Morgunblaðið - 28.07.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. JULl 1974.
7
Kvilszn.3rzid.iz*
Eftir Bjöm Vtgni Sígurpálsson
ALKUNNA er. hvernig bandarískur
kvikmyndaiðnaður hefur um ára-
bil sogað til sin ýmsa fremstu
krafta kvikmyndalistarinnar frá
öðrum þjóðlöndum. Margir helztu
máttarstólpar Hollywood veldisins
hafa veriS aSkomumenn — leik-
stjórar, leikarar og tæknimenn,
sem gengiS hafa á mála peninga-
valdsins í Hollywood og uppskoriS
rikulegri tækifæri en hefðu þeir
heima setiS.
Peckinpah
Vtlegd
Bandarikin hafa þó sjálf aliS
marga prýðilega listamenn. er
skapað hafa fullkomið mótvægi
gegn þessum erlendu áhrifum og
ásamt peningavaldinu (sem fyrst
og fremst tekur mið af smekk
heimamarkaðarins) séð til þess.
aS bandariska kvikmyndin hefur
frá öndverðu haldiS sérkennum
sinum. Hitt verSur manni þó tölu-
vert umhugsunarefni, að nú sið-
ustu árin hafa bandarískir leik-
stjórar leitaS i ríkara mæli út fyrir
Kubrik
landið í von um meira sjálfræSi í
verkefnavali. Þannig hafa tveir
sérstæðustu leikstjórar banda-
riskrar kvikmyndagerSar nú flutzt
af landi brott, þar sem þeir halda
ótrauSir áfram kvikmyndagerS og
annar þeirra a.m.k. meS eftir-
tektarverSum árangri. Þetta eru
þeir Stanley Kubrick og Sam
Peckinpah. Þeir eru báSir aS vinna
að nýjum myndum á erlendri
grund þessa stundina og verSur
vikiS aS þeim hér á eftir.
Stanley Kubrick hefur siSustu
árin aliS manninn i Englandi og
þar gerði hann siSustu mynd sina
— Clockwork Orange meS brezk-
um leikurum og tækniliSi. Kubrick
virSist hafa orSiS fyrir miklum
áhrifum frá brezkum bókmennt-
um, meiri en margir hinna brezku
leikstjóra. er leitað hafa á náSir
Hollywood og eru nú i óSa önn að
gera kvikmyndir eftir bandarfsk-
um skáldsögum. Eins og i Clock-
work Orange sækir Kubrick efni
nýjustu myndar sinnar i brezka
skáldsögu, sem þó er af allt öSrum
toga spunnin en saga Burgess.
Hún var framtiðarsýn eins og
reyndar myndir hans tvær þar á
undan — uppfull af táknum og
likingum. ( nýjustu myndinni
hverfur Kubrick aftur á móti á vit
fortiSarinnar.
Enginn hefur enn sem komið er
mikla vitneskju um, hvaS Kubrick
hyggst fyrir i þessari mynd. þvi aS
hann hefur aldrei veriS margmáll
um verk sin meðan þau eru i
smiðum. ÞaS eitt er vitað. að hann
sækir efniS i 19. aldar skáldsögu,
er gerist á öldinni þar á undan, svo
að afturhvarf Kubricks. frá fyrri
myndum er töluvert. Höfundur
þessarar sögu er William
Makepeace Thackeray, brautryðj-
andi raunsæisstefnunar I brezkum
bókmenntum, keppinautur
Dickens um hylli brezkra lesenda
um miSbik siSustu aldar, höfundur
Vanity Fair með meiru. Hins vegar
skilja fæstir, hvar i ósköpunum
Kubrick hefur grafiS upp þessa
sögu hans — The Luck og Barry
Lyndon, sem ekki telst til meiri-
háttar verka Thackerays og eigin-
lega meS öllu horfin af brezkum
bókamarkaSi.
