Morgunblaðið - 15.06.1974, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. JUNI 1974
G 'isnæðismálin einn megin þröskuld-
ur framfarasóknar á Vestfiörðum
ÞORVALDlJR OarAar Kristiánsson skinar 2. sætið á V _
ÞORVALDUR Oarðar Kristjánsson skipar 2. sætið á
framboðslista Sjálfstæðisflokksins á Vestfjörðum í kom-
andi alþingiskosningum. Hann var fyrst kjörinn á þing
fyrir Vestur-lsafjarðarsýslu í vorkosningunum 1959.
Hann sat aftur á þingi 1963—’67 og nú síðast frá 1971
fram ti) þingrofs. Ilann er kvæntur Elfsabetu Kvaran, og
eiga þau eina dóttur. IVlbl. hitti Þorvald Garðar að máli á
tsafirði í fyrri viku og spurði hann fyrst, hvernig málum
Vestfirðinga hefði miðað á nýliðnu kjörtímahili.
„Ad sjálfsöfíáu hefur verirt
unniö aóýmsum framkvæmdum á
þessu kjörlímabili. Um allt land
hefur verirt unnid aó áframhaldi
þess, sem ádur hafrti verirt ííurt.
Kn art vissu leyti hefur ekki mirtart
sem skyldi hér á Vestfjörrtum, of>
á ég þar virt framkvæmd Vest-
fjarrtaáætlunar. I>ar er á ferrtinni
mji)« alvarlejít mál art minum
dómi'.
— l>ú vilt kannski sreina okkur
nánar frá Vestfjarrtaáætluninni?
„Já, Vestfjarrtaáætlunin hófst á
timuin virtreisnarstjórnarinnar
árirt 19t>4. Hún bynjtrtist á því, art
j>era þurlti sérstakt álak á Vest-
fjiirrtum umfrain iinnur byKj>dar-
liij>. Þart var nefnilejja eina kjiir-
dæini landsins, þar sem fölki
hafrti ekki arteins fækkart hlut-
fallslej>a, heldur einnij> tiilulej>a.
Þess vej>na j;errti virtreisnarstjórn-
in rártstafanir til art efla byjtjjrt á
Vestfjiirrtum. Þessi áætlun fjall-
arti um samj'iinj'umál, þ.e. vejta-
mál, hafnamál oj’ fluj'vallamál. A
nokkrum árum var varirt um 200
milljónum í þessu skini uinfrain
venjulejíar fjárveitinjíar. Gerl var
rárt lyrir því, art framhald yrrti á
Vestljarrtaáætlun oj> þá yrrti tekn-
ir fyrir artrir þættir uppbyj'j'-
injtarinnar. t.d. á svirti atvinnu-
inála, húsnærtisinála, menninjjar-
mála ojí félajjs- ojj heilbrijirtis-
inála. I'art alvarlejja, sem éj; á virt
art hali jjer/.t á þessu kjiirtíinabili,
er, art ekkert framhald hefur
orrtirt á áætluninni. oj> raunar
hefur ekkert verirtjjert til art þess-
ar artjjerrtír yrrtu sú alhlirta
uppbyj'j'inj', sem art var stefnt í
upphafi."
— Hvart myndi framhald Vest-
fjarrtaáætlunar hugsanlejja kosta
mirtart virt núverandi verrtlají?
„Ef nú væri jjert framhaldsátak
í Vestfjarrtaáætlun, sem væri
álíka oj> þart átak, sem ákvarðart
var 1904, þyrfti fjárframlag til
hennar art nema minnst 2000
milljónum, svo nárt sé sama hlut-
falli ojj 200 milljónir gerrtu árið
1964, ef mirtart er virt fjárlajjatekj-
ur ríkisins."
— Nú virrtist fólksflóttinn úr
söjjunni í bili a.m.k. Er því eins
mikil þörf á framhaldi Vest-
fjarrtaáætlunar?
„Þörfin er í fullu gildi. Stjórn-
viild hafa látirt svo heita, art unnirt
sé art framhaldi Vestfjarrta-
áætlunar, en í þvf efni hefur ekk-
ert atrirti sért dagsins ljós. Virt
sjálfstærtismenn teljum, art virt
svo búirt mejji ekki standa. Vest-
fjarrtaáætlun kom fram á við-
reisnartfinanum, og virt þingmenn
Sjálfstærtisflokksins stórtum art
henni oj> viljum standa að henni
framvej'is."
