Morgunblaðið - 28.07.1974, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. JULl 1974.
3

ifi úr ver i n U EFTIR EINAR SIGURÐSSON
TlÐARFARIÐ
Tíðin var góð til sjávarins síð-
ustu viku, yfirleitt há átt norðan
og norðaustan, hægviðri. Þó var
ekki alveg nógu stillt fyrir litlu
handfærabátana. Hafátt gerði í
vikulokin.
AFLABRÖGÐ
Það verður að telja, að enn hafi
dregið úr aflanum og var sára-
tregt hjá togbátum yfirleitt, þótt
einstaka bátur fengi góða veiði.
En togveiðar eru nú það, sem
mest kveður að hjá bátaflotanum.
Af togveiðunum er það helzt að
frétta í vikunni, að Stígandi kom
til Reykjavíkur með 27 lestir,
Járngerður og Freyr til Kefla-
víkur með 16 lestir hvor, Harpa
kom austan úr bugtum til Grinda-
víkur með 48 lestir, Arnarborg til
Sandgerðis tvívegis i vikunni með
28 lestir og Reynir með 20 lestir,
Grótta til Akraness með 25 lestir,
Þorlákur með 28 lestir og Lárus
Sveinsson með 21 lest til Þorláks-
hafnar. Til Eyja kom Gullborg
með 20 lestir, Þórunn Sveins-
dóttir með 23 lestir og Bjarnarey
með 40 lestir, annars var algengur
afli hjá Eyjabátum 10—15 lestir.
Humarveiði var yfirleitt treg í
öllum verstöðvum, 1/2—1 lest í
róðri, rétt einstaka bátur komst
upp í l'A lest. Eyjamenn eru jafn-
vel að íhuga að hætta humar-
veiðunum.
Spærlingsveiðin hefur ekki
gengið sem bezt, hún er einkum
stunduð frá Eyjum, en þaðan eru
7 bátar gerðir út. Meðalveiði yfir
vikuna hefur verið 100 Iestir hjá
bát og eru það um 300.000 krónur
eða sem svarar til verðmætis 15
lesta af fiski.
TOGARARNIR
Skipin af Faxaflóasvæðinu hafa
verið vestur af landinu eins og
áður, þó hefur frétzt af togara á
Halamiðum og var afli þar ekki
sem verstur. En það verður að
teljast tregt, þegar skipin eru með
100—200 lestir í túr.
I vikunni lönduðu þessi skip í
Reykjavfk: Hjörleifur 104 lestum,
Bjarni Benediktsson 205 lestum,
Júpiter 180 lestum og Karlsefni
150 lestum á Akranesi: Víkingur
150 lestum og Krossvík 120 lest-
um; í Hafnarfirði^Rán 155 lest-
um, Vestmannaey 165 lestum og
Guðsteinn 250 lestum.
FORTlÐ —
NtJTlÐ — FRAMTlÐ
Mörgum verður litið um öxl á
tfmamótum, hugsað um lfðandi
stund og hvað sé framundan.
I tfu aldir var búið f þessu landi
með lfkum búskaparháttum. Það
er fyrst fyrir einni öld að bjarma
fer fyrir nýjum tíma í atvinnulífi
þjóðarinnar. Plógurinn kemur í
stað pálsins og rekunnar og skút-
an í stað áraskipsins.
Þá höfðu aðrar þjóðir fyrir
Iöngu tileinkað sér nýja tækni,
ekki aðeins í landbúnaði og
sjávarútvegi heldur og iðnaði.
Einar Benediktsson segir í „Is-
landsljóðum": „Trúðu á sjálfs
þíns hönd en undur eigi. Upp með
plóginn. Hér er þúfa í vegi . . .
Vissirðu hvað Frakkinn fékk til
hlutar? Fleytan er of smá, sá grái
er utar . . .“
Þessi litla þjóð, sem oft hefur
verið lfkt við götu í stórborg,
hefur eignast mikið á sfðustu öld
— 11. öldinni í sögu sinni og til-
veru. — Þó að hún hafi hlotið
„eymd í arf“, þá hlaut hún líka
dugnað og gáfur, sem hafa notið
sín á margvíslegan hátt á andlega
og verklega sviðinu.
Atvinnulffið varð æ fjölbreytt-
ara. Þjóðlegu atvinnuvegirnir,
landbúnaður og sjávarútvegur,
efldust og nýjar atvinnugreinar
festu rætur í þjóðlífinu, svo sem
iðnaður og stóriðja á borð við það,
sem gerist hjá hinum fjölmennu
og ríku þjóðum.