Eftir lýsingum á söguþræði bók-
arinnar má þó ætla, að þar fái
Kubrick úr nógu aS moða. Hún er
„pfkaresk" I eðli sfnu, eins konar
skúrkasaga og ósjálfrátt kemur
manni i hug nútimaleg hliSstæSa i
Flashman hans MacDonald-
Fraser. Söguhetjan Barry Lyndon
er irskur, uppfullur af hégómleg-
um ættemisrembingi, hann verður
skyndilega að fara að heiman og
verSur fórnarlamb fjárplógsmanns
f Dublin. ( vandræSum sínum læt-
ur hann skrá sig i hersveitir ensku
krúnunnar, verSur þátttakandi i
sjö ára striðinu án þess að komast
aS sjálfri viglfnunni, er blekktur til
aS ganga i þjónustu Prússlands og
verSur þar njósnari I þjónustu
prússnesku leyniþjónustunnar.
Þvi næst tekur við fjárhættu-
spilaraferill. hann kvænist til fjár
og tekst að sólunda fjármunum
eiginkonunnar á stuttum tima. Þá
biður hans aSeins skuldafangels-
iS.
( sögunni birtist vel kimni og
kaldhæSni Thackerays. Hann var
auk þess afbragðs skopteiknari og
Kubrick er vis með að sækja ein-
hvern stuSning i teikningar hans
til að skapa viðeigandi andrúm i
myndinni. Annars er heillavænleg-
ast aS hafa allan fyrirvara á slik-
um ályktunum, þvi að Kubrick er
þekktur fyrir allt annaS en aS
einskorða sig viS upprunalega efn-
ið.
Útivist Sam Peckinpah hefur
ekki staðiS eins lengi yfir. Hann
hefur þar til nýlega unniS aS list
sinni f Bandarikjunum, en með
misjöfnum árangri. Hann krefst
meira sjálfræSis en gengur og ger-
ist um þarlenda leikstjóra og hefur
þess vegna komizt upp á kant viS
allt og alla og kvikmyndafélögin,
er kosta myndir hans hafa iSu-
lega tekið af honum völdin þegar
myndir hans hafa veriS á lokastigi.
Nú er þolinmæSi Peckinpah á
þrotum og hann hefur veriS aS
gera nýjustu mynd sína i Mexikó
meS þarlendum tæknimönnum
eingöngu. Þetta tiltæki hans hefur
farið illa I stéttarfélög kvikmynda-
iðnaðarins í Hollywood og þau
hótuSu sýningabanni á myndina i
kvikmyndahúsum um gervöll
Bandarikin. United Artists. sem
kostar myndina. tókst þó aS miSla
máium með fyrirheiti um. að allur
lokafrágangur hennar færi fram
norðan landamæranna. Málin eru
þannig leyst i bili a.m.k., en enn er
þungt hljóS í Hollywood-mönnum
i garð Peckinpah, sem ekki hefur
verið aS vanda þeim kveSjurnar.
Sjálfur segist hann vera neyddur
til aS flytjast búferlum til Mexikó.
Mynd hans nefnist Bring me the
head of Alfredo Garcia og með
aSalhlutverkin fara Warren Oates.
Gig Young, Isela Vega og Kris
Kristofferson, dægulagasöngvari,
sem Peckinpah hefur fengiS dá-
læti á. Að vanda úthellir
Peckinpah miklu blóði i þessari
mynd. en efni hennar er sótt i
nútimann og þemað er hefndar-
hvötin. Hún leiSir til uppgjörs með
miklum vopnagný og bakgrunnur
þess atburSar er snæviþakin hetta
Popocatepetl-fjalls. Þeir hjá Unit-
ed Artist’s segja lika, að þetta at-
riSi sé hiS hrikalegasta, sem
Peckinpah hafi nokkru sinni látiS
frá sér fara.
Peckinpah hefur mjög veriS
gagnrýndur fyrir ofbeldið. er birt-
ist i myndum hans, ekki aðeins
vegna þess, að drápsatriSin séu
viSurstyggilega raunsönn heldur
miklu fremur vegna þess, aS af
myndum hans megi ráSa, aS of-
beldið sé eSlilegasta úrræSi
mannsins viS ákveSnar aðstæSur.