— Húsnærtiseklan virðist mikirt
vandamál á Vestfjörrtum um
þessar mundir?
„Já. húsnærtismálin eru dæmi
uin málaflokk þar sem skórinn
kreppir mjöj; art. Allir virrtast
sainmáía um naurtsyn þess art efla
íbúrtabyjjgingar, en þart verrtur aö
sejjja eins og er, art á síðasta kjör-
tímabili hefur ekki bólart á nein-
um raunhæfum artgerrtum.
Stjórnarsinnar kunna art sejjja, art
Þorvaldur
Garðar
Kristjáns-
son.
Myndin
er tekin
á tsafirði
Rætt við Þorvald Garðar Kristjánsson, sem
skipar 2. sætið á lista Sjálfstæðisflokksins
ákveðið hafi verirt að byggja 1000
leiguibúðir fyrir sveitarfélög um
land allt. Þetta er górtra gjalda
vert, svo langt sem þart nær og ef
þart væri raunhæft. En ekki er
hægt að kalla það raunhæft,
þegar ekki hefur verið séö fyrir
neinu fjármagni í þessu skini og
framkvæmdir þess vegna dregizt
á langinn. Auk þess er þetta ekki
fullnægjandi aðgerð, því að gera
þarf rártstafanir til þess að efla
byggingar íbúrtarhúsnæðis
almennt til þess art auka jafnvægi
i byggð landsins. Það er ekki nóg
art leggja áherzlu á leiguibúöir
sveitarfélaga, heldur þarf art
greiða fyrir ibúrtarhúsabygg-
ingum, hvort sem um er að rærta
leiguíbúðir eöa íbúrtir til eigin
nota og hvort sem þær eru byggrt-
ar af einstaklingum, félögum eða
opinberum artilum."
— Nú hefur þú flutt frumvarp
um þetta efni á Alþingi. Hvaða
afgreiðslu hefur það hlotið þar?
RIKISSTJORNIN BRUGÐIZT
í HÚSNÆÐISMÁLUNUNUM
A BOLUNGARVÍK hitti Mbl aö máli tvo menn, þá
Guömund B. Jónsson, efsta mann á lista sjálfstæóis-
manna í nýafstöönum bæjaistjórnarkosningum, og hinn
laiidskunna athafnamann Einar Guöfinnsson. í haust
eru einmitt liöin 50 ár síöan Einar fluttist frá Hnífsdal
til Bolungavíkur og hóf þar sinn umfangsmikla atvinnu-
rekstur. Viötaliö viö Einar híöur betri tíma, en
Guömund inntum viö fvrst eftir því, hverju þaö hafi
breytt lyrir Bolungarvfk aö fá kaupstaöaréttindi, en það
geröist 10. apríl s.l.
„Mesla breylingin er sú. art nú
fátim virt bæ.jarfógeta i start
lögreglusljóra ártiir. og þar mert
öll málefni. sem voru í höndum
sýslumannsins á Isafirrti. hingart
til Bolungarvíkur. Þart verrtur
mikill iminur art þurfa ekki art
sækja þessi mál alla leirt til Isa-
fjarrtar. og jafnframl hlýtur þetta
art vera léttir fyrir skrifstofuna á
Isalirrti."
— Þart hefur verirt tnikil upp-
bygging hér á seinni áruin og næg
atvinna.
„Já. þart má mert sanni segja.
Hér hefur verirt mikíl atvinna og
vantar frekar fólk en liitt. Og þart
vantar ekkí art fólk vilji flytjast
hingart. en húsniertísmálin eru í
algjiirum ólestri. I því efni hefur
ríkisstjórnin brugrtizt gjörsain-
lega. Virt sóttum uin art fá art
bygg.ja hér verkamannabilstarti.
en höfuin ekki einu sinni fengirt
svar. Híns vegar er töluvert unt
þart art einstaklingar byggi íbúrtar-
luis. en þart leysir art engtt leyti
þörfiita eftir húsnierti".
— llvarta framkvæmdir eru
helztar frannindan?
„Hér er sjávanit vegur helzta at-
cx,
Rætt við Guðmund B.