Það væri langur uppi að gera
þvf tæmandi skil, en leitazt skal
við að drepa á sumt á þessum
tímamótum.
Um 5000 bændabýli eru í land-
inu, 18 mjólkurbú, 2100 iðnaðar-
verksmiðjur, áburðarverksmiðja,
sementsverksmiðja, álverk-
smiðja, kísilgúrverksmiðja, 78
bankar og bankaútibú, 46 spari-
sjóðir, 27 flugfélög, sem eiga 97
flugvélar, 22 skipafélög, sem eiga
47 verzlunarskip, 3 olíufélög, 900
fiskiskip, þar af um 50 togarar,
100 frystihús, 250 saltfisks- og
skreiðarskemmur, 2 fiskstanga-
verksmiðjur í Ameriku, mikill
fjöldi verzlana og þjónustufyrir-
tækja.
Utflutningsverðmætið er um 30
milljarðar króna og þar af 3/4
hlutar sjávarafurðir og 1/4 iðn-
varningur.
Islendingar eru 213.499 og mið-
að við 4 manna f jölskyldu ættu að
vera um 50.000 íbúðir f landinu.
Þetta hefur að mestu orðið til á
minna en einni öld.
Hvað skyldu næstu 100 árin
bera í skauti sér? Er nokkuð
annað en tvöfalda þessar tölur til
að fá þá útkomu? En svo einfalt
er reikningsdæmið ekki ef spá
ætti þróun 12. aldarinnar í Is-
landssögunni. Hún verður miklu
örari en þróun síðustu 100 ár-
anna. Margt, sem þykir sjálfsagt í
dag, verður þá ekki til svo sem
var með „þarfasta þjóninn“ sem
samgöngutæki, nú er hann ein-
göngu til skemmtunar og holl-
ustu.
En gefum hugmyndafluginu lít-
ils háttar lausan tauminn.
Arið 2074 verður talið jafn-
mikilvægt að rækta hafið og
landið. Þá verða verðmætir nytja-
fiskar ræktaðir í vötnum, ám og
fjörðum. Má þar nefna lax, regn-
bogasilung, murtu, humar, lúðu
og kola. Fjörðunum verður lokað
með þeirra tíma tækni. A fiski-
miðunum umhverfis landið fær
fiskurinn frið á uppeldisstöðvum
sínum og verður ekki veiddur
'fyrr en hann er orðinn fullvaxinn.
öll meðferð á fiskinum verður
eins og á óskurnuðu eggi, svo að
hann líti út f sölubúðunum eins
og þegar hann kemur spriklandi
upp úr sjó eða vötnum. Þá verður
Island mesta laxveiðiland heims,
þar sem allar ár verða fullar af
fiski og eingöngu veitt á flugu. Þá
verður lfka mikil sjóstangaveiði,
en litið um net og troll. Þá verða
Ioðna, kolmunni, rauðáta og spær-
lingur aðeins veidd sem fiskfæða
og til að viðhalda heilbrigði og
þreki manna.
Megináherzla verður lögð á að
framleiða verðmætar vörur en
ekki á magnið eins og nú er gert.
Þá verða komin á fegurstu stöð-
unum hótel á heimsmælikvarða
og skfðahótel upp til jökla. Þá
verða opnar sundlaugar jafn-
almennar og barnaskólar nú og
enginn aðgangur seldur til þess
að auka aðsóknina af heilsufars-
ástæðum. Heilsu- og hressingar-
hæli verða við hvera- og leir-
svæði. Þá verða ekki byggðir nýir
bæir nema þar, sem er jarðhiti,
því að olia verður þá orðin svo dýr
og fágæt, að ekki verður viðlit að
nota hana sem hita- og orkugjafa f
landi.
Þá verður tsland paradís ferða-
manna, þar sem það verður eitt af
fáum löndum heims með ómeng-
að land, loft og vatn.
Þá ganga bifreiðar fyrir raf-
geymum, jafnvel kjarnorku.
Verður það liður í að fyrirbyggja
mengun. Þá ganga flugvélar eins
og strætisvagnar og greiða menn
aðgangseyrinn við innganginn til
að spara tima og fyrirhöfn.
