verður þeim í skefjum
með gjöfum og fórnum. Ef illi
andinn er ekki blíðkaður getur
hann grandað lífi manna og
dýra, eyðilagt uppskeruna.
Þessi trú er fólkinu mikil
áþján, andleg og líkamleg.
Sómalar
Sómalar og Danakílmenn
teljast flestir vera Múhameðs-
Bikila stendur við gröf konu sinnar og yngstu dóttur. Þær létust
báðar fyrir tveimur dögum úr hungri. Börnin hans tvö, sem enn
lifa, standa hjá honum, þeim mætti bjarga frá hungurdauða, ef
hjálp bærist
trúarmenn. Líklega mun ‘A
allra Eþíópíumanna ver
Múhameðstrúar. Þeir standa
harðast gegn kristinni trú, eða
svo hefur verið fram til þessa.
Sjálfir vinna þeir nokkuð að
trúboði. Múhameðstrúarmenn
eru nokkrir I Konsó, en þeir
útbreiða ekki trú sína
Loks ber að nefna þá menn,
er Eþíópíumenn sjálfir nefna
Shankalla. Þeir eru af negra-
kyni og búa einkum í heitum
dölum í Vestur-Eþíópíu nálægt
landamærum Súdans. Aðrir
Eþíópíumenn teljast yfirleitt
ekki negrar, þótt sumir séu
mjög dökkir á hörund. Þó ætla
menn, að Konsómenn séu eitt-
hvað blandaðir negrum.
UMHORF
í UMSJÓN ANDERS HANSEN
Herbert Ólason:
ÞAÐ er jafnan fágnaðarefni
þegar ungir menn láta í sér
heyra á opinberum vettvangi,
og ekki hvað sízt ef þeir hafa
eitthvað nýtt fram að færa.
Skoðunum ungs fólks er því
miður ekki alltaf hampað sem
skyldi, og er það raunar ekkí
eingöngu hinum eldri að
kenna, heldur má því miður
alltof oft kenna það sleni og
sofandahætti þeirra, sem vilja
eftir einn „ungan“ mann í
Tímanum.
Rödd unga mannsins í Tíman-
úm þann 15. jan. sl. (skrifuð í
svörtum sorgarramma), er
sorglegt dæmi um mann, sem
geysist fram á ritvöllinn fullur
„nýrra hugmynda", en öllum
öðrum en honum einum er
fyllilega ljóst, að það, sem hann
er að reyna að segja, er ekkert
nema innantómt bull og þvætt-
Aldnir
hafa orðið
láta kalla sig ungt fólk. Þá kem-
ur það einnig fyrir, að raddir
ungra manna eru gerðar tor-
tryggilegar, og er það frægt
dæmi þar að lútandi, er blað-
stjórnTímans birti athugasemd
við hliðina á síðu ungra fram-
sóknarmanna, þar sem fólk var
bókstaflega varað við því að
trúa nokkru orði, er þar stæði.
Það var því ekkí laust við að
menn læsu með nokkurri for-
vitni grein er nýlega birtist
ingur. Þegar svo sorglega fer,
er vissulega betur heima setið
en af stað farið.