Jónsson Bolungarvík
vinnugreinin. en einnig er hér
þjónustustarfsemi. irtnartur og
byggingarirtnartur. og eru ætírt
miklar framkviemdir þeim sam-
fara. Af helztu framkvæmdum
bæjarins má nefna, art virt ætlum
art byggja sorpbrennslustöð í sam-
vinnu virt Isafjarðarkaupstað, og
viljum á þann hátt sturtla að
hreinni og fallegri bæ. Þá er verið
aó byggja sundlaug, en íþróttahús
vantar tilfinnanlega. Hvart skóla-
húsnæði snertir erum virt ágæt-
lega settir. Nýlega var tekiö hér í
notkun nýtt og glæsilegt ráðhús,
þar sem eru skrifstofur hreppsins
og slökkvistöð. Þaö er einnig
sparisjórturinn til húsa og þar
munu bæjarfógetaskrifstofurnar
verrta".
— Þirt hafirt hug á varanlegri
gatnagerrt?
„Já. hér er verið aö byrja á
varanlegri gatnagerð. Virt von-
umst til art hægt verði að b.vrja af
fullum krafti í sumar, en i þeim
efnum stendur á stjórnvöldum.
Virt vonum art okkar hlutur verði
ekki minni en Austfirðinga, sem
rértust i slikar framkvæmdir í
f.vrra. Virt höfnina hefur verið
unnirt af krafti. Gerrtur heíur
verirt nýr garrtur og höfnin dýpk-
urt og unnirt við trébr.vggju og
djúpkant."
— Þart er gott hljóð í fólki hér á
Bolungarvík?
„Já. hér hefur fólk næga at-
vínnti og afkoma þess er yfirieitt
góð. Fólkið aflar þjóðinni mikils
gjaldevris. og virt viljum art þart
fái art njóta þess meira en nú er. 1
þessuin smærri sveitarfélögum er
farirt fram á sömu þjónustu og hjá
þeim stærri. en við höfum úr
minni peningum að spila. Þessu
þarf art breyta."
„Já, það er rétt. A tveimur síð-
ustu þingum flutti ég frumvarp
um íbúðalán til eflingár byggða-
jafnvægi, þar sem gert var ráð
fyrir, art þau byggðarlög, sem í
vök ættu að verjast eða þyrftu
aukið íbúöarhúsnæði til þess aö
fullnýta þau framleirtslutæki sem
væru fyrir hendi, nytu vissra frið-
inda í húsnæðismálum, þannig að
þeim stæðu til boða hærri lán og
betri lánskjör en almennt gerist.
Á ég hér við, að um sams konar
kjör sé að ræða og gilda um hinar
svokölluðu Breiðholtsibúðir.
Þetta hefði ekki sizt haft þýöingu
fyrir byggðir Vestfjarða, þar sem
húsnæðismálin eru nú einn
megin þröskuldur þeirrar fram-
farasóknar, sem nauðsynleg er.
En málið hefur ekki komirt til
framkvæmda á þessu kjörtíma-
bili, og það harma ég. Á fyrra
þinginu, sem það var borið fram
á, hlaut það ekki afgreiðslu, en á
síðasta þingi var þvi vísað til
ríkisstjórnarinnar til athugunar.
Hér er vissulega um eitt þeirra
verkefna að ræða, sem við sjálf-
stæðismenn inunum beita okkur
fyrir á næsta kjörtímabili."
— Nú eru orkumál ofarlega á
baugi, hvernig er ástatt hjá ykkur
í þeim efnum?
„Ég hef áður nefnt þá sérstööu,
sem Vestfirðir hafa, miðaö við
önnur kjördæmi, þ.e. i sambandi
við Vestfjarðaáætlun. Vestfirðir
hafa einnig þá sérstöðu, aö hér er
mjög lítirt um jaf’ðvarma, sem
nota má til húshitunar. Hins
vegar er hér sama þörf og annars
staðar. Þvi þarf á næstu árum að
vinna art því að gera stórátak í
vatnsaflsvirkjunum hér á Vest-
fjörðum, þar sem stefnt yrði að
því að sjá Vestfjörrtum fyrir nægi-
legri orku til upphitunar allra
húsa og til þess art mæta nauðsyn-
legri orkuþörf vegna almennrar
notkunar og aukins iðnaðar. Hér
er á ferðinní eitt þeirra stórmála,
sem nauðsynlegt er að einbeita
sér að á næsta kjörtimabili."