Þá verður allsráðandi, að menn
kaupi nýja hluti fyrir þá, sem úr
sér ganga, en láti ekki gera við þá,
þar sem það verður yfirleitt dýr-
ara og tekur of langan tíma.
Þá verður langt komið með að
nýta vatns- og gufuafl landsins og
sala á rafmagni og gufuorku
verður þá tekjulind á borð við
olíu Arabanna.
Enginn skyldi heldur halda, að
„velferðarríkið" stækki ekki á Is-
landi frá þvf, sem það er sumarið
1974, þótt mörgum þyki f dag
nógu langt gengið með 40 stunda
vinnuviku og mánaðarorlofi.
Giska mætti á, að árið 2074 væri
vinnuvikan komin niður í 25
stundir — 5 á dag 5 daga vik-
unnar — og orlofið í sömu hlut-
föllum, ekki minna.
En þótt lffsgæðakapphlaupið
verði aldrei meira en næstu 100
árin verður þó eitt eftirsóttara en
allt annað jafnt á tslandi sem
annars staðar: Góður heili.
NORSKAR
SNYRPUNÆTUR TIL SVlA
Norðmenn hafa nýlega selt 3
340x90 faðma nælon nætur, sem
eru mjög stórar, með 4‘A lest af
blýi. Næturnar vega 15 lestir.
Islendingar hafa keypt mest af
sínum nótum frá Japan, en olíu-
kreppan dró úr þeim viðskiptum,
svo að kaupa varð nætur annars
staðar.
GRÆNLENDINGAR OG
HEIMASTJÓRN
Annar þingmanna Græn-
lendinga, Lars Emil Johansen,
heldur þvf fram, að Grænlending-
ar eigi að fá heimastjórn eigi
síðar en eftir 5 ár. Það eigi ekki
að bíða eftir, að þeir verði alfull-
komnir heldur leyfa þeim að tak-
ast á við vandann og læra af mis-
tökunum.
TAKMÖRKUN
A ÞORSKVEIÐUM
Norðmenn, Bretar og Rússar
komu sér saman um takmörkun á
þorskveiðum 1974 við Norður-
Noreg við 283.000 lestir, nema f
net, á línu og handfæri.
Unga Island
I VOR gekkst Æskulýðsráð fyrir sjóvinnukennslu með útgerð skólabátsins „Reykvfkings“, sem er 9
lestir. Hvert námskeið stendur 10 daga og eru þátttakendurnir 8 drengir, yfirleitt 12 ára. Róið er á
morgnana og komið að á kvöldin. Veiðarfærin eru handfæri, net og lfna. Nú stendur yfir 4. námskeiðið,
en alls verða þau 7.
Lftil „káeta“ er f bátnum, annars er hann opinn að aftan og þar hangir mynd af „verndara" skipsins,
Sonju Backman borgarstjórafrú.
A myndinni eru hinir ungu sjómenn „að Ieggja“.
Nú eru síöustu sætin í Utsýnarferöum
sumarsins á þrotum:
Þægilegt þotuflug Kvöldflug lengir sumarleyfið. Útsýnarþjónusta
tryggir ánægjulega ferð. Fyrsta flokks gæði — sama lága verðið.
FEROASKRIFSTOFAN
AUSTURSTRÆTt 17
SfMI 26611 — 20100
10 Itnur,
Einkaumboð á
íslandi
TJÆREBORG
AMERICAN
EXPRESS.

ITALÍA COSTADELSOL ] STÆRSTA
HEILLAR TRYGGASTI SÓLSTAÐUR 0(3
ÁLFUNNAR VANDAÐASTA
GULLNA STRONDIN STAÐUR SEM BEZTU GISTISTAÐIRNIR 29. júlf—l'ppsell FERÖAÚRVALIO
SLÆR i GEGN 31. júlf — 4 seti laus Kaupmannahófn
31 maí —uppselt 7. úgdst — 4 sæti laus London
15. júnl —uppselt 12. ágúst — llppselt 14. ágúst — 2 sæti laus Rinarlönd
2. júlf — uppselt 21. ágúst — Lppselt Austurrlki
1 6. júlf — uppselt 26. ágúst — Uppselt Gardavatn
30. júlf — uppselt 28. igúst — Uppselt Grikkland
13. ágúst — uppselt 4. sept. — Uppselt 9. sept. — Uppselt Rhodos
27, ágúst — uppselt 11. sept. — Uppselt Costa Brava
10. sept. —uppselt 18. sept. — 6 sæti laus : Maiiorca