Peckinpah svarar þvi til, aS maS-
urinn fæSist til að þreyja lifið. til
aS lifa af. Þetta hafi verið honum
eðlislægt um aldir alda. Lifsbarátt-
an sé ekki fyrirhafnarlaus, ofbeld-
iS blundi með manninum og brjót-
ist fram. þegar honum er ógnað.
Hann hefur lika á reiSum hönd-
um skýringu á því, hvers vegna
fólk snýst iSulega svo kröftuglega
gegn myndum hans. „Fólk vill
helzt ganga út af þeim. en getur
þaS ekki ÞaS getur ekki einu
sinni snúið sér undan. Það horfir
— og þess vegna sýður reiSin i
því," segir Peckinpah.
Brotamálmur Kaupi allan brotamálm langhæsta • verði. Staðgreiðsla. NÓATÚN 27 sími 25891. Ungur reglusamur maður óskar eftir herbergi eða lit- illi ibúð á leigu. Upplýsingar i sima 73521 eftir kl. 19.
Til sölu Scania 1972 (LS 110) 3. öxla. Mjög litið ekinn. Uppl. 1 sima 36724. Gott pianó óskast til kaups Tilboð leggist inn á afgr. blaðsins fyrir 10. ágúst merkt: ..1492 '.
Útihandrið og önnur létt járnsmiði, fljót af- greiðsla. Stáltæki. simi 4271 7. Tannlækningastofa mín verður lokuð til 6. ágúst vegna sumarleyfa. Örn Bjartmars Pétursson, tannlæknir.
Húsbyggjendur — Þorlákshöfn Húsnæði óskast til leigu, helst tvær ibúðir 3ja til 4ra herb. Önnur fljótlega. Uppl. i simum 7231 1 — 1 6301 Reykjavik. Til sölu Saab 99 2, OL, árg. ‘74. Dökk- grænn. Ekinn 7.500 km. Útvarp stereo. Selst gegn stað greiðslu. Tilboð óskast, sími 41337.
Frystiskápur óskast til kaups. Leiga okt — des., kemur til greina. Sími 1 6260 á skrifstofutíma. Bændur Ný Heuma 5 hjóla múgavél til sölu að Vindási, Kjós.
Trésmiðir óskast i mótauppslátt sem fyrst. Uppl. í síma 82579. Til leigu rúmgóð 2ja herb. ibúð frá 15. ágúst n.k. til 15. júnl '75. Fyrir- framgreiðsla æskileg. Tilboð ósk- ast send Mbl. merkt: „Góð um- gengni 3449" fyrir 2. ágúst.
íslenzk stúlka óskast á létt heimili í Bandarikjun- um. Sér ibúð. Upplýsingar i sima 24765. Fiat 127, árg. ‘73 til sölu. Má borgast með 2ja til 3ja ára skuldabréfi, eða eftir sam- komulagi. Sími 16289 eftir kl. 5.
Lokað
vegna sumarleyfa
Vélsmiðja Jens Árnasonar verður lokuð vegna
sumarleyfa frá 29. júlí—26. ágúst.
RAFIÐJAN RAFTORi
VESTURGÖTU 11 SÍMI 19294 V/AUSTURVÖLL SÍMI 2l
Með þessari þvottavél býður Ignis það full
komnasta a( þvottavélaframleiðslu sinni Þessi
þvottavél hefur 16 þvottakerfi, hún er hlaðin
ofan frá, veltipottur er úr ryðfríu stáli. algjor
lega lokaður. með burðaráslegum bæði að
framan og aftan, sem bæði auka endingu
og gerir vélina stöðugri i vinnslu. Þvottavélin
er færanleg á hjólum.með þrefoldu sápuhólfi.
hægt er að minnka þvottavatnið fyrir 3 kg af
taui. leggur í blevti. þvær ullarþvott. hægt er
að tengja vélma við venjulega Ijósalógn 10
amper
HVERS VIROI ER ÞEKKING
OG ÞJÓNUSTA FAGMANNA?
VARAHLUTA OG
VIOGEROAÞJONUSTA