— Samkomulagið við Breta i
landhelgisdeilunni hefur verið
nokkuð umdeilt hér á Vestfjörð-
um?
„Það er afar mikilvægt við
framkvæmd mála, að viðurkennd
sé sú sérstaða, sem Vestfirðir
hafa í ýmsum efnum. En því
miður hafa alvarlegir misbrestir
orðið á því á síðasta kjörtímabili
eins og ég hef áður bent á, og
landhelgissamningurinn við
Breta frá síðasta ári er einmitt
nýjasta dæmið um það. Virt gerð
þess samnings var ekki virt sú
sérstaða Vestfjarða, sem var
viðurkennd mert landhelgissamn-
ingunum við Breta og Þjóðverja
1961. Þá voru togurum þessara
þjóða ekki veittar undanþágur til
veiða í landhelgi undan Vestfjörð-
um. En með samningunum 1973
var Englendingum hleypt inn
fyrir landhelgislinuna þar jafnt
og annars staðar, þó að hin land-
fræðilega afstaða Vestfjarða væri
að sjálfsögðu óbreytt, þ.e. engir
flóar, firðir, eyjar né annes til
þess að færa grunnlínuna utar.
— Og að lokum Þorvaldur, nú
þegar þú ert að hefja harða kosn-
ingabaráttu. Ertu bjartsýnn?
„Já, ég lít björtum augum til
kosninganna, allar ytri aðstæður
eru á þann veg. Ég vona, að Vest-
firðingar láti ekki sinn hlut eftir
liggja til þess að hrundið verði
þeírri óstjórn, sem við höfum
búið við undanfarin ár. Það
verður bezt gert með því að efla
Sjálfstæðisflokkinn til áhrifa og
valda, og jafnframt yrði tryggð
markviss uppbygging Vestfjarða-
byggða sem annarra landshluta
til heilla landi og lýð."
Þörungavinnslan
það sem hæst ber
Rætt við Inga Garðar Sigurðsson Reykhólum
AÐ RE^YKHÓLUM í Barðastrandasýslu náði Mbl tali af
Inga Garðari Sigurðssyni tilraunastjóra og oddvita. Það
verður mikið um að vera að Reykhólum í sumar, því
undirbúningur að þörungavinnslu er í fullum gangi og
miklar framkvæmdir samfara því.
„Undirbúningurinn að prammi, til þjálfunar fyrir starfs-
menn. Þá er verið að kaupa ýmis-
leg tæki og einnig er verið að
athuga með kaup á 200 tonna
skipi til að flytja þangað frá
öflunarprömmunum til verk-
smiðjunnar."
— Hvenær á framkvæmdum að
vera lokið?
„Samkvæmt áætlunum á fram-
kvæmdum að Ijúka í maí 1975.
Við hér að Reykhólum og
nágrenni bindum miklar vonir
við þetta fyrirtæki, og teljum að
það verði til þess að draga að sér
fólk. I því sambandi hefur hrepp-
urinn í hyggju að reisa leiguíbúð-
ir, en það mál er þó óljóst ennþá."
— Hvað kanntu að segja okkur
annað úr héraði?
„Hér hefur verið eindæina góð
tíð og hljóð í bændum er gott. Ef
svo heldur áfram sem verið hefur,
má búast við mjög hagstæðu
sumri."
þörungavinnslunni er það sem
ber langsamlega hæst hér," sagði
Ingi Garrtar. „Þart er allt í fullum
gangi. Búið er að leggja veg út í
verksmirtjustæðið í Karlsey,
byrjað er á grunni verksmiðju-
hússins og byrjað að bora eftir
heitu vatni.
Borart er í hólinn rétt við Ke.vk-
hólabæinn. og þaðan verður vatn-
ið leitt til verksmiðjunnar. Þá er
einnig byrjart á hafnarfram-
kvæmdum."
— Hvað vinna margir við
þessar framkvæmdir?
„Eins og er vinna hér 20—30
iminns. en verða um 40 þegar
mest verður. Vegagerð ríkisins
hefur séð um vegalagnir en Þóris-
ós hf. um aðrar framkvæmdir.
Aðkomumenn eru hér margir, en
einnig vinna heimamenn að þess-
um framkvæmdum. A næstunni
kemur hingað þangöflunar-