Þegar Sigurður Haraldsson,
ungur framsóknarmaður frá
Akureyri, litur yfir síðustu ára-
tugi, dáist hann að þeim fram-
förum og stakkaskiptum, sem
orðið hafa í þjóðfélaginu til
hins betra. Þá hlýtur að vera
efstur i huga Sigurðar síðasti
áratugurinn, áratugur mestu
framfara og vaxtarskeiðs, sem
islenzkaþjóðin hefur lifað. Það
var margt, sem stuðlaði að
þessu framfaraskeiði, og má
þar nefna mikla aukningu síld-
ar- og loðnuafla, hagstætt út-
flutníngsverðlag og síðast en
ekki sízt frjálsræðisstefnu í við-
skiptum og framkvæmdum,
sem Viðreisnarstjómin beitti
sér fyrir. Eins og margir and-
stæðingar Viðreisnarstjórnar-
innar gerir Sigurður lítið úr
aflabresti og verðfalli áranna
1967—1969, enda oft gott að
geta lokað augunum fyrir stað-
reyndum — ekki sízt ef það
gæti orðið eigin málstað til ein-
hvers framdráttar. Það þarf
ekki skarpskyggnan mann til
að sjá afleiðingarnar fyrir þá
þjóð, sem byggir 80—90% af-
komu sinnar á sjávarafurðum,
þegar síldar- og loðnuafli
minnkar úr 900 þús. lestum
árið 1966 niður í 220 þús. lestir
árið 1968. Ofan á allt þetta
bættist svo gífurlegt verðhrun
á erlendum mörkuðum, allt að
60% í sumum greinum Enginn
vill hugsa þá hugsun til enda,
hvað gerðist ef slíkt kæmi fyrir
í dag. — Enginn vill þjóðinni
svo illt, að hún þyrfti að njóta
leiðsagnar Vinstristjórnarinnar
yfir slík erfiðleikaár, svo vel
hefur henni ekki tekizt að stýra
þjóðinni í fádæma góðæri síð-
ustu ára.
Frelsissvipting?
Þrátt fyrir þá fullyrðingu
Sigurðar, að Viðreisnarstjórnin
ýtti undir fólksflutninga til
höfuðborgarsvæðisins. sem
aftur leiddi af sér „frelsisvipt-
ingu í einni eða annarri mynd
miðað við það, sem völ er á úti á
landsbyggðinni", þá kaus hann
sjálfur að flytjast suður á bóg-
inn. Flytjast fremur en að
þrauka hér norðan heiða, enda
valkostir fáir hér að hans dómi.
Það er því vandséð hverjir
stuðla að fólksflutningum, ein-
stakir framsóknarmenn eða
Viðreisnarstjórnin.
Þvert ofan í umsögn Sigurðar
gerði Viðreisnarstjórnin, þegar
er sýnt var, að ekki var um
skammtímaástand að ræða, ráð-
stafanir til að tryggja atvinnu-
ástandið og hagsmuni þjóðar-
búsins í heild. Ráðizt var í
mannfrekar framkvæmdir, svo
sem virkjunarframkvæmdir
o.fl. Atvinnumálanefndir voru
stofnaðar til að auka atvinnu og
svo mætti lengi telja. Byggða-
áætlanir og landshlutaáætlanir
voru gerðar með því markmiði
að takast mætti að skapa ski L
yrði fyrir þann vöxt í atvinnu-
lífinu, sem nægja myndi til að \
stöðva fólksflutninga úr dreif-
býli í þéttbýli. Þar með yrði
komið i veg fyrir þá efnahags-
legu og félagslegu stöðnun, sem
óhjákvæmilega er fylgisfiskur
slíkra fólksflutninga.
Með þessum og mörgum öðr-
um aðgerðum tókst Viðreisnar-
stjórninni að græða þau efna-
hagslegu sár, sem þjóðarbúið
hlaut af völdum utanaðkom-
andi og ófyrirsjáanlegra or
saka og síðan að stýra þjóðinni
uppá við aftur. Af öllu þessu
má því ljóst vera, að allt orða-
gjálfrið og órökstuddur þvætt-
ingur um dugleysi Viðreisnar-
stjórnarinnar er gjörsamlega
úr lausu lofti gripin. Enn hlá-
legri verða þó tilburðirnir í þá
átt að ætla að fegra á einhvern
hátt híut núverandi ríkis-
stjórnar. Þau mál eru þjóðinni
það kunn, að ekki er þörf á að
eyða mörgum orðum í lýsingar
á þeim. Það er hverjum manni
ljóst, að aldrei fyrr hefur jafn
ósamstæð og duglaus ríkis-
stjórn setið að völdum á ís-
landi.
Það er ekki nóg að vera
ungur að árum, og halda, að það
eitt sé trygging fyrir nýjum og
ferskum skoðunum. Ekkert
sannar það betur en umrædd
grein Sigurðar Haraldssonar.
Vissulega er ástandið enn verra
en oft hefur verið talið í Fram-
sóknarflokknum, ef þetta eru
þeir, sem landið eiga að erfa.
/